İçeriğe atla

Hipermetin romanı

Julio Cortázar

Hipermetin romanı veya Hiper-roman (İngilizceHypertext fiction), edebiyatta bir roman türü. Hipermetin ile yaratılan edebiyattır. Bu tür şiirsel metinlere ise Hiper Şiir denir. Bu türler günümüzde elektronik edebiyata ait en iyi örneklerdir.

Geleneksel olarak yayımlanmış kitapları tanımlamak için öykü ve interaktif anlatım iç referansları sayesinde kullanılır.

Hipermetin romanı bilgisayar yazılımları yardımıyla XX. yüzyılda, 1980'li yıllardan itibaren ortaya çıkmıştır ama buna kadar da bir sürü örnek gösterilebilir. İspanyol yazar Enrique Jardiel Poncela'nın "La Tournée de Dios" romanı ve Rus asıllı Amerikalı yazar Vladimir Nabokov'un "Solgun Ateş" romanını bu türde yazmıştır. Vladimir Nabokov'dan bir yıl sonra ise Julio Cortázar "Rayuela" isimli romanı yazmıştır. Bu 3 roman hiper-roman türüne en iyi erken örneklerdir.

Teknolojinin ilerlemesi, HTML dilinin geliştirilmesi ile hiper-romanların hızla artması mümkün olmuştur. Hipermetin romanların yazılımı zamanı HTML (Hypertext Make-up Language) isimli programlama dilinden istifade ediliyor. HTML dilinin sağladığı avantajlar ile 1990'lı yıllardan itibaren diğer hipermetinler gibi hiper-roman türü de hızla yaygınlaştı.

Disket içinde yayımlanan ilk hipermetin kurgu romanı Michael Joyce'un "Afternoon: A Story" isimli eseri olmuştur. Türkçesi "İkindi: Bir Hikâye" olan bu roman 1990'da yayımlanmıştır.[1]

Hiper-roman diğer Elektronik edebiyat tanıtımıyla meşgul olan pek çok kuruluşun da ilgisini çekmiştir. Bununla ilgili çok sayıda site kurulmuştur. Günümüzde sayıları artmaya devam ediyor. "The Electronic Literature Directory" sitesinde İngilizce ve diğer dillerde elektronik edebiyatın birçok eser listesi vardır.[2]

Kaynakça

  1. ^ RÜYA KARLIOVA. Dijital dünyada roman.[]
  2. ^ "The Electronic Literature Directory". 27 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2011. 

Edebiyat

  • Gunder, Anna: "Hyperworks. On Digital Literature and Computer Games.", Diss. Uppsala University 2004
  • Haider, Jutta: „Programmierte Literatur: Deutschsprachige Hyperfiction und Internet-Literatur im WWW.“ Dipl. Arb. Universität Wien 1999
  • Heibach, Christiane: "Literatur im Internet: Theorie und Praxis einer kooperativen Ästhetik." Diss. Universität Heidelberg 2000
  • Suter, Beat: „Fluchtlinie. Zur Geschichte deutschsprachiger Hyperfictions.“ (Online-Publikation 1999)
  • Calvino, Italo (1985). "Lezioni americane – Sei proposte per il prossimo millennio", Mondadori.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Edebiyat</span> sözlü ya da yazılı anlatıma dayanan sanat

Edebiyat, yazın veya literatür, dil aracılığıyla; duygu, düşünce, hayal, olay, durum veya herhangi bir olgunun edebî bir tarzda ve etkili bir şekilde yazılı veya sözlü anlatımını gerçekleştiren; malzemesi söz ve ses; muhatabı insan olan bir sanat dalıdır. Edebî yazılar yazan sanatçılara edebiyatçı denir. Daha kısıtlayıcı bir tanımla, edebiyatın; bir sanat formu olarak oluşturulan yazılar olduğu düşünülmüştür. Bunun nedeni, günlük kullanımdan farklı olarak edebiyatın, dil ürünü olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

<i>Tehlikeli Oyunlar</i> (roman) Oğuz Atayın ikinci romanı

Tehlikeli Oyunlar, Oğuz Atay'ın ikinci romanıdır. 1973 yılında yayımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Dijital sanat</span>

