İçeriğe atla

Hocalı Havalimanı

Koordinatlar: 39°54′05″K 46°47′13″D / 39.90139°K 46.78694°D / 39.90139; 46.78694
Hocalı Havalimanı
Xocalı Hava Limanı
IATA: yok - ICAO: UBBS
Özet
Havalimanı tipiSivil ve askerî
Hizmet verdiği şehirHankendi
Yer Azerbaycan
Açılış1974
Rakım (ODS)2.001 ft / 610 m
Koordinatlar39°54′05″K 46°47′13″D / 39.90139°K 46.78694°D / 39.90139; 46.78694
Harita
Harita
Azerbaycan üzerinde UBBS
UBBS
UBBS
Pistler
YönUzunluk Yüzey
ft m
05/23 7.145 2.178 Asfalt
Kaynakça: DAFIF[1]

Hocalı Havalimanı veya Hankendi Havalimanı, Azerice: Xocalı Beynəlxalq Hava Limanı),[2][3] Azerbaycan'ın Hocalı Rayonu'nda Hankendi yakınlarındaki bir havalimanıdır. 1992'den 2023 yılına kadar fiilen Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından yönetilmiş olan hava limanı 2009, 2012 yılları arasında restore edilmiş ve uluslararası havalimanı şeklinde hizmet vermeye hazırlanmıştır. Ancak Azerbaycan hükûmetinin itirazları ve havalimanının Azerbaycan'ın uluslararası kabul görmüş ancak o dönemde işgal altındaki sınırları içinde yer aldığından havalimanı uluslararası uçuşlara açılmadı ve IATA tarafından havalimanı kodu verilmedi.[4][5] Günümüzde askerî amaçlarla kullanılmaktadır. Azerbaycan'ın 2023 Eylül'ündeki operasyonu sonucunda havalimanı tüm şehir ile birlikte Azerbaycan kontrolüne geçmiştir.

Tarihçe

Havalimanı, ilk kez 1974 yılında hizmete açıldı.[6] Dağlık Karabağ sorunundan önce havalimanına Erivan'dan uçuşlar gerçekleştirdi. 1 Ağustos 1990'da Erivan'dan kalkıp Hocalı Havalimanına giden Aeroflot'un 35 sefer sayılı uçuşu düştü ve 39 yolcuyla 4 mürettebat üyesi öldü. Uçağın enkazı ve cesetler Laçın bölgesindeki Ferraş köyü yakınlarında bulundu. SSCB Devlet Komisyonu'nun resmi raporuna göre pilot, uçağı düşük görüş mesafesi olan havada düzgün bir şekilde yönetemedi. O zamanlar, sadece Ermenilerin çalıştığı havalimanı personeli de bir soruşturma yürüttü ve aşırı yük nedeniyle uçağın düştüğünü söylediler (Yak-40 uçağı 20-25 kişi kapasitelidir ve kaza günü uçakta 42 kişi vardı). 1992'de Hocalı işgali nedeniyle havalimanı tahrip edildi ve operasyonlar durduruldu.

Yenileme

2009 yılında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti himayesine geçen havalimanını, uçuşları devam ettirebilmek amacıyla onaracaklarını açıkladı.[7] Aynı yıl yeni bir yolcu terminalinin inşasına başlandı.[8] Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Kentsel Kalkınma Bakanı Karen Shahramanian'a göre, terminal binası Kasım 2010'da tamamlanacaktı ancak bu Nisan 2011'e kadar ertelenmişti.[9] Havalimanına seyrüsefer ekipmanları da kuruldu.[8] Açıklananlara göre, havalimanı saatte 200 yolcuya hizmet verebilecek kapasitededir.[10] İlk ticari uçuşların 9 Mayıs 2011'de başlaması planlanmasına rağmen, Karadağ hükûmeti havalimanının resmî açılışını birkaç kez ertelenmiştir. 5 Nisan 2011 tarihinde havalimanının açılışının ilk defa ertelendiği açıklandı.[11][12][13] Mayıs 2012'de Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Sivil Havacılık İdaresi Müdürü Tigran Gabrielyan, havaalanının 2012 yılının ortalarında faaliyete geçeceğini duyurdu.[14] Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri de ertelemenin Azerbaycan ile devam etmekte olan anlaşmazlıkla ilgili olmadığı konusunda ısrar etti.[12][15] Stepanakert Havalimanı olarak da bilinen terminal, resmî olarak 1 Ekim 2012'de açılmıştır ancak henüz havalimanına güvenlik nedeniyle herhangi bir uçuş yapılmamıştır.[16]

