Banka, faizle para alınıp verilebilen, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ticari, finansal ve ekonomik etkinliklerde bulunan kuruluşlara denir. En yaygın üçüncül sektörlerden biridir. Banka sözcüğü İtalyanca banca sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Para bozma gişesi, para bozma yeri anlamına gelir. Kredilendirme faaliyetleri doğrudan banka tarafından veya sermaye piyasaları aracılığıyla dolaylı olarak da yapılabilir. Bankalar genellikle uluslararası bir dizi sermaye standardı olan Basel Anlaşmalarına dayanan asgari sermaye gereksinimine tabidir. Bankalar bir ülkenin finansal sistem ve ekonomisinde önemli bir rol oynadıklarından, yargı alanlarının çoğu bankalar üzerinde yüksek derecede düzenleme uygulamaktadır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), banknot ihraç eden, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'nin para ve kredi politikasını yürüten, veznedarlık görevini üstlenmiş ve devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan yasal olarak bağımsız bir ekonomik kurumdur. Kâğıt para (banknot) basma tekelini elinde bulundurur ve bu yetkiye istinaden bağımsız olarak para politikasını belirler. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce basılan madeni paraların tedavülü de Merkez Bankasınca sağlanmaktadır.
ING, Türkiye merkezli bir bankadır. 1984'te Bank of Boston'ın İstanbul şubesi olarak kurulan banka, 1993'te Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından satın alındı ve faaliyetlerine 1996'dan itibaren Oyak Bank olarak devam etti. 2007'de merkezi Hollanda'da bulunan ING Group'a satılarak ING adıyla hizmet vermeye başladı. 2020 itibarıyla Türkiye'nin sekizinci büyük özel bankasıdır.
Türkiye İş Bankası A.Ş., kısaca İş Bankası, Türkiye'de bireysel ve ticari bankacılık hizmeti sunan en büyük özel bankadır. 1924'te Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle kurulan İş Bankası, cumhuriyet döneminin ilk ulusal bankasıdır. 2023'te 2.5 trilyon Türk lirası aktif büyüklüğe ulaşan banka, The Banker dergisinin açıkladığı sıralamaya göre ana sermaye bazında dünyanın en büyük 181. bankasıdır. Aralık 2021 itibarıyla 21'i yurt dışında olmak üzere 1.195 şube, 6.476 bankamatik ve 22 bini aşkın personeli bulunan İş Bankası'nın ayrıca Almanya'da İşbank AG, Gürcistan'da İşbank Georgia A.Ş. ve Rusya'da İşbank A.Ş. adıyla üç iştiraki vardır.
T.C. Ziraat Bankası A.Ş., Türkiye'deki faaliyet gösteren altı kamu bankasından biri. 1863 yılında Osmanlı Devleti döneminde Midhat Paşa tarafından kurulan Memleket Sandıkları'nın devamı niteliğindedir.
Uluslararası Ödemeler Bankası, 1930 yılında İsviçre'nin Basel şehrinde kurulan dünya GSYİH'sının yaklaşık %95'ini oluşturan dünyanın dört bir yanından ülkeleri temsil eden 63 merkez bankasını barındıran uluslararası finans kuruluşudur. Üye ülkelerin merkez bankalarının rezerv politikaları konusunda koordine olmalarını sağlamak, uluslararası işbirlikleri yoluyla merkez bankalarının parasal ve finansal istikrar arayışlarına destek olmak ve merkez bankaları için bir banka görevi görmek ve ayrıca merkez bankaları arası para transferlerinde aracı olmak gibi görevleri vardır. Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 63 üye ülkesi vardır. Merkezi hâlâ Basel'de bulunur, Meksika ve Hong Kong'da da ofisleri vardır.
Merkez bankası, bir ülkenin ya da ülkeler grubunun para politikasından sorumlu kurumdur. Merkez bankasının temel amacı para biriminin ve para arzının istikrarının sürdürülmesidir. Fakat merkez bankalarının bunun dışında bankacılık sektörünün son kredi mercii olmak, faiz haddinin kontrolü gibi görevleri de vardır. Bunun yanında merkez bankasının, bankalar ve diğer finansal kurumları, tedbirsizlik ve dolandırıcılığa karşı denetlemek gibi yetkileri de olabilir.
Avrupa Merkez Bankası, Euro bölgesi içinde bulunan 20 ülkenin para politikasını yönetmekle yükümlü olan dünyanın en önemli merkez bankalarından biridir. 1 Haziran 1998 tarihinde Almanya, Frankfurt genel merkez olmak üzere kurulmuştur. Banka'nın temel görevi, avronun alım gücünü korumak ve avro bölgesinde fiyat istikrarını sağlamaktır. 1 Kasım 2019 tarihinden itibaren başkanlığını Fransız politikacı Christine Lagarde yapmaktadır.
Osmanlı Bankası, 1856'da kurulan İngiliz sermayeli Bank-ı Osmani ile 1862 istikrazını üstlenen Fransız mali grubu Banque de Paris et des Pays-Bas ortaklığıyla, 1863'te İstanbul'da Bank-ı Osmanî-i Şahane adıyla kurulan bankadır. 2001 yılında Garanti Bankası'na katılmasıyla varlığı sona ermiştir.
İsveç Ulusal Bankası, İsveç'in merkez bankası ve dünyanın en eski merkez bankası. Banka, İsveç Merkez Bankası veya İsveç Bankası şeklinde de anılmaktadır.
Azerbaycan Cumhuriyeti Merkezî Bankası, Azerbaycan'ın merkez bankasıdır. Bankanın merkezi başkent Bakü'dedir. 11 Şubat 1992 yılında kurulmuştur.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin merkez bankasıdır. Merkezi Lefkoşa'dadır. 16 Mayıs 1983 tarihinde yasası kabul edilen KKTC Merkez Bankası, 6 Haziran 1984 tarihinde 43 çalışanı ile faaliyetine başlamıştır.
Anadolubank, İstanbul'da 29 Aralık 1961'de Buğday Bankası A.Ş. ile Türk Ekspres A.Ş.'nin birleşmesi sonucu kurulmuş banka.
Rusya Federasyonu Merkez Bankası, Rusya'nın merkez bankasıdır. Merkezi Moskova'dadır. 13 Temmuz 1990 tarihinde kuruldu. Bankanın işlevleri Rus anayasası ve özel Federal Kanun'da tarif edilmektedir.
Kuzey Kıbrıs'taki bankalar listesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren bankaların listesidir. Merkez bankası, 1 tane kamu sermayeli, 15 tane özel sermayeli ve 6 tane de şube bankaları olmak üzere toplam 23 adet banka bulunmaktadır.
Azerbaycan'da bankacılık sisteminin faaliyeti "Banklar Hakkında" yasasıyla düzenlenmiştir.
Azerbaycan'daki bankalar listesi, Azerbaycan'da faaliyet gösteren tüm bankaları listeler.
İspanya Bankası, İspanya'nın merkez bankasıdır. 1782 yılında III. Carlos tarafından Madrid'de kurulan banka, Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ve Eurosystem üyesidir; aynı zamanda bankacılık kapsamında İspanya'nın yetkili tek denetim mekanizmasıdır. Bankanın faaliyetleri İspanya Merkez Bankası Özerklik Yasası ile düzenlenmektedir. İspanya'nın Euro'yu kabul ettiği Ocak 1999'a kadar, ulusal merkez bankası eski İspanyol para birimi peseta'dan sorumluydu.
Yemen Merkez Bankası, Yemen'in merkez bankasıdır. Bankanın merkezi Aden'dedir.
Hollanda
