İçeriğe atla

Hipomeiones

Hypomeiones, antik Sparta'da hukuki ve politik haklarını yitirmiş halk grubuna verilen genel isimdir.[1]

Tanımlama

Sparta'nın klasik döneminde yaklaşık milattan önce 490-323 yıllarında var olan Hypomeiones sınıfı, nispeten az haklara sahip olan bir alt sınıftı. Aşırı derecede fakirleşen bu Sparta vatandaşları tüm mülklerini sattıktan sonra artık belirli sosyal gruplara (örneğin sisitya etkinliklerine) katılamazlardı. Ekonomik zayıflık beraberinde asli vatandaşlık hakları ile politik haklarını da yitiren Hymomeionesler, özellikle MÖ 370li yıllarda yaşanan ekonomik krizden ötürü sayıca artmaya başladılar. Bu dönemde Sparta'da savaşa gönderilen hoplitlerin sayısı Aristoteles'in aktardığına göre 1000 ila 1500 kişi aşmamaktaydı ki bu rakam bir yüzyıl öncesinde 8000 hopliti bulmaktaydı.

Çeşitleri

Sparta'nın toplumsal yapısı gereği fakirleşen halk Hypomeiones dışında Mothakes, Nothoi ve Synthophoi gibi farklı alt gruplara da ayrılabilmekteydi. Mothakes ve Nothoi olarak da adlandırılan Hypomeiones'in bu alt grupları, babaları tam vatandaş ancak anneleri tam vatandaş olmayan Spartalıları kapsamaktaydı. Fakirleşen orta sınıfın çocukları olan bu bireyler, Agoge'de tam vatandaş sayılan Spartalıların çocuklarıyla birlikte Agoge'yi tamamlarlar ve bu süreç içerisinde Syntrophoi olarak adlandırılırlardı. Bu çocuklar için tam vatandaşlık seviyesine yükselmek mümkündü. Mothakesler birlikte Agoge eğitimini tamamlayıp omuz omuza savaştıkları yoldaşlarının ölümü sonrası onların mirasını devralabilir ya da savaş sırasında gösterdikleri büyük cesaret sonrası sınıf değiştirebilirlerdi. Bu duruma en önemli örnek Ksenofon'un Hellenika adlı eserinde aktarılmaktadır. Burada aktarılana göre fakirleşen eski bir Hypomeiones alt sınıftaki diğer vatandaşları politize ederek isyana sürüklemek istemekteydi. Kinadon isimli bu Spartalı, isyana sebebiyet veremeden yakalanmıştı.[2]

Hypomeiones kavamını ortaya atan ve sıkça kullanan Ksenofon, bu kavramla tüm vatandaşlık haklarını yitirmiş Spartalıları tanımlamaktaydı. Ancak Ksenofon'un kullanımına göre Hypomeiones sınıfına Agoge'deki genç yaşlarda katılınılan zorlu Agoge eğitimini başarı ile tamamlayamayanlar da dahildi. Agoge bu anlamda Sparta'nın toplumsal yapısında yer almak için gerekli olan bir temel koşul olarak görünmekteydi. Agoge eğitimini başarı ile tamamlamamış hiçbir birey, toplumsal kademeleri yükselemezdi. Öte yandan Ksenofon, Hypomeiones kavamını zaman zaman daha geniş anlamda da kullanır. Vatandaşlık hakkını yitirmeyen ancak savaştan kaçarak Sparta toplumunda kabul edilemeyecek bir davranış sergileyen Tresantesler, ödlekler olarak görülmüş ve haklara sahip olmalarına rağmen, sözü geçmeyen bireyler olarak toplumda yer almışlardır. Savaştan kaçan böylesi vatandaşların, askeri bir devlet olan Sparta'da sonraki dönemlerde de kahramanca davranışlar göstermesi, onun halk arasında bilinen kötü namının düzelmesine katkı sağlamamaktadır. Burada bahsedilen belirli gruplar dışında Hypomeiones'i oluşturan sınıf fakir alt tabaka ya da fakirleşen vatandaşlardı. Halk arasında küçümsenmeseler de, bu vatandaşlar için vatandaşlık haklarını kaybetmek, devlete bulunan finansal destek (öğünlerin ödenmesi) ile doğrudan bağlantılıydı. Yeniden zenginleşen bir vatandaşın, eski vatandaşlık haklarını geri alması mümkün olsa da, Sparta'da bu durumun nadir gerçekleştiği düşünülmektedir.