Tepkiler

Havalimanının açılması, Azerbaycan'ın tepkisiyle dünya basınının dikkatini buraya çekti. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Sivil Havacılık Dairesi'nin 9 Mayıs 2011 açılış tarihini açıklayan ifadesinden kısa bir süre sonra, 9 Mayıs 2011'de, Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Sivil Havacılık İdaresi Başkanı Arif Mammadov, havacılık yasalarına göre Azerbaycan hava sağasına giren yetkisiz uçakları vurulabileklerini dile getirdi.[17][18][19][20]

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin yanıtı, Cumhurbaşkanlığı merkezi bilgi departmanı başkanı David Babayan'dan geldi.[21] Ermenistan Devlet Başkanı Serzh Sarkisyan sivil uçağı düşürme tehdidini kınadı ve "saçmalık" olarak nitelendirdi ve ayrıca Erivan'dan Hocalı'ya uçan ilk uçağın yolcusu olacağını söyledi.[22][23]

Azerbaycan yönetimi, Sargsyan'ın ifadesini Ermenistan adına provokasyon olarak nitelendirdi ve kınadı. Birkaç gün sonra Azerbaycan Dışişleri Bakanı sözcüsü Elkhan Polukhov, "Azerbaycan sivil hedeflere karşı askeri güç kullanmadı ve kullanmayacak" dedi.[24]

ABD Genel Sekreter Yardımcısı Philip Gordon ve ardından sırasıyla Azerbaycan ve Ermenistan büyükelçileri Matthew Bryza ve Marie L. Yovanovitch bu tehdidi "kabul edilemez" olarak nitelendirdi; ve havalimanı güvenliği ile ilgili konuların havalimanı açılmadan önce çözülmesi gerektiğini söyledi.[25][26][27][28][29]

Kasım 2012'de ABD'nin Azerbaycan büyükelçisi Richard Morningstar'ın "havalimanının açılmasının barış sürecine yardımcı olmayacağına" ikna edildiğini havalimanının açılmasına karşı olduğunu dile getirdi.[30]

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, böyle kışkırtıcı eylemlerin Karabağ sorununun barışçıl yollarla çözülmesini zorlaştırdığını ve Ermenistan'ı bu tür kışkırtıcı adımları durdurmaya çağırdı.[31] GUAM Genel Sekreteri Valeri Chechelashvili, havalimanının Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü ve egemenliği içinde olduğunu ve Azerbaycan'ın izni olmadan faaliyete geçilemeyeceğini dile getirdi.[32]

Rus Barış Gücü, Hocalı Havalimanı'nda eğitim gerçekleştiriyor.

14 Nisan 2011 tarihinde, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nden (PACE) yirmi üç üye, Ermenistan'ın işgal altındaki Azerbaycan bölgelesindeki bir havalimanının inşasını kınayan bir bildirgeyi onayladı. Belge, yapının uluslararası hukuk normlarına aykırı olduğunu vurgulamaktadır.[33]

Türkiye hükûmeti Ermenistan'ın havalimanını açma çabalarını kınadı ve açılış devam ederse Türkiye hava sahasını Ermenistan'a kapacaklarını söyledi.[34]

Havalimanı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nın sonlanmasının ardından Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yönetiminde Rus Barış Gücü tarafından kullanılmaya başlandı.[35][36]

2023 Dağlık Karabağ çatışmaları sonrası havalimanı Azerbaycan kontrolüne verildi. 20 Ekim'de ateşkesin imzalanmasının ardından Hankendi'de yaşayan ve bölgeyi terk etmek isteyen binlerce Ermeni havalimanına akın etmiş ve izdiham yaşanmıştır. Daha sonra havalimanındaki Ermenistan bayrağı indirilmiş ve 5 Ekim'de havalimanına üç renkli Azerbaycan bayrağı dikilmiştir.

