İçeriğe atla

Hivitler

İncil Sözlüğü (1887) Yaşayan halkları tahminen gösteren harita: Periziler, Hivitler, Yebusiler, Kenanlılar, Amalekliler, Girgaşiler...

Hivitler veya Hivliler (İbranice: חִוִּים Ḥiwwîm), Tekvin 10'daki Nuh'un Milletler Tablosu'na göre Ham'ın oğlu Kenan'ın soyundan gelen bir gruptur (Tekvin 10:17). Çeşitli öneriler yapılmıştır, ancak Kutsal Kitap'ta Kenan diyarındaki Hivitlere yapılan atıfların ötesinde, kesin tarihsel kimlikleri hakkında bir fikir birliğine varılamamıştır.[1]

Etimoloji

E. C. Hostetter bu ismin "çadır-kamp" anlamına gelen İbranice "hawwah" (İbranice:חַוָּה) kelimesiyle akraba olan "çadır-konakçı "dan geldiğini öne sürmüştür, ancak bu öneri John Day tarafından reddedilmiştir.[1]

Mısır ya da Mezopotamya yazıtlarında "Hivite "ye benzeyen bir isme rastlanmamıştır, ancak Luvice-Fenikece iki dilde "Hiyawa" İncil'deki "Hiwwi" ile ilişkilendirilmiştir.[2]

Konum

Yeşu Kitabı'na göre Hivitler Lebo Hamath'tan (Hakimler 3:3) Hermon Dağı'na (Yeşu 11:3) kadar Lübnan'ın tepelik bölgesinde yaşarlardı. İbranice Kutsal Kitap'ın Masoretik metni'nde Hivitliler'den daha güneyde de söz edilir ve Gibeon, Kephirah, Beeroth ve Kiriath-Jearim kentleri Hivliler'e atfedilir (Yeşu 9:17). Ancak Septuaginta bu dört kasabayı Horitlerin yaşadığı yerler olarak okur, bu da Hivit adının Masoretik Metne bir yazım hatasıyla girmiş olabileceğini düşündürür.[3]

Yeşu 11:3'ün Masoretik Metni Hivitler'i "Hermon'un altında, Mizpeh topraklarında" olarak tanımlar. Ancak Septuagint'te "Hivitler" yerine "Hititler" okunmaktadır, bu da metinlerden birinde ya da diğerinde bir hata olduğunu düşündürmektedir.[3]

Benzer şekilde 2 Samuel 24:7'de Masoretik Metne göre, Hivliler "Sur'un kalesi "nden hemen sonra zikredilir ve Septuaginta bir kez daha "Hititler" olarak okur.[3]

Tevrat'da bahsedilenler

İbranice Kutsal Kitap'ta Hivliler genellikle İbrahim'in soyundan gelenlere vadedilen Kenan ülkesinin sakinleri arasında sayılır.[4] Masoretik Metinde Tekvin 36:2'de Esav'ın eşlerinden birinin "Kenan kızlarından" olarak da tanımlanan "Hivli Zibeon'un kızı Anah'ın kızı Oholibamah" olduğundan bahsedilir. Ancak Septuaginta'den ve Tekvin 36:20'den elde edilen metinsel kanıtlar Zibeon'un aslında Hivli değil, Horlu olarak anıldığını göstermektedir.[3]

Yeşu Kitabı, Yuşa komutasındaki İsrailliler ülkeyi fethetmeye başladıklarında -Amaleklilerden ayrı (1 Samuel 15:3)- Hivliler'in Kenan topraklarında yaşayan yedi gruptan biri olduğunu iddia eder. (Yeşu 3:10). Bu yedi ulusun da yok edilmesi gerekiyordu: Hititler, Girgaşiler, Amoriler, Kenanlılar, Periziler, Hivitler ve Yebusiler.[5] Yeşu 9'da, Gibeon'daki Hivitleri YHWH Tapınağı için odun toplayıcı ve su taşıyıcı olarak köleleştirdi (bkz. Nethinim).

Kutsal Kitap Davut'un nüfus sayımında Hivit şehirlerinin de yer aldığını kaydeder.[6] Süleyman'ın hükümdarlığı sırasında, birçok inşaat projesinde köle olarak çalıştırıldıkları anlatılır.[7] İsrail krallıkları sona ermeden önce ayrı bir grup olmaktan çıkıp çıkmadıkları, ne zaman ya da nasıl çıktıkları net değildir.

