İçeriğe atla

Histria

Romanya sahilindeki antik şehirler

Histria (Grekçe: Ἰστρίη) ya da Istria, Istros (GrekçeἼστρος) yahut Istropolis (GrekçeἸστρόπολις), günümüz Romanyasının Karadeniz sahillerindeki İstria şehrinde bulunan antik bir şehirdir.

Tarihi

İyonya'nın Milet şehrinin kolonisi olarak MÖ 7. yüzyılda kurulan şehir ismini Tuna nehrinin kollarının Yunanca adlandırılışı olan Istros kelimesinden almaktadır. Pers-Yunan savaşları sonrası 5. yüzyılda sikkelerin basıldığı ve mimari anlamda en yoğun aktivitelerin yaşandığı Histria, 4. yüzyılda İskitlerce ele geçirilmiş, İskender ile birlikte Makedon kontrolüne geçmiştir. MÖ 1. yüzyılda Roma kontrolü altına girmiştir. Bu ara bir dönem yakın kavimleri emri altına toplayarak bir birlik oluşturmak isteyen KralBurebista da şehir üzerinde söz sahibi olmuşsa da, Romalılar şehrin kaderini tayin eden güç olmuşlardır. Roma İmparatorluğu döneminde Roma eyaleti Moesia inferior'un bir parçası olan şehir, MS 3. yüzyılın ortalarında Gotların bölgeyi istilası ile nüfusunun bir kısmını yitirmişse de, Diocletianus'un bölgeyi Scythia eyaletine bağlamasına müteakip Bizans dönemine değin terk edilmemiştir. Yerleşimin terk edilişi Avar ve Slav istilalerı sonucu MS 7. yüzyılın başında yaşanmıştır.

Arkeoloji

Histria kalıntıları

1914 yılında Romanyalı biliminsanları tarafından bölgede yürütülen arkeolojik kazıların başında 1926 yılına değin Vasile Pârvan bulunmuştur. Bizans ve Roma dönemine ait kalıntıları gün yüzüne çıkaran bu kazılarda yerleşimin en eski dönemi kabul edilen MÖ 7. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen buluntulara da ulaşılmıştır. Önemli buluntular arasında MÖ 6. yüzyıla tarihlenen bir Zeus Polieus tapınağı, Theos Megas dor tapınağı ve helenist döneme ait bir adetAfrodit tapınağı sayılabilir. Ancak net bir biçimde tarihlenebilen yapıların büyük çoğunluğu 4. ve 6. yüzyıllar arasına tarihlendirilmektedir. Şehir surlarında 4 farklı aşama kaydedilmiştir. Bu aşamalar arkaik, helenist, erken imparatorluk dönemi ve Got istilası sonrası şeklinde kategorilere ayrılmıştır.

Literatür

  • Manfred Oppermann: Thraker, Griechen und Römer an der Westküste des Schwarzen Meeres. Zaberns Bildbände zur Archäologie. Zabern, Mainz 2007, ISBN 978-3-8053-3739-7.
  • John Boardman: Kolonien und Handel der Griechen. Beck, München 1981, ISBN 3-406-08039-1.
  • Jan Burian: Istros [3]. In: Der Neue Pauly (DNP). Band 5, Metzler, Stuttgart 1998, ISBN 3-476-01475-4, Sp. 1150 f.
  • Dionis M. Pippidi: Istros (Histria) Romania. In: Richard Stillwell u. a. (Hrsg.): The Princeton Encyclopedia of Classical Sites. Princeton University Press, Princeton NJ 1976, ISBN 0-691-03542-3.
  • Gocha R. Tsetskhladze (Hrsg.): The Greek colonisation of the Black Sea area (= Historia, Einzelschriften. Heft 121). Steiner, Stuttgart 1998, ISBN 3-515-07302-7.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Efes</span> Anadoluda bir antik kent

Efes, Anadolu'nun batı kıyısında, bugünkü İzmir ilinin Selçuk ilçesinin üç kilometre güneybatısında yer alan antik bir Luvi şehriydi. Şehir Anadolu'da Yunan sömürgeciliğinin başlamasıyla birlikte İyonya ve daha sonra Roma dönemlerinde de önemini korumuştur. Kuruluşu Cilalı Taş Devri'ne yani MÖ 6000 yıllarına dayanır. MÖ 10. yüzyılda eski Arzava başkentinin yerine Attik ve İyonyalı Yunan kolonistleri tarafından inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Agora</span> Antik şehir devleti yerleşimlerindeki halka açık merkezi alan

Agora, antik Yunan kentlerinde, şehirle ilgili politik, dini, ticari her türlü faaliyetin gerçekleştiği, tüm kamu binalarının etrafında sıralandığı halka ait geniş açık alan olup, Helenistik dönemde şekillenip Roma İmparatorluğu’nda ortaya çıkan forumların öncülüdür.

