İçeriğe atla

Hitit yasaları

Hattuşa'da bulunan ve yasal bir ifade olduğuna inanılan bir Hitit tableti.

Nesilim Kanunları olarak da bilinen Hitit kanunları, MÖ 1650 - 1500 yılları arasına tarihlenen eski bir hukuk kodudur.[1][2][3][4] Hattuşa'da bulunan bir dizi Hitit çivi yazısı tablette korunmuştur (CTH 291-292, 200 kanunu listeler). Eski Hititçe'nin yanı sıra Orta ve Geç Hititçe'de de yazılmış kopyaları bulunmuştur, bu da Hitit İmparatorluğu (yaklaşık MÖ 1650-1100) boyunca geçerli olduklarını göstermektedir.

Hitit kanunları, imparatorluğun sosyal yapısını, adalet ve ahlak anlayışını yansıtmakta ve diğerlerinin yanı sıra saldırı, hırsızlık, cinayet, büyücülük ve boşanma gibi yaygın olarak yasaklanmış eylemleri ele almaktadır. Kanun, kölelere insanca muameleyi de içeren sosyal konuları kapsayan bazı hükümleri nedeniyle özellikle dikkate değerdir. Özgür erkeklerden daha aşağı görülmelerine rağmen, kanun kapsamındaki kölelerin istedikleri kişiyle evlenmelerine, mülk satın almalarına, işyeri açmalarına ve özgürlüklerini satın almalarına izin verilmiştir.[5] Assura Kanunu veya Hammurabi Kanunu ile karşılaştırıldığında, Nesilim Kanunu, kanun ihlalleri için daha az şiddetli cezalar da öngörmüştür.[5]

Kökeni ve gelişimi

Yasal belgeyi tam olarak kimin yazdığı bilinmemekle birlikte, bazı tarihçiler kaynağının Hitit toplumunda önemli veya yüksek güç sahibi biri olduğuna ve bunun bir kral bile olabileceğine inanmaktadır.[6]

Görünüşe göre cezalarda en az iki kez değişiklik yapılmıştır: birincisi, eski, ancak görünüşe göre korunmamış bir 'proto-edisyon'da bulunan cezaları genellikle azaltan kara - kinuna değişiklikleri; ve ikincisi, zaten değiştirilmiş Eski Hitit versiyonundaki cezalarda yapılan 'Geç Dönem' değişiklikleri.[7]

Hitit kanunları yaklaşık 500 yıl boyunca kullanımda kalmıştır ve birçok nüsha, dilbilgisindeki değişiklikler dışında, görünürdeki düzensizliğiyle 'orijinal baskı' olarak adlandırılabilecek olanın kölece kopyalandığını göstermektedir; sonradan düşünülen bariz şeyleri bile daha uygun bir konuma yerleştirerek 'toparlama' girişiminde bulunulmamıştır. Hammurabi Kanunları gibi Hitit kanunları da İbranice Kutsal Kitap'ta bulunan birçok kanuna benzemektedir; örneğin Scholz (2021) Hitit tecavüz kanunu §197'nin Tesniye 22:29'u anımsattığını belirtmiştir.[8]

Külliyat

Yasalar içtihat yasaları olarak formüle edilmiştir; bir koşulla başlar ve ardından bir hüküm gelir, örneğin "Bir erkek ya da kadın kölenin kulağını koparan kişi 3 şekel gümüş ödeyecektir". Yasalar ölüm cezasından kaçınıldığını göstermektedir; ciddi suçlar için olağan ceza zorla çalıştırılmak üzere köleleştirilmedir. Her biri yaklaşık 200 maddeden oluşan iki ayrı tablette korunmuşlardır, birincisi 'insan', ikincisi 'asma' olarak kategorize edilmiştir; üçüncü bir set daha var olabilir.

Kanunlar benzer maddelerden oluşan sekiz grupta toplanabilir. Bunlar çoğunlukla öksüz kalmış gibi görünen iki tür maddeyle birbirinden ayrılır: Kutsal ya da büyüsel tümceler ve sonradan düşünülmüş tümceler. Bu derlem ve sınıflandırma şeması Dewhirst'e (2004) dayanmaktadır.[9]

  • I Saldırganlık ve saldırı: Madde 1 - 24
  • II Evlilik ilişkileri: Madde 26 - 38
  • III Yükümlülükler ve hizmet - TUKUL: Madde 39 - 56
  • IV Mülke saldırı ve hırsızlık: Madde 57 - 144
  • V Sözleşmeler ve fiyatlar: Madde 145 - 161
  • VI Sakral konular: Madde 162 - 173
  • VII Sözleşmeler ve tarifeler: Madde 176 - 186
  • VIII Cinsel ilişkiler: Madde 187 - 200
    • §187, §188, §199 ve §200 hayvanlarla cinsel ilişkiyi (atlar ve katırlar hariç) suç saymaktadır.[8][10] Ölüm cezası cinsel suçlar arasında yaygın bir cezaydı.
    • §190 ve §191, bir erkek ve bir kadının 'cinsel olarak isteyerek bir araya gelmeleri' ve 'cinsel ilişkiye girmeleri' halinde 'ceza verilmeyeceğini' öngörmektedir. Bunlar cinsel rızanın hukuktaki en eski örneklerinden bazılarıdır.[11]

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Literatür

  • E. Neu, StBoT 26 (1983)
  • Harry Angier Hoffner Jr., The Laws of the Hittites: a Critical Edition (DMOA 23) – Leiden, New York, Köln 1997

Kaynaklar

  1. ^ From: Oliver J. Thatcher, ed., The Library of Original Sources (Milwaukee: University Research Extension Co., 1901), Vol. III: The Roman World, pp. 9-11.
  2. ^ "halsall/ancient/1650nesilim". fordham.edu. 9 Şubat 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2015. 
  3. ^ "The Mariners' Museum and Park". 13 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Smith, M.D. (2004). Encyclopedia of Rape. Greenwood Press. s. 15. ISBN 9780313326875. Erişim tarihi: 21 Nisan 2015. 
  5. ^ a b "Code Of Nesilim: Ancient Laws Of The Hittites | Ancient Pages". Ancient Pages (İngilizce). 14 Haziran 2018. 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2018. 
  6. ^ "Primary Source Analysis (The Code of the Nesilim)". Allison's Blog (İngilizce). 1 Ekim 2009. 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2018. 
  7. ^ S. M. Jauss, Kasuistik – Systematik – Reflexion über Recht, in Journal for Ancient Near Eastern and Biblical Law 21, 2015, 185 pp.
  8. ^ a b Scholz, Susanne (2021). Sacred Witness. Rape in the Hebrew Bible. Fortress Press. s. 154–157. ISBN 9781506482033. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2023.  (E-book edition)
  9. ^ Howard Dewhirst (2004), Master of Arts dissertation on Hittite law, supervised by Dr Trevor R. Bryce, University of Queensland.
  10. ^ Peake's commentary on the Bible, Revised Edition (1962), ad Exodus 22:19
  11. ^ Duque, María Alejandra Gómez (2021). "Towards a legal reform of rape laws under international human rights law" (PDF). The Georgetown Journal of Gender and the Law. Georgetown University. 22: 489-491. 20 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Aralık 2021. Surprisingly, this Code used the term "willingly" to determine if punishment was warranted for sexual intercourse between men and women. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hukuk</span> genellikle devlet otoritesi tarafından desteklenen kurallar ve yönergeler sistemi

Hukuk ya da tüze birey, toplum ve devletin hareketlerini, birbirleriyle olan ilişkilerini; yetkili organlar tarafından usulüne uygun olarak çıkarılan, kamu gücüyle desteklenen, muhatabına genel olarak nasıl davranması yahut nasıl davranmaması gerektiğini gösteren ve bunun için ilgili bütün olasılıkları yürürlükte olan normlarla düzenleyen normatif bir bilimdir. Ayrıca, toplumu düzen altına alan ve kişiler arası ilişkileri düzenleyen, ortak yaşamın huzur ve güven içinde akışını sağlayan, gerektiğinde adaleti yerine getiren, kamu gücü ile desteklenen ve devlet tarafından yaptırımlarla güvence altına alınan kurallar bütünüdür. Hukuk, birey-toplum-devlet ilişkilerinde ortak iyilik ve ortak menfaati gözetir.

<span class="mw-page-title-main">Hititler</span> Tunç Çağında Anadolu yarımadasının büyük çoğunluğunu egemenliği altına alan bir Hint-Avrupa kavmi

Hititler ya da Etiler, Tunç Çağı'nda Anadolu, Levant ve Kıbrıs'ta varlık göstermiş bir halk.

<span class="mw-page-title-main">Tecavüz</span> Rıza olmadan cinsel ilişkiyi kapsayan bir cinsel saldırı türü

Irza geçme veya tecavüz, kişinin rızası dışında cinsel ilişkide bulunulmasını kapsayan bir cinsel saldırı türü. Tecavüz; fiziksel güç, baskı, otorite istismarı kullanılarak ve rıza veremeyecek durumdaki reşit olmayan, bilinci kapalı veya zihinsel engelli kişilerle cinsel ilişkiye girerek gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Kölelik</span> bir insanın başka birinin malı ve mülkü olması

Kölelik, bir insanın başka birinin malı ve mülkü olması. Başka bir kişinin malı ve mülkü olan kişiye köle, memlûk veya kul; köle sahibine ise efendi veya mevla denir.

