İçeriğe atla

Hoşea Kitabı

        
Yahudilik

Hoşea kitabı, Tanah'taki kitaplardan biridir. Oniki küçük peygamber kitaplarının ilkidir.

Geçmiş ve içerik

Hoşea (İbranice: הושֵעַ), kuzeydeki krallık olan İsrail Krallığı'nın düşüşe geçip yıkıldığı zaman olan MÖ 8. yüzyıldaki karanlık ve melankolik bir dönemde kehanetlerde bulunmuştur. Halk dinden çıkıp Tanrı'dan uzaklaştı ve II. Yarovam'ın buzağılarına[1] ve Kenan tanrısı Baal'e hizmet etmeye başladılar.[2]

Hoşea zamanındaki Kuzey Krallığı krallarının, aristokratik destekçilerinin ve halkı Tanrı'nın Kanunlarından uzaklaştıran rahiplerin listesi Tevrat'ta yer almaktadır. Tanrı'yı terkedip diğer tanrılara, özellikle Kenan'ın bereket tanrısı Baal'e taptılar. Bunu, cinayet, yalancı şahitlik, hırsızlık ve cinsel günahlar gibi başka günahlar takip etti.[3] Hoşea, eğer halk tövbe etmezse, Tanrı, ulusun yıkılmasına izin vereceğini ve zamanın en güçlü ülkesi olan Asurlular tarafından halkın sürüleceğini açıkladı.[4]

Hoşea'nın kehanetinin merkezi, Tanrı'nın, günahkar İsrail'e karşı bitmeyen sevgisini konu alır. Bu metinde, İsrail'in ihaneti üzerine Tanrı'nın çektiği acı anlatılır.[5][6][7] Stephen Cook'a göre, kitaptaki kehanet çabaları şu pasajla özetlenebilir: "Seni Mısır'dan çıkaran Tanrın RAB benim, Benden başka tanrı tanımayacaksın, Çünkü başka kurtarıcı yoktur".[2][8]

Özet

Hoşea, Tanrı'nın isteği doğrultusunda bir fahişeyle evlendi. Evlilik, Tanrı ile İsrailoğulları arasındaki ahitsel ilişkinin sembolik bir göstergesiydi. Antlaşmanın kurallarına karşı gelip emirlere uymayan ve Tanrı'ya sadakatini yitiren İsrailoğullarını fahişe kadın simgelemekteydi; kadın evliliğin getirdiği kocasına karşı sorumluluklarını yerine getirmemekteydi.

Hoşea'nın, karısı Gomer'den bir oğlu oldu. Tanrı, çocuğun adının Yezreel konmasını emretti. Bu isim, Kuzey Krallığı'nın kralları tarafından sıkça kanların döküldüğü Yezreel (Emir) Vadisi'nden gelmekteydi.[9][10] Çocuğun adı, Kuzey krallarının döktükleri kanların hesabını ödeyeceğine dair bir kehanetti. Yezreel'in anlamı "Tanrı [tohum] eker"dir.

Ardından, çiftin bir kızı oldu. Tanrı, kıza, Sevilmeyen ve Acınacak anlamına gelen Lo-ruhamah isminin konmasını buyurdu. Bu da, Tanrı'nın Güney Krallığına acıyıp onları bağışlayacağını fakat Kuzey Krallığa artık acımayacağını dolayısıyla onların sonunun yaklaştığının kehanetidir. Bazı tercümelerde onun zamiri kullanılmamaktadır ve dolayısıyla bu kişinin Hoşea'nın mı yoksa Gomer'in sevgililerinden birinin mi kızı olduğu tartışma konusudur. James Mays'e göre, kızın babasının Hoşea olduğu açıkça ifade edilmemesi, Gomer'in zina yaptığı anlamına gelmemektedir.[11]

Akabinde, Gomer bir erkek çocuk daha doğurdu. Bu çocuğun babasının Hoşea olup olmadığı şaibelidir çünkü çocuğa Tanrı'nın buyruğu gereği Benim halkım değil ya da kısaca Benim değil anlamına gelen Lo-ammi adı konmuştur. Çocuğa verilen bu utanç verici isim Kuzey Krallığı'nın utanması gerektiğini ve artık onların Tanrı'nın halkı olmadığını simgelemektedir. Tanrı "Ben, senin 'Ben olanım' değilim" demiştir ki bu da Tanrı'nın İsrail ile olan bağ derecesini göstermektedir.

Taslak

Ana hatlarıyla Hoşea kitabında sunulan konseptler şöyledir:

  • 1 ve 2. konular; Yehova ile İsrail'in ilişkisine metafor olan Hoşea ile Gomer'in evlilik biyografisi.
  • 3. konu; otobiyografik olarak Hoşea'nın evliliği. Evlenilen kadının Gomer dışında başka bir kadın olma ihtimali vardır.
  • 4. konu ile 14:9 arası; Ahit antlaşmalarını yerine getiremeyen, başta Efraim olmak üzere İsrail'in yargılanması.