<span class="mw-page-title-main">Perge</span> Pamfilya bölgesine başkentlik yapmış antik kent

Perge, Antalya'nın 18 km doğusunda, Aksu ilçesi sınırları içinde bulunan, bir zamanlar Pamfilya Bölgesine başkentlik yapmış antik bir kenttir. Şehirdeki akropolisin Tunç Çağı döneminde kurulduğu düşünülmektedir. Helenistik dönem boyunca şehir eski dünya içerisindeki en zengin ve güzel şehirler arasında sayılmaktadır. Ayrıca Yunan matematikçi Pergeli Apollonius'un memleketidir. Perge, Hititler döneminde Parha olarak bilinmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Kanlıdivane</span> Mersinin Erdemli ilçesinde yer alan antik kent

Kanlıdivane, günümüzde Mersin'in Erdemli ilçesinde yer alan antik kent. MÖ 3. yüzyılda kurulan ve MS 4. yüzyılda adı Neapolis olarak değişen kentin Elaiussa Sebaste'nin sur dışında yer alan uzantısı olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hierapolis</span> Denizlide bir antik Roma kenti

Hierapolis, Pamukkale (Denizli) yakınlarında bulunan ve Frigler döneminde ana tanrıça Kibele kültünün merkezlerinden biri olarak faaliyet göstermiş bir antik kenttir. Antik coğrafyacı Strabon ile Ptolemaios verdikleri bilgilerde, Karia bölgesine sınır olan Laodikeia ve Tripolis kentlerine yakınlığı ile Hierapolisin bir Frigya kenti olduğunu ileri sürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sardis</span> Türkiyede bir antik kent

Sardis, Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya (Lydia) devletine başkentlik yapmış antik kent. MÖ 1300'de kurulup MS 1200'de yıkılmıştır. Salihli merkezine 9 km, İzmir'e 82 km uzaklıkta olup, İzmir-Ankara karayolunun iki yanına yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Milet</span> Anadoluda bir antik kent

Milet Anadolu'nun batısında, Ege bölgesinde Büyük Menderes Nehrinin hemen ağzına yakın deniz kıyısında bir antik liman şehridir. Şimdi Aydın'ın Didim ilçesinde Akkoy'un 5 km kuzeyinde ve Balat köyü yakınında bir harabe halinde olup limanı Büyük Menderes tarafından doldurulduğu için yaklaşık 10 km denizden içeride bir mevkidedir.

<span class="mw-page-title-main">Klasik Antik Çağ</span>

Klasik antik çağ, MÖ 8. yüzyıl ile MS 5. yüzyıl arasındaki Greko-Romen dünyası denen, Antik Yunanistan ve Antik Roma'nın iç içe geçmiş uygarlıklarını kapsayan, Akdeniz merkezli kültürel tarih dönemidir. Bu çağ, hem Yunan hem de Roma toplumlarının geliştiği ve Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya'nın büyük bölümünü etkileyen bir dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Mezya</span> Balkanlarda tarihi bir bölge ve Roma İmparatorluğunun bir eyaleti

Mezya, Sırbistan ile Bulgaristan ve Romanya'nın Tuna Nehri'nin güneyindeki toprakları arasında yer alan tarihi bölge ve antik bir Roma eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Kizikos</span> Türkiyenin Balıkesir ili sınırları içinde, Kapıdağ Yarımadasının güneyinde yer alan Mysia antik kenti

Kizikos, günümüz Erdek ilçesi yakınlarında, Marmara Denizi kıyısındaki Misya antik kentidir. Aslen Marmara Denizi'nde bir ada olduğu söylenen ve eskiden anakaraya ya yapay yollarla bağlanan klasik dönemde Arctonnesus adıyla anılan bugünkü Kapıdağ Yarımadası'nın güney kıyı tarafında bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Augustus Tapınağı</span> Ankarada tarihi bir tapınak

Augustus Tapınağı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde, Hacı Bayram Camii'nin hemen bitişiğinde bulunan, tahminen MÖ 25-20 yılları arasında inşa edilmiş bir tapınaktır.

