İçeriğe atla

Hollanda Formosası

Regering van Formosa
Hollanda Formosası
1624-1668
bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
17. ve 18. yüzyıllarda Formosa'nın siyasi durumu
17. ve 18. yüzyıllarda Formosa'nın siyasi durumu
TürHollanda kolonisi
BaşkentFort Zeelandia
Yaygın dil(ler)Hollandaca, Doğu Formosa dilleri, Hokkien
HükûmetHollanda kolonisi
Tarihî dönemCoğrafî keşifler
• Kuruluşu
1624
• Dağılışı
1668
Para birimiHollanda guldeni
Öncüller
Ardıllar
Tayvan prehistoryası
Middag Krallığı
İspanyol Formosası
Tungning Krallığı
Günümüzdeki durumu Tayvan

Hollanda Formosası, 1624-1668 yılları arasında Formosa Adası'nın güneyinde kurulmuş Hollanda Cumhuriyeti'nin bir kolonisiydi. Hollanda Doğu Hindistan Şirketi, komşu Çin'deki Ming Hanedanı ve Japonya'daki Tokugawa şogunluğu ile ticaret yapmak ve ayrıca Doğu Asya'daki Portekiz ve İspanyol ticaret ve sömürge faaliyetlerini engellemek için Formosa'daki varlığını kurdu.

Hollandalılar genel olarak adada hoş karşılanmadı ve hem Aborjinlerin hem de son Han göçmenlerin ayaklanmaları, Hollanda ordusu tarafından birden fazla durumda bastırıldı. 17. yüzyılın başlarında Çing Hanedanı'nın yükselişiyle birlikte, Hollanda Doğu Hindistan Şirketi, ticaret ve nakliye yollarına sınırsız erişim hakkı karşılığında Ming Hanedanı ile bağlarını kesti ve bunun yerine Çing ile ittifak kurdu. Koloni dönemi, Koxinga'nın ordusu tarafından 1662'de Fort Zeelandia'nın kuşatılmasından sonra, Hollanda kolonisini derhal dağıtan, Hollandalıları sınır dışı eden ve Ming'e sadık, Çing karşıtı Tungning Krallığı'nın kurulmasıyla sona erdi.

Bibliyografi

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tayvan aborjinleri</span>

Tayvan aborjinleri, Tayvan'da nüfusları 444.000'i bulan etnik grup.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan</span> Doğu Asyada bir ülke

Tayvan ya da resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, Tayvan Adası ile Penghu, Kinmen, Matsu ve bazı diğer adacıklarda yerleşik bir Doğu Asya ada ülkesi. Tayvan resmî olarak, Çin'i yöneten Çin Komünist Partisi'ni Çin anakarasında işgalci güç olarak kabul eder. 1949 yılından günümüze kadar sık sık Çin Halk Cumhuriyeti ile olan rekabetiyle gündeme gelen Tayvan yönetimi, Çin anakarasında kontrol ve yönetim hakkı iddia ederek kendini gerçek Çin olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Seksen Yıl Savaşı</span>

Seksen Yıl Savaşı veya diğer adıyla Hollanda İsyanı, Hollanda'da bulunan on yedi ilin İspanyol İmparatorluğu'na (Habsburg) karşı başlattığı ayaklanmadır.

<span class="mw-page-title-main">Hollandalılar</span> Hollanda vatandaşları veya sakinleri

Hollandalılar, Hollanda'nın çoğunluğunu oluşturan Cermen kökenli bir etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Altın Çağı</span>

Hollanda Altın Çağı, Hollanda tarihinde 1585-1702 yılları arasındaki döneme verilen ad. Bu dönemde Hollanda bilim, ticaret ve sanat dallarında dünyanın en gelişmiş ülkelerinden biri haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda-İngiltere Savaşları</span>

Hollanda-İngiltere Savaşları 17. yüzyıl ve 18. yüzyılda Hollanda Cumhuriyeti ve İngiltere Krallığı arasında ticaret yollarının ve denizlerin hakimiyeti için yaşanan bir dizi savaş. Savaşlar genel olarak iki ülkenin donanmaları arasında yaşanmıştır.

