İçeriğe atla

Hiyanus gezegeni

Bir hiyanus gezegeninin sanatsal tasviri.

Hiyanus gezegeni (hidrojen ve okyanus kelimelerinin birleşiminden oluşur[not 1]), hidrojen bakımından zengin bir atmosfer altında sıvı su okyanusuna sahip özel bir ötegezegen türüdür.[1]

Tanım

Hiyanus gezegeni, hidrojen atmosferi altında sıvı su okyanuslarına sahip varsayımsal bir gezegen türüdür.[2] Dünya dışı sıvı suyun varlığı, hiyanus gezegenlerinin yaşanabilir gezegenler açısından umut vadeden adaylar olarak değerlendirilmesini sağlar.[3][4][5] Genellikle Dünya'dan daha büyük ve daha kütleli oldukları düşünülür.[6] Yoğunluk verileri, hem kayalık Dev Dünyaların hem de Alt-Neptünlerin (K2-18b ve TOI-1231 b gibi)[1][5] bu türe uyabileceğini gösterir ve bu nedenle yaygın ötegezegenler olmaları beklenir.[4] 2023 itibarıyla doğrulanmış hiyanus gezegenleri yoktur, fakat Kepler görevi birçok aday tespit etmiştir.[3]

Tarihçe

"Hiyanus gezegeni" (İngilizce: "hycean planet") terimi, 2021 yılında Cambridge Üniversitesi'ndeki ötegezegen araştırmacılarından oluşan bir ekip tarafından, büyük okyanuslara ve hidrojen bakımından zengin atmosfere sahip olduğu düşünülen gezegenleri tanımlamak için kullanılan "hidrojen" ve "okyanus" kelimelerinin bir birleşimi olarak ortaya atıldı. Hiyanus gezegenlerinin kırmızı cüce yıldızların etrafında yaygın olduğu düşünülmekte ve Dünya'nın ötesinde yaşam aramak için umut vadeden yerler olarak kabul edilmektedir. Bu terim ilk kez 31 Ağustos 2021'de The Astrophysical Journal'da yayımlanan bir makalede kullanılmıştır.[7]

Hiyanus gezegenlerinde yaşam muhtemelen tamamen suyla ilgilidir.[8] Hiyanus olmayan gezegenlere kıyasla su açısından zengin bileşimlerin daha büyük boyutlarda olabileceğini gösterir ve dolayısıyla biyolojik işaretlerin tespitini kolaylaştırır.[9] Hiyanus dünyaları yakın bir zamanda karasal teleskoplar ve James Webb Uzay Teleskobu gibi uzay teleskopları tarafından biyolojik işaretler açısından araştırılabilecek.[4][10]

Özellikler

İki doğal uydusu olan varsayımsal hiyanus gezegeni (sanatçı konsepti)

Hiyanus gezegenleri, yarıçapları 2,6 R🜨 (2,3 R🜨) ve kütleleri 10 M🜨 (5 M🜨) ulaşan, yaşanabilir gezegenler için önceki tahminlerden önemli ölçüde daha büyük olabilirler.[9] Ayrıca, bu tür gezegenlerin yaşanabilir bölgesi Dünya benzeri gezegenlerden çok daha büyük olabilir. Gezegensel denge sıcaklığı, geç M-cücelerinin yörüngesinde dönen gezegenler için 430 K (157 °C; 314,6 °F) seviyesine ulaşabilir.[11] Bununla birlikte, kütle ve yarıçap tek başına bir gezegenin bileşimi hakkında bilgi vermez, çünkü aynı kütle ve yarıçapa sahip cisimler farklı bileşimlere sahip olabilirler. Bu nedenle belirli bir gezegen, ya bir hiyanus gezegeni ya da bir dev-Dünya olabilir.[12]

Bu tür gezegenler birçok farklı atmosferik bileşime ve iç yapıya sahip olabilirler.[9] Ayrıca kütleçekim kilidiyle kilitlenmiş "karanlık hiyanus" gezegenleri (yalnızca sürekli gece tarafında yaşanabilir)[13] veya "soğuk hiyanus" gezegenleri (yıldız ışınlarının ihmal edilebilir olduğu, sera etkisiyle ısınan) de mümkündür.[11] Karanlık hiyanus dünyaları, atmosferin ısıyı sürekli gündüz tarafından sürekli gece tarafına etkili bir şekilde taşımadığında oluşabilir[14] ve bu nedenle gece tarafında ılıman sıcaklıklar oluşurken, gündüz tarafı yaşam açısından çok sıcak olabilir.[15] Soğuk hiyanus gezegenleri yetim gezegenler gibi yıldızların olmadığı durumlarda bile var olabilirler.[15]