Önemi

Fakirleşen halkın, kendisine savaşta kullanacağı eşyaları alamayacak hale gelmesi hoplitlerin sayısında ciddi bir düşüşe yol açtı. Askeri bir devlet olan Sparta için, fakirleşen halk asker sayısında bir azalma anlamına gelmekteydi. Politik haklara ve dolayısıyla devletin verdiği kararlara da katılamayan ve sayısı gitgide artan bu kalabalık grup, Aristoteles'e göre[3] Sparta'nın gerilemesinde büyük rol oynamıştır.

Kaynakça

Hypomeiones sınıfı ile günümüze ulaşan metinler, Atinalı olarak Sparta'da yaşayan Ksenefon, Thukididis ve Aristoteles'in yazdıklarıdır.

Literatür

Tarihi kaynaklar

  • Ksenofon, Yunan Tarihi / Hellenika, Sergi Yayınevi 1984 (Çeviren:Bilge Umar)
  • Aristoteles, Politika, Remzi Yayınevi 2014 (Çevirmen: Mete Tunçay)

İkincil kaynaklar

  • Karl Christ (Hrsg.): Sparta (= Wege der Forschung. Bd. 622). Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1986, .
  • William G. Forrest: A History of Sparta. 950–192 B.C. Norton, New York NY u. a. 1969.
  • Stefan Link: Der Kosmos Sparta. Recht und Sitte in Klassischer Zeit. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1994, .
  • Raimund Schulz: Athen und Sparta. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 2003, .
  • Lukas Thommen: Sparta. Verfassungs- und Sozialgeschichte einer griechischen Polis. Metzler, Stuttgart u. a. 2003, .

Dipnotlar

  1. ^ Lukas Thommen: Sparta. Verfassungs- und Sozialgeschichte einer griechischen Polis. Metzler, Stuttgart 2003, S. 127.
  2. ^ Lukas Thommen: Sparta. Verfassungs- und Sozialgeschichte einer griechischen Polis. Metzler, Stuttgart 2003, S. 126.
  3. ^ Aristoteles, Politika 1270a 29–32.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Demokrasi</span> tüm bireylerin eşit haklara sahip olduğu yönetim biçimi

Demokrasi veya el erki, halkın yasaları müzakere etme ve yasal düzenlemelere karar verme yetkisine veya bunu yapmak için yönetim görevlilerini seçme yetkisine sahip olduğu bir yönetim biçimidir. Kimin "halk" kabul edildiği ve yetkinin insanlar arasında nasıl paylaşıldığı veya hangi yetkilerin verildiği konuları zaman içinde ve farklı ülkelerde farklı oranlarda değişiklik göstermiştir. Demokrasinin özellikleri arasında genellikle toplanma özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, mülkiyet hakları, din özgürlüğü, ifade özgürlüğü, vatandaşlık, yönetilenlerin rızası, genel oy hakkı, özgürlük hakkından ve yaşam hakkından haksız yere mahrum bırakılmamak ve azınlık hakları yer alır. Türkçeye kelimesinden geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Platon</span> Antik Yunan filozofu

Platon veya Eflatun, Antik Yunan filozofu ve bilgesi.

<span class="mw-page-title-main">Bertolt Brecht</span> Alman şair, tiyatro yazarı ve yönetmeni (1898-1956)

Eugen Berthold Friedrich Brecht, kısaca Berthold ya da Bert Brecht,, Alman şair, tiyatro yazarı ve yönetmenidir.

Cumhuriyet, siyasi gücün halk ve temsilcileri tarafından paylaşıldığı bir devlet yönetim şeklidir ve yapısı gereği monarşinin yokluğu üzerine kuruludur.

