İçeriğe atla

Hipostatik Birlik

Azize Katerina Manastırı'ndaki bilinen en eski Pantokrator İsa ikonası. İki taraftaki farklı yüz ifadesi, İsa'nın hem tanrısal hem insani ikili doğasını vurgular.[1][2]
Yüzün iki tarafının ayna yansımasıyla tamamlanmış halleri

Hipostatik birlik, ana akım Kristoloji'de İsa'nın bir hipostazdaki (ya da bireysel varoluştaki) insanlığını ve tanrısallığını betimlemek için kullanılan bir teknik terimdir.[3]

Hipostatik birliğin en temel açıklaması, İsa'nın hem Tanrı hem de insan olmasıdır, bu birlik onun tanrısallığı, aynı zamanda insanlığıdır.

Athanasyus’un iman bildirgesinde yazdığı gibi:[4]

“Mesih, Baba’nın hipoztazından tüm zamanlardan önce çıkmıştır; insan olarak ise zamanın içinde annenin hipostazından doğmuştur. Mesih mükemmel Tanrı ve aklı ve bedeni olan mükemmel insandır. Tanrısallığında Baba ile eşittir, insanlığında ise onun astıdır. Hem Tanrı hem de insan olmasına rağmen, iki değil tek bir Mesihtir. Bu birliği tanrısallığının beden almasından ötürü değil, insanlığının Tanrı Halini almasındandır. Birliği, doğalarının karışmasından gelmez çünkü tek bir hipostazdır.”

431'deki Birinci Efes Konsili bu doktrini kabul etti ve önemini tasdik etti. İsa'nın tanrılığı ve insanlığı logosdaki hipostaza ve doğaya göre bir olmuştur.

Hipostatik Birliğin Lütfu

Hristiyanlık için hipostatik birlik ya da Enkarne gizemi, en büyük gizemdir ve Tanrı’nın insanlara lütfunun en büyüklerindendir.

Augustinus için hipostatik birlik tamamen lütuf ile ilgilidir ve Mesih’in enkarne oluşu Tanrı tarafından insanlara verilen saf bir hediyedir.

12. yy Hristiyan teologları hipostatik birliğini “birliğin lütfu” olarak adlandırmaya başlamışlardır. Tanrı ve insan arasındaki birlik, Mesih'in Tanrı lütfuyla yaptığı işlerin eseridir. 13. yy'da ise birliğin lütfu Kutsal Ruh'un işlerini tanımlamak için kullanılmaya başlanmıştır.[5]

Kierkegaard'ın "Felsefe Parçaları ya da Bir Parça Felsefe"sinde, İsa'nın ikili doğası paradoks, hatta en büyük paradoks olarak incelenmiştir. Çünkü kusursuz biçimde iyi, mükemmel bilgili, son derece güçlü bir varlık olarak anlaşıldığı haliyle Tanrı, tamamen gerçek bir insan olmuştur. Hristiyan anlayışa göre günahkar, iyilik, bilgi ve anlayış bakımından sınırlı bir varlık haline gelmiştir. Bu paradoks Kierkegaard'a göre sadece kişinin akıl ve kavrayışından inanca doğru bir sıçrama yapmasıyla aşılabilirdi. Sonuç olarak hipostatik birlik paradoksu, Tanrı'ya daimi bir inanç için hayati öneme sahiptir.

Kaynakça

  1. ^ God's human face: the Christ-icon by Christoph Schoenborn 1994 0-89870-514-2 page 154
  2. ^ Sinai and the Monastery of St. Catherine by John Galey 1986 977-424-118-5 page 92
  3. ^ Lewis Sperry Chafer 20 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Systematic Theology. 1947, reprinted 1993; 0-8254-2340-6. Chapter XXVI ("God the Son: The Hypostatic Union"), pp. 382–384. (Google Books) 19 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ New Catholic Encyclopedia - Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. s. 264 Cilt 7 ISBN 0-7876-4011-5. 
  5. ^ idem. s. 264 Cilt 7. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Augustinus</span> Filozof, yazar ve doktor

Augustinus ya da Aurelius Augustinus, Aziz Augustinus ya da Hippo'lu Augustinus olarak da bilinen Hristiyan filozof ve tanrıbilimci.