Tayvan tarihi, Tayvan adasının ve halkının tarihidir. Tayvan'da insan yerleşimine ait kanıtlar on binlerce yıl geriye uzanır. MÖ 3000 civarında bir tarım kültürünün aniden ortaya çıkmasının, günümüz Tayvan aborjinlerinin atalarının gelişini yansıttığına inanılır. Ada, 17. yüzyılda Hollandalılar tarafından sömürgeleştirildi. Bunu Çin anakarasının Fujian ve Guangdong bölgelerinden Tayvan Boğazı üzerinden gelen Hakka göçmenleri de dahil olmak üzere Han Çinlilerinin akını izledi. İspanyollar da kısa süreliğine kuzeyde bir yerleşim inşa ettiler, ancak 1642 yılında Hollandalılar tarafından sürüldüler. Adanın Çince adı, "臺灣" ("Tayvan"), bir aborjin terimden türemiştir. Geçmişte adaya batıda "Formosa" adı verilmiştir. 1644 yılında Çin anakarasında hakimiyetini kaybeden Ming Hanedanı'na sadık olan Koxinga, 1662 yılında Hollandalıları mağlup etti ve adada operasyonel bir üs kurdu. Zheng'in güçleri daha sonra 1683 yılında Qing Hanedanı tarafından yenilgiye uğratıldı. O zamanda itibaren, Tayvan'ın bazı kısımları Qing Hanedanı'na daha da entegre oldu. Ada, Birinci Çin-Japon Savaşı ardından 1895 yılında Penghu ile birlikte Japon İmparatorluğu'na dahil edildi. Tayvan, Japon İmparatorluğu'na ihraç edilecek pirinç ve şeker üretti. Aynı zamanda II. Dünya Savaşı sırasında Japonya'nın Güneydoğu Asya ve Pasifik'te sömürgeci genişlemesi için bir üs olarak kullanıldı. Bu dönemde Tayvan'da Japon imparatorluk eğitimi uygulandı ve birçok Tayvanlı savaş sırasında Japonya için savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Şimonoseki Antlaşması</span> 17 Nisan 1895 tarihinde Japon İmparatorluğu ile Çing Hanedanı arasında yapılan ve Birinci Çin-Japon Savaşını sona erdiren antlaşma

Şimonoseki Antlaşması, Maguan Antlaşması olarak da bilinir, 17 Nisan 1895 tarihinde Japon İmparatorluğu ile Çing Hanedanı arasında yapılan ve Birinci Çin-Japon Savaşı'nı sona erdiren antlaşmadır. Barış konferansı 20 Mart-17 Nisan 1895 tarihleri arasında Japonya'nın Şimonoseki kentindeki Shunpanrō salonunda gerçekleşti. Bu antlaşma 1871'deki Çin-Japon Dostluk ve Ticaret Anlaşması'nı yerini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Koxinga</span>

Zheng Chenggong veya Koxinga (國姓爺), Qing Hanedanı'na karşı savaşmış Çinli-Japon Ming direnişçisidir. Tayvan'daki Hollanda noktalarını ele geçirerek Tungning Krallığı'nı kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda İmparatorluğu</span>

Hollanda İmparatorluğu, Hollanda'nın denizaşırı koloniler, enklavlar ve karakollarını kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">İspanyol Formosası</span>

İspanyol Formosası, 1626-1642 yılları arasında Formosa Adası'nın kuzey ucunda kurulmuş İspanyol İmparatorluğu'nun küçük bir kolonisiydi. Seksen Yıl Savaşları sırasında Hollanda Cumhuriyeti'ne devredildi.

<span class="mw-page-title-main">Fort Zeelandia Kuşatması</span>

Fort Zeelandia Kuşatması, Mart 1661-Şubat 1662 tarihleri arasında Hollanda Formosası'nın başkenti Fort Zeelandia'da Ming yanlıları ve Hollanda Doğu Hindistan Şirketi arasında meydana gelen bir kuşatmadır.

<span class="mw-page-title-main">Fort Zeelandia (Tayvan)</span>

Fort Zeelandia, Tayvan'ın Tainan kentinde bulunan bir tahkimattır. Tahkimat, 17. yüzyılda Hollanda Doğu Hindistan Şirketi tarafından, adanın batı kısmı üzerindeki 38 yıllık yönetimi sırasında inşa edilmiş olup günümüz Anping semtinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Ming</span> Nankin rejimi, toprakla geçinmek zorunda kalan ve kırsalı yağmalayan askerlerine ödeme yapacak ve tedarik edecek kaynaklardan yoksundu. Askerlerin davranışları o kadar kötü nam salmıştı ki, bu durumdaki şehirler tarafından girişleri redded

Güney Ming veya resmî adıyla Büyük Ming, Çin'de bir imparatorluk hanedanı ve 1644 Jiashen Olayı'ndan sonra ortaya çıkan Ming Hanedanı'nın bir dizi eski devletinden biriydi. Li Zicheng liderliğindeki Shun kuvvetleri Pekin'i ele geçirdi ve İmparator Chongzhen intihar etti. Ming generali Wu Sangui daha sonra Çin Seddi'nin doğu kesimindeki Shanhai Geçidi'nin kapılarını Shun güçlerini yok etmek için kullanma umuduyla Çing sancaklarına açtı. Ming müdavimleri Nankin'e kaçtılar ve burada Zhu Yousong'u İmparator Hongguang olarak tahta geçirdiler ve Güney Ming'in başlangıcını işaret ettiler. Nankin rejimi, Çing kuvvetlerinin Nankin'i ele geçirdiği ve o zamana kadar Zhu'nun idam edildiği 1645'e kadar sürdü. Daha sonraki figürler, çeşitli güney Çin şehirlerinde hanedanlıklarını ilan etse de Çing onları taklitçi olarak gördü.