Suyun varlığı yaşanabilir gezegenler olmalarına yardımcı olsa da, yaşanabilirlikleri olası bir kaçak sera etkisi ile sınırlanabilir. Hidrojen, yıldız ışığının dalga boylarına azot ve oksijen gibi daha ağır gazlardan farklı tepki verir. Şayet gezegen bir Astronomik birim (AU) mesafede güneş benzeri bir yıldızın yörüngesinde dönüyorsa sıcaklık o kadar yüksek olacaktır ki, okyanuslar kaynayacak ve su buhar haline gelecektir. Mevcut hesaplamalar, atmosfer basıncının Dünya'nınkine benzer olması durumunda suyun sıvı halde kalacağı yaşanabilir bölgeyi 1,6 AU'da ya da daha olası olan on kat ila yirmi kat basınç durumunda 3,85 AU'da konumlandırmaktadır. Mevcut tüm hiyanus gezegen adayları okyanusların kaynayacağı alan içinde yer almaktadır ve bu nedenle gerçek sıvı su okyanuslarına sahip olmaları pek olası değildir.[3] Bir başka sınırlayıcı faktör de yıldızdan (özellikle aktif yıldızlardan) gelen X-ışını ve UV radyasyonunun su moleküllerini yok edebilmesidir.[13]

Genel nitelikler

  • Okyanuslarla kaplı oldukları kabul edilir.[8]
  • Hidrojen bakımından zengin atmosferlere sahiptirler. Hiyanus gezegeni atmosferlerinin hidrojen, helyum ve su buharından oluştuğu düşünülmektedir.[2]
  • Karanlık hiyanus gezegenlerinin kırmızı cüce yıldızların etrafında yaygın olduğu düşünülmektedir.[15] Kırmızı cüce yıldızlar Samanyolu gökadasındaki en yaygın yıldız türüdür.[16]
  • Dünya dışında yaşam aramak için umut vadeden yerler olarak kabul edilirler. Hiyanus gezegenleri yaşam için gerekli olan sıvı su, enerji ve organik bileşikler gibi bileşenlere sahiptir.[8]
  • Atmosferleri (eğer su okyanusları varsa), hiyanus olmayan Neptün benzeri gezegenlere kıyasla daha az metan ve amonyak içerebilir.[6]

Hiyanus gezegenlerinin keşfi Dünya dışı yaşam arayışında yeni bir ufku temsil edebilir. Bu gezegenlerin Dünya'dan çok farklı olduğu düşünülmektedir, fakat yine de yaşam formlarına ev sahipliği yapıyor olabilirler. Gök bilimciler, James Webb Uzay Teleskobu gibi teleskopları kullanarak hiyanus gezegenlerini aramayı ve bu gezegenlerin potansiyel insan yaşanabilirliği hakkında daha fazla bilgi edinmeyi planlamaktadır.[17]

Adaylar

K2-18b

Bu aday gezegenlerden biri, soluk bir yıldızın etrafında yaklaşık 33 günlük bir periyotla dönen K2-18b'dir. Bu aday gezegen sıvı suya sahip olabilir, atmosferinde oldukça yüksek miktarda hidrojen gazı içerir, yıldızından yeterince uzaktadır ve böylece yıldızının yaşanabilir bölgesinde bulunur. Bu tür aday gezegenler biyolojik işaretler için incelenebilir.[18][19] 2023 yılında James Webb Uzay Teleskobu, K2-18b'nin atmosferinde karbondioksit ve metan tespit etti, fakat büyük miktarlarda amonyak tespit edilmedi. Bu da K2-18b'nin gerçekten de bir su okyanusuna sahip olabileceği hipotezini desteklemektedir. Aynı gözlemler, K2-18b'nin atmosferinin Dünya'daki yaşamla ilişkili bir bileşik olan dimetil sülfit içerebileceğini de göstermiş, fakat bu henüz doğrulanmamıştır.[20]

