İçeriğe atla

Hizb-i İslami Halis

Hizb-i İslami Halis
Türkçe: Afganistan İslami Halis Partisi
حزب اسلامی خالص
Genel başkanHacı Azizullah Din Muhammed
KurucuMuhammed Yunus Halis
ÖnceliHizb-i İslami
İdeolojiİslami köktendincilik, Kabilecilik, Peştunculuk
Temsilciler Meclisi
0 / 249
İhtiyar Heyeti
0 / 102
Afganistan

Hizb-i İslami Halis (Peştuca: حزب اسلامی خالص, TürkçeAfganistan İslami Halis Partisi), Muhammed Yunus Halis tarafından kurulan Afgan siyasi eski Mücahit hareketi.

Tarihçe

Gulbeddin Hikmetyar'ın kurduğu Hizb-i İslami'den 1979'da ayrılarak kurulmuştur.[1] Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi sırasında Sovyetler Birliği ve Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'ne karşı savaşan mücahid gruplardan biriydi.[2] Partinin kurucusu Muhammed Yunus Halis, bu savaşta bizzat yer almıştır.[3] Bu dönemde partinin savaş suçu işlediği ve katliamlar gerçekleştirdiği iddia edilmektedir.[4] Bu süreçlerin ardından Muhammed Yunus Halis, 2003 yılında Amerika'nın Afganistan'ı işgalinden sonra Amerika'ya karşı cihat ilan etti ve dağa çıktı. 2006 yılında da öldü.[5]

Siyasi görüşü

Muhammed Yunus Halis'e göre Kur'an, anayasa olarak yeterli idi; bu nedenle başka bir anayasaya ihtiyaç bulunmamaktaydı. Parti, Şeriat temelli bir hükûmet kurma amacı taşıyordu. Dört Halife dönemindeki dayanan bir yönetim oluşturulmak isteniyordu. İslami kurallara dayanan bir toplumsal ahlak oluşturulması amacıyla, parti kendi düşündüğü İslami modeli uygulamaya çalışmıştır.[6] Parti, ana partisi olan Hizb-i İslami'den daha aşırıcı, gerici ve Peştun geleneklerine bağlı, faşist bir parti olarak değerlendirilmektedir. Partinin kurucusu Muhammed Yunus Halis'in, diğer aktörlerle barışmaya niyeti olmayan, köktendinci ve sert yapıya sahip biri olduğu belirtilmektedir.[7]

Kaynakça

Dipnotlar
  1. ^ Keskin 2020, ss. 101-102.
  2. ^ "DESERT SHIELD AND DESERT STORM A CHRONOLOGY AND TROOP LIST FOR THE 1990–1991 PERSIAN GULF CRISIS" (PDF). apps.dtic.mil. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Aralık 2018. 
  3. ^ Ahmadi 2011, s. 20.
  4. ^ Keskin 2022, s. 111.
  5. ^ Ahmadi 2011, s. 21.
  6. ^ Keskin 2020, s. 102.
  7. ^ Keskin 2022, ss. 111-112.
Kaynaklar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afganistan</span> Batı, Orta ve Güney Asyanın birleştiği yerde bulunan devlet

Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.

Peygamber veya yalvaç, Tanrı aracılığıyla bir dini veya dinî öğretiyi yaymakla görevlendirildiğine inanılan kişidir. Peygamberler ayrıca dinî terminolojide âyet, işaret veya mûcize denilen doğaüstü güç veya olayların kendilerine atfedildiği mitolojik veya yarı mitolojik insanlardır. İbrahimî dinlerin inananları, peygamberlerin Tanrı'dan aldıkları “vahiy” adlı mesajları diğer insanlara ulaştırdıklarına inanırlar.

Kadirilik ya da Kadiriyye, Seyyid Abdülkâdir Geylânî tarafından 12. yüzyılın başlarında kurulan tarikattır.

<span class="mw-page-title-main">İslamcılık</span> Politik bir akım

İslamcılık, modern devlet ve devletçiklerin anayasal, ekonomik ve yargısal olarak, bu kesimde canlanma ya da otantikliğe dönüş olarak algılanan İslami uygulamalarla yeniden kurulması gerektiğini öne süren siyasi ideolojidir. Bu akımlardaki hakim anlayış Emr-i bi'l ma'rûf ve nehy-i anil münker'in yerine getirilmesidir. Siyasal İslam'ın Seyyid Kutub ve Mevdudî gibi köktendinci öncüleri "Allah'ın sistemi" olarak gördükleri şeriata dayanmayan güç sahipleri olarak tanımladıkları tağuta isyanı tevhidin ön şartı olarak sundular.

<span class="mw-page-title-main">İslami Davet Partisi</span> Irakta bir siyasi parti

İslami Davet Partisi veya İslami Çağrı Partisi, Irak'taki siyasi partilerden biridir. Irak Yüksek İslam Konseyi ile birlikte Şii Birleşik Irak İttifakı'nın iki ana partisidir. Ocak 2005 Irak seçimlerinde ve daha uzun vadeli Aralık 2005 seçimlerinde mecliste çok sayıda sandalye kazandı. Parti, İran-Irak Savaşı sırasında ve İran Devrimi'nde Ayetullah Ruhullah Humeyni'yi destekledi. Hala İran ile olan ideolojik farklılıklara rağmen Tahran'dan mali destek almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet, Yıldızeli</span>

Cumhuriyet, Sivas ilinin Yıldızeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Sığırcı, Bayburt</span>

Sığırcı, Bayburt ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Hizb ut-Tahrir</span> Kudüste 1953te kurulan İslamcı ve ümmetçi örgüt

Hizb ut-Tahrir, tüm Müslümanları birleştirerek şeriat kurallarıyla yönetilecek İslami hilafet devleti kurmayı amaçlayan uluslararası bir pan-İslamcı, köktendinci siyasi örgüt. 1953'te Filistinli İslam alimi Muhammed Takiyyuddin en-Nebhani tarafından Kudüs'te kurulmuştur.

