İçeriğe atla

Homo floresiensis

Homo floresiensis
Yaşadığı dönem aralığı: 0,19-0,05 myö
Rankolabreyan-Holosen[1] 
PreЄ
J
↓
Homo floresiensis kafatasının alçı modeli
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Primates
Alt takım:Haplorhini
İnfra takım:Simiiformes
Familya:Hominidae
Alt familya:Homininae
Oymak:Hominini
Cins:Homo
Tür: †H. floresiensis
İkili adlandırma
†Homo floresiensis
Brown vd., 2004
Yeşil alan günümüz Endonezyası ve –sarı ile gösterilmiş kısım– Homo floresiensis'in yaşadığı bölge.

Homo floresiensis ya da Flores insanı (resmi olmayan Hobbit ismi de kullanılır[2]) Pleyistosen'de Flores Adası'nda yaşamış bir arkaik insan türüdür.[1] Bu türe ait ilk fosillerin 2003 yılında keşfedilmesi ve çok az olması nedeniyle bu insanlar hakkındaki bilgiler oldukça azdır. İlk aşamada bu insanların kretenizm hastalığına sahip olan bir Homo sapiens alt türü olduğu düşünülse de Homo erectus'un küçülmüş bir versiyonu olduğu da ortaya atılmıştır. Yeni incelemeler ışığında Homo floresiensis fosillerinin, Homo sapiens'lere ait olmadığı kesinleşmiştir.[3][4]

Homo floresiensis'in en belirgin özellikleri, yetişkin fosil örneklerinin boylarının ortalama 1 metre, ağırlıklarının ise 25 kg civarında olmasıdır. Bu küçük boyutları nedeniyle popüler kültürde, J.R.R. Tolkien'in Yüzüklerin Efendisi kitabından esinlenerek Hobbit ismini almıştır. Ayrıca ateş yakabilecek düzeyde zeki olduklarına dair kanıtlar, onları oldukça tartışmalı konuma getirmiştir.

Türün iskelet kalıntılarının yanı sıra arkeolojik kazılarında taş aletler de bulunmuştur.[2]

Fosil buluntuları

Örneklerin keşfedildiği Liang Bua mağarası.

Homo floresiensis iskelet kalıntıları şimdi 60.000 ila 100.000 yıl öncesine tarihleniyor; iskelet kalıntılarının yanında ele geçen taş aletler, 50.000 ila 190.000 yıl öncesine ait arkeolojik bulgulardandı.[1] Modern insanlar bölgeye yaklaşık 50.000 yıl önce ulaştı ve bu zamana kadar H. floresiensis'in neslinin tükendiği düşünülüyor.[1] H. floresiensis'in, ateş kullanımı, kasaplık ve –muhtemelen Oldowan alet endüstrisine ait– taş alet yapımı gibi gelişmiş davranışlara ilişkin kanıtlar da bulunmaktadır.[5][6]

Anatomi

MGL 95216 adlı kafatası örneği
Kadın Homo floresiensis'in iskeleti, Londra Doğal Tarih Müzesi

LB1 adlı örneğin yüksekliğinin 1,06 m olduğu tahmin edilmektedir. İkinci bir iskelet olan LB8'in yüksekliği, kaval kemiği uzunluğuna dayalı olarak 1,09 olarak tahmin edilmiştir.[7] Küçük bir vücut boyutuna ek olarak, H. floresiensis, dikkate değer ölçüde küçük bir beyin boyutuna sahipti. LB1'in beyninin, şempanzelere veya soyu tükenmiş australopitesinlere yakın olarak, 380 cm³ (23 cu inç) bir hacme sahip olduğu tahmin edilmektedir.[8] Bacak kemikleri modern insanınkinden daha sağlamdır. Ayakları, vücudun geri kalanına göre alışılmadık şekilde düz ve uzundur.[6][7][9] Sonuç olarak, yürürken dizlerini modern insanlardan daha fazla bükmeleri gerekirdi. Bu nedenle, yüksek adımlı bir yürüyüşe ve düşük yürüme hızına sahip oldukları düşünülüyor.[10] Ayak parmakları ise alışılmadık bir şekle sahipti ve ayak başparmakları çok kısaydı.[11]

Sınıflandırma

Kafasının yeniden canlandırması

Bu türün kalıntılarının, hastalıklı modern insanlar mı yoksa ayrı bir tür mü oldukları yoğun araştırmalara konu olmuştur.