Diğer adaylar

  • K2-3 b, potansiyel bir karanlık hiyanus gezegeni[12] fakat çok sıcak olabilir.[21]
  • K2-3 c[12] çok sıcak olabilir.[21]
  • Kepler-138 d
  • LTT 1445 A b[12] çok sıcak olabilir..[21]
  • TOI-732 c[12] çok sıcak olabilir.[21]
  • TOI-1266 c[12] çok sıcak olabilir.[21]
  • TOI-175 d[12] çok sıcak olabilir.[21]
  • TOI-2136 b[22]
  • TOI-270 c, potansiyel bir karanlık hiyanus gezegeni[12] fakat çok sıcak olabilir.[21]
  • TOI-270 d[12] çok sıcak olabilir.[21]
  • TOI-776 b, potansiyel bir karanlık hiyanus gezegeni[12] fakat çok sıcak olabilir.[21]
  • TOI-776 c[12] çok sıcak olabilir.[21]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ İngilizce olarak hycean planet, hydrogen ve ocean kelimelerinin birleşiminden oluşur.

Kaynakça

  1. ^ a b Paul Scott Anderson (30 Ağustos 2021). "Hycean planets might be habitable ocean worlds". Earth & Sky (İngilizce). 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021. 
  2. ^ a b Madhusudhan, Piette and Constantinou 2021, s.3
  3. ^ a b c Sutter, Paul (2 Mayıs 2023). "Hycean exoplanets may not be able to support life after all". Space.com. 4 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023. 
  4. ^ a b c Madhusudhan, Nikku; Piette, Anjali A. A.; Constantinou, Savvas (21 Ağustos 2021). "Habitability and Biosignatures of Hycean Worlds". The Astrophysical Journal. 918 (1): 1. arXiv:2108.10888 $2. Bibcode:2021ApJ...918....1M. doi:10.3847/1538-4357/abfd9c. ISSN 0004-637X. 
  5. ^ a b Davis, Nicola (30 Ağustos 2021). "'Mini-Neptunes' beyond solar system may soon yield signs of life – Cambridge astronomers identify new hycean class of habitable exoplanets, which could accelerate search for life". The Guardian (İngilizce). 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021. 
  6. ^ a b Madhusudhan, Piette and Constantinou 2021, s.4
  7. ^ Madhusudhan, Nikku; Piette, Anjali A. A.; Constantinou, Savvas (2021). "Habitability and Biosignatures of Hycean Worlds". The Astrophysical Journal. 918: 1. arXiv:2108.10888 $2. Bibcode:2021ApJ...918....1M. doi:10.3847/1538-4357/abfd9c. 
  8. ^ a b c Madhusudhan, Piette and Constantinou 2021, s.12
  9. ^ a b c Madhusudhan ve diğerleri 2023, s.1
  10. ^ Staff (27 Ağustos 2021). "Alien life could be living on big 'Hycean' exoplanets". BBC News (İngilizce). 6 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2021. 
  11. ^ a b Madhusudhan, Piette and Constantinou 2021, s.9
  12. ^ a b c d e f g h i j k Madhusudhan, Piette and Constantinou 2021, s.6
  13. ^ a b Madhusudhan, Piette and Constantinou 2021, s.5
  14. ^ Madhusudhan, Piette and Constantinou 2021, s.10
  15. ^ a b c Madhusudhan, Piette and Constantinou 2021, s.11
  16. ^ Gargaud ve diğerleri. 2011, Red Dwarf
  17. ^ Darling, David. "Hycean planet". www.daviddarling.info. 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023. 
  18. ^ "Hycean Planets | StarDate Online". stardate.org. 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023. 
  19. ^ Piaulet, Caroline; Benneke, Björn; Almenara, Jose M.; Dragomir, Diana; Knutson, Heather A.; Thorngren, Daniel; Peterson, Merrin S.; Crossfield, Ian J. M.; M. -R. Kempton, Eliza; Kubyshkina, Daria; Howard, Andrew W.; Angus, Ruth; Isaacson, Howard; Weiss, Lauren M.; Beichman, Charles A.; Fortney, Jonathan J.; Fossati, Luca; Lammer, Helmut; McCullough, P. R.; Morley, Caroline V.; Wong, Ian (Şubat 2023). "Evidence for the volatile-rich composition of a 1.5-Earth-radius planet". Nature Astronomy (İngilizce). 7 (2): 206-222. arXiv:2212.08477 $2. Bibcode:2023NatAs...7..206P. doi:10.1038/s41550-022-01835-4. ISSN 2397-3366. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024. 
  20. ^ Yan, Isabelle (8 Eylül 2023). "Webb Discovers Methane, Carbon Dioxide in Atmosphere of K2-18 b". NASA. 12 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2023. 
  21. ^ a b c d e f g h i j Pierrehumbert, Raymond T. (1 Şubat 2023). "The Runaway Greenhouse on Sub-Neptune Waterworlds". The Astrophysical Journal. 944 (1): 20. arXiv:2212.02644 $2. Bibcode:2023ApJ...944...20P. doi:10.3847/1538-4357/acafdf. 
  22. ^ Kawauchi, K.; Murgas, F.; Palle, E.; Narita, N.; Fukui, A.; Hirano, T.; Parviainen, H.; Ishikawa, H. T.; Watanabe, N.; Esparaza-Borges, E.; Kuzuhara, M.; Orell-Miquel, J.; Krishnamurthy, V.; Mori, M.; Kagetani, T.; Zou, Y.; Isogai, K.; Livingston, J. H.; Howell, S. B.; Crouzet, N.; Leon, J. P. de; Kimura, T.; Kodama, T.; Korth, J.; Kurita, S.; Laza-Ramos, A.; Luque, R.; Madrigal-Aguado, A.; Miyakawa, K.; Morello, G.; Nishiumi, T.; Rodríguez, G. E. F.; Sánchez-Benavente, M.; Stangret, M.; Teng, H.; Terada, Y.; Gnilka, C. L.; Guerrero, N.; Harakawa, H.; Hodapp, K.; Hori, Y.; Ikoma, M.; Jacobson, S.; Konishi, M.; Kotani, T.; Kudo, T.; Kurokowa, T.; Kusakabe, N.; Nishikawa, J.; Omiya, M.; Serizawa, T.; Tamura, M.; Ueda, A.; Vievard, S. (1 Ekim 2022). "Validation and atmospheric exploration of the sub-Neptune TOI-2136b around a nearby M3 dwarf". Astronomy & Astrophysics (İngilizce). 666: A4. arXiv:2202.10182 $2. Bibcode:2022A&A...666A...4K. doi:10.1051/0004-6361/202243381. ISSN 0004-6361. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Okyanus</span> büyük miktarda tuzlu su

