İçeriğe atla

Homo cepranensis

Homo cepranensis
Yaşadığı dönem aralığı: 0,774-0,129 myö
Orta Pleyistosen 
PreЄ
J
Ceprano kafatasının dijital resmi
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Primates
Alt takım:Haplorhini
İnfra takım:Simiiformes
Familya:Hominidae
Alt familya:Homininae
Oymak:Hominini
Cins:Homo
Tür: H. cepranensis
İkili adlandırma
Homo cepranensis
Mallegni vd., 2003

Ceprano insanı veya Ceprano Adamı (Homo cepranensis), 1994 yılında İtalya'nın Frosinone eyaletindeki Ceprano yakınlarında bir otoyol inşaatı projesinde yanlışlıkla ortaya çıkarılan, tek bir kafatası başlığı (kalvaria) olan Orta Pleyistosen arkaik insan fosilini ifade eder.[1][2] Bir buldozer tarafından hasar görmesine karşın, fosil ortaya çıktığında orada bulunan arkeolog Italo Biddittu tarafından tanındı, belgelendi ve tanımlandı;[3] Mallegni vd. (2003), fosile dayalı olarak Homo cepranensis adlı yeni bir insan türünün tanımlanmasını önerdi.[4] Diğer paleontologlar onu Homo heidelbergensis'e ait olarak sınıflandırmış olsalar da. Mounier vd. (2011), fosili H. heidelbergensis'in "uygun bir ata stoğu", "bölgesel otapomorfik özelliklerin ortaya çıkmasına öncül" olarak tanımladılar.[5]

Homo cepranenis'in holotipi (resme bakın), biçimsel özelliklerin eşsiz bir birleşimine sahiptir: 1: eksik sulkus supraorbitalis, 2: ön yumru zayıf gelişmiş mediale kaymış, 3: supraorbital bölge medial olarak içbükey, 4: dış işitsel meatusun orta konumu processus zygomaticus temporalis'e); 5 ve 6 (mavi) = daha fazla türetilmiş özellik (örn. 5: düz torus occipitalis transversus, 6: eklem tüberkülünün medio-lateral konkavitesi); 7 ila 10 (yeşil) = daha ilkel özellikler (örn. 7: aşağı yönlü petro-timpanik tepe, 8: inion ile çakışan opisthocranion, 9: processus retromastoideus, 10: torus angularis parietalis).[6][7]

Fosilin ilk olarak, bölgesel korelasyonlar ve bir dizi salt tarih temelinde belirlenen 690.000 ila 900.000 yıl arasında olduğu tahmin edildi.[8] A. Ascenzi (2001), fosilin çıkarılma koşullarını göz önünde bulundurarak şunları belirtmiştir: "... 100 ila 700 ka [bin yıl] arasında ve kafatasının kendisinin üzerinde, kumlu lösitik piroklastların en alt sınırını işaret eden açık bir tabakabilimsel uyumsuzluğun varlığına kadar, 800 ila 900 ka arasındaki bir yaş, şu anda en iyi kronolojik tahminimizdir."[9] 487±6 ka tarihli, iyi bilinen ve yakınlardaki Acheulean Fontana Ranuccio sit alanıyla jeostratigrafik, biyostratigrafik ve arkeolojik ilişkisinin netleştirilmesinden sonra, Muttoni vd. (2009), Ceprano'nun büyük olasılıkla yaklaşık 450.000 yaşında olduğunu ileri sürdü – Orta Pleistosen'in ortası.

Kafatası özellikleri, Homo erectus'ta bulunanlar ile Homo neanderthalensis'ten çok önce Avrupa'ya egemen olan Homo heidelbergensis gibi sonraki türlerinkiler arasında orta düzeyde görünüyor. 2011 yılında yapılan bir araştırma, Ceprano insanının Homo neanderthalensis'in atası olduğunu öne sürdü.[10]

Önemli özellikler

"Orta Pleistosen kümesini" tanımlayan istatistiksel olarak anlamlı özellikler (Mounier vd. 2011)

Orta Pleistosen örneklerinde daha özel olan 1 ila 4 (siyah) özellik içerir, yani

  • 1: eksik sulkus supraorbitalis,
  • 2: ön yumru zayıf bir şekilde gelişmiş, medial olarak kaydırılmış,
  • 3: supraorbital bölge medial olarak içbükey,
  • 4: processus zygomaticus temporalis ile ilgili olarak dış işitsel kanalın ara konumu;

