İçeriğe atla

Hiung-nu şanyuları listesi

Büyük Hun İmparatorluğu, Doğu Hun Devleti, Ak Hun İmparatorluğu, Batı Hun Devleti, Kuzey Hun Devleti, Avrupa Hun İmparatorluğu ve Güney Hun Devleti liderleri listesi:

Bütün Hun Yöneticileri

Hiung-nu (Büyük Hun İmparatorluğu)

1. Toman veya Türkçesiyle Tuman (Teoman) Tanhu 頭曼單于 tóumàn dānyú (MÖ 220 - MÖ 209)

2. Mao-tun veya Türkçesiyle Bagatur (Mete) Tanhu 冒頓單于 mào dùn dānyú (MÖ 209 - MÖ 174)

3. Lao Şang veya Türkçesiyle Gök (Ki-ok) Tanhu 老上單于 lǎoshàng dānyú (MÖ 174 - MÖ 161)

4. Çun-çen (Kün) Tanhu 軍臣單于 jūnchén dānyú (MÖ 161 - MÖ 126)

5. İçihise (İ-çi-hsien) Tanhu 伊稚斜單于 yīzhìxié dānyú (MÖ 126 - MÖ 114)

6. Uvey Şanyü 烏維單于 wūwéi dānyú (MÖ 114 - MÖ 105)

7. Er Şanyü 烏師廬兒單于 wūshīlúér dānyú (MÖ 105 - MÖ 102)

8. Suylihu Şanyü 呴犁湖單于 xǔlíhú dānyú (MÖ 102 - MÖ 101)

9. Çüdihu Şanyü 且鞮侯單于 qiědīhóu dānyú (MÖ 101 - MÖ 96)

10. Hu-lu-gu Tanhu 狐鹿姑單于 húlùgū dānyú (MÖ 96 - MÖ 85)

11. Khuandi Tanhu 壺衍鞮單于 húyǎndī dānyú (MÖ 85 - MÖ 68)

12. Khuyluy Tanhu 虛閭權渠單于 xūlǘquánqú dānyú (MÖ 68 - MÖ 60)

13. Uven-güydi Tanhu 握衍朐提單于 wòyǎnqúdī dānyú (MÖ 60 - MÖ 58)

Beiting Hiung-nu (MÖ 58 - MÖ 36)

1. Khukhasie Tanhu 屠耆單于 túqí dānyú (MÖ 58 - MÖ 56)

2. 呼揭單于 hūjiē dānyú (MÖ 57)

3. 車犁單于 chēlí dānyú (MÖ 57 - MÖ 56)

4. 烏籍單于 wūjí dānyú (MÖ 56)

5. 閏振單于 rùnzhèn dānyú (MÖ 56 - MÖ 54)

- 伊利目单于 yīlìmù dānyú (MÖ 49)

6. Çi-çi Tanhu 郅支骨都侯单于 zhìzhī gǔdōuhóu dānyú (MÖ 56 - MÖ 36)

Batı Hiung-nu (MÖ 56 - MÖ 36)

Çi-çi Tanhu 郅支單于 (MÖ 56 - MÖ 36)

Doğu Hiung-nu (MÖ 56 - MS 48)

Büyük Hun İmparatorluğu'nun devamıdır;

14. Ho-han-ye Tanhu 呼韓邪單于 hūhánxié dānyú (MÖ 56 - MÖ 31)

15. Joti Tanhu 復株累若鞮單于 fùzhūléi ruòdī dānyú (MÖ 31 - MÖ 20)

16. Seuse-joti Tanhu 搜諧若鞮單于 sōuxié ruòdī dānyú (MÖ 20 - MÖ 12)

17. Çeya-joti Tanhu 車牙若鞮單于 chēyá ruòdī dānyú (MÖ 12 - MÖ 8)

18. Üçjolu-joti Tanhu 烏珠留若鞮單于 wūzhūliú ruòdī dānyú (MÖ 8 - MS 13)

19. Uluy joti Tanhu 烏累若鞮單于 wūléi ruòdī dānyú (MS 13 - MS 18)

20. Şikao-joti Tanhu 呼都而屍道皋若鞮單于 hūdōu érshì dàogāo ruòdī dānyú (MS 18 - MS 46)

21. Vutatiho Tanhu 烏達鞮侯單于 wūdádīhóu dānyú (MS 46)

Kuzey Hiung-nu (MS 46 - MS 156)

1. Panu Tanhu 蒲奴單于 púnú dānyú (M.S. 48 -  ?)

2. 優留单于 yōuliú dānyú (? - M.S. 87)

3. (Adı bilinmiyor) (M.S. 88 - M.S. 91)

4. 於除犍单于 yūchúqián dānyú (M.S. 91 - M.S. 93)

5. 逢侯单于 fénghóu dānyú (M.S. 94 - M.S. 118)

(Bilinmiyor) - (M.S. 118 - M.S. 156)

Güney Hiung-nu (MS 48 - MS 216)

1. Pi 醢落屍逐鞮單于 hǎiluò shìzhúdī dānyú (46 - 56)

2. 丘浮尤鞮單于 qiūfúyóudī dānyú (56 - 57)

3. 伊伐於慮鞮單于 yīfáyūlǜdī dānyú (57 - 59)

4. Sanmuldutzu Tanhu 醢童屍逐侯鞮單于 hǎitóng shìzhú hóudī dānyú (59 - 63)

5. 丘除車林鞮單于 qiūchúchē líndī dānyú (63)

6. 湖斜屍逐侯鞮單于 húxiéshìzhú hóudī dānyú (63 - 85)

7. Yuliu Tanhu 伊屠於閭鞮單于 yītú yūlǘdī dānyú (85 - 88)

8. 休蘭屍逐侯鞮單于 xiūlán shìzhú hóudī dānyú (88 - 93) ve Yuçukien Tanhu 於除犍單于 yū chú qián dānyú (88 - 93)

9. Ankuo Tanhu 安國單于 ānguó dānyú (93 - 94)

10. Tingtoşi - suyheuti Tanhu 亭獨屍逐侯鞮單于 tíngdú shìzhú hóudī dānyú (94 - 98)

11. Vanşiçi - suyti Tanhu 萬氏屍逐侯鞮單于 wànshì shìzhú hòudī dānyú (98 - 124)

12. Vuçihu - şihço Tannhu 烏稽侯屍逐鞮單于 wūjīhóu shìzhú hòudī dānyú (124 - 128)

13. Tejoşi - Suytsieu Tanhu 去特若屍逐就單于 qùtè ruòshì zhújiù dānyú (128 - 140)

(Tahta boş 140 - 143)

14. Hulanjoşi Suytsieu Tahta 呼蘭若屍逐就單于 hūlán ruò shìzhú jiùdānyú (143 - 147)

15. İlingşi - Suytsieu Tahta 伊陵屍逐就單于 yīlíng shìzhújiù dānyú (147 - 172)

16. Totejoşi - Suytsieu Tanhu 屠特若屍逐就單于 tútèruò shìzhú jiù dānyú (172 - 177)

17. Huçing Tanhu 呼征單于 hūzhēng dānyú (177 - 179)

18. Kiangkiu Tanhu 羌渠單于 qiāngqú dānyú (179 - 188)

19. Teçişi Tanhu 持至屍逐就單于 chízhì shìzhú jiù dānyú (188 - 195)

20. 須卜骨都侯單于 xūbǔgǔ dōuhóu dānyú (188 - 189)

21. Huçutsiuen Tanhu 呼廚泉單于 hūchúquán dānyú (195 - 216)

Ak Hun İmparatorluğu (420-562)

1. Akşunvar - (440–470)

(Bilinmiyor) - (470 - 496)

2. Toraman - (496–502)

3. Mihirakula - (502–530)

4. Lakhana (530-562)

Avrupa Hun İmparatorluğu (375-469)

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hunlar</span> MS 4-6. yüzyıllar arasında Avrasyada yaşamış göçebe halk

Hunlar, MS 4-6. yüzyıllar arasında Orta Asya, Kafkaslar ve Doğu Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. İlk olarak Volga'nın doğusunda, o zamanlar İskitya'nın bir parçası olan bir bölgede yaşadıkları tahmin edilmektedir. MS 370 yılına gelindiğinde Hunlar Volga bölgesine varmış ve 430 yılına gelindiğinde ise Avrupa'da kısa ömürlü de olsa geniş bir hakimiyet kurmuşlardır. Gotları ve Roma sınırları dışında yaşayan diğer birçok Cermen halkını fethetmiş ve diğerlerinin Roma topraklarına kaçmasına neden olmuştu. Hunlar, özellikle Attila döneminde Doğu Roma İmparatorluğu'na sık ve yıkıcı baskınlar yaptılar. 451'de Hunlar, Batı Roma eyaleti Galya'yı işgal ettiler ve burada Katalonya Tarlaları Savaşı'nda Romalılar ve Vizigotlardan oluşan birleşik bir orduyla savaştılar ve 452'de İtalya'yı işgal ettiler. 453'te Attila'nın ölümünden sonra Hunlar Roma için büyük bir tehdit olmaktan çıkmış ve Nedao Savaşı'ndan sonra imparatorluklarının çoğunu kaybetmişlerdir (454?). Hun isminin varyantları Kafkasya'da 8. yüzyılın başlarına kadar kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Göktürk Kağanlığı</span> Türk adını kullanan ilk Türk devleti

Göktürk Kağanlığı, asıl ismiyle Türk Kağanlığı Göktürkler tarafından kurulmuş ve 552-744 yılları arasında Orta ve İç Asya'da hükümdarlık sürdürmüş bir Türk imparatorluğudur ve bozkırların ilk model devletidir. Asya Hun İmparatorluğu'ndan sonra 2. Büyük Devlet lakabını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hiung-nu</span> İlk Çağda Orta Asyada yaşamış göçebe Avrasya Türk İmparatorluğu

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mete</span> Türk Hun Devletinin Ve Ordusunun Kurucusu

Mete, Mao-tun (Çince: 冒頓單于 pinyin: Mòdú Chānyú;, MÖ 209 - MÖ 174 arasında hüküm sürmüş Asya Hun İmparatorluğu hükümdarı olan Türk-Hun hükümdardır. Oğuz Kağan Destanı'ndaki Oğuz Kağan ile aynı kişi olduğu düşünülmektedir. Babası Teoman'dır. Kendisi Baideng Muharebesi sırasında Han Hanedanlığı'nı yenmiş ve vergiye bağlamıştır. Yüeçi ve Tunguz milletlerini de yenerek devletini Hazar Denizi'nden Mançurya'ya kadar uzatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Batı Hiung-nu</span> Hunların ayrılarak Çiçi Yabgu tarafından yönetilen bir Türk devleti

Batı Hun, Hun'nun tanhu sülalesinden Çi-çi Tanhu 'nun batıya kayarak kurduğu yönetim.

<span class="mw-page-title-main">Usun</span> Halk

Usun ya da Wusun ya da Vusun,, Han Hanedanı döneminde yaşamış göçebe-yarı göçebe Türk veya Hint-Avrupa kökenli bir halk. Çin kaynaklarının aktardığına göre Çin'in kuzey batısında Yüeçiler'e yakın bir bölgede yaşamış, Yüeçiler tarafından yenilgiye uğratılınca MÖ 176 yıllarında Hiung-nu'ların egemenliğine girmiş, daha sonra İli Nehri ve Issık Göl bölgesine yerleşmiş ve en azından beş yüzyıl boyunca bölgedeki gücünü korumuştur.

Güney Hiung-nu, Ho-han-ye yönetimindeki Doğu Hiung-nu'nun tekrar parçalanmasında Güney topraklarını idare eden devlettir.

Şanyu, Hiung-nu liderlerinin kullandıkları unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Önceki Chao (16 Krallık)</span> Çinde Hunlar tarafından yönetilen devlet

Önceki Chao, Birinci Chao, Han Zhao, Çin tarihinde 'Beş Hu Onaltı Krallık döneminde Güney Hiung-nu'nun 19. tanhu'suolan Teçişi Tanhu 'nun sülalesinden Yufuluo 'nın torunlarından Jin Hanedanı'nca "Hiung-nu Beş boyu Büyük müfettişi" görevine atanmış Liu Yuan tarafından kurulmuş bir hanedan.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Hiung-nu</span> Hun devletinin bölünmesi sonucu kurulmuş bir Türk devleti

Kuzey Hiung-nu, Ho-han-ye yönetimindeki Doğu Hiung-nu'nun tekrar parçalanmasından sonra kuzey topraklarını idare eden devlettir.

Pi, Güney Hiung-nu'nun tanhu. Doğu Hiung-nu'nun Vuçulu Joti Tanhu 'nun oğlu ve Ho-han-ye Tanhu ’nun torunu.

<span class="mw-page-title-main">İnsanlık tarihi</span> İnsanlığın kayıtlı ve detaylı tarihi

İnsanlık tarihi, insanlığın geçmişinin tasviridir. Arkeoloji, antropoloji, genetik, dilbilim, epigrafi, filoloji, paleografi ve diğer disiplinler ile yazının icadından bu yana kayıtlı tarih, ikincil kaynaklar ve araştırmalar yoluyla incelenir.

<span class="mw-page-title-main">Tiele</span> tarihsel Türk topluluklarından birisi.

Tiele (Çince: 丁零; pinyin: Dīnglíng, Wade-Giles: Dinlin, Kaoçe, Chile, Tiele, ayrıca moğollarda tegreg, tarihi Türk topluluklarındandır. Dinlinler aslen, güney Sibirya'da Lena Nehri boyunca, Baykal Gölü'nün batısında yaşarlardı. Millat'tan önce 3. yüzyılda, batıya doğru yayılmaya başladılar ve Hiung-nu imparatorluğunun bir parçası oldular.

<span class="mw-page-title-main">Sincan Uygur Özerk Bölgesi tarihi</span>

Sincan tarihsel olarak farklı tarihsel isimlere sahip iki ana coğrafi, tarihsel ve etnik olarak farklı bölgeden oluşuyordu: Tanrı Dağları'nın kuzeyindeki Çungarya; ve günümüzde çoğunlukla Uygurların yaşadığı Tanrı Dağları'nın güneyindeki Tarım Havzası. Her iki bölge de Dungan Ayaklanması'ndan (1862-1877) sonra Çin Çing hanedanı tarafından yeniden ele geçirildiğinde, 1884'te "yeni sınır" anlamına gelen Sincan olarak yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Han-Hiung-nu Savaşı</span> Savaş

Han-Hiung-nu Savaşı ayrıca Çin-Hiung-nu Savaşı olarak da bilinir, Çin Han İmparatorluğu ile göçebe Hiung-nu konfederasyonu arasında MÖ 133'ten MS 89'a kadar yapılan bir dizi askeri savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Liu Yuan</span>

Liu Yuan, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 299'dan MS 325 yılında ölümüne kadar sürmüştür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.