<span class="mw-page-title-main">Antakya (antik kent)</span> Türkiyede bir antik kent

Antakya, Asi Nehri kıyısına kurulmuş bir antik kent. Kalıntıları günümüz Antakya şehrinde bulunur ve modern şehre ismini verir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans takvimi</span>

Bizans takvimi, "'Konstantinopolis'in Yaratılış Dönemi'" ya da "'Dünya Dönemi'" olarak da bilinir takvimi Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından 691'dan 1728'e kadar Rum Ortodoks Patrikhanesi olarak kullanıldı. Ayrıca bu takvim 988 ile 1453 yılları arasında Doğu Roma İmparatorluğu'nun ve aynı zamanda 988 ile 1700 yılları arasında Rusya'nın resmî takvimi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Didyma</span>

Didyma, İyonya sahili üzerinde yer alan bir Antik Yunan kutsal alanıdır. Bu yer Apollo tapınağını içermektedir. Delphi'nin yanında Didyma, Helen dünyasının en ünlü kehanet merkezidir. İlk olarak Homeros'un Apollo'ya ilahisinde bahsedilmiştir. Kuruluşu okuma-yazma öncesi, hatta Ionia'nın Helen kolonizasyonundan da öncedir.

<span class="mw-page-title-main">Galya İmparatorluğu</span> 3. yüzyılın ortalarında Roma İmparatorluğundan ayrılan devlet

Galya İmparatorluğu ya da Imperium Galliarum, MS 3. yüzyılda Roma İmparatorluğu kuzey sınırında yaşanan Cermen saldırılarına bir tepki olarak 260 ila 274 yılları arasında kurulan, Roma eyaletleri Germania Inferior, Germania Superior, Rhaetia, Galya, Britanya ve Hispania'yı içerisinde barındıran, Roma İmparatorluğu'na sadık geçici askeri bir imparatorluktur.

<span class="mw-page-title-main">Mogontiacum</span>

Mogontiacum Mainz şehrinin neredeyse 500 yıla varan Roma döneminde taşıdığı Latince adıdır. Mogontiacum MS 90 yılından itibaren Germania Superior'un başkentliğini yapmıştır.

Emporion ya da Latince emporium, Klasik Antik Çağ'da bir şehrin dışında bulunan büyük market alanlarına verilen isimdir. Emporion içerisinde farklı coğrafyalardan gelen ürünler de satılırdı. Antik ticaretin büyük bir kısmı deniz yolu ile gerçekleştirildiğinden, emporionların çok büyük bir kısmı antik limanlarda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Villa rustica</span> Tarımsal faaliyet için kırsal bir bölgede inşa edilmiş Roma villası

Villa rustica Antik Roma'da merkezi bir yapı ve bu yapı etrafına yayılmış daha küçük ek yapıların oluşturduğu duvarlarla çevrili kırsal yerleşime verilen addır. Başlangıçta tarımsal faaliyet amacıyla inşa edilen villa rusticalar, zamanla bu özelliğini yitirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pigela</span> Anadoluda bir antik kent

Pygela ya da Phygela, Efes'in güneyinde Kuşadası Körfezi kıyısında, küçük bir antik İyonya kasabasıydı. Tarihte sağlık şehri olarak kurulan ilk yerleşim yerlerinden biri olan kentin kuruluşu Yunan mitolojisinde Miken Kralı Agamemnon'a atfedilir. Kuruluş mitinde ilk yerlilerini Troya Savaşı sonrasında Aka ordusunun bir bölümünün oluşturduğundan bahsedilir ancak arkeolojik buluntular kentteki ilk yerleşimin tarih öncesi dönemlere tarihlendiğine işaret etmektedir. Erken Tunç Çağı'ndan Orta Bizans Dönemi'ne kadar kesintisiz yerleşimin olduğu düşünülen kent, MÖ 5. yüzyılda Attika-Delos Deniz Birliği'nin üyeleri arasında yer almıştır. Bir polis olan kentte Artemis Munychia tapınağı bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Halasarna</span> Yunanistana bağlı İstanköy adasında bulunan antik kent

Halasarna ya da Halisarna (Ἁλισάρνα), İstanköy adasının güney kıyısında bir antik Yunanistan kasabasıydı.