Siyaset veya politika, gruplar arasında kararların alındığı veya bireyler arasındaki güç ilişkilerinin, kaynakların dağıtımı veya statü gibi diğer etkileşim biçimlerinin ilişkilendirildiği bir dizi faaliyeti ifade eder. Siyaset ve hükümeti inceleyen sosyal bilim dalı ise siyaset bilimi olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Burjuvazi</span> kentli kişi

Burjuva; köylü, işçi ya da soylu sınıfına dahil olmayıp, sosyal statüsünü ve gücünü, eğitiminden, işveren konumundan ve zenginliğinden alan kentli kişi. Bu kimselerin oluşturduğu sosyal sınıfa burjuvazi denir. Bu kavram Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından yazılan Komünist Manifesto'da "kapitalist orta sınıf" anlamında kullanılmıştır. Zaman zaman eleştirel olarak "materyalist veya basmakalıp uygulamalara sadık" anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya'daki Türkler</span> Almanyada bulunan etnik bir grup

Almanya'daki Türkler, Türkiye'den Almanya'ya göçmüş ve yerleşmiş Türklerdir. Almanya'daki Türkler geniş tanımı ile Almanya'da doğan Türkleri de kapsamaktadır. Gurbetçiler tanımıyla yaşadıkları ülkede kalıcı konuma geçmiş, değişik meslekleri ifa eden ve bazıları yaşadıkları ülkenin yurttaşlığına geçen özellikle yeni nesil Türkleri tam olarak ifade etmemektedir. Geçtiğimiz 40 yıl içerisinde Türkiye'den Almanya'ya üç milyon civarında insan göç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hükûmet</span> organize bir topluluğu yöneten sistem, kişi veya bir grup insan, genellikle bir devlet

Hükûmet, genellikle bir devlet olan düzenli bir topluluğu yöneten sistem veya insan grubudur.

Sivil toplum, toplumun "üçüncü ayağı" olarak anlaşılabilir ve hükûmet ve iş dünyasından ayrı olarak aile ve özel alanı da içerir. Diğer yazarlar tarafından, sivil toplum, 1) vatandaşların çıkarlarını ve iradesini ilerleten sivil toplum kuruluşları ve kurumlarının toplamı veya 2) hükûmetten bağımsız olan toplumdaki bireyler ve kuruluşlar anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunanistan</span> İlk Çağdaki Yunan medeniyeti

Antik Yunanistan, bugünkü Yunanistan toprakları ile Küçük Asya'da (Anadolu) yaşayan toplumların kurduğu devlet ve uygarlıkların, MÖ 756 ile MÖ 146 tarihleri arasında hüküm sürdükleri bölgenin adı.

<span class="mw-page-title-main">Şehir devleti</span>

Şehir devleti veya site devlet, sadece bir şehir ile ona bağlı bölgelerden oluşan bağımsız devlet. Günümüzde Singapur, Vatikan ve Monako şehir devletlere birer örnektir. Ayrıca tam olarak bir şehir devlet olmasalar da, küçük yüzölçümü ve tek bir noktada yoğunlaşmış şehirleşme gibi özellikleri nedeniyle Katar, Brunei, Kuveyt, Bahreyn ve Malta da bazen şehir devlet olarak sınıflandırılabilir. Yüksek nüfus yoğunluğuna sahip, ancak şehir devletler ile karakterize edilen bir şehir merkezi barındırmayan San Marino da bazen bu terim altında sınıflandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kadın hakları</span>

Kadın hakları, kadınların erkeklerle eşit şekilde sahip olduğu sosyoekonomik, siyasi ve yasal hakların tamamına verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Fugger</span>

Fugger, 1367 yılından beri Almanya'nın Augsburg kentinde oturan Schwaben eyaletinin bir soylu ailesidir. “Fugger vom Reh” devrinin 1494 yılında kapanıp onun yerine Fuggerlerin ticaret şirketi sayesinde bugün dahi varlığını sürdüren “Fugger von der Lilie” devrinin dünya çapında tanınmışlık elde ettiği görülmektedir. "Fugger von der Lilie" şirketi 1469 yılında ölen Yaşlı Jakob tarafından kurulmuştur.