Okyanus, bir gezegenin hidrosferinin çoğunu oluşturan bir su kütlesidir. Dünya üzerinde bir okyanus, Dünya Okyanusunun ana geleneksel bölümlerinden biridir. Bunlar, bölgeye göre azalan sırada, Pasifik, Atlantik, Hint, Güney (Antarktika) ve Kuzey Kutbu Okyanuslarıdır. Spesifikasyon olmadan kullanılan "okyanus" veya "deniz" ifadeleri, Dünya yüzeyinin çoğunu kapsayan birbirine bağlı tuzlu su kütlesini ifade eder. Genel bir terim olarak, "okyanus" çoğunlukla Amerikan İngilizcesinde "deniz" ile değiştirilebilir; ancak İngiliz İngilizcesinde değil. Açıkça söylemek gerekirse, deniz kısmen veya tamamen karayla çevrili bir su kütlesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 436 b</span>

Gliese 436 b, Gliese 436 adlı kırmızı cüce etrafında dönen, Neptün boyutlarında güneşdışı bir gezegendir. 2004 yılında keşfedilmiştir. Güneş sistemi dışında bu boyutlarda keşfedilen ilk gezegenlerden birisidir. 2007 yılının Mayıs ayında kendi yıldızının önünden geçerken, yıldızın ışığını perdeleyerek optik olarak gözlemlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ötegezegen</span> Güneş Sistemi dışındaki gezegenler.

