İçeriğe atla

Hissène Habré

Hissène Habré
5. Çad Devlet Başkanı
Görev süresi
7 Haziran 1982 - 2 Aralık 1990
Yerine geldiğiGoukouni Oueddei
Yerine gelenIdriss Déby
1. Çad Başbakanı
Görev süresi
29 Ağustos 1978 - 23 Mart 1979
Yerine geldiğiFrançois Tombalbaye
Çad koloni bölgesi başbakanı
Yerine gelenDjidingar Dono Ngardoum
Kişisel bilgiler
Doğum 13 Eylül 1942
Faya-Largeau, Fransız Ekvatoral Afrikası
Ölüm 24 Ağustos 2021 (78 yaşında)

Hissène Habré (Arapça: حسين حبري - [hiˈsɛn ˈhabre]) ya da bir diğer kullanımı ile Hissen Habré; (13 Eylül 1942 - 24 Ağustos 2021), Çadlı siyasetçi. Habré, Afrika kıtasında bulunan Çad'da 1982 ile 1990 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

İsyancı birlik Kuzey Birlikleri Ordusu (Forces Armées du Nord) lideri olan Habré, 1982 yılında gerçekleştirdiği darbe ile iktidara gelmiştir. Libya ile yaşanan sorunda Fransa ve ABD kendisini desteklemiş ve eğitim, silah ve finansman sağlamıştır. Fransa ve ABD'den gelen destekle Muammer Kaddafi önderliğindeki Libya'ya karşı üstünlük kuran Habré, Libya'nın işgal ettiği tüm kuzey bölgelerini işgalde kurtararak, 1987 yılında kazanılan Toyota Savaşı ile birlikte Libya'yı tamamen ülkeden çıkartmıştır.

1990 yılında Libya yanlısı Idriss Déby tarafından gerçekleştirilen darbe ile görevden uzaklaştırılan Habré, Senegal'e kaçmıştır. 1990'lı yıllarda kendisine bağlı birliklerin başkenti ele geçirerek yeniden iktidarı elde etme çabaları olmuş olsa da, bunda başarı sağlanamamıştır.

İktidarı döneminde yaşanan tüm olumsuzluklar ile ilgili 2005 yılında Belçika mahkemeleri tarafından kendisine açılan davalar neticesinde tutuklanması ve iade edilmesi talep edilmiştir. Bu süreçte Dakar yönetimi o dönem bunun kararını Afrika Birliği'ne ve dolayısıyla Afrika Birliği başkanlığını yürüten Nijerya devlet başkanı Olusegun Obasanjo bıraktığını açıklamıştır. Mayıs 2006'da Birleşmiş Milletler tarafından Habré'nin Belçika'ya iade edilmesi ile ilgili Senegal'e ültimatom verilmesi sonucunda Senegal, Habré'nin kendi ülkelerinde yargılanmasına karar vermiştir.[1]

Kendisine atfedilen suçlamalar nedeniyle Afrika'nın Pinochet'si[2] unvanın alan Habré'nin yokluğunda N'Djamena mahkemesi kendisini ölüm cezasına çarptırmıştır. 2012 yılında Habré'nin iadesinin mevcut şartlar doğrultusunda mümkün olmadığını açıklayan Dakar mahkemesi,[3] 30 Haziran 2013'te Habré için tutuklama kararı çıkartmış ve tutuklamıştır.[4] Habré'nin ülkeye girişinden 25 yıl sonra 2015 yılına mahkemenin başlayacağını açıklayan mahkeme, Mayıs 2016'da tecavüz, cinsel kölelik ve 40.000 insanın öldürülmesi emrini vermesi de dahil olmak üzere insan hakları ihlallerinden Habré'yi suçlu bularak ve ömür boyu hapse mahkûm etmiştir.[5][6]

7 Nisan 2020 tarihinde Senegal yönetimi, Habre'nin tutulduğu hapishanenin COVID-19 salgınında karantina binası olarak kullanılacağını ve bu gerekçeyle savaş ve cinsel istismar suçlusu Habre'nin serbest bırakıldığını açıkladı.[7] 24 Ağustos 2021'de Coronavirüs nedeniyle tedavi gördüğü hastanede öldü.

Kaynakça

  1. ^ "Senegal, Habre'nin yargılanmasına karar verdi, www.afrol.com, Erişim:03 Haziran 2016". 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016. 
  2. ^ "Afrika'nın Pinochet'si Davası, www.europolitan.de, Erişim:03 Haziran 2016". 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016. 
  3. ^ "Senegal iadenin mümkün olmadığını açıklamıştır, derstandard.at, Erişim:03 Haziran 2016". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016. 
  4. ^ "Çad eski devlet başkanı tutuklandı, taz.de, Erişim:03 Haziran 2016". 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016. 
  5. ^ "Chad's former president has been found guilty of crimes against humanity. Who's next?". The Economist. 1 Haziran 2016. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016. 
  7. ^ "Habre has been released - BBC Africa". 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020. 