Bu konudan sonra konuların nasıl bölünmesi gerektiğiyle ilgili fikirler açık değildir.[12] Bunun ardından, bütün bunların bir gün değişeceği ve Tanrı'ın İsrail'e tekrar acıyacağı kehanetinde bulunulur.

2. konuda boşanma anlatılır. Bu boşanma, Tanrı ile Kuzey Krallığı'nın arasındaki antlaşmanın son bulduğunu göstermektedir. Gomer ihanet ettiği için Hoşea'nın onu boşamasından faydalanıp bu konuyu vaazlarına taşıdı ve Tanrı'nın artık Kuzey Krallığını kabul etmediğinin mesajlarını verdi. Kehanetinin sonunda Tanrı'nın bir gün antlaşmayı yineleyeceğini ve İsrail'i sevgiyle tekrar geri alacağı aktarılır.

Üçüncü konuda, Tanrı'nın buyruğu gereği Hoşea tekrar Gomer'e ulaşır. Ya borçlarından dolayı kendisini köle olarak sattığından ya da zamanındaki sevgilisi Gomer'i bırakmak için para talep ettiğinden Hoşea, Gomer'i satın almak zorunda kaldı. Gomer'i evine alan Hoşea uzun bir süre cinsel ilişkiden uzak durdu, bu da İsrail'in uzun bir süre kralsız kalacağını fakat kendi pahasına olsa dahi bir gün Tanrı, İsrail'i geri alacağını simgelemekteydi.

4 ila 14. konular, bu kinayeleri uzunca ve detaylıca anlatır. 1 ila 3. konular Hoşea'nın ailesini ve Gomer ile olan sorunlarını anlatır. 4 ila 10. konular, kehanetler, peygambersi törenler ve Tanrı'nın Kuzey Krallığı neden reddettiğini içerir. 11. konuda, Tanrı'nın, sevdiği halk olan İsrailoğullarının büyük bir bölümünü oluşturan Kuzey Krallığını reddetmek zorunda kaldığı için ağıtı bulunur. Tanrı, onlardan tamamen vazgeçmeyeceğinin sözünü verir. 12. konuda peygamber İsrail'in affedilmesi için yalvarır. 13. konuda, tövbe edilmediği için Asurlular tarafından krallığın yıkımı öngörülür. 14. konuda peygamber, İsrail'e restorasyon sözü verilebilmesi açısından İsrail'in af dilemeleri ve tüm içtenlikle Tanrı'ya bağlanmaları için ikna etmeye çalışır.

MÖ 722'de Asurlular tarafından yıkılan krallığa ait her sınıftan insan esir alınıp savaş tutsağı oldu.

Katkısı

Tanrı ile İsrail arasındaki ilişki için evlilik metaforu kullanan ilk peygamber Hoşea'dır. Bu metafor ileride Yeremya gibi kendisinden sonra gelen peygamberler tarafından da benimsenip kullanılmıştır. Hoşea, ilk yazar peygamberlerden biridir. Kitabın son konusu bilgelik edebiyatının formatına benzer.

Kaynakça

  1. ^ Hoşea 8:4-6
  2. ^ a b Cook, Stephen L., Harper Collins Study Bible; New Revised Standard Version With the Apocryphal?Deuterocanonical Books Student Edition (San Francisco: Harper Collins Publishers, Meeks, Wayne A. ed., (1989), pg. 1193.
  3. ^ Hoşea 4:1-2
  4. ^ Hoşea 9:3
  5. ^ Hoşea 3:1
  6. ^ Hoşea 11:1
  7. ^ Hoşea 14:4
  8. ^ Hoşea 13:4
  9. ^ 1 Krallar 21
  10. ^ 2. Krallar 9:21-35
  11. ^ Mays, James L (1969). Hosea. SCM. s. 28. 
  12. ^ Coogan, Michael. A Brief Introduction to the Old Testament. Oxford University Press, 2009. pg 262-263

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ilk kısmı

Eski Ahit veya Eski Antlaşma, Kutsal Kitap'ın İbranice kaleme alınmış olan ilk kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. Yahudilerin Tanah ve Müslümanların Tevrat ve Zebur olarak kabul ettikleri kitapları içinde barındırır. Kutsal Kitap'ın birinci yüzyılda Grekçe kaleme alınan yazılarına "Yeni Ahit" adı verildi. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Toplam 39 bölümden oluşur. Eski Ahit; Tevrat, Tarihsel Kitaplar, Şiirsel Kitaplar, Peygamberlik Kitapları olarak 4 temel bölüme ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

