Biçimsel galaksi sınıflandırması, astronomların gökadaları görünüşlerine göre gruplara ayırdıkları bir sınıflandırma sistemidir. Gökadaları görünüşlerine göre sınıflandırmak için kullanılan birkaç şema bulunmaktadır. Bunların en bilineni Edwin Hubble tarafından tasarlanan ve Gérard de Vaucouleurs ile Allan Sandage tarafından genişletilen Hubble düzenidir. Gökada sınıflandırması ve morfolojisi artık büyük ölçüde hesaplama yöntemleri ve fiziksel morfoloji kullanılarak yapılır.
NGC 2841, Büyük Ayı takımyıldızı'nda yaklaşık olarak 45,98 MIy (14,1 Mpc)uzaklıkta bulunan bir çubuksuz sarmal gökadadır. 9 Mart 1788 tarihinde William Herschel tarafından keşfedildi. 635 km/s'ye sahip düşük dikey hızı, 30 milyon ışık yılını gösteren kırmızıya kaymaya dayalı mesafe tahminini çok belirsiz kılıyor. Bu nedenle kırmızıya kaymadan bağımsız olarak yapılan hesaplamalarda 40 ila 85 milyon ışık yılını gösteren mesafe tahminlerinin uyum içinde olmaması pek şaşırtıcı değildir. 2001 yılında, Hubble Uzay Teleskobu'ndaki Wide Field Planetary Camera 2 ile yapılan sefe değişeni gözlemlerine dayanarak mesafenin yaklaşık 45,98 MIy (14,1 Mpc)olduğu belirlendi. NGC 2841, 150 mm'ye eşit veya daha büyük bir açıklığa sahip bir teleskopla gözlemlenebilir.
Kedi Gözü bulutsusu, Ejderha takımyıldızı yönünde bulunan bir gezegenimsi bulutsu. Yapısal açıdan, bilinen en karmaşık bulutsulardandır; Hubble Uzay teleskobu ile düğümler, püskürtmeler ve yaysal yapılar gözlemlenmiştir. Merkezinde, 1000 yıl önce dış zarfını kaybederek bulutsuyu üretmiş olan parlak ve sıcak bir yıldız vardır.
Halkalı Gökada, halka benzeri görünüme sahip bir gökadadır. 1950 yılında Arthur Hoag tarafından keşfedilen Hoag cismi, halkalı gökadalara iyi bir örnektir. Halka; büyük, nispeten genç, çok parlak mavi yıldızlardan oluşmaktadır. Merkezi bölgede nispeten küçük aydınlık madde bulunur. Bazı gök bilimciler halkalı gökadanın; küçük bir gökadanın, büyük bir gökada içine geçmesiyle oluştuğuna inanır. Çünkü pek çok gökadanın büyük bölümü uzay boşluğudur ve yıldızlar arasında gerçek bir çarpışma çok nadir yaşanır. Bir başka düşünceye göre bu halkalar, bazı gökadalar etrafındaki harici yığılmanın etkisiyle oluşmuştur. Halkalı gökada ve kutup-halkalı gökada arasında da bir bağlantı olabilir.
NGC 7742, Kanatlıat takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 81 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve karşıdan görünen bir çubuksuz sarmal gökada. William Herschel tarafından 18 Ekim 1784 tarihinde keşfedilmiştir.
Messier 75, Yay takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 67.500 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir küresel yıldız kümesidir. Pierre Méchain tarafından 27 Ağustos 1780 tarihinde keşfedilmiş ve aynı yıl Charles Messier'in kataloğuna eklenmiştir.
NGC 1533, Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunan soluk, sarmal yapıda bir çubuklu merceksi gökada.
NGC 5033, Av Köpekleri takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 49,24 MIy (15,1 Mpc)uzaklıkta bulunan eğik bir çubuksuz sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 1 Mayıs 1785 tarihinde keşfedildi. Çok parlak bir çekirdeği ve nispeten soluk bir diski bulunur. Diskin güney yarısında kayda değer bir eğiklik görülebilir. Gökadanın büyük açısal boyutu ve nispeten yüksek yüzey parlaklığı, onu amatör gök bilimciler tarafından görülebilen ve görüntülenebilen bir nesne haline getirir. Nispeten Dünya'ya yakın konumu ve etkin gökada çekirdeği (AGN), onu profesyonel gök bilimciler için de yaygın olarak çalışılan bir nesne haline getirmiştir.
Messier 94 Av Köpekleri takımyıldızı yönünde bulunan bir sarmal gökada. Pierre Méchain tarafından 22 Mart 1781 tarihinde keşfedilmiş ve iki gün sonra Charles Messier kataloğuna eklemiştir. Bazı kaynaklar M94'ü çubuklu sarmal gökada olarak tanımlamaktadır. İki halka yapısıyla dikkat çekici bir gökadadır.