Özellikler 5 ve 6 (mavi) = daha fazla türetilmiş özellik, yani

  • 5: düz torus occipitalis transversus,
  • 6: eklem tüberkülünün medio-lateral konkavitesi;

Özellikler 7 ila 10 (yeşil) = daha ilkel özellikler, yani

  • 7: aşağı yönlü petro-timpanik tepe,
  • 8: opisthocranion inion ile çakışıyor,
  • 9: prosesus retromastoideus, 10: torus angularis parietalis.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Manzi (August 2001). "A cranium for the earliest Europeans: Phylogenetic position of the hominid from Ceprano, Italy". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 98 (17): 10011-6. doi:10.1073/pnas.151259998. PMC 55569 $2. PMID 11504953. 
  2. ^ The Origin of Humankind: Conference Proceedings of the International edited by Massimiliano Aloisi. 2000. ISBN 9781586030308. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2015. 
  3. ^ "THE ARGIL, THE OLDEST MAN IN EUROPE". nostra italia. 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2015. 
  4. ^ Mallegni (2003). "Homo cepranensis sp. nov. and the evolution of African-European Middle Pleistocene hominids". Comptes Rendus Palevol. 2 (2): 153-159. doi:10.1016/S1631-0683(03)00015-0. ISSN 1631-0683. 
  5. ^ Mounier (20 Nisan 2011). "The Stem Species of Our Species: A Place for the Archaic Human Cranium from Ceprano, Italy". PLOS ONE. 6 (4): e18821. doi:10.1371/journal.pone.0018821. PMC 3080388 $2. PMID 21533096.  "The result of this peculiar morphology is that Ceprano clusters in our analysis with other European, African and Asian Mid-Pleistocene specimens – such as Petralona, Dali, Kabwe, Jinniu Shan, Steinheim, and SH5 – furnishing a rather plesiomorphic phenetic link among them. On the basis of this morphological affinity, it seems appropriate to group Ceprano with these fossils, and consider them as a single taxon. The available nomen for this putative species is H. heidelbergensis, whose distinctiveness stands on the retention of a number of archaic traits combined with features that are more derived and independent from any Neandertal ancestry. [...] This result would suggest that H. ergaster survived as a distinct species until 1 Ma, and would discard the validity of the species H. cepranensis, which was based on the claimed affinities between Daka and Ceprano that we did not observe. ...the mandible AT-888 associated with the SH5 cranium from Atapuerca has been shown to share affinities with the holotype of H. heidelbergensis: the Mauer mandible. Thus we can include the so-called “Ante-Neandertals” from Europe in the same taxonomical unit with other Mid-Pleistocene samples from Africa and continental Asia. Combining the results of the two approaches of our phenetic analysis, Ceprano should be reasonably accommodated as part of a Mid-Pleistocene human taxon H. heidelbergensis, which would include European, African, and Asian specimens. Moreover, the combination of archaic and derived features exhibited by the Italian specimen represents a “node” connecting the different poles of such a polymorphic humanity."
  6. ^ Manzi (20 Nisan 2011). "The Stem Species of Our Species: A Place for the Archaic Human Cranium from Ceprano, Italy". PLOS ONE (İngilizce). 6 (4): e18821. doi:10.1371/journal.pone.0018821. ISSN 1932-6203. PMC 3080388 $2. PMID 21533096. 
  7. ^ Mallegni (March 2003). "Homo cepranensis sp. nov. and the evolution of African-European Middle Pleistocene hominids". Comptes Rendus Palevol. 2 (2): 153-159. doi:10.1016/s1631-0683(03)00015-0. ISSN 1631-0683. 
  8. ^ Muttoni (2009). "Pleistocene magnetochronology of early hominin sites at Ceprano and Fontana Ranuccio, Italy". Earth and Planetary Science Letters. 286 (1–2): 255-268. doi:10.1016/j.epsl.2009.06.032. 
  9. ^ "Ceprano calvaria". tumblr. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2015. 
  10. ^ Manzi (20 Nisan 2011). "The Stem Species of Our Species: A Place for the Archaic Human Cranium from Ceprano, Italy". PLOS ONE. 6 (4): e18821. doi:10.1371/journal.pone.0018821. PMC 3080388 $2. PMID 21533096. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Neandertal</span> Avrasyada yaşamış ve soyu tükenmiş insan türü veya alt türü

Neandertal ya da Neandertal insanı, günümüzden yaklaşık 250 bin ila 40 bin yıl önce yaşamış insan türüdür. İkili adlandırmada ismi "Homo neanderthalensis"dir. Fosilleri muhafaza etmeye müsait kireç taşı mağaralarda yaşadıkları için haklarında en fazla bilgi sahibi olunan ve bunun bir sonucu olarak modern kültürde tipik "mağara adamı" kalıbını yaratan tarih öncesi insan türüdür.