2007'de yayınlanan iki ortopedik çalışma, bilek kemiklerinin modern insanlardan çok şempanzeler ve Australopithecus'unkilere benzediğini bildirdi.[12]

2008 yılında, Güney Afrikalı paleoantropolog Lee Rogers Berger ve meslektaşları, Palau Takımadaları'ndaki en eski insan kalıntılarını tanımladılar ve H. floresiensis ile birkaç paralellik kaydettiler; H. floresiensis'in sözde tanısal özelliklerinin bir H. erectus popülasyonunun, adada cüceleşmesinin bir sonucu olduğunu öne sürdüler.[13]

Homo habilis, Homo erectus, Homo floresiensis ve Homo naledi'nin kafatası karşılaştırması

2009 yılında yapılan bir kladistik analiz, H. floresiensis'in modern insan soyundan çok erken bir tarihte, H. habilis'in 1,96-1,66 milyon yıl önce evriminden kısa bir süre önce veya kısa bir süre sonra ayrıldığı sonucuna varmıştır.[14] 2015 yılında yapılan bir Bayes analizi, Australopithecus sediba, Homo habilis ve ilkel H. erectus georgicus ile büyük benzerliği bulmuştur ve bu, H. floresiensis'in atalarının Afrika'yı H. erectus'un ortaya çıkmasından önce terk ettiği ve hatta muhtemelen bunu yapan ilk homininler olduğu olasılığını yükseltmiştir.[15]

2016 yılında, H. floresiensis'in atası olduğu varsayılan homininlere ait fosil dişler ve kısmi bir çene keşfedildi.[16] Mata Menge'de (Flores), Liang Bua'dan yaklaşık 74 km (46 mil) uzaklıkta bulunan bu fosiller 700.000 yıl öncesine tarihlendi.[17]