Baal veya Baʽal, antik çağda Levant'ta konuşulan Kuzeybatı Sami dillerinde önceleri insanlar arasında kullanılan 'sahip', 'efendi' anlamına gelen bir unvan ve şeref ifadesiydi. Ünvan akademisyenlere göre önce güneş kültleri ve çeşitli koruyucu tanrılarla ilişkilendirilir; ancak yazıtlar, Ba'al adının özellikle fırtına ve bereket tanrısı Hadad ve onun yerel tezahürleriyle ilişkilendirildiğini gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">İlyas</span>

İlyas, İbranice İncil'deki Krallar Kitaplarına göre bir peygamber ve bir mucize yaratıcısıdır ve Kral Ahab'ın hükümdarlığı sırasında kuzey İsrail krallığında yaşar. 1 Krallar 18'de İlyas, Kenan tanrısı Baal'a karşı İbrani Tanrısı YHWH'ye tapınmayı savunur. Tanrı ayrıca İlyas aracılığıyla diriliş, gökten ateş indirme ve "ateşle" diri diri göğe girme gibi birçok mucize gerçekleştirir. Ayrıca "peygamberlerin oğulları" olarak bilinen bir peygamberler okuluna liderlik eder. Yükselişinin ardından, öğrencisi ve en sadık yardımcısı Elyesa, bu okulun lideri rolünü üstlenir. Malaki Kitabı, İlyas'ın "Tanrı'nın büyük ve korkunç gününün gelişinden önce" döneceğini kehanet eder, onu İbrani Kutsal Kitabına saygı duyan çeşitli inançlarda Mesih'in ve eskatonun habercisi yapar. İlyas'a yapılan atıflar Sirak, Yeni Ahit, Mişna,Talmud, Kuran, Mormon Kitabı ve Bahai yazılarında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Krallığı (kuzey)</span>

İsrail Krallığı Birinci İsrail Krallığı'nın MÖ 930'da yıkılmasından sonra kurulmuş iki devletten biridir. MÖ 930'da kurulan krallığın varlığı MÖ 720'de Asur İmparatorluğu'nun işgaliyle son buldu. En önemli şehirleri Şehem, Tirzah ve Samiriye idi.

<span class="mw-page-title-main">Efraim kabilesi</span>

Efraim kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir. Menaşe kabilesi ile birlikte Yosef Hanedanlığını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Hoşea</span>

İbranice İncil'de Hoşea, aynı zamanda Oşe olarak da bilinir, Beeri'nin oğlu, İsrail'de MÖ 8. yüzyılda yaşamış bir peygamberdi ve Hoşea Kitabı'nın baş yazarıydı. İkinci Tapınak döneminde Nevi'im'in son kitabını oluşturan toplu yazıları Yahudi Tanah'ta toplanıp tek bir kitapta toplanan, ancak Hristiyanlıkta Eski Ahit olarak incelenen On İki Küçük Peygamber'in ilkidir. Hoşea genellikle bir "kıyamet peygamberi" olarak görülüyor, ancak onun yıkım mesajının altında bir restorasyon vaadi vardı. Talmud onun neslinin en büyük peygamberi olduğunu iddia eder. Hoşea'nın hizmet süresi yaklaşık altmış yıla kadar uzanıyordu ve o, kendi zamanında İsrail'in yazılı kehanet bırakan tek peygamberiydi.

<span class="mw-page-title-main">Yoşiyahu</span>

Yoşiyahu büyük reformlar yapan Yehuda kralıydı. Tarihçiler tarafından, kendi zamanına denk gelen Deotronomik reformlar döneminde dini yazıtlar yazdırdığı veya bulduğuna inanılır.

Krallar Kitabı, Kral David'in ölümünden Yekoniya'nın Babil'de esir düşmesine kadar geçen 400 yıllık sürede antik İsrail ve Yehuda krallıklarıyla ilgili hikâyeleri anlatır. Yeşu, Hâkimler ve Samuel kitaplarının bulunduğu bir dizi tarihsel kitabın sonuncusudur ve ana amacı Yahudi krallığın Babilliler tarafından neden yıkıldığını dini açıdan anlatmak ve sürgünden dönüşün temelini hazırlamaktı.

Yeşu Kitabı, Eski Ahit'in ve Tanah'ın altıncı kitabıdır. 24 konu başlığı içeren kitapta Kenan topraklarına giriş, Yeşu önderliğinde toprakların fethi ve paylaşımı ve bu topraklarda Tanrı'ya yapılan hizmet anlatılır.