Özellikler

Havalimanı, ortalama deniz seviyesinden 610 m yükseklikte bulunmaktadır. 05/23 olarak numaralandırılmış, 2178x37 m (7146 ft×121 ft) boyutlarında asfalt kaplı bir piste sahiptir.[1]

Havayolları ve destinasyonlar

Havalimanının sadece Artsakh Air ile Erivan, Ermenistan'a düzenli olarak uçuşlar düzenlenmesi beklenmekteydi.[9] Yetkililer sadece Ermeni başkentine tek yönlü uçak biletinin 16.000 dram (45 ABD doları) tutacağını açıkladılar.[8] Ancak uçuşlar başlamadı. Havalimanının Azerbaycan kontrolüne geçmesiye Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tüm yapılarını feshesttiğini açıklamıştır.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Stepanakert Airport ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ a b Airport information for UB13 17 Şubat 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi from DAFIF (effective October 2006)
  2. ^ "Khojaly Airport – a danger to aviation". teas.eu. The European Azerbaijan Society. 30 Ocak 2013. 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2015. 
  3. ^ "BBC Azeri - Azərbaycan və bölgə - Xocalı aeroportu: ABŞ problemin diplomatik həllini tapmağa çağırır". BBC (Azerice). 4 Kasım 2012. 24 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2019. 
  4. ^ Airline and Airport Code Search 5 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IATA
  5. ^ Airline and Airport Code Search 5 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IATA
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  7. ^ "Karabakh To Reopen Stepanakert Airport". Asbarez. 5 Ekim 2010. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2010. 
  8. ^ a b c "Karabakh To Reopen Stepanakert Airport". Asbarez. 5 Ekim 2010. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2010. 
  9. ^ a b "Nagorno-Karabakh Airport Preparing For First Flights In Decades". RFE/RL. 27 Ocak 2011. 30 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2011. 
  10. ^ "Stepanakert airport to work after 10-year break 7 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." News.am. February 2, 2011.
  11. ^ "Nagorno-Karabakh Flights On Hold Despite Airport Reconstruction". RFE/RL. 16 Mayıs 2011. 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011. 
  12. ^ a b "Stepanakert airport to start operating before September". ArmRadio. 11 Mayıs 2011. 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011. 
  13. ^ "Construction works of Stepanakert airport underway". NEWS.am. 15 Mayıs 2011. 22 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011. 
  14. ^ "«Հայկական ժամանակ».Ստեփանակերտի օդանավակայանը վերջապես շահագործման կհանձնվի 2 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." (Haykakan Zhamanak: Stepanakert Airport will Finally Become Operational). Yelaket Lratvakan. May 30, 2012.
  15. ^ "Stepanakert airport opening postponed for 'technical reasons'". ArmeniaNow. 6 Nisan 2011. 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2011. 
  16. ^ "Nagorno-Karabakh Airport Preparing For First Flights In Decades". RFE/RL. 27 Ocak 2011. 30 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2011. 
  17. ^ "Azerbaijan: Flights to Nagorno Karabakh Will Be Boarding at Gunpoint". EurasiaNet. 17 Mart 2011. 21 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2011. 
  18. ^ "Azerbaijan threatens to down Armenian flights". Hurriyet Daily News and Economic Review. 17 Mart 2011. 20 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2011. 
  19. ^ "Azerbaijan: Flights to Nagorno Karabakh Will Be Boarding at Gunpoint". EurasiaNet. 17 Mart 2011. 21 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2011. 
  20. ^ "Azerbaijan threatens to down Armenian flights". Hurriyet Daily News and Economic Review. 17 Mart 2011. 20 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2011. 
  21. ^ Ghazinyan, Aris. "Air Message: Response to threats against the new airport in Stepanakert 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." ArmeniaNow. March 22, 2011.
  22. ^ "Sarkisian Says He'll be 1st Passenger of the Yerevan-Stepanakert Flight". Asbarez. 31 Mart 2011. 12 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2011. 
  23. ^ "Armenian leader to defy plane attack threat". Hurriyet Daily News and Economic Review. Agence France-Presse. 31 Mart 2011. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  24. ^ "Baku Retreats From Karabakh Flight Threats 21 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." RFE/RL. April 1, 2011.
  25. ^ Foreign Press Center With Philip H. Gordon, Assistant Secretary, Bureau of European and Eurasian Affairs 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Embassy of the United States in Turkey, Tuesday, April 19, 2011
  26. ^ U.S. Department of State: threats to shoot down Karabakh-bound planes unacceptable 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., PanArmenian.Net, April 20, 2011
  27. ^ "Security issues should be resolved before opening Stepanakert Airport - Mathew Bryza 18 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Tert.am. March 29, 2011.
  28. ^ "U.S.: Armenia, Azerbaijan 'Must Pull Out Snipers' 18 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." RFE/RL. March 19, 2011.
  29. ^ "Azerbaijan’s statements quite unacceptable, U.S. Ambassador says 1 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." News.am. March 23, 2011.
  30. ^ Rauf Orujov. State Department on Khojaly Airport: Ambassador Made Clearer Statement 31 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Zerkalo. 5 November 2012. Retrieved 26 January 2013.
  31. ^ "Turkish Foreign Minister expresses his attitude to the Armenia’s plan to build Airport in the occupied territories 25 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." APA.
  32. ^ "GUAM Secretary General Valeri Chechelashvil: "The international airport can not operate in Nagorno Karabakh"". Trend. 4 Mayıs 2011. 25 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2011. 
  33. ^ "The construction of an airport in the occupied Azerbaijani territories by Armenia". Parliamentary Assembly of the Council of Europe. 14 Nisan 2011. 15 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2011. 
  34. ^ Türkiye Ermenistan'a hava sahasını kapatacak 29 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ermenihaber.am. October 12, 2012. (Türkçe)
  35. ^ "RUSYA, HOCALI HAVALİMANI'NI AÇIYOR". avim.org.tr. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  36. ^ "The first combined training of the Victory parade with participation of the Russian peacekeepers took place at the airfield in Stepanakert : Ministry of Defence of the Russian Federation". eng.mil.ru. Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı. 19 Nisan 2021. 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hocalı Katliamı</span> Ermeni güçlerinin Hocalıda yaşayan sivillere karşı işlediği soykırım

Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan'a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hankendi</span> Azerbaycanda şehir

Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti</span> 1991-2023 yılları arasında Karabağda varlığını sürdüren de facto bir devlet.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti bayrağı</span>

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti bayrağı, Güney Kafkasya'da yer alan de facto bir devlet olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin 2 Haziran 1992 tarihinde kabul edilen resmî bayrağı. Azerbaycan'ın 19 Eylül 2023'teki operasyonunun ardından Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, 1 Ocak 2024'e kadar kendisini feshetmeyi kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Özerk Oblastı</span>

Dağlık Karabağ Özerk Oblastı, 1923'te Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde kurduğu özerk oblasttı. Başkenti Stepanakert şehriydi. Oblastın lideri, Azerbaycan Komünist Partisi Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Komitesinin Birinci Sekreteriydi. Nüfusun çoğunluğunu etnik Ermeniler oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu</span>

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin silahlı gücüydü. 2023 Dağlık Karabağ çatışmalarının ardından 20 Eylül 2023'te lağvedildi.

<span class="mw-page-title-main">Laçın Koridoru</span> Güney Kafkasyada bir geçit

Laçın Koridoru Ermenistan ve Dağlık Karabağ'ı birbirine bağlayan bir dağ yoludur. Bu iki bölge arasındaki tek yol olarak Laçın Koridoru, sıkça Dağlık Karabağ sakinleri için bir "yaşam hattı" olarak tanımlanmıştır. Koridor, de jure olarak Azerbaycan'ın Laçın rayonu sınırlarında yer alsa da, 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması gereği Rus barış gücünün kontrolündedir. Koridorun bölgesine 2022 yılına kadar Zabuh, Sus köyleri ve Laçın şehri dahildi. Ancak, 26 Ağustos 2022'de bu yerleşim birimleri Azerbaycan kontrolüne geçti. Dört gün sonra Zabuh, Sus ve Laçın yerleşimlerini baypas eden yeni bir güney rotası kullanıma açıldı ve bu yol Mets Şen/Böyük Kaladeresi ve Hin Şen/Kiçik Kaladeresi köylerinden geçti.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri</span>

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri, de jure olarak Azerbaycan Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ bölgesinde Ermenistan Cumhuriyeti'nin bölgeye müdahalesinden sonra 10 Aralık 1991'de halkoylamasıyla bağımsızlığı kabul edilen ve 6 Ocak 1992'de bağımsızlığı ilan edilen fakat Ermenistan dahil, hiçbir ülke veya uluslararası kuruluş tarafından bağımsızlığı tanınmayan de facto cumhuriyet olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni dışişlerinde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı temsil etmekte ve girişimlerde bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ermenistan</span> Ermeni Yaylasındaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavram

Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Hocalı</span> Azerbaycanda şehir

Hocalı (Azerice: Xocalı), Azerbaycan'da bir şehir. Hocalı Rayonu'nun idarî merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ sorunu</span> Dağlık Karabağ için, Azerbeycan ve Ermenistan arasında olan hak davası savaşıdır

Dağlık Karabağ sorunu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermeni kontrolündeki Azerbaycan toprakları'ndaki etnik çatışma ve toprak anlaşmazlığıdır. Bu anlaşmazlık, 27 Eylül 2020 tarihinde başlayan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ile son bulmaya yaklaşmıştır. Yaklaşık 3 sene sonra 19-20 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleşen 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları ile bölge tamamen Azerbaycan kontrolüne geçmiş ve sorun çözülmüştür. Artsah Cumhuriyeti fiilen bağımsızdı, ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmamış bir cumhuriyetti. Çatışmanın kökeni, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Sovyetler Birliği döneminde, Josef Stalin Dağlık Karabağ bölgesini, tarihsel olarak Ermeni ve çoğunluğu Ermeni nüfusu olan Sovyet Azerbaycan'da bir özerk oblast haline getirmeye karar verdi. Mevcut çatışma, 1988'de Karabağ Ermenilerinin, Karabağ'ın Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep ettiği zaman başladı. Çatışma, 1990'lı yılların başlarında, geniş çaplı bir savaşa dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları</span>

2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları, Nisan Çatışmaları veya Dört günlük savaş, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ve Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ile Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu arasında 1 Nisan'da başlayıp, dört gün boyunca süren çatışmalardır. Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın bittiği 1994 yılından beri en şiddetli çatışmaların gerçekleştiği bildirilmiştir. 5 Nisan tarihinde karşılıklı ateşkes kararı alınarak, çatışmalara son verilmiştir. Bu savaş ayrıca Azerbaycan'ın, Ermeni işgali altındaki bölgede ilk defa ilerleme kaydettiği savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

2010 Çaylı çatışmaları ya da Mardakert çatışmaları, Dağlık Karabağ Savaşı ateşkesinin bir dizi ihlaliydi. Azerbaycan'ı ve tanınmayan ancak de facto bağımsız Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin etnik Ermeni askerî güçlerini ayıran temas hattının ötesinde gerçekleşti. Her iki taraf da diğerini ateşkes rejimini ihlal etmekle suçladı. Bunlar, 1994'ten beri yürürlükte olan ateşkesin iki yıldaki en kötü ihlalleriydi ve Mart 2008'deki Mardakert çarpışmalarından bu yana Ermeni güçlerinin en ağır kayıpları yaşadığı süreç oldu.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa Muharebesi (2020)</span>

Şuşa Muharebesi veya Azerbaycanlılar tarafından dile getirildiği şekilde Şuşa'nın Kurtuluşu, 4-7 Ekim 2020 tarihleri arasında de jure Azerbaycan'ın Şuşa rayonunun parçası olan ancak de facto olarak artık Azerbaycana ait olan Şuşa şehrinde gerçekleşen muharebe.

<span class="mw-page-title-main">2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması</span> 10 Kasım 2020de Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes antlaşması

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdiren bir ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma, Ermenistan'ın teslim olduğunu duyurmasının ardından 9 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00:00 itibarıyla son verildiği açıklandı. Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.

2010 Dağlık Karabağ çatışmaları, Azerbaycan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu'nu askerî güçlerini birbirinden ayıran temas hattında 18 Şubat'ta meydana gelen bir dizi silahlı çatışmalardır. Azerbaycan, Ermeni güçlerini Tap Qaraqoyunlu, Qızıloba, Qapanlı, Yusifcanlı ve Cavahirli köyleri yakınlarındaki Azerbaycan mevzilerine ve Ağdam Rayonu yaylalarına keskin nişancılar dahil hafif silahlarla ateş etmekle suçladı. Sonuç olarak, üç Azerbaycan askeri öldürüldü ve bir asker yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Füzuli Uluslararası Havalimanı</span> Azerbaycanın Füzuli şehrine hizmet veren uluslararası havalimanı

Füzuli Uluslararası Havaalanı Azerbaycan'daki Füzuli kentinde bulunan havalimanıdır. Ülkenin yedi uluslararası havalimanlarından biridir. 14 Ocak 2021'de İlham Aliyev tarafından havalimanının temeli atıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.