<span class="mw-page-title-main">İnsanın evrimi</span> anatomik olarak modern insanların ortaya çıkmasına yol açan evrimsel süreç

İnsanın evrimi, modern insanın evrimsel kökenini ve ne tür evrimsel süreçlerle ortaya çıktığını incelediği gibi insanın en eski atalarını ve atasal kökenlerini de konu edinir. Bunun yanında insanla ortak ataları paylaşan ve insan ile yakın akraba olan türlerin evrimini ve kökenini de araştırır. İnsan evrimi, konu olarak 1863 yılında T. H. Huxley tarafından oluşturulan bilim dalı primatolojiyi ve günümüz maymunlarının tüm canlılar ile onların eski atalarının fosillerini de dikkate almaktadır. Bunun yanında insanın evrimsel tarihi üzerindeki çalışma ve araştırmalar fiziksel antropoloji, paleoantropoloji, primatoloji, arkeoloji, dilbilim, genetik ve embriyoloji dâhil olmak üzere birçok bilimsel alanı de içerir.

<i>Homo erectus</i> tarih öncesi insan türü

Homo erectus, en eski kalıntıları 2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen, Pleistosen'de yaşamış soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. Örnekleri Homo (insan) cinsinin ilk tanınabilen üyeleri arasındadır.

<i>Homo rhodesiensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rhodesiensis, Arthur Smith Woodward (1921) tarafından Zambiya Broken Hill'deki bir mağaradan çıkarılan bir Orta Taş Devri fosili olan Kabwe 1'i sınıflandırmak için önerilen tür adıdır. 2020'de kafatası 324.000 ila 274.000 yıl öncesine tarihlendirildi. Türe ait diğer benzer yaşlı örnekler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Arkaik insanlar</span> Tarihlerine ve görünümlerine göre Homo türünün erken, orijinal ("antik") örnekleri olarak yorumlanan Homo cinsinin fosilleri

Arkaik insanlar, anatomik olarak modern görünüme sahip olan insana karşıt olarak Homo cinsinin bazı çeşitlerini kapsayan, geniş tanımlı bir terimdir. Terim, Homo heidelbergensis, Homo rhodesiensis, Homo neanderthalensis, Homo naledi, Homo ergaster ve Homo antecessor türlerini kapsar. Neandertaller gibi iri yapılı olan ilkel diğer insanlar Neandertallere özgü, özellikle yüz çizgilerindeki yapısal aşırılıkları taşımazlar. Birkaç Homo türü, yaklaşık 300 bin yıl öncesinde en erken erken modern insanların ortaya çıkışından önceki ve bu dönemin çağdaşı olan geniş arkaik insan kategorisi altında gruplandırılmıştır. Güney Etiyopya'dan Omo-Kibish I, Fas'taki Jebel Irhoud ve Güney Afrika'daki Florisbad kalıntıları Homo sapiens'in en eski kalıntıları arasındadır.

İnsan evriminin fosil listesi, insanın evrimiyle ilgili birçok kayda değer primat fosilleri hakkında genel bir bakış sunmaktadır. Genellikle her ne kadar eksiksiz ve tam kafatasları veya bütün bir iskelet fosili nadir olarak bulunmasıyla beraber sadece birkaç kemik parçalarından veya dişten oluşan parçalar hâlinde binlerce fosil buluntular da mevcuttur. Bu liste eksiklikleri tamamlamaktan ziyade insan evriminde en önemli buluntulardan bazılarını göstermeyi amaçlamaktadır. Listede yer alan fosiller radyometrik tarihleme yöntemi veya bulundukları katmanların yaşlarının hesaplanmasıyla belirlenmiş olan tahmini yaşlarına göre sıralandırılmıştır. Listede gösterilen fosillerin çoğu Homo sapiens'in doğrudan atası olmamakla beraber insanın doğrudan atalarıyla yakın ilgilidir ve bu yüzden insan soy çizgisinin araştırılmasında önemlidir. Yalnızca insana şempanzeden daha yakın olan ya da daha yakın olabilecek türlere ait fosiller listelenmiştir.