Sparta hegemonyası, Antik Yunan'da en büyük kara gücünü oluşturmuş olan Sparta kentinin hakimiyetindeki dönemi anlatır. Klasik dönemde Sparta Peloponez bölgesini denetimi altında tutmuş, yönetmiş ve etkilemiştir. Atina ve müttefiklerinin MÖ 431 - MÖ 404 yılları arasında yapılan Peloponez Savaşı'nda Sparta'ya yenilmelerinin ardından Antik Yunan dünyası MÖ 404 - MÖ 371 döneminde Sparta hakimiyetine girmiştir. Spartalılar düşmanlarına bilgi vermemek amacıyla içişlerine dair kayıt tutulmasına engel olmuştur. Sparta'ya dair tarih yazılarının hepsi Spartalı olmayan Ksenofon, Herodot, Plutarkhos ve Tukididis gibi tarihçiler tarafından yazılmıştır. Bu yüzden Sparta siyasi altyapısının işleyişine dair anlayış geliştirilmesinde sorun yaratmaktadır.

Sparta anayasası veya Politeia, Dor şehir devleti olan Sparta'nın MÖ 8. yüzyıldaki efsanevi yasa koyucusu Lycurgus döneminden Sparta'nın MÖ 2. yüzyılda Roma İmparatorluğu'na dahil edilmesine kadar geçen süre zarfındaki yönetim ve kanun esaslarını kapsar. Bu dönemde Antik Yunan şehirlerinin hepsinin egemen olduğu ve kendi yönetim şekillerine sahip olmasına rağmen Sparta'nın anayasası çok katmanlı toplumsal yapısı ve güçlü askeri örgütlenme yapısıyla özgün yapısıyla dikkat çekmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunanistan'da kölelik</span>

Antik Yunanistan'da kölelik, o dönemde diğer toplumlardaki kölelik kadar yaygın bir durumdu. Eski Yunanistan'daki bazı yazarlar köleliği doğal ve hatta gerekli görmüşlerdir. Bu paradigma, Sokratik diyaloglarda özellikle sorgulamıştır; Stoacılar, kayıtlara göre köleliği kınayan ilk kişilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunanistan'da fuhuş</span>

Antik Yunanistan'da fuhuş, çok yaygındı. Daha önemli şehirlerde ve özellikle birçok limanda, önemli sayıda insanı istihdam etti ve ekonomik faaliyetin önemli bir bölümünü temsil etti. Fahişelik gizli olmaktan uzaktı; şehirler genelevleri reddetmiyor, sadece onlar hakkında düzenlemeler yapıyordu.

Türkiyelilik, Türk vatandaşı bireyleri kapsayan ulusal bir üst kimlik önerisidir. Türkiyeli kullanımı, Türkiye vatandaşı bireyler için kullanılan "Türk" kelimesinin aynı adlı etnik gruba atıfta bulunduğu ve Türkiyeli teriminin bu kelimeye karşı daha kapsayıcı olduğu öne sürülerek savunulmaktadır. Türk yerine Türkiyeli teriminin kullanılması akademi, medya ve politika alanlarında tartışmalı bir konudur.

<span class="mw-page-title-main">Ernst Engelberg</span>

Ernst Engelberg bir Alman üniversite profesörü ve Marksist tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Demokrasi tarihi</span> insanlık tarihinin bir parçası

Demokrasi, bir kurum, örgüt veya devlet içinde eşit bir şekilde güce sahip olan tüm üyelerin katılımıyla karar alma sürecini ifade eden bir siyasi sistemdir. Modern demokrasiler, vatandaşların topluma müdahale edebilme ve egemenlik haklarını uluslararası hukuka uygun olarak kullanabilme yetenekleriyle öne çıkar. Demokratik yönetim, genellikle azınlık tarafından yönetilen oligarşik ve tek bir hükümdarın hakim olduğu monarşik sistemlerle karşılaştırılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.