Dış bağlantılar

Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:
Siyasi görevi
Önce gelen
Goukouni Oueddei		Çad Cumhurbaşkanı
7 Haziran 1982 – 1 Aralık 1990 		Sonra gelen
Idriss Déby

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Libya</span> Akdeniz kıyısında yer alan bir Kuzey Afrika ülkesi

Libya, resmi adıyla Libya Devleti, Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihi bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir. En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Senegal</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Senegal, resmî adıyla Senegal Cumhuriyeti, Senegal Nehri'nin güneyinde, Batı Afrika'da yer alan bir ülkedir. Batıda Atlas Okyanusu 531 km, kuzeyde Moritanya 813 km, doğuda Mali 419 km, güneyde ise Gine 330 km ve Gine-Bissau 338 km sınırı bulunan Senegal'in toplam sınır uzunluğu Atlas Okyanusu dahil 3171 km'dir. Yeşil Burun Adaları Senegal kıyılarının 560 km ötesindedir. Gambiya bu ülkenin 300 km içerisine kadar ilerleyen bir anklav halindedir.

<span class="mw-page-title-main">Çad</span> Orta Afrika ülkesi

Çad, resmi adıyla Çad Cumhuriyeti, Kuzey-Orta Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde Libya, doğuda Sudan, güneyde Orta Afrika Cumhuriyeti, güneybatıda Kamerun ve Nijerya, batıda ise Nijer ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Slobodan Milošević</span> Sırbistanın ilk cumhurbaşkanı

Slobodan Milošević, Sırbistan ve Yugoslavya'nın eski devlet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Augusto Pinochet</span> Şili diktatörü (1973–1990)

Augusto José Ramón Pinochet Ugarte, 1973 yılından 1990 yılına kadar Şili'yi dikta rejimi ile yöneten general. 1973'ten 1998'e kadar Şili ordusunun başkomutanı ve 1973'ten 1981'e kadar Şili Cunta Hükûmeti'nin başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi</span> Libyalı asker, siyasetçi ve lider (1942–2011)

Muammer Muhammed Ebu Minyar el-Kaddafi, devrik Libya lideri. 1969 yılında yapmış olduğu darbe sonucu iktidara gelip, 1970'ten 1972'ye kadar Libya başbakanlığı, 1972'den 1979'a kadar ise Libya devlet başkanlığı görevini yürüttü. 1977-2011 yılları arasında "Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Bir Eylül Büyük Devriminin Rehberi" unvanını kullanarak, resmî bir görevi olmadan toplam 42 yıl boyunca Libya'yı yönetti. Dünya kamuoyu tarafından bir diktatör veya otoriteryen olarak görülmüş olsa da Kaddafi bunu reddetmiş ve kendisinin Libya halkı için sadece bir rehber ve yol gösterici olduğunu söylemişti. Başlangıçta kendisini ideolojik olarak Arap milliyetçiliği ve Arap sosyalizminin bir karışımı olan Baasçılık'a adamıştı, ancak daha sonra kendisi tarafından önerilen bir hükûmet tarzı olan Üçüncü Uluslararası Teorisine göre hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Orta Afrika</span> Afrika kıtasının Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruandayı barındıran orta kısmı

Merkezi Afrika Afrika kıtasının ana çekirdeği olarak kabul edilip, Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruanda'yı içerir.

<span class="mw-page-title-main">El-Hadji Diouf</span> Senegalli futbolcu

El-Hadji Ousseynou Diouf, Senegalli eski millî futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Libya pasaportu</span>

Libya pasaportu uluslararası seyahat için Libya vatandaşlarına verilir.

<span class="mw-page-title-main">Idriss Déby</span>

Idriss Déby Itno, Çadlı siyasetçi ve asker. 1990 yılından 2021'de ölene kadar Çad Devlet Başkanı olarak görev aldı. Ayrıca Yurtsever Kurtuluş Hareketi'nin başkanlığını yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi</span> Libya tarihi (1977-2011)

2 Mart 1977'de Genel Halk Kongresi (GHK), Kaddafi'nin emriyle "Halk Otoritesinin Kuruluş Bildirgesi"ni kabul etti ve Libya Arap Sosyalist Halk Cemahiriyesi ilan etti. Kaddafi devletinin resmi siyaset felsefesinde "cemahiriye" sistemi ülkeye özgüydü, ancak Kaddafi'nin tüm Üçüncü Dünya'ya uygulanması için önerdiği Üçüncü Uluslararası Teorinin gerçekleşmiş hali olarak sunuldu. GHK ayrıca feshedilmiş Devrimci Komuta Konseyinin geri kalan üyelerinden oluşan ve Kaddafi'nin genel sekreter olduğu GHK Genel Sekreterliğini oluşturdu ve Bakanlar Kurulunun yerini alan Genel Halk Komitesini atadı. Komite üyeleri artık bakan değil, sekreter olarak adlandırıldılar.

