İçeriğe atla

Hodan

Hodan
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Boraginales
Familya:Boraginaceae
Cins:Borago
Tür: B. officinalis
İkili adlandırma
Borago officinalis
L., Sp. Pl.: 137 (1753).

Hodan (Borago officinalis), hodangiller (Boraginaceae) familyasından bir yıllık bitki türü. Anavatanı Suriye'dir. Güney Amerika, Kuzey Afrika ve Anadolu'da yayılış yapmasına karşın Akdeniz rejyonundada doğallaşmıştır.

Beş dar yaprak üzerinde, beş üçgen sivri yaprakları ile mükemmel bir görünümü vardır. Pembe çiçeklere bazen rastlanmasına rağmen çiçekleri sıklıkla mavidir. Beyaz çiçekli türleri de yetiştirilmektedir.

Özellikleri ve kullanımı

Beyaz çiçekli formu

Bugün tohumundan yağ elde etmek için ticari amaçlı tarımı yapılsa da mutfak ve tıbbi kullanım içinde ekimi yapılır. Tohumundan elde edilen yağı gamma linolenik asit kaynağıdır. Bilinen en yüksek bitki bazlı kaynak olup %17-28 (GLA, 18:03, 6,9,12-octadecatrienoic asit cis) içermektedir.[1] Tohum yağ oranı 26-38% arasındadır. GLA yanı sıra yağ asitleri palmitik asit (10-11%), stearik asit (3,5-4,5%), oleik asit (16-20%), linoleik asit içerir (35-38%), eicosenoic asit (3,5-5,5%), erusik asit (1,5-3,5%) ve nervonik asit (% 1.5)tir.

Hodandan taze sebze veya kuru ot olarak faydalanılır. Çoğunlukla salatalarda veya garnitür olarak tercih edilir.[2]

Hodan yağından yapılan krem ve kapsüller; adet öncesi sendromu, baş ağrısı, baş dönmesi, asabiyet, bulantı, bacaklarda ödem gibi rahatsızlıklarda kullanılır. Ayrıca, deride kaşıntı, kızarılık, şişlik, kaşınma gibi bazı deri hastalılarında kullanılır.

Kaynakça

  1. ^ Ulusal Gıda Dışı Bitkileri Merkezi. NNFCC Bitki Factsheet: Hodan 18 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "Hodan". Encyclopedia of spices. The Epicentre. 2009. 3 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dere otu</span> bitki

Dere otu, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından anavatanı Asya olan tek yıllık bir bitki türüdür. Bitkinin botanikteki adı ise Anethum Graveolens'tir ve bu cinsteki tek türdür. Anavatanı Avrupa'nın güneyi ve Asya'nın batısıdır. Türkiye'de de yabani olarak bulunduğu gibi, kültür bitkisi olarak bahçelerde de yetiştirilir. Dereotu, yaprakları ve tohumlarının yemeklere tat vermek için ot veya baharat olarak kullanıldığı Avrasya'da yaygın olarak yetiştirilmektedir.

<i>Yer fıstığı</i>

Yer fıstığı, baklagiller (Fabaceae) familyasından Arachis cinsinin bir türüdür. Tohumlarında %45-60 oranında yağ, %20-30 oranında protein, %18 oranında karbonhidrat, vitaminler ve madensel maddeler içeren, özellikle yağ sanayi ve çerez yapımı başta olmak üzere, sapı kuru ot ve kabuğu da çeşitli şekillerde değerlendirilen değerli bir bitkidir.

<span class="mw-page-title-main">Sığırkuyruğu</span>

Sığırkuyruğu, sıraca otugiller (Scrophulariaceae) familyasından Verbascum cinsini oluşturan iki yıllık bitki türlerine verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Limon</span> turunçgillerden bir meyve

Limon, yıl boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türü ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak da denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kanola</span>

Kanola, kolzanın ıslahı sonucu elde edilmiş, canlılara zararlı olarak erüsik asit ve glukosinolat içeren bir bitki türü. Yağı, bitkisinin aksine, zararlı olmadığından insanlar ve çiftlik hayvanları için gıda maddesi olarak kullanılmaktadır. Kanola yağının, tıpkı soya fasulyesi yağında olduğu gibi, gıda dışı kullanım alanları da vardır. Spot piyasalardaki fiyatının durumuna göre mum, ruj, sanayi yağları, gazete mürekkebi, biyoyakıt gibi ürünlerin üretiminde yenilenemez petrol bazlı yağların yerini alabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aspir</span> Bitki türü

Aspir, papatyagiller (Asteraceae) familyasından 50–100 cm boyunda, yaz sonuna doğru sarı, krem, beyaz, kırmızı veya turuncu çiçekler açan bir bitki türü. Ayrıca kır safranı, papağan yemi, boyacı aspiri, haspir gibi isimlerle de anılır.