Abdullah Yusuf Azzam, lakabı "Küresel Cihadın Babası", Filistinli din adamı ve akademisyen. Afganistan'da Sovyet ordusuna karşı savaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Savaşı (1978-günümüz)</span>

Afganistan Savaşı, Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin 27-28 Nisan 1978'de gerçekleştirdiği Sevr Devrimi ile Afganistan Cumhuriyeti'nin yıkılıp Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulması sonrasında, kurulan hükûmete karşı olan kesimin ayaklanmasıyla başlayan ve devam eden iç savaş. Savaşın evreleri şunlardır:

Afganistan İlerleme Demokratik Partisi, Afganistan'da bulunan bir siyasi partidir. 1966'da kurulmuştur. Muhammed Haşim Maiwandwal, 1965-1967 arasında başbakanlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Demokratik Cumhuriyeti</span> Ülke

Afganistan, resmi adı Afganistan Demokratik Cumhuriyeti, 1987'den sonra Afganistan Cumhuriyeti, Afganistan'da 1978-1992 yılları arasında, sosyalist Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin (ADHP) yönetimde olduğu dönemi kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Vatan Partisi</span>

Afganistan Vatan Partisi, sekülarist, sosyal demokrat ve demokratik sosyalist bir Afgan siyasi partisi. Taliban rejimi döneminde 28 Haziran 1997'de Münih, Almanya'da sürgünde kuruldu ve resmi olarak kayıtlı olmadığı ülkede üyeleri var. Muhammed Necibullah'ın post-komünist, İslami sosyalist, demokratik sosyalist ve neo-Marksist Afganistan Demokratik Vatan Partisinin, 1990'da Halk Afganistan Demokrat Partisi (PDPA) olarak yeniden adlandırılmış bir enkarnasyonu olarak kuruldu. Münih konferansında Muhammed İsa Cassur partinin lideri seçildi. Parti, ikinci kongresini 2000 yılında Frankfurt'da düzenledi.

Bu makale Afganistan'daki siyasi partileri listeler.

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisi (Suriye ağırlıklı hizip)</span> Baas Partisinin Suriye ağırlıklı hizbi

Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye yanlısı Baas hareketi olarak da anılan, Arap dünyasında şubeleri olan neo-Baasçı bir siyasi partidir. Parti, Şubat 1966'da Baas Partisindeki bölünmeden çıktı ve Suriye'de hükûmeti yönetmektedir. 1970-2000 yılları arasında partiye Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad başkanlık etti. 2018'e kadar liderlik, oğlu Beşşar Esad ve Abdullah el-Ahmar arasında paylaşıldı. 2017 yılında Ulusal ve Bölgesel komutanlıkların yeniden birleştirilmesinin ardından Beşşar Esad Merkez Komutanlığı genel sekreteri oldu. Partinin Suriye kolu, Suriye liderliğindeki Baas Partisi içindeki en büyük organizasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Sudan Baas Partisi</span> Sudanda bir siyasi parti

Sudan Baas Partisi Sudan'da bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Mısır Bölgesi</span> Mısırda bir siyasi parti

Arap Sosyalist Baas Partisi - Mısır Bölgesi, Mısır'da Neo-Baasçı bir siyasi partidir. Irak liderliğindeki Baas Partisi'nin Mısır'daki bölgesel şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist Arap Lübnan Öncü Partisi</span> Lübnanda bir siyasi parti

Sosyalist Arap Lübnan Öncü Partisi Lübnan'da bir siyasi partidir. Parti, Temmuz 2017'deki ölümüne kadar Abdülmecid er-Rafei tarafından yönetildi. Irak liderliğindeki Baas Partisinin Lübnan bölgesel şubesidir. Parti Ekim 2011'de ikinci kongresini gerçekleştirdi. Partinin kurucuları arasında Dr. Abdülmecid er-Rafei, Cihad George Kerim, Refik Nasib Alfakiya, Kerim Muhammed Assahli, Hani Muhammed Şuhayib, Ammar Muhammed Şabli, Hasan Halil Garib ve Asaf Habin Alharakat vardı.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi</span> Yemende bir siyasi parti

Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi, Arap Sosyalist Baas Partisi'nin Yemen'deki bölgesel şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Bölgesi</span> Sudanda bir siyasi parti

Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Bölgesi, Sudan'da bir siyasi partidir. Daha önceleri Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Ülkesi olarak biliniyordu. Parti, Irak liderliğindeki Baas Partisinin Sudan'daki bölgesel şubesidir. Şube her zaman küçük olmasına ve 2003 yılında tahmini 1000 üyeye sahip olmasına rağmen, çoğunlukla şubenin Irak tarafından finanse edilmesi nedeniyle yetersiz üyelik sayılarından daha büyük bir etkiye sahip olabilmiştir.