Ötegezegen veya Güneş dışı gezegen, Güneş'in baskın kütleçekim etkisinin dışında başka bir yıldızın veya kahverengi cücenin kütleçekim etkisi içinde olan gezegensel bir gök cismidir. Bir ötegezegenin ilk muhtemel kanıtı 1917 yılında kaydedilmiş, fakat o zamanlar bu şekilde kabul edilmemişti. Tespitin ilk teyidi 1992 yılında gerçekleşmiştir. 1988'de tespit edilen farklı bir gezegen ise 2003 yılında doğrulandı. 20 Ağustos 2024 itibarıyla, 4.963 gezegen sisteminde varlığı doğrulanmış 7.255 ötegezegen bulunmaktadır ve bu gezegen sistemlerinden 1.015 kadarı birden fazla gezegene sahiptir. James Webb Uzay Teleskobu'nun (JWST) daha fazla ötegezegen keşfetmesi ve bunların bileşimleri, çevresel koşulları ve yaşam potansiyelleri gibi özellikleri hakkında daha fazla fikir vermesi beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dev Dünya</span>

Dev Dünya veya süper Dünya, astronomide Dünya'dan daha fazla kütleye sahip, fakat Güneş Sistemi'nin buz devleri olan Uranüs ve Neptün'den çok daha az kütleye sahip olan bir tür ötegezegendir. Bu terim yalnızca gezegenin kütlesine işaret eder ve yüzey koşulları ya da yaşanabilirlik konusunda bir şey ima etmez. Kütle ölçeğinin üst ucundaki gezegenler için alternatif olarak "gaz cüceleri" terimi daha doğru olsa da, yaygın olarak "mini-Neptün" terimi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak Jüpiter</span>

Sıcak Jüpiterler, fiziksel olarak Jüpiter'e benzeyen ancak çok kısa yörünge periyotlarına sahip olan, gaz devi ötegezegen sınıfıdır. Yıldızlarına olan yakınlığı ve yüksek yüzey-atmosfer sıcaklıklarından dolayı, "sıcak Jüpiterler" olarak adlandırılmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Yaşanabilir bölge</span> bir gezegenin, yıldızına olan uzaklığının, gezegenin yüzeyinde sıvı su bulundurabilmesine olanak tanıdığı alan

Yaşanabilir bölge, astronomi ve astrobiyolojide, bir gezegenin, yıldızına olan uzaklığının, gezegenin yüzeyinde sıvı su bulundurabilmesine olanak tanıdığı alandır. Yaşanabilir bölgenin sınırları, Dünya'nın biyosferi, Güneş Sistemi'ndeki yeri ve Güneş'ten aldığı ışınımsal enerjin gibi miktarını bildiğimiz nicelikler kullanılarak bulunur. Gezegenin yüzeyinde sıvı su bulunması hayat için çok büyük bir önem teşkil eder. Bu nedenle yaşamsal bölgede bulunan doğal özelliklerin ve objelerin Dünya benzeri akıllı yaşam formlarının yerlerinin belirlenmesinde çok önemli bir yol oynadığına inanılır.

Astrobiyoloji ve gezegensel astrofizikte, galaktik yaşanabilir bölge, galaksinin gelişmesine en elverişli arazi olarak tanımlanır. Daha detaylandırırsak, galaktik yaşamsal bölge kavramı pek çok etken içerir. Metal oranları, süpernova gibi büyük felaketlerin oluşma oranı, gibi pek çok faktör bölgeyi etkiler. Hangi bölgelerin galaksinin gelişimine uygun, çorak gezegenlerin belli bir müddet sonra hayat geliştirmeye olanaklı olacağını hesaplamak için, gelişime ve varoluşa el verişli bir ortam bulunmalıdır. Ağustos 2015'te yayınlanan bir makaleye göre, çok büyük galaksiler belki yaşanabilir gezegenler barındırmak açısından küçük galaksilere nazaran daha yatkın olabilirler. Örneğin Samanyolu Galaksisi. Samanyolu Galaksisinin inanılan galaktik yaşamasal bölge, en dış yarıçapı 10 kiloparsek ve iç yarıçapı galaksi merkezine yakın olan kısımlar arasında kalan arazilerden. Bunlar uç sınırlardır. 