<span class="mw-page-title-main">Ming-Çing geçişi</span>

Ming-Çing geçişi veya Mançuların Çin'i fethi, 17. yüzyılda Çin'de Mançurya'daki Mançu Aisin Gioro boyu tarafından kurulan Çing Hanedanı ile diğer bölgesel veya geçici güçlerle müttefik olan güney Ming Hanedanı arasında meydana gelen çatışmalardır.

Sömürge Hindistanı, Keşifler Çağı sırasında Hint alt kıtasının Avrupalı sömürgeci güçler tarafından işgal edilen kısmıdır. Keşifler Çağı boyunca Portekiz, Hollanda Cumhuriyeti, İngiltere, Fransa ve Danimarka-Norveç gibi Avrupalı güçler Hindistan alt kıtasının Sömürge Hindistan'ı olarak bilinen bölümlerini işgal edip sömürgeleştirmiştir. Bu ülkeler, özellikle baharat ticareti yoluyla zenginlik ve refah elde etmeye çalıştılar. Amerika kıtasının kolonileştirilmesi, Hindistan'da zenginlik arayışıyla motive edildi. Vasco da Gama, 15. yüzyılın sonlarında Afrika'yı dolaşarak Hindistan ile doğrudan ticareti yeniden kuran ilk Avrupalı oldu. Seylan'da bir üsse sahip olan Hollandalılar da Hindistan'a doğru genişleme girişiminde bulundular ancak Colachel Savaşı'nda Travancore Krallığı tarafından yenilgiye uğratıldılar. Avrupalı güçler 17. yüzyılın başlarında Hindistan'da ticaret merkezleri kurdular ve Babür ve Maratha İmparatorlukları zayıfladıkça birçok istikrarsız Hint devletini manipüle edip kontrol altına almayı başardılar. 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında İngiltere ve Fransa, hem vekil yöneticiler hem de doğrudan askeri müdahale yoluyla Hindistan'da hakimiyet mücadelesi verdi. Nihayetinde İngiltere Hindistan'ın büyük bir bölümünün kontrolünü ele geçirdi ve Hindistan "İngiliz tacının mücevheri" olarak anılmaya başlandı. Hindistan 1947 yılında bağımsızlığını kazanmış ve Hindistan Dominyonu ile Pakistan Dominyonu olarak ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Hint Adalarında Şirket Yönetimi</span>

Doğu Hint Adalarındaki Şirket Yönetimi, Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin 1610'da Hollanda Doğu Hint Adaları'nın ilk genel valisini atamasıyla kurulan politik ve ticarî yapı. 1800'de şirketin iflas edip feshedilmesiyle son bulmuştur. Şirketin bölgedeki mülkleri de Hollanda Doğu Hint Adaları olarak kamulaştırılmıştır. Var olduğu zaman diliminde takımadaların çoğu üzerinde bilhassa stratejik öneme sahip olan Java'da bölgesel kontrol uyguladı.

<span class="mw-page-title-main">Ambon Valiliği</span>

Ambon, Ambon Adası ve komşusu olan on adadan oluşan bir Hollanda Doğu Hindistan Şirketi valiliğiydi. Şirketin amirallerinden birisi olan Steven van der Hagen'in adanın merkezi olan Fort Victoria'yı 22 Şubat 1605'te Portekizlilerden ele geçirmesiyle valilik idaresi oluşturulmuştur. 1619 yılına kadar Ambon, Doğu Asya'daki Hollanda topraklarının başkenti olarak görev yaptı. 1619'da Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin Asya'daki ana limanı olması planlanan Batavia kuruldu ve merkez oraya taşındı. Ada, 19. yüzyıla kadar dünyanın karanfil üretim merkeziydi. Hollandalılar, Ambon'un karanfil tekelini güvence altına almak için, kendi yönetimlerine tabi diğer tüm adalarda karanfil ağacının yetiştirilmesini yasaklamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Batı Hindistan Şirketi</span>

Hollanda Batı Hindistan Şirketi veya WIC, Hollandalı tüccarların yanı sıra yabancı yatırımcıların da ayrıcalıklı şirketiydi. Kurucuları arasında Reynier Pauw, Willem Usselincx (1567–1647) ve Jessé de Forest (1576–1624) vardı. 3 Haziran 1621'de, Birleşik Hollanda Cumhuriyeti tarafından Hollanda Karayipleri'nde ticaret tekeli için bir imtiyaz verildi ve Hollanda'nın Atlantik köle ticaretine katılımı konusunda yargı yetkisi verildi.

<span class="mw-page-title-main">Hans Putmans</span>

Hans Putmans 1629'dan 1636'ya kadar Hollanda'nın Formosa valisiydi.