Merceksi gökada, biçimsel gökada sınıflandırma şemalarında eliptik (E) ve sarmal gökada (S) arasında yer alan bir gökada türüdür. Büyük ölçekli bir disk içermesine karşın, büyük ölçekli sarmal kollara sahip değildir. Merceksi gökadalar, yıldızlararası maddelerinin çoğunu tüketmiş veya kaybetmiş ve bu nedenle devam eden çok az yıldız oluşumuna sahip disk gökadalarıdır. Buna rağmen, disklerinde önemli miktarda toz barındırabilirler. Sonuç olarak, tıpkı eliptik gökadalar gibi çoğunlukla yaşlı yıldızlardan oluşurlar. Merceksi ve eliptik gökadalar morfolojik farklılıklarına rağmen spektral özellikler ve ölçekleme ilişkileri gibi ortak bazı özellikleri paylaşırlar. Her ikisi de, en azından evrenin yerel kısmında, pasif olarak evrimleşen erken tip gökadalar olarak kabul edilebilir. "E" gökadaları ile "S0" gökadalarını morfolojik olarak birbirine bağlayan, orta ölçekli disklere sahip "ES" gökadalarıdır.
NGC 2623, Yengeç takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 257,66 MIy (79 Mpc)uzaklıkta bulunan iki sarmal gökadanın birleşmesiyle oluşmuş bir gökada çiftidir. Édouard Jean-Marie Stephan tarafından 19 Ocak 1885 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 243 olarak "Füzyon görünümüne sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.
NGC 7552, Turna takımyıldızında yaklaşık olarak 60,99 MIy (18,7 Mpc) uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. Görünür boyutları göz önüne alındığında genişliği yaklaşık 75.000 ışık yılıdır. Diğer üç sarmal gökada NGC 7582, NGC 7590 ve NGC 7599 ile birlikte Turna Dörtlüsü gökada grubunu oluşturur.
NGC 7674 Kanatlıat takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 368,55 MIy (113 Mpc)uzaklıkta bulunan bir çubuksuz sarmal gökadadır. John Herschel tarafından 16 Ağustos 1830 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve NGC 7674A ile birlikte Arp 182 olarak "Dar iplikçiklere sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.
Mayall Nesnesi, Büyük Ayı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 469,66 MIy (144 Mpc)uzaklıkta bulunan çarpışma sürecindeki bir gökada çiftidir. Nicholas U. Mayall tarafından 13 Mart 1940 tarihinde Lick Gözlemevi'nde Crossley teleskopla keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 148 olarak "Halkalarla bağlı gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.
ESO 550-2, Irmak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 352 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve etkileşim halinde olan bir sarmal gökada çifti.
NGC 541, Balina takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 227,65 MIy (69,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır. Heinrich Ludwig d'Arrest tarafından 30 Ekim 1864 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 133 olarak "Yakınlarında parçalar olan gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Abell 194 gökada kümesinin bir üyesidir ve 3C 40A olarak da bilinen Fanaroff-Riley sınıf I radyo gökadasıdır.
Kutup-halkalı gökada, gökada kutuplarının etrafında dönen, gaz ve yıldızların oluşturduğu halkasıyla bir gökada türüdür. Bu kutup halkalarının, iki gökadanın birbirleriyle etkileşime girdiklerinde ortaya çıkan kütleçekimsel etkiyle oluştuğu düşünülmektedir. Başka bir olasılık da çok yakından geçen bir gökadanın etkisiyle koparılmış olan maddeden oluştuğudur. Diğer bir olasılık ise, küçük bir gökadanın daha büyük bir gökadayla dönüş düzlemine dikey olarak çarpışması sonucu küçük gökadanın kutup-halkasına dönüşmüş olabileceğidir.
NGC 6045, Herkül takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 446,83 MIy (137 Mpc)uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. Amerikalı astronom Lewis A. Swift tarafından 27 Haziran 1886 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 71 olarak "Eşlikçileri küçük ama yüksek yüzey parlaklığına sahip sarmal gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Arp 71 olarak listelenmesine yol açan PGC 84720, neredeyse kesinlikle Herkül kümesi'nin ortak bir üyesidir, ancak NGC 6045 ile fiziksel olarak etkileşime girebilecek kadar yakın olmayabilir. NGC 6045 aynı zamanda bir LINER gökadadır.
Arp 166, Üçgen takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 222,43 MIy (68,2 Mpc) uzaklıkta bulunan ve etkileşim halindeki bir eliptik gökada çiftidir. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve NGC 750 ile NGC 751 gökadaları Arp 166 olarak "Dağınık iplikçiklere sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.
Cüce sarmal gökada, bir sarmal gökadanın cüce türüdür. Cüce gökadalar; düşük aydınlatma güçleri, küçük çapları, düşük yüzey parlaklıkları ve düşük hidrojen kütleleri ile karakterizedir. Bu tip gökadalar, düşük yüzey parlaklığına sahip gökadaların (LSB) bir alt sınıfı olarak düşünülebilir.
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam