Hocalı - Turkipedia

Hocalı
Azerice: Xocalı

Hocalı Hocalı (Azerbaycan)
Ülke	Azerbaycan
Rayon	Hocalı Rayonu
Nüfus (2015)
• Toplam	1.397
Zaman dilimi	UTC+04.00 (UTC)

Hocalı (Azerice: Xocalı), Azerbaycan'da bir şehir. Hocalı Rayonu'nun idarî merkezidir.

22 Eylül 2023 tarihine kadar fiilen Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı. 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması'na uygun olarak 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları sonucunda 23 Eylül 2023 tarihinde Azerbaycan'ın kontrolüne geçti.

Tarihçe

Sovyetler Birliği'nde Hocalı, Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Askeran iline bağlı bir şehirdi ve Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içerisinde yer almaktaydı. Sovyetler döneminde Dağlık Karabağ'ın en büyük şehri Hankendi'ye (o dönemki adıyla Stepanakert) hizmet etmesi için Hocalı yakınlarına Hocalı Havalimanı inşa edilmiş ve buradan Ermenistan SSC'nin başkenti Erivan'a tarifeli seferler düzenlenmiştir. Azerbaycan'ın Sovetler Birliği'nden ayrılmasından sonra bölgenin özerk statüsü kaldırılınca Askeran ilinin adı Hocalı rayonu olarak değiştirilmiş ve Hocalı şehri de bu rayonun merkezi ilan edilmiştir.

Hocalı, Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Ermeni güçlerce işgal edilen ilk yer olmuştur. 25 Şubat 1992'de Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu tarafından şehir ele geçirilmiş ve 25-26 Şubat'ta Hocalı Katliamı yaşanmıştır. Katliamda İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün 1993 raporuna göre 161'i, 2004 raporuna göre ise 200'ü aşkın birey öldürülmüştür.^[1]

2001 yılında kasabanın adı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu generali Kristapor İvanyan'ın anısına İvanyan olarak değiştirilmiştir.^[2] Azerbaycan, İkinci Dağlık Karabağ Savaşı'nı sonlandıran 10 Kasım 2020'deki üçlü bildirinin 4. maddesinin uygulanmadığı, Dağlık Karabağda asker bulunduğu gerekçesiyle Anti Terör Operasyonu'nu başlattı. Operasyon sonunda ise şehir 23 Eylül 2023 tarihinde Azerbaycan kontrolüne geçti. 15 Ekim 2023'te Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, cumhurbaşkanı oluşunun 20. yılında Hocalı'da Azerbaycan bayrağını göndere çekmiştir.^[3]

Ayrıca bakınız

Hocalı Katliamı
Karabağ Savaşı

Kaynakça

^ "Human Rights Watch World Report 1993 - The former Soviet Union, Events of 1992". 20 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2009.
^ "Karabakh Marks Ten Years Of 'Independence'". azatutyun.am. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020.
^ Aliyev, OYNATMA LİSTESİOYNATILIYOR; ölü, Hankendi ve Hocalı'da Azerbaycan bayrağını göndere çektiSIRADA Bursa’da hortum paniği kamerada Ankara'da feci kaza! Otomobil ile minibüs çarpıştı: 1; İsrail, 14 yaralı; Hastanesi, Gazze’de sivil yerleşim yerlerini vurmaya devam ediyor Bakan Koca: İzmir Şehir; duraksadı, yarın hasta kabulüne başlıyor Batman'da eniştesini sokak ortasında öldüren şüpheli tutuklandı Tesla ile drift pahalıya maloldu Biden'ı afallatan Gazze çağrısı! Önce; aracı, sonra görmezden geldi Topkapı Surları'nda erkek cesedi bulundu Valinin makam; Oldu, Gelin Arabası (15 Ekim 2023). "Aliyev, Hankendi ve Hocalı'da Azerbaycan bayrağını göndere çekti". Milliyet. 15 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023.