<span class="mw-page-title-main">Sudan'ın vize politikası</span>

Vizeden muaf ülkelerden birinden gelinmediği sürece Sudan ziyaretçileri, Sudan'ın dış temsilciliklerinden vize almak zorundadır.

Vizeden muaf ülkelerden birinden gelinmediği sürece Çad ziyaretçileri Çad'ın dış temsilciliklerinden vize almak zorundadır.

<span class="mw-page-title-main">Çad devlet başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Çad'ın 1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasından günümüze kadar görev yapmış devlet başkanlarının listesidir.

2018 FIFA Dünya Kupası elemeleri - CAF Üçüncü Tur, 2018 FIFA Dünya Kupası elemeleri kapsamında yapılan Afrika elemelerinin son aşamasıdır. Maçlar 7 Ekim 2016 ila 6 Kasım 2017 tarihleri arasında oynandı.

<span class="mw-page-title-main">Toyota Savaşı</span> Libya-Çad savaşı

Toyota Savaşı, 1987 yılında Kuzey Çad'da ve Libya-Çad sınırında gerçekleşen Çad-Libya Savaşı'nın son aşaması olan savaştır. Adını Çad birliklerinin Libya güçlerine karşı savaşta hareket kabiliyetini sağlamak amacıyla öncelikli olarak kullanılan Hilux ve Land Cruiser olmak üzere Toyota marka kamyonetlerden almaktadır. Savaş, Libya için ağır bir yenilgi ile sonuçlandı, Amerikan kaynaklarına göre ordunun onda birini kaybetti, 7,500 asker öldü ve 1.5 milyar dolar değerinde askerî teçhizat imha edildi ya da ele geçirildi. Çad kayıpları ise yaklaşık 1.000'dir. Libyalı general Halife Hafter ise savaş sonunda Çad kuvvetlerine esir düştü.

Çad Değişim ve Uyum Cephesi veya yaygın kısa kullanımıyla FACT, Mart 2016'da Çad'ın kuzeyindeki Tanua'da Mahamat Mahdi Ali tarafından Çad hükümetini devirmek amacıyla oluşturulan siyasi ve askeri bir organizasyondur. Demokrasi ve Kalkınma için Güçler Birliği'nden ayrılmış bir gruptur. 2021 yılında FACT lideri Ali, Çad Başkanı Idriss Déby'ye yönelik askeri operasyonlara hazırlandıklarını açıkladı. Grup, Déby'nin Nisan 2021'de cephe hattındaki birliklere komuta ederken öldürüldüğü olayların sorumlusu olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çad-Türkiye ilişkileri</span>

Çad-Türkiye ilişkileri, Çad ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye, 11 Ağustos 1960'ta Çad'ın bağımsızlığını tanımış ve 27 Ocak 1960'ta iki devlet arasında diplomatik ilişkiler kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Yeşil Duvar Projesi</span>

Büyük Yeşil Duvar Projesi, Afrika'daki Sahra çölünün güneye doğru genişlemesini, kum fırtınalarının durdurulması ve Afrika'daki doğal güzelliği büyütmek için geniş bir orman hattı oluşturma projesidir. Büyük Yeşil Duvar projesi ile Atlantik Okyanusu kıyısındaki Senegal'in başkenti Dakar'dan Cibuti'ye kadar, 11 ülkeden geçen ve yaklaşık 8000 kilometrelik uzunluğa kadar ulaşacak bir bölgeye ağaçlandırma yapılması planlanıyor. Bu proje sayesinde çöl boyunca 8000 kilometre uzunlukta ve 15 kilometre genişliğinde bir orman oluşturularak çölleşmenin önüne geçilmesi planlanıyor. Girişimin başladığı 2007 yılından beri bölgedeki kuraklıktan dolayı fakirlik çeken, doğal kaynaklar için birbirleriyle savaşan halkın refah seviyesi de yükseldi. Bölge halkına iş imkânı sağlayan Yeşil Duvar Projesi, tarımın da gelişmesini sağladı. Avrupa'ya göç eden insan sayısı da bu proje sayesinde azaldı. Bölge ülkelerinin de yanında Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi'ni imzalayan ülkeler de projeye destek sağlamaktadır. Yeşil Duvar Projesi'nin tamamlanmasıyla 10 milyon kadar insana iş imkanı sunması bekleniyor. BM 2016 yılında ağaçlandırmanın %15'inin tamamlandığını açıkladı. 2021 yılında proje, 14 milyar 263 milyon dolarlık bir bağış aldı.

<span class="mw-page-title-main">Çad-Libya Savaşı</span> 1978-1987 askeri seferler serisi

Çad-Libya Savaşı, 1978-1987 yılları arasında Libya ve müttefik Çad güçleri ile Fransa destekli Çad güçleri arasında meydana gelen bir savaştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.