Samuel kitapları, Yeşu, Hakimler ve Krallar kitaplarıyla birlikte Nevi'im'in İlk Peygamberler bölümünü oluşturur. Peygamberler aracılığıyla Tevrat'ı doğrulayıp onun açıklamasını yapar.

Yeşaya kitabı, Tanah'taki Son Peygamberlerin ilk kitabıdır; bu kitabın ardından Hezekiel, Yeremya ve Oniki küçük peygamber kitapları gelir. Hristiyanlıktaki Eski Ahit'te ise bu sıralama biraz farklıdır.

Yoel kitabı, Eski Ahit'in bir parçasıdır. Küçük peygamberler ya da kısaca Onikiler olarak bilinen on iki kehanet kitabından biridir. "Küçük" denmesinin sebebi, öneminin az olması değil, metnin kısalığıdır.

Amos kitabı, Tanah'ın Nevi'im kitabındaki Küçük Peygamberler kitaplarından biridir. Hoşea ve Yeşaya'nın büyüklerinden olan Amos, II. Yarovam dönemine denk gelen ~MÖ 750'lerde aktif rol oynamış olup Kutsal Kitap'ın ilk peygamber kitabı olan Amos kitabını yaratmıştır. Amos, Yehuda Krallığı'nda yaşadı fakat vaazlarını kuzeydeki İsrail Krallığı'nda verdi. Amos'un ana temaları sosyal adalet, Tanrı'nın mutlak kadri ve ilahi yargı konularını içerir.

Mika kitabı, Eski Ahit/Tanah'ta bulunan on beş kehanet kitabından biri olup Küçük peygamberler dizisinin altıncısıdır. Kitabın yazarının, Yehuda Krallığı'na bağlı Moreşet köyünden MÖ 8. yüzyılda yaşamış ve isminin anlamı "Kim Yehova gibidir?" olan Mikayahu olduğu belirtilir. Kitap, 1-2, 3-5 ve 6-7. konular olmak üzere üç ana bölümden oluşur ve her bölümün başlangıcında "Dinle" kelimesi ve bunu takip eden kehanet bildirileri bulunur. Mika, adil olmayan liderlere karşı serzenişte bulunur, zengin ve güçlüye karşı fakiri savunur ve sosyal adalet konusunda vaazlar verir; bir yandan da Siyon merkezli ve Davud hanedanlığına bağlı barış dolu bir dünyayı dört gözle bekler.

Nahum kitabı, Tanah'ta bulunan kitaplardan biridir. Küçük Peygamberler kitaplarının yedincisidir.

Sefanya kitabı 'nın, giriş cümlesine istinaden, yazarı "Yahuda Kralı Amon oğlu Yoşiya zamanında Hizkiya oğlu Amarya oğlu Gedalya oğlu Kuşi oğlu Sefanya" olarak kabul edilir. Sefanya hakkında elde edilen tüm bilgiler bu metinden gelir. Kitabın giriş cümlesi, diğer kitapların giriş cümlelerine kıyasla daha uzun olup içinde iki özellik barındırır. Sefanya'nın babası Kuşi'nin anlamı "Etiyopyalı"dır. Toplumda, Tanrı'nın İbrahim ile yaptığı anlaşma gereği soyağacının önemi vardır ve bu nedenle yazar, peygamberin atalarının ismini verip Etiyoplı'dan ziyade İbrani olduğunu ispatlama gereği duymuş olabilir. Hatta peygamberin soyu bir zamanlar Yehuda kralı olan Hezekiya'ya kadar dayanır. Sefanya kitabının yazarı Kûşluları veya Etiyopyalıları kınamaktan çekinmemektedir. 2:12'de özlüce ve tartışmaya kapalı bir şekilde mesaj gönderir: "Ey Kûşlular, Siz de benim kılıcımla öleceksiniz". Sefanya'nın Kral Hezekiya olan aile bağı, 3:1-7'de kraliyet şehrine yaptığı şiddetli eleştiriyi meşrulaştırmaktadır.

Hagay kitabı, Eski Ahit veya Tanah'ın, Küçük peygamberler veya "Onikiler" denen kitaplar dizisinde yer alır. İki konudan oluşan kısa bir kitaptır. Kitapta anlatılanların geçtiği tarih Tapınağın terar inşasından önce MÖ 520 civarıdır. Bu dönemde, Yahudilerin topraklarına dönmesine yardım eden Zerubbabel gibi Pers kralları yaşamıştır.

Zekeriya kitabı, Tanah ve Kutsal Kitap'taki oniki küçük peygamber kitaplarından sondan bir öncekidir ve peygamber Zekeriya'ya dayandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İzebel</span>

İzebel veya Jezebel, Tanah'ın Krallar Kitabı'nda bahsi geçen, Saydalı I. Etbaal'ın kızı ve İsrail Kralı Ahav'ın karısıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.