Azerbaycan'ın şehirleri ve rayonları
Büyükşehirler	Bakü Gence Hankendi Lenkeran Mingeçevir Naftalan Nahçıvan¹ Sumgayıt Şeki Şirvan Yevlah
Rayonlar	Abşeron Ağcabedi Ağdam Ağdaş Ağstafa Ağsu Astara Babek¹ Balaken Berde Beylegan Bilesuvar Cebrayıl Celilabad Culfa¹ Daşkesen Füzuli Gedebey Goranboy Göyçay Göygöl Hacıkabul Haçmaz Hızı Hocalı Hocavend İmişli İsmayıllı Kah Kazah Kebele Kelbecer Kengerli¹ Kobustan Kuba Kubadlı Kusar Kürdemir Laçın Lenkeran Lerik Masallı Neftçala Oğuz Ordubad¹ Saatlı Sabirabad Salyan Samuh Sederek¹ Siyezen Şabran Şahbuz¹ Şamahı Şeki Şemkir Şerur¹ Şuşa Terter Tovuz Ucar Yardımlı Yevlah Zakatala Zengilan Zerdab

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ağdam (rayon)</span> Azerbaycanda bir bölge

Ağdam Rayonu veya Akdam, Azerbaycan'da rayon. İdari merkezi Ağdam şehridir. 1993 yılında Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki Ermeni güçler tarafından bir kısmı işgal edilmiştir. İşgal sonradı rayonun merkezi, Ağdam şehrinden geçici olarak Kuzanlı köyüne alınmıştır.

Hocalı Rayonu, Azerbaycan'da rayon (il) olarak adlandırılan birinci derece idarî bölümlerden birisidir.

Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan'a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hankendi</span> Azerbaycanda şehir

Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.

Azerbaycan, coğrafî durum, ekonomik şartlar ve kamu hizmetlerinin gerekleri göz önünde bulundurularak meydana getirilmiş olup Azerbaycan'daki en büyük idarî birim, özerk cumhuriyettir. Azerbaycan'ın sonraki idarî birimleri "şehirler” ve “rayonlar" olarak belirlenmiştir. Şehirler ve rayonlar, Türkiye'deki illere tekâbül eder. Azerbaycan'daki bazı şehirler direkt olarak merkezî yönetime bağlıdır. Bu şehirler, ekonomik ve kalkınma açısından daha gelişmiş olduğu için Türkiye'deki büyükşehirlere denk gelir. Şehirler de şehir rayonlarına bölünmüştür. Şehir rayonları, Türkiye'deki ilçelere tekâbül eder.

Kelbecer Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idari bölümlerden birisidir. 8 Ağustos 1930 tarihinde rayon statüsü almıştır. 1992 yılında Azerbaycan parlamentosunun kararıyla eski Ağdere (Mardakert) rayonunun 20 köyü Kelbecer rayonuna katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.

Dağlık Karabağ şu anlamlara gelebilir:

Ağdere Rayonu veya eski adlarıyla Cerabert Rayonu ve Mardakert Rayonu, Azerbaycan'da rayondur. 1930-1991 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'na bağlı idi. 1992-2023 yılları arasında sınırları içerisinde Azerbaycan'ın Kelbecer, Terter ve Ağdam rayonları bulunmakta idi.

<span class="mw-page-title-main">Askeran</span>

Askeran, de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyetinin illerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Şuşi (il)</span>

Şuşi, de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin illerinden biridir. Yönetim merkezi Şuşa şehridir.

Askeran Çarpışması, Karabağ Savaşı'nın başlamasıyla sonuçlanan Ermeni-Azeri çarpışmasının başlangıç noktalarından biridir.

Bako Sahakyan, tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyetinin eski güvenlik şefi ve dördüncü başkanıdır. Beş yıllık iki dönem için Arkadi Ğukasyan'ın yerini aldı ve 2007 ile 2020 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulundu. 3 Ekim 2023'te kendisi ve Artsakh'ın diğer iki eski cumhurbaşkanı Arkadi Gukasyan ve Arayik Harutyunyan, eski Millet Meclisi başkanı Davit İşkhanyan ile birlikte Azerbaycan Devlet Güvenlik Hizmeti tarafından gözaltına alınarak Bakü'ye getirildi.

Tanınmayan Devletler Topluluğu, uluslararası toplumun sınırlı bir kesimin tanıdığı, eski Sovyetler Birliği'ndeki çeşitli devletler birleştiren uluslararası bir organizasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Askeran (şehir)</span> Azerbaycanda şehir

Askeran - Azerbaycan'ın Hocalı ilinin idari biriminde şehir (ilçe).

Canpolad Rzayev, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı asker ve Azerbaycan Milli Kahramanıdır.

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

Elmir Arzu oğlu Mammadov, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri askeri ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı şehidi.

Vitali Mikaeloviç Balasanyan,, , Ermeni asker, siyasetçi, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Ulusal Konseyi üyesi, Artsah kahramanı tümgeneral.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.