2017 yılında yapılan bir araştırma, filogenetik analizle H. floresiensis'in Homo habilis'in kardeş bir taksonu olarak, Homo'nun erken ortaya çıkmış bir türü olduğu sonucuna varıyor.[18]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d Sutikna, Thomas; Tocheri, Matthew; Morwood, Michael; Saptomo, E.; Jatmiko, -; Due, Rokus Awe; Wasisto, Sri; Westaway, Kira; Aubert, Maxime; Li, Bo; Zhao, J. (1 Ocak 2016). "Revised stratigraphy and chronology for Homo floresiensis at Liang Bua in Indonesia". Faculty of Science, Medicine and Health - Papers: part A: 366-369. doi:10.1038/nature17179. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  2. ^ a b Zimmer, Carl (20 Haziran 2016). "Are Hobbits Real?". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 9 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2016. 
  4. ^ "Hobbitlerin Köken Sorunu Nihayet Çözüldü". Arkeofili. 2 Mayıs 2017. 5 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021. 
  5. ^ Morwood, M. J.; Brown, P.; Jatmiko; Sutikna, T.; Wahyu Saptomo, E.; Westaway, K. E.; Awe Due, Rokus; Roberts, R. G.; Maeda, T.; Wasisto, S.; Djubiantono, T. (Kasım 2005). "Further evidence for small-bodied hominins from the Late Pleistocene of Flores, Indonesia". Nature. 437 (7061): 1012-1017. doi:10.1038/nature04022. ISSN 0028-0836. 
  6. ^ a b Morwood, M. J.; Soejono, R. P.; Roberts, R. G.; Sutikna, T.; Turney, C. S. M.; Westaway, K. E.; Rink, W. J.; Zhao, J.- x.; van den Bergh, G. D.; Due, Rokus Awe; Hobbs, D. R. (Ekim 2004). "Archaeology and age of a new hominin from Flores in eastern Indonesia". Nature. 431 (7012): 1087-1091. doi:10.1038/nature02956. ISSN 0028-0836. 12 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021. 
  7. ^ a b Morwood, M. J.; Brown, P.; Jatmiko; Sutikna, T.; Wahyu Saptomo, E.; Westaway, K. E.; Awe Due, Rokus; Roberts, R. G.; Maeda, T.; Wasisto, S.; Djubiantono, T. (Ekim 2005). "Further evidence for small-bodied hominins from the Late Pleistocene of Flores, Indonesia". Nature. 437 (7061): 1012-1017. doi:10.1038/nature04022. ISSN 0028-0836. 
  8. ^ Falk, D. (8 Nisan 2005). "The Brain of LB1, Homo floresiensis". Science. 308 (5719): 242-245. doi:10.1126/science.1109727. ISSN 0036-8075. 18 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021. 
  9. ^ Brown, P.; Sutikna, T.; Morwood, M. J.; Soejono, R. P.; Jatmiko; Wayhu Saptomo, E.; Awe Due, Rokus (Ekim 2004). "A new small-bodied hominin from the Late Pleistocene of Flores, Indonesia". Nature (İngilizce). 431 (7012): 1055-1061. doi:10.1038/nature02999. ISSN 1476-4687. 14 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021. 
  10. ^ Blaszczyk, Maria B.; Vaughan, Christopher L. (2007). "Re-interpreting the evidence for bipedality in Homo floresiensis". South African Journal of Science. 103 (103): 103.
  11. ^ Callaway, Ewen. "Flores 'hobbit' walked more like a clown than Frodo". New Scientist (İngilizce). 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021. 
  12. ^ Tocheri, M.W.; Orr, CM; Larson, SG; Sutikna, T; Jatmiko; Saptomo, EW; Due, RA; Djubiantono, T ve diğerleri. (21 Eylül 2007). ""The Primitive Wrist of Homo floresiensis and Its Implications for Hominin Evolution"" (PDF). Science. doi:10.1126/science.1147143. 23 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Haziran 2021. 
  13. ^ Berger, Lee R.; Churchill, Steven E.; De Klerk, Bonita; Quinn, Rhonda L. (12 Mart 2008). "Small-Bodied Humans from Palau, Micronesia". PLoS ONE. 3 (3). doi:10.1371/journal.pone.0001780. ISSN 1932-6203. PMC 2268239 $2. PMID 18347737. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021. 
  14. ^ Argue, Debbie; et al. (July 2009). "Homo floresiensis: A cladistic analysis". Journal of Human Evolution. Online Only as of Aug 4, 09. (5): 623–639
  15. ^ Dembo, Mana; Matzke, Nicholas J.; Mooers, Arne Ø.; Collard, Mark (7 Ağustos 2015). "Bayesian analysis of a morphological supermatrix sheds light on controversial fossil hominin relationships". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 282 (1812). doi:10.1098/rspb.2015.0943. ISSN 0962-8452. PMC 4528516 $2. PMID 26202999. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021. 
  16. ^ Callaway, Ewen (1 Haziran 2016). "'Hobbit' relatives found after ten-year hunt". Nature (İngilizce). 534 (7606): 164-165. doi:10.1038/534164a. ISSN 1476-4687. 29 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021. 
  17. ^ Brumm, A.; van den Bergh, G. D.; Storey, M.; Kurniawan, I.; Alloway, B. V.; Setiawan, R.; Setiyabudi, E.; Grün, R.; Moore, M. W.; Yurnaldi, D.; Puspaningrum, M. R.; Wibowo, U. P.; Insani, H.; Sutisna, I.; Westgate, J. A.; Pearce, N. J. G.; Duval, M.; Meijer, H. J. M.; Aziz, F.; Sutikna, T.; van der Kaars, S.; Flude, S.; Morwood, M. J. (8 Haziran 2016). ""Age and context of the oldest known hominin fossils from Flores"" (PDF). Nature. s. 249-253. 6 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  18. ^ Argue, Debbie; Groves, Colin P.; Lee, Michael S.Y.; Jungers, William L. (Haziran 2017). "The affinities of Homo floresiensis based on phylogenetic analyses of cranial, dental, and postcranial characters". Journal of Human Evolution. 107: 107-133. doi:10.1016/j.jhevol.2017.02.006. ISSN 0047-2484. 10 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Neandertal</span> Avrasyada yaşamış ve soyu tükenmiş insan türü veya alt türü