<span class="mw-page-title-main">Keten yağı</span> Bitkisel bi yağ

Keten yağı, ketenden yapılmış bir bitkisel yağdır.

<span class="mw-page-title-main">Karahindiba</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Karahindiba, papatyagiller (Asteraceae) familyasından yaygın bir bitki türü. Çiçekleri sarı, yaprakları yeşil olsa da bitkinin adına "karahindiba" denilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu sığla ağacı</span> bitki türü

Anadolu sığla ağacı, Altingiaceae familyasındandır. Türkiye'de Güney Ege ve Batı Akdeniz bölgelerinde sınırlı alanlarda yetişir. Yerel dilde "Günlük ağacı" olarak bilinen sığla, 20 metreye kadar boylanabilir ve görünüş olarak çınara benzer. 200-300 yıla kadar yaşayabilir. Marmaris ve Datça bölgelerinde dere boylarında, Köyceğiz ve Fethiye civarında ise taban suyu yüksek olan düzlüklerde korulukları vardır. Köyceğiz'de bulunan doğal yayılış alanlarının, portakal bahçelerine dönüşmesi ile daraldığı belirtilir. Orman Genel Müdürlüğü tarafından korunan alanlarda yeni korulukları tesis edilmektedir. Türkiye dışında sadece Rodos Adasında bulunur. Subtropikal iklim özellikleri görülen sıcak, nemli ve suyu bol yerlerde yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Kuşburnu</span>

Kuşburnu Avrupa, kuzeybatı Afrika ve Batı Asya'da yetişen bir tür bitki. İçi tüylüdür ve çok sayıda tohumu vardır. Sonbaharda olgunlaşır. C vitamini açısından dünyanın en zengin meyvesidir. Limondan 60 kat daha fazla C vitamini içerir. Taze olarak tüketildiği gibi kurutularak da kullanılır. Çayı ve marmelatı yapılır. Yabangülü, itburnu, itgülü, gülelması, yiric gibi adlarla da bilinir. İnsanların geçimini sağlamak için kullandıkları bir ticaret metasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Keten</span>

Keten, Ketengiller familyasından keten cinsinin en yaygın türüdür. Haziran-Ağustos ayları arasında ipek gibi, mavimsi veya sarı renkli çiçekler açan bir bitkidir.

<span class="mw-page-title-main">Hint keneviri</span> Bitki Türü

Hint keneviri, kendirgiller (Cannabaceae) familyasından lif ve yağ eldesinde kullanılan Cannabis cinsine ait, bir yıllık bitki(en) türü.

<span class="mw-page-title-main">Ballıbabagiller</span> bitki familyası

'Lamiaceae, Labiatae veya Türkçe adıyla 'Ballıbabagiller; 236 cins ve 7,280 tür ile temsil edilir ve dünya çapında özellikle ılıman kuşakta yayılış gösteren bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Turunç</span>

Turunç, sedef otugiller ailesi içinde bir alt grup olan turunçgillerden olan bütün Akdeniz'e kıyı ülkelerde, Güneydoğu Asya kıyılarında yetişen, kışın yaprağını dökmeyen ağaca ve bu ağacın portakala benzeyen, fakat suyu acımtırak olan meyvesine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Uçucu yağ</span>

Uçucu yağ ya da organik hidrosol, çiçek veya bitki özsuları, distile özsuları veya bitki suları olup damıtma işleminin su içeren bir yan ürünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hibiscus sabdariffa</span>

Kerkede, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından bitki türü.

<i>Oenothera biennis</i> bitki türü

Oenothera biennis, Onagraceae familyasından iki yıllık otsu bitki türü.

γ-Linolenic asid bir yağ asidi olup, bitkisel yağlarda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Ayçiçek yağı</span> sıvı bitkisel yağ

Ayçiçeği yağı ayçiçeği bitkisinin çekirdeklerinden diğer bir deyişle tohumlarından elde edilen açık sarı renkli ve hafif tadı olan bitkisel bir yağdır. Yapısında bol miktarda doymamış yağ asitlerini barındırır ve genel itibarıyla besin amaçlı kullanılır. Bunun yanında Biyodizel yapımında ve ilaç sanayinde kullanılmaktadır. Ayçiçeği yağı dünyada en çok üretilen dört bitkisel yağdan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Perilla yağı</span>

Perilla yağı, perilla tohumlarından elde edilen yenilebilir bir bitkisel yağdır. Farklı bir ceviz aroması ve tada sahip olan kızartılmış perilla tohumlarından preslenen yağ, Kore mutfağında lezzet arttırıcı, çeşni ve yemeklik yağ olarak kullanılmaktadır. Kızartılmamış perilla tohumlarından preslenen yağ, mutfak dışı amaçlar için kullanılmaktadır.