Hristiyan teolojisi, Hristiyanlık dini açısından teoloji veya Hristiyanlığın teolojik olarak incelenmesi diye tanımlanabilir. Hristiyan teolojisi, Hristiyanlık ile ilgili her türlü teolojik olgunun incelenmesini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Teslis</span> Baba, Oğul ve Kutsal Ruh üçlüsün­den oluşan Tanrı inancını ifâde eden kavram

Teslis, Kutsal Üçleme ya da Üçlü Birlik, tek olan Tanrı'nın Kutsal Kitap'ta kendisini bildirdiği her biri eşit yücelikte, özünde tek, ezeli ve ebedi olan üç benliğini konu edinen ve Hristiyan kiliselerinin çoğunluğu tarafından inanılan ana akım Hristiyan dininin merkezindeki inanç esasıdır. Baba Tanrı, Oğul Tanrı ve Kutsal Ruh üç farklı benlik (hipostaz) olarak aynı özü paylaşmaktadırlar (Homoousia). Tek öz Tanrı'nın birliğini üç benlik ise Tanrı'nın kimliğini anlatmaktadır ve benliklerin hem birbirinden farklılıklarını hem de özde çözülmez birliklerini ifade eder. Böylece tüm yaratım ve lütuf süreci Tanrı'nın üç ilahi benliğinin ortak eylemi olarak görülür. Her benlik, Üçlü Birlik'te kendilerine özgü nitelikleri tezahür ettirir ve böylece her şeyin "Baba'dan çıkıp gelmiş" "Oğul aracılığıyla" ve "Kutsal Ruh'un gücüyle" gerçekleştiğini kanıtlar.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlıkta İsa</span> Hristiyanlık inancında Mesih ve Tanrının Oğlu

Hristiyanlıkta İsa, birçok ana akım Hristiyan mezhebinde Üçlü Birlik'teki ikinci figür olan Oğul Tanrı'dır. Bununla birlikte, İsa'nın Tanrı'dan farklı bir kişilik olduğuna ve Tanrı'ya bağımlı olduğuna inanan mezhepler de vardır. Hristiyanlığın her biçiminde, İsa'nın "Eski Ahit" olarak adlandırılan Tanah'ta kehanet edilen Yahudi mesih olduğuna inanılmaktadır. Çarmıha gerilişi ve ardından dirilişi sayesinde Tanrı'nın insanlara kurtuluş ve sonsuz yaşam sunduğuna, ve İsa'nın, insanlığı Tanrı ile barışın günahını telafi etmek için öldüğüne inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bonaventura</span>

Bonaventura fransisken Kardinal, mistik, Skolastik felsefenin düşünürlerinden Fransisken tanrıbilimci. 1482'de Papa IV. Sixtus tarafından Aziz ilan edilmiştir. 1588 Papa V. Sixtus tarafından Kilise Doktoru ilan edilmiştir. Yortusu 15 Temmuzdadır.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Ruh</span>

Kutsal Ruh, Yahudilikte Tanrı'nın evren veya yaratıkları üzerindeki ilahi gücü, kalitesi ve etkisine atıfta bulunur. İznik Hristiyanlığı'nda Kutsal Ruh, Üçlü Birliğin üçüncü kişisidir. İslam'da Kutsal Ruh, ilahi eylemin veya iletişimin bir aracısı olarak hareket eder.

<span class="mw-page-title-main">Kalkedon Konsili</span>

Kalkedon Konsili veya Kadıköy Konsili, 451 yılında 8 Ekim'de başlayıp 1 Kasım'da sonlanmış ekümenik konsildir. Kalkedon bugün İstanbul şehri içerisinde kalan Kadıköy ilçesinin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Ariusçuluk</span> Ariusun geliştirdiği kuramsal öğreti

Ariusçuluk ya da Arianizm, ilk olarak İskenderiye, Mısır'dan bir Hristiyan papaz olan Arius, atfedilen kristolojik bir doktrindir. Arian teolojisi, İsa Mesih'in Tanrı'nın Oğlu olduğunu, Tanrı'nın Oğlu'nun her zaman var olmayıp içinde doğmuş olması farkıyla Baba Tanrı tarafından doğurulduğunu savunur. Baba Tanrı tarafından zaman, dolayısıyla İsa, Baba Tanrı ile birlikte ebedi değildi.

<span class="mw-page-title-main">Origenes</span>

Origenes veya Origen, İskenderiye'de Hristiyan bir ailede doğmuş ve kendini hadım etmesine bile neden olacak düzeyde münzevi (sofu) bir kişiliğe sahip olmasıyla tanınan ve Patristik felsefenin en önemli temsilcilerinden sayılan bir Kilise Babası'dır.