Dijital sanat veya sayısal sanat, genel anlamda üretilişinde bilgisayarın rol aldığı, fiziksel olmayan nesnelerin üretilmesiyle gerçekleşen sanat biçimine denir. Bu süreçte bilgisayar geleneksel anlamda bir yardımcı araçtan, vazgeçilmez bir ortak yaratıcı konumuna kadar uzanan tayfın herhangi bir yerinde bulunabillir. Sürecinde bilgisayarın sadece alışılageldik kullanımının rol aldığı işler genelde bu sınıflandırmaya alınmazlar. 1990'lardaki dijital devrim sonrası sayıları artan dijital ressamlar ve baskıcılar sanat çevreleri ve müzeleri tarafından fazla kabul görmeseler de internet sanatı ve yazılım sanatı gibi dallar sanat müzelerine girmiştir. Yeni medya sanatı da denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Barok</span>

Barok, Avrupa'da yaygınlaşan sanatta bir anlatım biçimidir. Barok kelimesi, Portekizce düzensiz inci anlamına gelen barroco sözcüğünden türemiştir. Barok sözcüğü, birbirinden ayrı iki şeyi tanımlar; sanat tarihinde, Rönesans ile klasikçilik arasında kalan bir dönemi ve bütün çağlarda verilmiş bazı eserlerin tarzını, başlangıcı ve bitişi için kesin bir tarih verilememekle birlikte 14. ve 18. yüzyıllar arasında oluşup şeklini almış bir dönemdir. Mimarlık, müzik, resim ve heykelin etkileyici temalar altında birleştirilmesi amacını güder. Abartılı hareket duygusu ve net gözüken detayları ile dönemin müzik ve edebiyatında da kendini gösterir. Yoğun bir etki bırakan bu anlatım biçimi, kendi alanında fazla eser verildiğinden dolayı bir dönem adı olarak anılmaya başlanmıştır. 1699'da İtalya'da kilise etkisinde doğmuş ve tüm Avrupa'ya yayılmıştır.

Divan edebiyatı, Türk kültürüne has süslü ve sanatlı bir edebiyat türüdür. Bu edebiyata genellikle "divan edebiyatı" adı uygun görülmekte olup bunun en büyük nedenlerinden birisinin şairlerin manzumelerinin toplandığı kitaplara "divan" denilmesi olduğu kabul edilmektedir. Öte yandan, divan edebiyatı gibi tabirlerin modern araştırmacılar tarafından geliştirildiğini ve halk-tekke-divan edebiyatları arasındaki ayrımların bazen oldukça muğlak olduğu ve bu edebiyatlar arasında ciddi etkileşimlerin de bulunduğu vurgulanmalıdır.

Bilimkurgu, bilim kurgu ya da bilim-kurgu, yakın ya da uzak gelecek ile ilgili öykülerin bugün olası olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını da kullanarak oluşturulmasıdır. Bilimkurgu bazen geçmişi de kurgulayabilir. Bilimkurgu kitap, sanat eserleri, televizyon, film, bilgisayar oyunları, tiyatro eserleri ve diğer kitle iletişim araçlarında bulunabilir. Yapısal ve pazarlama bağlamında bilimkurgu güncel gerçeklik içinde bulunmayacak kurgusal ögeler içeren yaratıcı çalışmaları tanımlamak için kullanılabilir. Bu tanımlama fantastik, korku ve ilgili türleri de içerir.

<i>Biz</i> (roman) Yevgeni Zamyatinin 1924 tarihli romanı

Biz,, Rus yazar Yevgeni İvanoviç Zamyatin'in bir romanı. Yazarın en bilinen eseri ve tek roman çalışmasıdır. 1920 yılında kaleme alınan eser yazarın ülkesinde ancak 1988 yılında yayımlanmıştır. Romanın kurgusu, bir devrimin ardından 26. yüzyılda geçmektedir ve kendisini örnek alan diğer romanlar gibi eserde de distopik bir atmosfer mevcuttur. Romanda insan doğadan ve kendi benliğinden koparılmış, Biz haline getirilerek toplumun sıradan bir parçası halini almıştır. Öyle ki artık isimler kullanılmamakta, en üstün bilim olan matematikten yararlanılarak her yurttaş bir sayı ile anılmaktadır. Saydam cam duvarlar arasında yaşayan yurttaşların her anı sistem tarafından denetlenmekte, erkek ve dişi sayılar sadece sistemin izin verdiği çiftleşme saatlerinde perdelerini indirip dış dünyadan ve gözlerden uzak kalabilmektedirler. Toplum gelişmiş, bilim ilerlemiş, dünya dışına yolculuk yapmak bile mümkün olmuştur. Ancak, tanımlanan dünya bir ütopya değil, kara, karanlık bir distopyadır.