<i>Homo heidelbergensis</i> soyu tükenmiş insan türü

Homo heidelbergensis, Pleyistosen'de yaşamış, soyu tükenmiş insan (Homo) türü. Kalıntıları ilk kez 1907 yılında Heidelberg yakınlarında bir taş ocağındaki çene kemikleri ile keşfedilmiştir. Bulunan çene, modern insanlar gibi küçük dişli olsa da modern insanın aksine çene kemikleri fazlasıysa geniş ve ağırdır.

<i>Homo naledi</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo naledi, orta Pleyistosen'den bir Homo türüdür. Güney Afrika Cumhuriyeti, Johannesburg yakınlarında, Rising Star isimli bir mağaranın, Dinaledi adlı bir odasının içinde 15 bireyine ait fosilleri keşfedilmiştir. Tür, boy ve vücut kütlesi yönünden, küçük-bedenli insan popülasyonları ile benzerdir; küçük kafatası hacmi ve kafatası şekli, erken Homo türleri –özellikle Homo habilis – ile benzerdir.

<i>Homo antecessor</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo antecessor ; Eudald Carbonell, Juan Luis Arsuaga ve J. M. Bermúdez de Castro tarafından keşfedilen, yaklaşık 900 bin yıllık, soyu tükenmiş bir insan türüdür. H. antecessor, Avrupa'nın bilinen en eski insan türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Atapuerca Dağları</span>

Atapuerca Dağları,, İspanya'nın kuzeyindeki Kastilya ve Leon'daki Atapuerca kasabası yakınlarında yer alan karstik bir tepedir. Hâlen devam etmekte olan kazı çalışmalarında, Batı Avrupa'daki en eski Homo sakinlerine atfedilen yerel mağaralar kompleksinde zengin fosil yatakları ve taş alet toplulukları keşfedildi. Atatuerca Dağları, Homo erectus, Homo antecessor ve Homo heidelbergensis topluluklarının tercih ettiği "olağanüstü veri rezervi", Alt Paleolitik Çağ'da çökelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Homo helmei</span>

İlk kez 1932'de Güney Afrika'da (Florisbad) T.F. Dreyer tarafından bulunan bir kafatasından yola çıkarak bu türün varlığı ileri sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ejderha Adamı</span> Buzul Çağı insanı

Ejderha Adamı, Orta Pleyistosen dönemine tarihlenen, Harbin, Heilongjiang, Kuzeydoğu Çin'den neredeyse eksiksiz bir kafatasından tanımlanan bir arkaik insan türüdür. Kafatası 1933'te keşfedildi, ancak çalkantılı bir siyasi atmosfer nedeniyle 2018'e kadar bilim insanlarının eline geçemeyecek ve 2021'e kadar isimlendirilmeyecekti. Tanımlayıcılar, modern insanın Neandertallerden çok H. longi ile daha yakın akraba olduğunu düşünüyorlardı.

<i>Homo bodoensis</i> soyu tükenmiş insansı türü

Homo bodoensis, önerilmiş bir arkaik insan türüdür. 2021 yılında, eskiden H. heidelbergensis/H. rhodesiensis'e veya H. erectus'a atanan Bodo Kafatası'nın yeniden analizi ile tanımlanmıştır. Tanımlayanlar H. bodoensis'in, H. sapiens için atasal olabilecek özelliklere sahip olması ve türün diğer olası örneklerinin coğrafik dağılımı nedeniyle H. sapiens'e yol açmış olabileceğini önerdiler.

Kabwe 1, Arthur Smith Woodward tarafından 1921'de Homo rhodesiensis için tip örneği olarak atanan, günümüzde çoğunlukla Homo heidelbergensis ile eşanlamlı olarak kabul edilen bir Orta Paleolitik fosilidir.