Ölüm cezası olarak da bilinen ve daha önce adli cinayet olarak adlandırılan idam cezası, bir suçun cezası olarak bir kişinin öldürülmesinin devlet tarafından onaylanmış uygulamasıdır ve genellikle kişinin söz konusu cezayı gerektiren normları ihlal etmekten sorumlu olduğu sonucuna varmak için yetkili, kurallarla yönetilen bir süreci takip eder. Bir suçlunun bu şekilde cezalandırılmasını emreden hüküm, ölüm cezası olarak bilinir ve cezanın yerine getirilmesi eylemi infaz olarak adlandırılır. Ölüm cezasına çarptırılan veya infaz edilmeyi bekleyen mahkumlara "idam mahkumu" denir. Etimolojik olarak idam terimi, kafa kesme yoluyla infaz anlamına gelir, ancak infazlar asma, vurma, zehirli iğne, taşlama, elektrik verme ve gaz verme gibi birçok yöntemle gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Hammurabi</span> Babil’in altıncı kralı

Hammurabi, Amori kökenli Birinci Babil Hanedanlığı'nın altıncı kralıdır. Orta kronolojiye göre y. MÖ 1792'den y. MÖ 1750'ye kadar hüküm sürmüştür. Hammurabi'den önce, sağlığı bozulduğu için tahttan feragat eden babası Sin-Muballit hükümdarlık yapmıştır. Hammurabi, hükümdarlığı sırasında Elam bölgesiyle Larsa, Eşnunna ve Mari şehir devletlerini fethetmiştir. Asur Kralı I. İşme-Dagan'ı devirip İşme-Dagan'ın oğlu Mut-Aşkur'u haraç ödemeye zorlayarak neredeyse Mezopotamya'nın tamamını Babil egemenliği altına almıştır.

I. Murşili (Muršili) yaklaşık olarak MÖ 1620-1590 yıllarında hüküm sürmüş Hitit kralı. Önce Halep şehrini ele geçirerek Suriye'deki Yamhad krallığını yıkmış, ardından Babil şehrine kadar giderek MÖ 1595 yılında Hammurabi sülalesini sona erdirmiştir.

Enseste ilişkin yasalar, yargı alanları arasında önemli çeşitlilikler gösterir ve tarafların yaşlarıyla cinsiyetlerinin yanı sıra, cinsel faaliyetin türü ile söz konusu tarafların aile ilişkisinin doğasına göre değişir. Resmi yasaklarla birlikte, ensestin birkaç biçimi ayrıca toplumsal tabudur ya da dünyadaki birçok kültürde hoş karşılanmaz.

Japonya hukuk sistemi, Japonya'da hukuken düzenlenen kuralların bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde LGBT tarihi</span>

Sovyetler Birliği'nde LGBT tarihi, Sovyetler Birliği'nde LGBT tarihini konu alır. Sovyetler Birliği'nde eşcinselliğin durumu üç ana dönemde incelenir. Ekim Devrimi sonrası dönemde 1917-1933 arasında homoseksüellik suç olmaktan çıkarılarak eşcinseller kanun önünde önceki ve sonraki döneme göre daha avantajlı bir konuma sahip olmuştur. Bu yılların akabinde Stalin döneminden itibaren kanunlarca "hastalık" olarak nitelendirilmiştir. 1934-1986 yılları arasında yeniden suç kapsamına alınarak kamuoyuna duyurulmaksızın kovuşturma ve hukuki süreçlere tabi tutulmuştur. 1987-1990 yılları arasında ise kamuya açık tartışmalara izin verilmiş; bilim, akademi ve edebiyatta çeşitli konularla ele alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan'da LGBT hakları</span>

Özbekistan'da erkekler arası cinsel ilişki yasadışıdır. Özbekistan Ceza Kanunu'nun 120. maddesine göre karşılıklı rıza gösteren iki erkek arasında cinsel ilişki, üç yıla kadar hapis ile cezalandırılır. Buna rağmen Ceza Kanunu'nda kadınlar arası cinsel ilişkiden bahsedilmemektedir ve böylece yasal olarak sayılır.

Cinsiyet suçlarının kovuşturulması, tecavüz ve diğer cinsel şiddet suçlarının kovuşturulmasına yönelik yasal işlemlerdir.

Kandırarak tecavüz, failin mağdurun cinsel ilişki veya diğer cinsel eylemlerde bulunma rızasını elde ettiği, ancak bunu yanlış beyan veya eylemler gibi aldatma yoluyla kazandığı bir durumdur.

