İçeriğe atla

Hindustânî

DEVANAGREE VE NASTALEEQ DİLİNDE HİNDOOSTANE KELİMESİ

Hindustani (हिन्दुस्तानी, ہندوستانی, Hindustānī), Hindistan'da Hintçe, Pakistan'da Urduca adlı iki standart yazım formu bulunan ve Güney Asya'nın geçer dili (lingua franca) olan bir Hint-Aryan dili.[1] 13. yüzyılda Delhi ve Meerut kentlerinde İslam hâkimiyetinden kaynaklanan dil çeşitliliğin bir sonucu olarak ortaya çıktı. 19. yüzyılda Birleşik Krallık, Hindistan'ın dilini standartlaştırabilmek ve bölgede bulunan Fars kültürünün egemenliğini azaltmak için Hindustani kullanımını resmîleştirdi ve teşvik etmeye çalıştı. Bu dil günümüzde Hindistan'ın en yaygın dili olmakla birlikte, avam dili olduğu için kullanıcı adedini tespit etmek oldukça zordur.[1]

Tarihçe

Hindustani, Khari Boli olarak da bilinen Urduca dilinin eski adıydı.

Hindustânî, önceleri Hintçenin Kariboli ağzını konuşan kimselerle, 13. yüzyıldaki İslam fetihlerinden sonra Kuzey Hindistan'a yerleşen ve Farsça, Türkçe veya Arapça konuşan kimselerin anlaşabilmesini sağlıyordu.[1]

Amîr Khosrow (1253–1325), Kabîr (1440–1518), Dadu (1544–1603) ve Akbar'ın saray şairi Raḥîm (1556–1627) gibi şairler sayesinde Hindustânînin popülaritesi arttı. Sufi derviş Baba Ferîd ile ölümsüzlüğe ulaşabilmek için Budizm'i, Şaivizmi ve Hatha Yoga'yı birleştiren Natha geleneğinden gelen çeşitli şairler de Hindustânînin yayılmasında etkili oldular.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Hindustani language." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Surinam</span> Güney Amerika ülkesi

Surinam veya resmî adıyla Surinam Cumhuriyeti, Güney Amerika kıtasının Atlantik kıyısında yer alan egemen bir devlettir. Güneyde Brezilya, batıda Guyana ve doğuda Fransız Guyanası ile sınırı vardır. 165.000 km²'lik yüzölçümü ile Güney Amerika'nın en küçük ülkesidir. Surinam'ın nüfusu yaklaşık 575.990'dır ve çoğunluğu ülkenin kuzey kıyısında yaşamaktadır. Paramaribo ülkenin başkenti olup, en yüksek nüfusa sahip kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Farsça</span> Bir batı İran dili

Farsça ya da Persçe, Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri koluna ait bir batı İran dilidir. Başta İran olmak üzere, kuzeyde Rusya ve Azerbaycan, doğuda Afganistan ve Tacikistan, Orta Asya'da Özbekistan ve Basra Körfezi üzerinde Kuveyt ve Irak gibi ülkelerde 100 milyonun üzerinde kişi tarafından konuşulmaktadır. Antik Pers halkının konuştuğu dilden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hint-Avrupa dil ailesi</span> dil ailesi

Hint-Avrupa dil ailesi, yüzlerce dil ve lehçe içeren dünyanın en büyük dil ailesi. Dünyada 3,2 milyarı aşkın kişinin anadili bu aileye ait bir dil olup, bu değer dünya nüfusunun %46'sına tekabül etmektedir. Avrupa'nın en büyük dilleri, Güney ve Batı Asya dilleri, Kuzey ve Güney Amerika ve Okyanusya'da en çok konuşulan diller Hint-Avrupa dilleridir. Ethnologue'a göre yaşayan 445 Hint-Avrupa dili bulunmaktadır ve bu dillerin üçte ikisinden fazlası (313) Hint-İran koluna bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Urduca</span> Pakistanın iki resmî dilinden biri