<span class="mw-page-title-main">Nadir Dünya hipotezi</span>

Nadir Dünya hipotezi, gezegen bilimi, astronomi ve astrobiyolojide, hayatın kaynağının ve dünyadaki gibi üremenin, çok çekirdekli organizmaların evriminin biyolojik bir kompleksliğe ulaşmasında, astrofiziksel ve jeolojik durumların ve olayların umulmadık bir birleşimi ile mümkün olabileceğini söyler. Aynı hipotez, dünya dışı akıllı yaşam formlarının varlığının da oldukça az olması gerektiğini ileri sürer. "Nadir Dünya" teriminin özü, Nadir Dünya: Evrende Karmaşık Yaşam Neden Yaygın Değil? (2000) isimli, Peter Ward tarafından yazılan kitaba ve bir astronot ve astrobiyolog olan Donal E. Brownlee'nin yazılarına dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Çöl gezegeni</span>

Çöl gezegeni, yüzey tutarlılığı açısından Dünya'nın sıcak çöllerine benzeyen bir karasal gezegen türüdür. Mars, muhtemelen bir çöl gezegeninin tek mevcut örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Okyanus gezegeni</span>

Okyanus gezegeni, okyanus dünyası, su dünyası, su gezegeni ya da pantalasik gezegen, yüzeyinde ya da alt yüzeyinde önemli miktarda su içeren bir astronomik nesne türüdür. 'Okyanus Dünyası' terimi bazen lav veya amonyak gibi farklı bir sıvıdan oluşan bir okyanusu olan astronomik cisimler için de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">K2-18b</span> Dünyadan 2 kat daha büyüktür. Kendi yıldızının yaşanılabilir bölgesinde olup aynı zamanda su bulunduran ilk öte gezegendir.

K2-18b, Dünya'dan 124 ışık yılı (38 pc) uzaklıkta bulunan kırmızı cüce yıldız K2-18'in yörüngesinde dönen bir ötegezegendir. Kepler uzay teleskobu ile keşfedilen ötegezegen, yaklaşık olarak Dünya'nın sekiz katı kütleye sahiptir ve Mini-Neptün olarak sınıflandırılır. Yıldızının yaşanabilir bölgesi içinde 33 günlük bir yörüngede bulunur, bu da K2-18b'nin yaklaşık olarak Dünya'nın Güneş'ten aldığı ışığın benzeri bir miktarda yıldız ışığı aldığı ve sıvı suyun varlığına izin verebilecek benzer koşullara sahip olabileceği anlamına gelir.

Dünya dışı sıvı su, doğal haliyle Dünya dışında meydana gelen sıvı haldeki sudur. Geniş ilgi gören bir konudur, çünkü bildiğimiz gibi su yaşamın temel ön koşullarından biri olarak kabul edilir ve bu nedenle dünya dışı yaşam için gerekli olduğu düşünülür.

<span class="mw-page-title-main">Dev gezegen</span> Dünyadan çok daha büyük herhangi bir gezegendir

Dev gezegen, Dünya'dan çok daha büyük herhangi bir gezegendir. Dev gezegenler, kayaç veya diğer katı maddelerden ziyade genellikle kaynama noktası düşük malzemelerden oluşurlar, ancak devasa katı gezegenler de olabilir. Güneş Sistemi'nde bilinen dört dev gezegen vardır: Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün. Diğer yıldızların yörüngesinde dönen ötegezegenler arasında da birçok dev gezegen tanımlanmıştır.

Mini-Neptün, kalın bir hidrojen–helyum atmosferi ve muhtemelen derin buz katmanları, kaya veya sıvı okyanusuyla Neptün'e benzeyen fakat Neptün'den daha az kütleli bir gezegendir.

<span class="mw-page-title-main">TRAPPIST-1e</span>

2MASS J23062928-0502285 e olarak adlandırılan TRAPPIST-1e, Kova takımyıldızında bulunan ve Dünya'dan yaklaşık 40 ışık yılı uzakta olan ultra soğuk cüce yıldız TRAPPIST-1'in yörüngesinde bulunan ve dünyaya çok benzediği düşünülen kayaç gezegendir. Gök bilimciler ötegezegeni, bir gezegenin yıldızının önünden geçerken neden olduğu karartma etkisinin ölçüldüğü geçiş yöntemini kullanarak buldular.

