Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.
Yayla veya plato, yüksek yerlerdeki derin akarsu vadileriyle yarılmış, deniz yüzeyinden yüksekte kalan, düz arazi şeklidir. Yükseklikleri beş yüz metreden birkaç bin metreye kadar çıkabilir. Örneğin Türkiye'deki Erzurum-Kars Yaylası'nın yüksekliği 2000 metre civarında olmasına rağmen Orta Asya'da bulunan Pamir Yaylası'nın yüksekliği 4000 m civarındadır.
Kanyon, Dünya yüzeyinde nehirlerce oluşturulmuş derin vadilere denir. Türkçeye Frenk dillerden gelen Kanyon adı, kaynağı İspanyolca asıllı olan cañón sözüdür.
Rakım veya yükselti, herhangi bir nesnenin bilinen bir düzeye göre yüksekliğidir. Genellikle bu bilinen düzey, ortalama deniz seviyesidir. En yüksek ve en düşük alanın ortalama metresidir. Aynı yer şekilleri farklı yüksekliklerde yer aldığı gibi farklı yer şekilleri de aynı yüksekliklerde yer alabilir. Ege Bölgesinde yer alan Büyük Menderes Ovasının yükseltisi 50 metre civarında iken, İç Anadolu Bölgesindeki Konya Ovasının yükseltisi 1000 metre, Doğu Anadolu Bölgesindeki Erzurum Ovasının yükseltisi 1800 metre, Elazığ'ın il merkezinin kurulu olduğu Uluova'nın yükseltisi ise 1067 metre civarındadır. Yine Batı Anadolu'daki bazı dağların yüksekliği Doğu Anadolu'daki ovalardan daha azdır. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde hidroelektrik enerji potansiyelinin Marmara Bölgesindekinden yüksek olmasında yer şekillerinin farklılığı değil yükselti ortalamalarının farklı olması neden olmuştur. Çünkü her iki bölgede yer şekilleri özellikleri benzerdir. Bu nedenle “yükselti” ile “yer şekilleri” farklı şeylerdir. Dolayısıyla yükselti ile yer şekillerinin etkileri de farklıdır.
Büyük Kanyon Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona eyaleti sınırlarında bulunan en eski ulusal parktır.
Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.
Gökçeler, Kastamonu ilinin Cide ilçesine bağlı bir köydür.
Klina, Kosova'nın ortasında bir kasaba ve belediyedir.
Sarıaydın, Silifke'ye 65 km uzaklıkta bir kanyon vadi içinden yer alan mahalle
Yunanistan, Güneydoğu Avrupa'da Balkanlar yarımadasında bir ülkedir. Kuzeyden Arnavutluk, Kuzey Makedonya ve Bulgaristan ile sınırlanırken, doğuda Türkiye ile komşudur. Yunanistan'ın doğusunda Ege Denizi, güneyde Girit ve Libya denizleri tarafından çevrilidir ve batıda İtalya ile Yunanistan'ı ayıran İyon Denizi bulunur.
Denizaltı kanyonu, okyanusların kenar kısımlarındaki diplerde, bir kısmı sığ, enine profilleri V şeklinde olan, bir kısmı da çok derin şeklinde yarılmış dik yamaçlı vadilere denilmektedir.
Saklıkent Millî Parkı veya yaygın adıyla Saklıkent Kanyonu, Antalya-Muğla sınırını çizen Eşen Çayı'nın kolu olan Karaçay'ın oluşturduğu kanyondur. Muğla'nın Seydikemer ilçesi sınırları içerisindedir. Suyun kolayca aşındırabileceği Kalkerli arazide, fay çatlaklarının da yardımıyla sarp ve derin bir kanyon oluşmuştur.Uzunluğu 18 km, yüksekliği 200 m'dir. En dar yeri 2 metreye kadar düşer. Eşen Çayı'nın bir kolu olan Karaçay'ın debisi Kanyon çıkışında 14–17 m³/sn'dir.
Matka Makedonya'nın başkenti Üsküp'ün batısında bulunan bir kanyondur. Yaklaşık 500 hektar alan kaplayan Matka, Kuzey Makedonya'nın en popüler açık hava istikametlerinden biridir ve ayrıca içinde birkaç manastır bulunur. Matka Kanyonu içindeki Matka Gölü ülkedeki en eski yapay göldür.
Büyük Kanyon, Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona eyaletinde ve Colorado Nehri çevresinde bulunan dik yamaçlı kanyondur. ABD'nin ilk ulusal parklarından olan Büyük Kanyon Ulusal Parkı içinde yer alır.
Şahinkaya Kanyonu, Samsun'un Vezirköprü ilçesinde yer alan kanyon. Altınkaya Barajı'nın en derin noktasını oluşturan ve Ulubey Kanyonu'nun ardından Türkiye'nin ikinci büyük kanyonu olan Şahinkaya Kanyonu yaklaşık 1500 metre uzunluğunda 324 metre yüksekliğinde olup 2012 yılında ulusal turizm bölgesi ilan edilmiş ve 2015'te de tabiat parkı yapılmıştır. Samsun'un turizm noktalarından biri olan ve Samsunum-3 gemisi ile gezinti yapılabilen kanyon aynı zamanda Türkiye'nin ilk ekstrem sporlar festivali olan Falcon Fest'e ev sahipliği yapmaktadır.
Adamkayalar Mersin ilinde taş kabartmaları ile ünlü bir kanyondur.
Charyn Ulusal Parkı resmi olarak, Charyn Kanyonu Ulusal Doğa Parkı, Charyn Kanyonu da dahil olmak üzere Charyn Nehri boyunca uzanan bir ulusal parktır. Kanyon, ince tabakalı kırmızı tortul kayaçlarının varlığı nedeniyle ABD'deki Büyük Kanyon'a benzetilir; ancak Charyn daha küçüktür - uzunluğu 50 km civarındadır. Yaklaşık 125.050 hektar alanı ile park Almatı Eyaleti'ndeki Enbekshikazakh, Raiymbek ve Uygur ilçeleri arasında uzanmaktadır. Almatı il merkezinin yaklaşık 200 km doğusunda yer almaktadır. Park, kanyonun jeolojik cazibe merkezlerini, nehir ve çöl sisteminin ekolojik bölgelerini ve çevresindeki arkeolojik alanları korumak için 2004 yılında kurulmuş; park alanda bazı bölümler de rekreasyon için ayrılmıştır.
Okatse Kanyonu Tabiat Anıtı, Gürcistan'ın İmereti bölgesindeki Honi Belediyesinde, Zeda Gordi köyü yakınlarında, deniz seviyesinden 520 metre yüksekte, Okatse Nehri üzerinde yer alan bir erozyon kanyonudur.
Harmankaya Kanyonu Tabiat Parkı, Bilecik ili, Yenipazar ile İnhisar ilçeleri arasında bulunan tabiat parkıdır. 26 Aralık 2012 tarihinde 397,59 hektar alan tabiat parkı ilan edilmiştir.
Cehennem Deresi Kanyonu Tabiat Parkı, Türkiye'nin Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde bulunan bir tabiat parkıdır. Kanyon, 1 Mayıs 2018 tarihinde tabiat parkı olarak ilan edilmiştir ve kanyon, 24 saat boyunca açıktır.