Baba, Hristiyanların Tanrı'ya verdikleri özel bir isimdir. Hristiyanlıktaki Oğul (İsa) ve Kutsal Ruh ile beraber Üçlü Birlik'i oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Iustinus</span>

Iustinus, Patristik felsefenin ilk döneminin adı anılmaya değer apolojistlerinden biridir. Yortusu 1 Hazirandadır.

<span class="mw-page-title-main">Kurtuluş (Hristiyanlık)</span> Hristiyanlıkta, ruhun günahtan/günahkâr tabiatından arınması ve ruhun ebedi hayata kavuşması

Kurtuluş, Hristiyanlıkta, ruhun günahtan ve ölümden kurtulmasıdır. Kurtuluş, insanın günahkâr tabiatından arınması ve ruhun ebedi hayata kavuşması vaadini içerir. Bu gerçekleştiği takdirde, insan kendisini yoldan çıkaran cismani arzuların etkisinden kurtulup tam hidayete ve Tanrı'yla uyuma erişir.

Teslisçi Hristiyan ilâhiyatında enkarnasyon ya da hulûl, ezelî ilâhî kelime (logos), üçlü birliğin ikinci kişisi, Baba Tanrı'nın oğlu ve Oğul Tanrı olan İsa'nın, Meryem Ana'nın rahminde insan bedenine bürünmüş olduğu ve insan tabiatı edindiği inancıdır. Meryem'in rahminde bedene büründüğü için Meryem'e Theotokos denmektedir. Teslisçilerin enkarnasyon inancında, İsa Mesih'in tamamen insan ve tamamen tanrı olup bu iki tabiatının hipostatik birlik içinde olduğu kabul edilir. Kadıköy Konsili'ne tabi olan kiliselerin tanımladığı şekliyle enkarnasyonda, Oğul'un ilahi tabiatı, insan tabiatı ile birleşmiş fakat hiç karışmamıştır. Bir ilahi kişilikte İsa Mesih, hem tamamen Tanrı, hem de tamamen insandır. Bu inanca alternatif akideler, Ebiyonitler ve İbrani Kutsal Kitabı'nda olduğu gibi tarih boyunca Hristiyanlıkta zuhur etmiş olmakla birlikte hiçbirisi ana akım Hristiyanlığın enkarnasyon inancını değiştirmemiştir. Günümüzde Tekçilik olarak bilinen alternatif bir akide Pentekostal gruplar arasında yaygındır.

Geleneksel Yahudilikte İsa, sahte mesihlerin en zarar verici olanı ve en başarılısı olarak görülmektedir. Bununla birlikte geleneksel Yahudi inancına göre henüz mesih gelmediği ve Mesih Çağı henüz başlamadığı için İsa'nın mesihliğinin ya da tanrılığının reddi Yahudilikte merkezî önem arzeden bir konu olmamıştır.

Epistemolojide, fideizm, inancın akıldan bağımsız olduğunu veya akılla çatıştığını ve belirli gerçeklere ulaşmada akıldan üstün olduğunu savunan teori. Latince "inanç" anlamına gelen "fide" kelimesinden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Antakyalı İgnatius</span>

Antakyalı İgnatius, Antakya piskoposu. Trajan'ın yönetimi sırasında Roma'da şehit düşmüştür. İkinci yüzyıl Hristiyanları arasında önemli bir yere sahip olup, saygın ve itibarlı bir kişiliğe sahipti.

Sabelliyanizm, Tanrı’yı bir Tanrı’nın üç ayrı kişiliğinin ya da hipostazının sevgi ile birliği olarak görmek olan Triniteryan bakış açısının aksine; Baba, Oğul ve Kutsal Ruh’u aynı Tanrı’nın üç farklı kipi ya da vecdi olarak görme inancıdır.

Adoptionizm ya da dinamik monarşiyanizm, erken dönem hristiyan üçlü-birlikçi olmayan teolojik doktirinidir. İsa’nın vaftizinde, dirilişinde ve yükselişinde Tanrı’nın Oğlu olarak ‘evlat edinildiği’ne inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">İbnullah</span> Allahın oğlu

İbnullah, Hristiyanlık'ta Allah'ın Oğlu veya Tanrı'nın Oğlu ünvanı, İsa'nın Baba Tanrı'nın ilahi oğlu olma statüsünü ifade eder.