<span class="mw-page-title-main">Olası yaşanabilir ötegezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, potansiyel olarak yaşanabilir ötegezegenlerin bir listesini sunmaktadır. Liste büyük ölçüde Yaşanabilir Ötegezegenler Kataloğu tarafından yapılan yaşanabilirlik tahminlerine ve NASA Ötegezegen Arşivi'nden alınan verilere dayanmaktadır. HEC, Arecibo'daki Porto Riko Üniversitesi Planetary Habitability Laboratory tarafından sürdürülmektedir. Ayrıca, süper yaşanabilir gezegenlerin spekülatif bir listesi de geliştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kırmızı cüce sistemlerinin yaşanabilirliği</span>

Kırmızı cüce sistemlerinin teorik olarak yaşanabilirliği çok sayıda faktör tarafından belirlenmektedir. Modern kanıtlar, düşük yıldız akısı, yüksek gelgit kilitlenmesi olasılığı ve dolayısıyla muhtemelen manyetosfer ve atmosfer eksikliği, küçük yıldız çevresi yaşanabilir bölgeleri ve kırmızı cüce yıldızların gezegenlerinin yaşadığı yüksek yıldız değişimi nedeniyle kırmızı cüce sistemlerindeki gezegenlerin yaşanabilir olma ihtimalinin düşük olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, kırmızı cücelerin her yerde bulunmaları ve uzun ömürlü olmaları, küçük bir yaşanabilirlik olasılığını gerçekleştirmek için yeterli fırsat sağlayabilir.

<span class="mw-page-title-main">K2-18</span>

EPIC 201912552 b olarak da bilinen K2-18b, Dünya'dan 124 ışıkyılı uzakta bulunan kırmızı cüce K2-18'in yörüngesinde dönen bir ötegezegendir. Başlangıçta Kepler uzay teleskobuyla keşfedilen gezegen, Dünya'nın kütlesinin yaklaşık sekiz katıdır ve bu nedenle Mini-Neptün olarak sınıflandırılır. Yıldızın yaşanabilir bölgesi içinde 33 günlük bir yörüngeye sahiptir; bu, Dünya'nın Güneş'ten aldığına benzer miktarda yıldız ışığı aldığı ve sıvı suyun varlığına izin veren benzer koşullara sahip olabileceği anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Kitonyen gezegen</span>

Kitonyen gezegen hidrodinamik kaçış olarak adlandırılan, bir gaz devinin hidrojen ve helyum atmosferinin ve dış katmanlarının soyulması sonucu ortaya çıkan varsayımsal bir gök cisimleri sınıfıdır. Bu tür atmosferik sıyırma muhtemelen bir yıldıza yakınlığın bir sonucudur. Geriye kalan karasal veya metalik çekirdek birçok açıdan karasal bir gezegene benzeyecektir.

<span class="mw-page-title-main">Ultra kısa dönemli gezegen</span> Yörünge periyodu bir Dünya gününden daha kısa olan ötegezegen

Ultra kısa dönemli gezegen, yörünge periyodu bir Dünya gününden daha kısa olan bir ötegezegen türüdür. Bu kadar kısa bir mesafede, gelgit etkileşimleri nispeten hızlı bir yörünge ve dönüş evrimine yol açar. Bu nedenle, yaşlı bir anakol yıldızı etrafında bir USP gezegeni varsa, gezegenin büyük olasılıkla dairesel bir yörüngesi vardır ve kütleçekimsel kilitlenmeye maruz kalmıştır. Boyutları 2 dünya yarıçapını aşan çok fazla USP gezegeni yoktur. Güneş benzeri yıldızların yaklaşık 200'de biri ultra kısa dönemli bir gezegene sahiptir. Bu oluşum oranının konak yıldızın kütlesine güçlü bir bağımlılığı vardır. Oluşum oranı, M-tipi kırmızı cüceler için % 'ten F cüceleri için % 'e kadar düşer. USP gezegenlerinin çoğu %70 kaya ve %30 demirden oluşan Dünya benzeri bir bileşimle tutarlı görünmektedir, fakat K2-229b daha büyük bir demir çekirdeği olduğunu düşündüren daha yüksek bir yoğunluğa sahiptir. WASP-47e ve 55 Cnc e daha düşük bir yoğunluğa sahiptir ve tamamen kaya veya bir su tabakasıyla çevrili kayalık-demir bir cisimle uyumludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.