Urduca, Hindustani dilinin Pakistan'da kullanılan standart biçimine verilen isim. Pakistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'ın bazı bölgelerinde de resmî dilidir. Hintçe ve Urdu Hindustani adlı dilin iki ayrı standart biçimi olarak kabul edilmekle beraber Urduca özellikle Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyinde Müslümanların daha yoğun olduğu yerlerde konuşulmakta ve Hintçeye kıyasla daha fazla Farsça aktarma sözcük içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hintçe</span> Hindistanın resmi dili

Hintçe, ağırlıklı olarak Hindistan'ın kuzey, merkez ve batısında konuşulan Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir Hint-Aryan dilidir. Pakistan'ın resmî dili olan Urduca ile beraber Hindustânî dilinin iki standart yazılı formundan birini oluşturur. İngilizce ile birlikte Hindistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'da Devanāgarī yazı sistemi; Pakistan'da ise Arap alfabesi kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'da konuşulan diller</span> Hindistanda konuşulan bölgesel diller ve lehçeler

Hindistan dilleri, Hindistan'da konuşulan dillerdir ve toplam 400'ü geçen dil ve lehçelerden oluşur. Bunlardan Hintçe ve İngilizce ana dil olarak tüm resmî belgelerde kullanılması şarttır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed İkbal</span> Filozof

Muhammed İkbal, Pakistanlı İslam alimi, şair, filozof ve politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Firdevsî</span> Samanîler ve Gazneliler dönemleri İran edebiyatının önde gelen Fars şair

Firdevsî, Samanîler ve Gazneliler dönemleri İran edebiyatının önde gelen Fars şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Lingua franca</span> Ortak bir anadili olmayan gruplar arasında ticareti kolaylaştırmak için kullanılan diller

Lingua franca veya geçer dil, ortak bir dili veya lehçeyi paylaşmayan insanların birbiriyle iletişim kurmak için kullandığı ortak dildir. Lingua francalar insan tarihi boyunca, ticari, kültürel, dinî, yönetimsel veya diplomatik gereklilikler dolayısı ile gelişmiş, farklı milletlere mensup bilim insanları ve akademisyenler arasındaki iletişimi sağlamak için de kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Hindistanı</span> Büyük Britanyanın Hindistan kolonisi (1858-1947)

Sömürge Hindistanı, Britanya Hindistanı, Britanya Rajı ya da Hindistan İmparatorluğu 1858'den 1947'ye kadar Birleşik Krallık'ın Hindistan kolonisinin adıdır. Bu dönem ayrıca dominyon periyodu olarak da adlandırılmıştır. İngiltere kontrolündeki bölge güncel kullanımda Hindistan (India) adıyla bugünkü Hindistan, Pakistan Bangladeş ve Myanmar ülkelerini kapsıyordu. Yöneticisi İngiliz Kraliyet ailesi idi. Başkenti Kalküta (1858-1912) ve Yeni Delhi (1912-1947) olmuştu. Hindistan olarak,1945’te San Fransisco’da II. Dünya Savaşı’nın ardından oluşturulan Birleşmiş Milletler'in kurucu üyesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pijama</span> uyumadan önce yatarken giyilen haff giysi

Pijama; hafif, genellikle iki parçadan oluşan ve uyumadan önce yatarken giyilen bir giysidir.

<span class="mw-page-title-main">Hint-Aryan dilleri</span> Güney Asyada konuşulan Hint-Avrupa dilleri öbeğinin doğu kolundaki üyesi

Hint-Aryan dilleri, Hint-Avrupa dil ailesinin, Hint-İran kolunun bir alt ailesini oluşturur. Dünyada bilinen 219 Hint-Aryan dili var olup, ağırlıklı olarak Kuzey ve Orta Hindistan, Pakistan, Afganistan, Bangladeş, Nepal, Sri Lanka ve Maldivler olarak yaklaşık bir milyar konuşmacıya sahiptir. En önemli Hint-Aryan dilleri arasında Hintçe, Urduca, Bengalce ve Sanskritçe gibi klasik dillerdir.