Neandertal ya da Neandertal insanı, günümüzden yaklaşık 250 bin ila 40 bin yıl önce yaşamış insan türüdür. İkili adlandırmada ismi "Homo neanderthalensis"dir. Fosilleri muhafaza etmeye müsait kireç taşı mağaralarda yaşadıkları için haklarında en fazla bilgi sahibi olunan ve bunun bir sonucu olarak modern kültürde tipik "mağara adamı" kalıbını yaratan tarih öncesi insan türüdür.

<span class="mw-page-title-main">İnsanın evrimi</span> anatomik olarak modern insanların ortaya çıkmasına yol açan evrimsel süreç

İnsanın evrimi, modern insanın evrimsel kökenini ve ne tür evrimsel süreçlerle ortaya çıktığını incelediği gibi insanın en eski atalarını ve atasal kökenlerini de konu edinir. Bunun yanında insanla ortak ataları paylaşan ve insan ile yakın akraba olan türlerin evrimini ve kökenini de araştırır. İnsan evrimi, konu olarak 1863 yılında T. H. Huxley tarafından oluşturulan bilim dalı primatolojiyi ve günümüz maymunlarının tüm canlılar ile onların eski atalarının fosillerini de dikkate almaktadır. Bunun yanında insanın evrimsel tarihi üzerindeki çalışma ve araştırmalar fiziksel antropoloji, paleoantropoloji, primatoloji, arkeoloji, dilbilim, genetik ve embriyoloji dâhil olmak üzere birçok bilimsel alanı de içerir.

<i>Australopithecus</i> hominid cinsi

Australopithecus, Australopitekus ya da Australopitek, yaklaşık 4.2 milyon yıl öncesinden 1.2 milyon yıl öncesine dek Afrika'da yaşamış, insan benzeri iki ayaklı insansı cinsi. Taşılları, Doğu ve Güney Afrika boyunca dağılmıştır. Australopitekus, kesin biçimde hominin olarak değerlendirilen, bilinen en eski insansıdır. Homo cinsini oluşturan insanlara göre; daha kısa bacaklar, dolayısıyla daha kısa bir boy, daha uzun kollar ve el ile ayaklardaki ağaçsıl uyarlanmalar ile ayrılır.

<i>Homo erectus</i> tarih öncesi insan türü

Homo erectus, en eski kalıntıları 2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen, Pleistosen'de yaşamış soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. Örnekleri Homo (insan) cinsinin ilk tanınabilen üyeleri arasındadır.

<i>Australopithecus africanus</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus africanus, yaklaşık 3.7 ila 2.1 milyon yıl önce Orta Pliyosen'den Erken Pleyistosen'e kadar Güney Afrika'da yaşamış, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür. A. africanus'un Homo ve Paranthropus'un, sadece Paranthropus'un veya sadece P. robustus'un atası olarak çeşitli şekillerde yerleştirildiği için diğer homininlerle nasıl bir ilişkisi olduğu açık değildir. "Küçük Ayak" örneği, iskeletinin %90'ı bozulmamış ve en eski Güney Afrika australopitesini olarak, en eksiksiz korunmuş erken hominindir. Bununla birlikte, bunun ve benzeri örneklerin "A. prometheus" olarak ayrılması tartışmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hominina</span> australopitesinler, bipedal insansılar

Hominina veya Australopithecina ya da australopitesinler, insanla (Homo) yaşayan diğer herhangi bir insansı maymundan daha yakın akraba olan, iki ayak üzerinde yürüyen (bipedal) insansıları tanımlamak için kullanılan bir hominin alt oymağıdır. "Hominin" veya "hominid" terimleri genellikle australopitesinleri ifade eder. Australopitesinlerin iki ayak üzerinde durabilme yetisi ve kafatası yapısı Homo türlerine benzer. Beyinleri ise Homo türlerine (650–1600 cm³) göre oldukça küçüktür – 400–500 cm³ aralığındadır. Gruplama genel olarak Australopithecus cinsine ait türleri içerir. Bununla birlikte bazı yazarlar, Sahelanthropus, Orrorin ve Ardipithecus cinslerini de bu gruplamaya dahil ederler.