Ayrıca Bakınız

  • Hivliler'in yaşadığı söylenen Gilead'daki Mizpah (Yeşu)

Kaynakça

  1. ^ a b Day, John (2007). "Gibeon and the Gibeonites in the Old Testament". Robert Rezetko; Timothy Henry Lim; W. Brian Aucker (Ed.). Reflection and Refraction: Studies in Biblical Historiography in Honour of A. Graeme Auld. BRILL. s. 116. ISBN 90-04-14512-5 – Google Books vasıtasıyla. 
  2. ^ Bryce, Trevor (2012). The World of the Neo-Hittite Kingdoms: A Political and Military History. Oxford University Press. s. 65. ISBN 9780199218721. 
  3. ^ a b c d North, Robert. "The Hivites 24 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Biblica 54, no. 1 (1973): 56.
  4. ^ Tekvin 10:15;Çıkış 3:8, 3:17, 13:5, 23:23, 33:2, 34:11; Sayılar 13:29; Tesniye 7:1, 20:17; Yeşu 3:10, 9:1, 11:3, 12:8 24:11; Hakimler 3:5; 1 Krallar 9:20; 1 Tarihler 1:13; 2 Tarihler 8:7; Ezra 9:1.
  5. ^ Exodus 34:11, Exodus 23:23, Deuteronomy 7:1-3 (Exodus 3:8
  6. ^ 2 Samuel 24:1-7
  7. ^ 1 Kings 9:20-21, 2 Chronicles 8:7-8

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tevrat</span> Tanahın ilk beş kitabı

Tevrat, İbrani Kutsal Kitabı'nın ilk beş kitabının, yani Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar ve Tesniye kitaplarının derlemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ilk kısmı

Eski Ahit veya Eski Antlaşma, Kutsal Kitap'ın İbranice kaleme alınmış olan ilk kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. Yahudilerin Tanah ve Müslümanların Tevrat ve Zebur olarak kabul ettikleri kitapları içinde barındırır. Kutsal Kitap'ın birinci yüzyılda Grekçe kaleme alınan yazılarına "Yeni Ahit" adı verildi. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Toplam 39 bölümden oluşur. Eski Ahit; Tevrat, Tarihsel Kitaplar, Şiirsel Kitaplar, Peygamberlik Kitapları olarak 4 temel bölüme ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Tanah</span> Yahudiliğin ana kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Tanah/Tanak, Yahudiliğin ana mukaddes metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonudur. Hristiyanlar tarafından İbranice Mukaddes Kitap ya da Eski Ahit denir. Metinlerin neredeyse tamamı Kutsal İbranice ile yazılmış olup, ufak bir bölümü de Kutsal Aramiceyle yazılmıştır.

Tanah'da, elohim veya ha'elohim, tek bir Tanrıya, özellikle İsrail'in Tanrısına atıfta bulunan İbranice sözcüktür. Diğer zamanlarda ise çoğul tanrıları ifade etmek için kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Yehova</span> יהוה (YHVH)nin Adonayın sesli harfleriyle transliterasyonlarından biri

Yehova/Yehovah, Tanah'ta bahsi geçen Tanrı'nın adının (יְהֹוה) olası bir telaffuz şeklidir. İsmin orijinali İbranice 4 adet sessiz harften oluşur ve orijinal İbranice metinlerde 6 bin 828 defa YHVH kullanımı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ruben kabilesi</span>

Reuben kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dan kabilesi</span>

Dan kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Gad kabilesi</span> Torada adı geçen On İki İsrail Kabilesinden biri

Gad kabilesi, Tora'da adı geçen On İki İsrail Kabilesi'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Levi (Yakub'un oğlu)</span> Eski Ahit karakteri

Levi, Tekvin'e göre, Yakup ile Lea'nın üçüncü oğlu ve Levi kabilesinin kurucusudur; fakat Arthur Peake'in iddiasına göre, kabilenin diğer İsrail kabilelerine bağlılığını göstermek için sonradan eklenmiştir. Bazı dini ve siyasi ayrıcalıklar Levilere verilmişti ve Tevrat'ın ilk kaynakları olan Yahvist ve Elohist'e göre Levi rahip demek olup bir soyla ilgisi yoktur; bunun bir soy olarak gösterilmesi Ruhbani kaynağa ve Musa'nın kutsamasına rastlar; bunun amacı ruhban sınıfını farklı bir köke dayandırma çabasıdır.

Yeşu Kitabı, Eski Ahit'in ve Tanah'ın altıncı kitabıdır. 24 konu başlığı içeren kitapta Kenan topraklarına giriş, Yeşu önderliğinde toprakların fethi ve paylaşımı ve bu topraklarda Tanrı'ya yapılan hizmet anlatılır.

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit'te Hititler</span>

Hititler, ya da Hethoğulları, Tanah'ta, İbrahim dönemiyle Yahudilerin Babil sürgünü'nden döndükten sonraki Ezra dönemi arasında Kenan ve çevresinde, בני-חת ve חתי isimleriyle hakkında pek çok defa atıf almaktadırlar. Ataları ise Heth idi.