Drakon, Antik Yunanistan'daki Atina şehir devletinin ilk kayıtlara geçmiş kanun koyucusuydu. Döneminin mevcut kan davası sistemlerinin yerine sadece bir mahkemenin uygulayabildiği yazılı hukuk kurallarını getirdi. Drakon, Atina vatandaşlarınca demokratik yöntemlerle kanun koyuculuk görevine seçilen ilk kişiydi, ama vatandaşlar Drakon'un böylesine katılığıyla meşhur kanunlar çıkaracağını ummamıştı. 19. yüzyıldan itibaren Drakon'un adı İngilizce (draconian), Yunanca ve diğer Batı dillerinde benzer şekilde katı ve acımasız kuralları ya da kanunları tanımlamak için kullanılan sıfatların kökeni olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş'te LGBT hakları</span>

Bangladeş'te lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) bireyler, kendi hakları açısından ağır baskılarla yüzleşmektedir. Bangladeş toplumu arasındaki muhafazakâr görüşlerin yaygınlığı nedeniyle, eşcinsellere yönelik olumsuz tutumlar da yaygındır. Eşcinselliğe ilişkin Bangladeş mevzuatı, Britanya Hindistanı'nın 1860 yılında uygulamış olduğu Section 377 kanunundan miras alınmış olup eşcinselliği yasaklamaktadır. Bu yasaya göre, hemcins cinsel faaliyetlerinde bulunmanın cezası hapis cezasıdır. Ayrıca eşcinsel bireylerin açılması, toplumsal dışlanma, nefret ya da şiddet nedeniyle tehlikelidir.

<span class="mw-page-title-main">Çad'da LGBT hakları</span>

Çad'da lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin uğramadığı yasal zorluklarla karşılaşmaktadır. Ülkede hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel ilişkileri yasadışıdır. Yeni ceza kanununun Ağustos 2017'de yürürlüğe girmesinden önce, yetişkinler arası hemcins cinsel ilişkileri hiçbir zaman cezaya tabi bir suç olarak sayılmazdı. Cinsel yönelim veya cinsiyet kimliği temeliyle işlenen ayrımcılığa karşı hiçbir yasal korunma yoktur.

Hitit dilinde yazılmış metinlerin külliyatı Catalogue des Textes Hittites tarafından dizinlenmektedir. Katalog sadece metinlerin bir sınıflandırmasıdır; metinleri vermez. Geleneksel olarak metinlere CTH'deki numaralarına göre atıfta bulunulur. Seçilen metinlerle ilgili çalışmalar için başlıca kaynaklar StBoT serisinin kitapları ve çevrimiçi Textzeugnisse der Hethiter dir.

<span class="mw-page-title-main">Antik hukuk kanunlarının listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Yazılı hukuk kuralları, eski Orta Doğu'nun hukuk sistemlerinin ortak bir özelliğiydi. Bunların çoğu çivi yazısı hukukunun örnekleridir. Sümer Ur-Nammu Kanunları, ardından Babil Hammurabi Kanunları, Bereketli Hilal'de ortaya çıkan en eski kanunlar arasındadır. Roma İmparatorluğu'nda, Roma hukukunun On İki Tablosu ve Justinianus Kanunu olarak da bilinen Justinianus'un Corpus Juris Civilis'i gibi bir dizi kodifikasyon geliştirilmiştir. Antik Çin'de ilk kapsamlı ceza kanunu, MS 624 yılında Tang Hanedanlığı döneminde oluşturulan Tang Kanunu'dur. Hindistan'da Ashoka Fermanları'nı Manu Kanunu takip etmiştir.

Çivi yazısı hukuku, eski Orta Doğu'da Sümerler, Babilliler, Asurlular, Elamlılar, Hurriler, Kassitler ve Hititler arasında geliştirilen ve kullanılan çivi yazısıyla yazılmış yasal kodlardan herhangi birini ifade eder. Hammurabi Kanunları çivi yazısı kanunlarının en iyi bilineni olmakla birlikte, bir dizi öncül kanun vardı.

Orta Asur Kanunları veya Asur Kanunları olarak da bilinen Asur hukuku, Orta Asur İmparatorluğu'nda MÖ 1450 ile 1250 yılları arasında geliştirilen eski bir hukuk sistemidir. Sümer ve Babil hukukuna çok benziyordu, ancak suçlar için verilen cezalar genellikle daha acımasızdı. Kanunun gün ışığına çıkan ilk kopyası, I. Tiglath-Pileser dönemine tarihlenmektedir. M.Ö. 1114-1076) dönemine tarihlenen ilk nüsha Alman Şarkiyat Cemiyeti (1903-1914) tarafından yapılan kazılar sırasında bulunmuştur. Bugüne kadar üç Asur kanun koleksiyonu bulunmuştur. Birkaç yüzyıl önce yazılmış olan Hammurabi Kanunlarında olduğu gibi kulak ve burun kesme gibi cezalar yaygındı. Cinayet, ailenin katil için ölüm cezasına karar vermesine izin verilerek cezalandırılırdı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.