<i>Homo georgicus</i> soyu tükenmiş hominid

Homo georgicus, Dmanisi'de, 2002 yılında tanımlanan hominin türü. Homo georgicus, Homo ergaster ile Homo erectus arasındaki insan türü olarak kabul edilir.

<i>Homo</i> i̇nsan ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsi

Homo, modern insanı ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsine verilen ad. Cinsin üyeleri genelde "insan" adıyla birlikte anılır. En erken üyesi, en eski kalıntıları 2.3 milyon yıl öncesine tarihlenen Homo habilis olup modern insan dışındaki yaşayan son türü olan Homo neanderthalensis'in (Neandertal) yaklaşık 40.000 yıl öncesine kadar yaşadığı düşünülmektedir. Homo floresiensis türünün ise 50.000 yıl öncesine kadar var olduğu düşünülüyor. Homo, Paranthropus cinsi ile birlikte, muhtemelen Australopithecus africanus ile kardeştir ve kendisi de Pan soyundan, şempanzelerden ayrılmıştır.

<i>Homo rudolfensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rudolfensis, Alt Pleyistosen'de Doğu Afrika'da yaşamış bir hominin türüdür. 1986 yılında Valery Alekseyev tarafından KNM-ER 1470 katalog numaralı Homo habilis fosilinin analizi ile ayrı bir tür olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hominini</span> memeli oymağı

Hominini veya homininler, Homininae ("hominineler") alt familyasının taksonomik bir oymağıdır. Hominini, mevcut Homo (insanlar) ve Pan cinslerini içerir ve standart kullanımda Gorilla (goriller) cinsini hariç tutar.

<i>Homo gautengensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo gautengensis, biyolojik antropolog Darren Curnoe tarafından 2010 yılında tanımlanmış hominin türü. Güney Afrika'da, daha önceden Homo habilis, Homo ergaster veya Australopithecus'a ait olduğu sanılan fosillerin ayrı bir tür olduğu öne sürülmüştür.

<i>Homo naledi</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo naledi, orta Pleyistosen'den bir Homo türüdür. Güney Afrika Cumhuriyeti, Johannesburg yakınlarında, Rising Star isimli bir mağaranın, Dinaledi adlı bir odasının içinde 15 bireyine ait fosilleri keşfedilmiştir. Tür, boy ve vücut kütlesi yönünden, küçük-bedenli insan popülasyonları ile benzerdir; küçük kafatası hacmi ve kafatası şekli, erken Homo türleri –özellikle Homo habilis – ile benzerdir.

<i>Homo antecessor</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo antecessor ; Eudald Carbonell, Juan Luis Arsuaga ve J. M. Bermúdez de Castro tarafından keşfedilen, yaklaşık 900 bin yıllık, soyu tükenmiş bir insan türüdür. H. antecessor, Avrupa'nın bilinen en eski insan türüdür.

Filipinler tarihi, keşfedilen kalıntılar ile Filipinler bölgesinde yaşamın 709.000 yıl önce başladığı bilinmektedir. Arkaik bir insan türü olan Homo luzonensis, Luzon Adasında en az 67.000 yıl önce bulunduğu tespit edilmiştir.

<i>Australopithecus sediba</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus sediba, İnsanlığın beşiği olan Güney Afrika'daki Malapa Mağarası'nda bulunmuş, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür. Bu mağarada bulunan çocuk iskeleti, Holotip MH1 olarak, yetişkin dişi iskeleti ise paratip MH2 olarak bilinmektedir. Kalıntılar 1.98 milyon yıl öncesine tarihlenirler ve Paranthropus robustus, Homo habilis/H. rudolfensis ve Homo ergaster/H. erectus ile aynı dönemde yaşamışlardır.