<span class="mw-page-title-main">Crossdresser</span> karşı cins ile özdeşleşmiş kıyafetleri giyen kimse

Crossdresser, karşı cins ile özdeşleşmiş kıyafetleri giyen kimsedir. Kadın ise erkek kıyafetleri, erkek ise kadın kıyafetleri giyen kimsedir. Kavram, kıyafetlerin yanı sıra, karşı cins ile özdeşleşmiş aksesuarları; saç, sakal, bıyık, kaş modellerini ve makyajı da kapsar. Crossdresser kimseler bunu cinsel yönelimlerinin bir sonucu olarak yapabilecekleri gibi; kimliklerini gizlemek, herhangi bir sanat gösterisinde yer almak ya da cinsel bir fetiş olarak da yapabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Lucknow</span> Hindistanın Uttar Pradeş eyaletinin başkenti.

Lucknow, Hindistan'da bir şehir. Uttar Pradeş eyaletinin başkenti ve Delhi'den sonra Hindistan'ın en büyük ikinci şehridir. Deniz seviyesinden 23 m yükseklikte yer almaktadır. Şehir merkezinin nüfusu 2.815.601 kişidir. Şehirdeki resmi diller Hintçe ve Urduca'dır.

<span class="mw-page-title-main">Haydarabad, Hindistan</span>

Haydarabad Hindistan'ın Telangana eyâletinin başkenti ve en büyük şehridir. Denizden 510 metre yükseklikte kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tar Çölü</span>

Tar Çölü veya bilinen diğer adıyla Büyük Hint Çölü, Hindistan'ın kuzeybatısında, Pakistan sınırında bulunan bir çöldür. 200.000 km2 (77.000 sq mi)'den daha fazla bir alana sahip olan çöl, dünyanın 18. büyük subtropikal çölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hintler</span> Hindistan vatandaşları veya sakinleri

Hintler veya Hindistanlılar, geniş anlamda etnik vurgu yapmayan Hindistan vatandaşları, dar anlamda ise anadili Hintçe olan etnik grup. Türkçede Hint kelimesi esas olarak hem Hintler hem de Hint toprakları (Hindistan) için kullanılır. İngilizcede Hintler için kullanılan Indian kelimesi Yeni Dünya'nın keşfinden sonra Kızılderililer için de kullanılmaya başlanmış, son dönemlerde ise bu ikili karışık anlamı bertaraf etmek için Kızılderililer American Indian tamlamasından kısaltma Amerindian adıyla da anılmaktadır. 1 milyar 250 milyonluk nüfuslarıyla dünya nüfusunun %17,31 kadarını oluştururlar.

Prakritçe, Hindistan'da MÖ 3. yüzyıldan MS 8. yüzyıla kadar kullanılan bir yerel Orta Hint-Aryan diller grubudur. Prakrit terimi, daha önceki yazıtlar ve daha sonraki Pali hariç, genellikle Orta Hint-Aryan dillerinin orta dönemine uygulanır ve şu anda ise (हिन्दी) hintçe ve(اردو) urduca (Pakistan) kelimelerin %75'i, fiillerin ise %99'u kökensel olarak Sanskritçe veya Prakrit dilinden gelmektedir. Geriye kalan kelimelerin %25'i ise büyük oranda Farsça ve daha az oranda Arapça kökenlidir.

<span class="mw-page-title-main">Ghee</span> sade yağ

Ghee, tereyağından su ve süt katılarının uzaklaştırılmasıyla elde edilen Güney Asya mutfağına özgü bir sade yağ türüdür. Güney Asya'da yemek pişirme, şifa ve dini ritüeller için yaygın olarak kullanılmaktadır. Hint mutfağının en sevilen ve karakteristik ürünlerinden biridir. Anavatanında önemli oranda manda sütünden üretilmekle birlikte Hinduizm'de sadece inek sütünden üretilen ghee türleri dinî kullanıma sahiptir. Hintçe ve Urduca ghī kelimesi Sanskritçe घृत (ghrṭa) kelimesinden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Bagelkhand</span> Hindistanda bir bölge

Bagelkhand veya Baghelkhand, Madhya Pradeş'in kuzeydoğu bölgelerini ve Uttar Pradeş'in güneydoğusunda bulunan küçük bir alanını kapsayan bir bölgedir.