<span class="mw-page-title-main">Web sayfası</span> World Wide Web ve web tarayıcıları aracılığıyla doğrudan görüntülenebilen tek belge

Web sayfası, World Wide Web için hazırlanan ve web tarayıcısı kullanılarak görüntülenebilen dokümanlardır. Web sayfaları çoğunlukla HTML formatında kodlanır, CSS, betik, görsel ve diğer yardımcı kaynaklardan yararlanılarak son görünümüne sahip olur ve işlevsellik kazanır. Birden fazla web sayfasının bir araya gelmesi ile ortaya çıkan web sitesi ile karıştırılmamalıdır. Günlük konuşma dilinde internet sayfası terimi de çoğunlukla web sitesi anlamında kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Murat Gülsoy</span> Türk yazar, akademisyen

Murat Gülsoy, Türk yazar, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Fanzin</span>

Fanzin, İngilizce FANatic ve magaZINE kelimelerinin kısaltılmasıyla oluşturulan finansal kaynaklardan ve hiyerarşik yapılardan uzak alternatif bir basılı materyaldir. Farklı yöntemlerle çoğaltılan örnekleri olmakla beraber genellikle fotokopi aracılığı ile çoğaltılarak, satış amacı güdülmeden dağıtılan yayınlardır. Dergiden ayrı olarak, süresi belirsiz olarak çıkar ve daha amatörce hazırlanır.

<span class="mw-page-title-main">Erich Kästner</span> Alman yazar (1899-1974)

Emil Erich Kästner Alman yazar.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

Fırtına ve Coşku, yaklaşık 1765 yılından 1785'e kadar, özellikle 20 ila 30 yaşlarındaki genç yazarlardan oluşan, Aydınlanma Çağı içerisindeki bir Alman edebiyat akımı.

Nevfel Cumart Türk kökenli Alman lirikçi şair ve yazar. On altı şiir kitabıyla Almanya'da kendi kuşağının en üretken Alman şairleri arasında yer almaktadır. Şu anda Almanya'nın UNESCO mirası olan kenti Bamberg' de yaşamını sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Dal</span>

Vladimir İvanoviç Dal ya da Dahl. Hekim, doğabilimcisi, sözlükbilimci, dilbilimci, Rus Coğrafya Derneği’nin kurucu üyesi, yaşamı boyunca sözlü tarih ve Rus folklorunun ögelerini derlemiş, yayınlamış bir etnolog ve nihayetinde Türkolojinin öncülerinden birisi olarak kabul edilen Rus bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Korku kurgu</span> korku ve gerilim temalı edebiyat türü

Korku kurgu, korku edebiyatı ve korku fantezi bir edebiyat türüdür ve okurlarına korku ve terör hissi vermeyi hedefler. Edebiyat tarihçisi J. A. Cuddon, korku hikâyelerini "farklı uzunluklarda bir kurgu... okurlarını şaşırtıyor ve hatta korkutuyor, ya da belki de onlara nefret ve tiksinme hislerini aşılıyor." sözleri ile tanımlar. Korku kurgu, genellikle tedirgin edici ve korkutucu bir atmosfer yaratır ve yine genellikle doğaüstüdür ancak bu onun her zaman doğaüstü olacağı anlamına da gelmez. Bir korku kurgu çalışması genellikle toplumun genelinin korktuğu bir benzetme olarak da tanımlanabilir.

Zeynep Abdullah kızı Biişeva, Sovyet Başkurt şair, romancı, oyun yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Marxists Internet Archive</span> Marksist eserler kütüphanesi ve ağ arşivi

Marxists Internet Archive, kısaca MIA veya bilinen diğer adıyla Marxists.org, 1990 yılında kurulan, başta Marksizm'in kurucuları Karl Marx, Friedrich Engels olmak üzere, Vladimir Lenin, Lev Troçki, Rosa Luxemburg, Che Guevara, Mihail Bakunin, Pierre-Joseph Proudhon gibi çok sayıda Marksist, komünist, sosyalist ve anarşist yazarların eserlerini içeren, bu yapısıyla çok dilli bir kütüphane olarak kabul edilen, kâr amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisi ve dijital kütüphanedir.

Heinz Fähnrich, Alman dilbilimci ve Kafkasolog. Kafkasya temalı yayın yapan "Georgica" dergisinin kurucusu ve eski editörüdür.