Sinir sistemlerinin evrimi, hayvanlarda sinir sistemlerinin ilk gelişimine kadar uzanır. Nöronlar, hareketli tek hücreli ve kolonyal ökaryotlarda bulunan aksiyon potansiyellerinin mekanizmasını uyarlayarak çok hücreli hayvanlarda özel elektrik sinyal hücreleri olarak geliştirildi. Karmaşık protozoalarda bulunanlar gibi birçok ilkel sistem, hareketlilik ve hayatta kalmak için gerekli diğer yönler için elektriksel olmayan sinyalleme kullanır. Veriler, mesajlaşma için kimyasal bir gradyan kullanan bu sistemlerin bugün bilinen elektrik sinyal hücrelerine dönüştüğünü gösteriyor.

<i>Homo bodoensis</i> soyu tükenmiş insansı türü

Homo bodoensis, önerilmiş bir arkaik insan türüdür. 2021 yılında, eskiden H. heidelbergensis/H. rhodesiensis'e veya H. erectus'a atanan Bodo Kafatası'nın yeniden analizi ile tanımlanmıştır. Tanımlayanlar H. bodoensis'in, H. sapiens için atasal olabilecek özelliklere sahip olması ve türün diğer olası örneklerinin coğrafik dağılımı nedeniyle H. sapiens'e yol açmış olabileceğini önerdiler.

<span class="mw-page-title-main">Solo insanı</span> bilinen en genç Homo erectus fosili

Solo insanı, Geç Pleistosen'de, yaklaşık 117 ila 108 bin yıl önce, Endonezya'nın Cava Adası'nda Solo Nehri boyunca yaşamış, H. erectus'un bir alt türüdür. Bu popülasyon, türün bilinen son popülasyonudur. Ngandong köyü yakınlarında kazılan 14 üst kafatası parçası, iki kaval kemiği ve bir pelvis parçasından ve sınıflandırmaya bağlı olarak muhtemelen Sambungmacan'dan üç kafatası ve Ngawi'den bir kafatasından bilinmektedir. Ngandong sahası ilk olarak 1931'den 1933'e Willem Frederik Florus Oppenoorth, Carel ter Haar ve Gustav Heinrich Ralph von Koenigswald başkanlığında kazıldı. Ancak daha fazla çalışma, Büyük Buhran, 2. Dünya Savaşı ve Endonezya Bağımsızlık Savaşı nedeniyle ertelendi. Tarihsel ırk kavramlarına uygun olarak, Endonezyalı Homo erectus alt türü başlangıçta Avustralyalı Aborijinlerin doğrudan ataları olarak sınıflandırılmıştı. Ancak Solo insanının artık yaşayan bir torunu olmadığı düşünülmüyor, çünkü kalıntılar, kabaca 50.000 ila 55.000 yıl önce başlayan bölgeye modern insan göçünden çok öncesine tarihlenir.

Ebu Gogo, Endonezya'nın Flores folklorunda görülen insan benzeri bir yaratık grubudur. Orta Flores'in Nage dilinde, ebu "büyükbaba", gogo ise "her şeyi yiyen kişi" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Sićevo Boğazı</span>

Sićevo Boğazı, Sırbistan'ın güneydoğusundaki bir nehir geçidi ve arkeolojik sit alanı, Nišava Nehri'nin oluşturduğu yerel olarak en belirgin jeolojik ve topografik özelliktir. Boğaz, Bela Palanka ve Nişka Banya kasabaları arasında yer almaktadır. 17 kilometre (11 mi) uzunluğunda ve 350 ila 400 metre derinliğindeki boğazın bazı kısımlarda kanyon benzeri yapılar yer almaktadır. Boğaz, Svrljig Dağları'nın güney yamaçları ile Suva Planina dağı arasında, Kunovica Platosu'nu kesmektedir. Çevredeki alanlar, yüksek kaliteli üzüm bağları ile tanınır. Boğaz çevresinde bir taş ocağı, Ostrovica ve altı köy yer almaktadır. Boğaz, bu köylerden en büyüğü olan Sićevo'un adını taşımaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.