<span class="mw-page-title-main">Milletler Tablosu</span>

Milletler Tablosu, Kutsal Kitap'ta Başlangıç 10'da geçer. Nuh'un oğullarının soyundan gelen 70 aile veya milleti listeler ve sonunda nereye yayıldıkları ve nereye yerleştikleri konusunda bazı ipuçları verir. Musa yüzyıllar sonra kavimler göçünün ayrıntılarını kaydediyordu. Kutsal Kitap hakkındaki bir yorum kitabı Başlangıç 10'daki Milletler Tablosu'ndan onun “eski kutsal metinlerde benzersiz” olduğunu belirtir. “Milletlere gösterilen bu ilgi, Kutsal Kitap'ın tarihe verdiği önemi tam olarak yansıtır.. .. Dünyada başka hiçbir kutsal yazı tarihle bu kadar ilgilenmez.”

<span class="mw-page-title-main">Atalar (Kutsal Kitap)</span> İncildeki figürler İbrahim, İshak ve Yakup

Atalar ya da Kutsal Kitap'taki ifadesiyle Patrikler Kutsal Kitap'ın dar tanımıyla, İbrahim, oğlu İshak ve İshak'ın oğlu ve aynı zamanda İsraillilerin atası olan İsrail olarak da adlandırılan Yakup için kullanılan bir ifadedir. Bu üç figür topluca atalar (patrik) olarak anılır ve yaşadıkları dönem atalar çağı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Şelah</span>

Şelah, Salah veya Sala veya Shelah, Tekvin Genesis Milletler Tablosuna göre İsmaililerin ve İsraillilerin atasıdır. Tabloda “yetmiş isminden” biridir. Ayrıca Tekvin Genesis, Tekvin Chronicles ve Luka 3 :35-36'da da bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Refidim Savaşı</span>

Kutsal Kitap'ta anlatılan Refidim Savaşı, İsrailoğulları ile Amalekliler arasında, İsrailoğulları Vaat Edilmiş Topraklar'a doğru ilerlerken Refidim'de meydana gelen bir savaştır. Bu savaşın tanımı Çıkış Kitabı'nda bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Herem (Savaş ya da ganimet)</span>

Yahudilikteki Tanah'ta kullanıldığı şekliyle herem ya da çerem, Rab'be teslim edilmiş ya da yasaklanmış bir şey anlamına gelir ve bazen tamamen yok edilecek şeyleri ya da kişileri ifade eder. Bu terim farklı bilginler tarafından farklı ve bazen birbiriyle çelişen şekillerde açıklanmıştır. "Ulusun dini yaşamını tehlikeye sokan her şeyi tecrit etme ve zararsız hale getirme yöntemi" veya "bir seferin sonunda düşmanın ve mallarının tamamen yok edilmesi" veya "mülkün tavizsiz bir şekilde kutsanması ve geri çağırma veya kurtarma olasılığı olmaksızın Tanrı'ya adanması" kısacası Yahudilerde "düşmanın ve mallarının tamamen yok edilmesi veya düşmanın yok edilerek malların tamamen Yehova'ya ganimet/kurban olarak sunulması" tanımlanmıştır. Latinceye insan kurbanı için kullanılan devotio ve Yunancaya tanrılara kurban edilen anathema olarak çevrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Periziler</span>

Periziler, Perizzitler, Perizziler veya Perizliler ; İsrailoğulları'nın gelişinden önce Kenan topraklarında yaşadıkları Kutsal Kitap'ta birçok kez belirtilen bir grup insandır. Bu isim "kırsal kesim insanı" anlamına gelen İbranice bir terimle ilişkili olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Yebusiler</span>

Yebusiler, Tanah'taki Yeşu ve Samuel kitaplarına göre, Kudüs'te yaşayan bir Kenan kabilesiydi. O zamanlar Kudüs'ün yani Yeruşalim'in Şuayb tarafından başlatılan ve Kral Davut tarafından tamamlanan fetihten önce yani şehrin İsrailoğullarının eline geçmesinden önce Yebus (Jebus) ) olarak bilindiğini belirtir. Akademisyenler Kutsal Kitap kronolojilerine göre şehrin M.Ö. 1003 yılında Kral Davut tarafından fethedildiğini belirtirler.

<span class="mw-page-title-main">Girgaşiler</span>

Girgaşi veya Gergaşi, İbranice: גרגשי, "kumlu toprakta yaşayan" anlamına gelir, Ham'ın oğlu ve daha sonra Nuh'un oğlu olan Kenan'ın oğullarından biriydi. Onun soyundan gelenler Girgaşiler olarak bilinir ve Ürdün Nehri ile Celile Gölü'nün doğusunda yaşarlardı ve daha sonra İsrail Krallığı haline gelecek olan ve Yuşa'nın İsrailoğullarına önderlik ettiği Kenan topraklarındaki Kenanlı kabilelerden biriydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.