<span class="mw-page-title-main">Bodo kafatası</span> 600.000 yıllık hominid fosili

Bodo kafatası, soyu tükenmiş bir hominin türünün fosilidir. 1976'da Jon Kalb liderliğindeki bir keşif gezisinin üyeleri tarafından bulundu. Rift Vadisi Araştırma Misyonu, Bodo kafatasının yanı sıra Aşölyen aletlerinin ve hayvan fosillerinin bulgularına yol açan bir dizi araştırma yaptı. İlk keşif, daha düşük bir yüz bulan Alemayhew Asfaw ve Charles Smart tarafından yapıldı. İki hafta sonra Paul Whitehead ve Craig Wood yüzün üst kısmını buldular. Etiyopya'daki Awash Nehri'nin kuru dallarından birinin yüzeyi boyunca kafatası parçaları keşfedildi. Kafatası, eserler ve diğer hayvan fosilleri, nispeten geniş bir orta kum alanı üzerinde bulundu ve kafatasının yakınında sadece birkaç alet bulundu. Kafatası 600.000 yaşındadır ve şu anda H. bodoensis'in tip örneğidir.

Saldanha kafatası veya Elandsfontein kafatası olarak da bilinen Saldanha insanı, arkaik bir insanın fosilleşmiş kalıntılarıdır. Homo heidelbergensis için önemli örneklerden biridir. Doğrudan tarihlendirilmemiştir ve yaklaşık 0,5 milyon yaşında olduğu tahmin edilmektedir. Alt çenenin bir parçasını içeren kalıntılar, Güney Afrika, Hopefield yakınlarında bulunan Elandsfontein çiftliğinde, değişen kum tepeleri arasında açıkta kalan bir yüzeyde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Petralona mağarası</span>

Petralona mağarası, ayrıca Kızıl Taşlar Mağarası olarak da bilinir, Yunanistan'ın Halkidiki yarımadasındaki Selanik şehrinin yaklaşık 35 kilometre (22 mi) güney doğusunda, Petralona köyünün yaklaşık 1 kilometre (0,62 mi) doğusunda, Katsika Dağı'nın batı eteğinde deniz seviyesinden 300 m (984 ft) yükseklikte yer alan bir karstik oluşumdur. 1960 yılında fosilleşmiş bir arkaik insan kafatası bulunduğunda bölge halkın dikkatini çekti. Mağara, erozyon nedeniyle kayada yarıklar oluşmasından sadece bir yıl önce (1959) tesadüfen keşfedilmişti. Etkileyici sarkıt ve dikit oluşumlarıyla dikkat çeken ve yoğun miktarda fosil barındıran mağara kısa sürede jeologları ve paleontologları kendisine çekti. Onlarca yıl süren kazılardan sonra mağara halka açıldı ve bilimsel çalışmalara ait belgeler bitişikteki bir arkeoloji müzesinde sunulmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Sićevo Boğazı</span>

Sićevo Boğazı, Sırbistan'ın güneydoğusundaki bir nehir geçidi ve arkeolojik sit alanı, Nišava Nehri'nin oluşturduğu yerel olarak en belirgin jeolojik ve topografik özelliktir. Boğaz, Bela Palanka ve Nişka Banya kasabaları arasında yer almaktadır. 17 kilometre (11 mi) uzunluğunda ve 350 ila 400 metre derinliğindeki boğazın bazı kısımlarda kanyon benzeri yapılar yer almaktadır. Boğaz, Svrljig Dağları'nın güney yamaçları ile Suva Planina dağı arasında, Kunovica Platosu'nu kesmektedir. Çevredeki alanlar, yüksek kaliteli üzüm bağları ile tanınır. Boğaz çevresinde bir taş ocağı, Ostrovica ve altı köy yer almaktadır. Boğaz, bu köylerden en büyüğü olan Sićevo'un adını taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Modern insanın yakın zamanlı Afrika kökeni</span>

Paleoantropolojide, "Afrika'dan Çıkış" teorisi, yeni tek köken hipotezi, yer değiştirme hipotezi veya yakın zamanlı Afrika kökeni modeli olarak da adlandırılan modern insanın yakın zamanlı Afrika kökeni, anatomik olarak modern insanların, coğrafi kökeni ve ilk göçlerinin bilim dünyasında yaygın kabul gören modelidir. Homo erectus ve daha sonra da Homo neanderthalensis'in, kısaca homininlerin Afrika dışına ilk yayılışlarının izini süren bir modeldir.

<span class="mw-page-title-main">Kocabaş kafatası</span>

Kocabaş kafatası, 2002 yılında Denizli ilinin Kocabaş köyü yakınlarında taş ocağı işçileri tarafından bulunan genç bir Homo erectus'un hasarlı kalvaryum fosilidir.