İçeriğe atla

Hindoloji

Hindoloji, bir bilim dalıdır. Hintçe dilin, edebiyat, tarih, din ve Hint toplumların manevi, maddi kültürünü sistematik şekilde toplar ve araştırır. Geçmiş ve günümüz Hintçesi ve Hint toplumları ana konusunu oluşturur.

Klasik ve modern hindoloji

Klasik Hindoloji, en başından itibaren Sanskrit Filolojisi ile ilgili çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmalara 19. yy.ın ilk yarısında Hint-Avrupa dil ailesinden olan Pali dili ve Prakrit lehçeleri de eklenmiştir. Klasik Hindoloji çalışmalarında birçok çeviri yapılmış ve makale yazılmıştır. Bu çeviri ve makalelerin çoğu Karşılaştırmalı Dilbilim ve Din Bilimleri ya da arkeoloji gibi diğer bilimlere katkıda bulunmuştur. Bu çalışmalar sayesinde şimdiye kadar sadece İngilizce çevirisi olan birçok Sanskrit eseri Almancaya çevrilmiştir.

Hindoloji, 1960'tan bu yana Hindistan'ın kuzeyinde konuşulan Hintçe ve Bengalce ile Hindistan’ın güneyinde konuşulan Tamil ve Kannada gibi modern Hint dilleriyle ilgilenmektedir. Örneğin; Helmuth von Glasenapp 1961 yılında “Hint Edebiyatı” adlı eserinde bu ve diğer dillerin edebiyatlarından bahsetmiştir.

Günümüz Hindistan politikası ve ekonomisinin yanı sıra çok çeşitli edebiyat, dans ve müzik kültürüyle Hindoloji alanında yapılan çalışmalara yeni bir yön kazandırmıştır. Böylece klasik Hindoloji'ye paralel olarak Hindoloji alanında diğer araştırmaları ve yine Sanskritçe incelemeleri yapmaya devam eden modern Hindoloji oluşturulmuştur.

Hindoloji alanındaki bu gelişmeler, şimdiye kadar sınırlı iş imkânları olan Hindologlar için ekstra iş olanakları sağlamıştır. Örneğin; Würzburg Üniversitesi öğrencilerine diplomatik alanlarda, Goethe Enstitüsü'nde, Hindistan'daki birçok şirkette çalışma olanakları ve bunlar için Hindistan'da yoğun Hintçe dil kursları, staj imkânları sunmuştur.

Önemli Hindologlar

  1. Heinrich Roth (1620-1668): İlk Sanskrit grameri Heinrich Roth'a aittir. Ancak bu çalışma hiçbir zaman yayımlanmamıştır.
  2. Wilhelm von Humboldt (1767-1835): Alman filozof, dilbilimci ve aynı zamanda devlet adamıdır. Karşılaştırmalı Dilbilim alanında bazı önemli çalışmalar yapmıştır, öğrencilerine Sanskritçe öğretmiştir.
  3. Friedrich Schlegel (1772-1829): Yazar, eleştirmen ve Romantik hareketinin kurucusudur. Schlegel, 1808 yılında “Hindistanlının Dili ve Bilgeliği Üzerine” adlı bir makale yazmış ve bu makale Hindoloji çalışmalarına hız kazandırmıştır.
  4. Friedrich Rückert (1788-1866): Alman şair, çevirmen ve filoloji uzmanıdır. Sanskrit diliyle ilgili çalışmalar yapmıştır.
  5. Franz Bopp (1791-1867): Alman dilbilimcidir ve Sanskritçe üzerine araştırmalar yapmıştır. Aynı zamanda Karşılaştırmalı Hint-Germen Dilbilimi'nin kurucusudur. Hindistan'ın önemli bir destanı olan Mahabharata destanından bir bölümü çevirmiştir.
  6. Adolf Friedrich Stenzler (1807-1887): Birçok Sanskritçe metnin çevirisini yayımlamıştır. Örneğin bu çevirilerin arasında ünlü Hint şair Kalidasa'nın “Raghuvamsha” eseri de vardır. Stenzler'in “Sanskritçenin Temel Kitabı” 1869'dan bu yana birçok kuşak tarafından kullanılmıştır.
  7. Albrecht Weber (1825-1901): Hindoloji alanında birçok araştırma yapmış ve bu araştırmalar sayesinde Hindoloji gelişmiştir. 1853 yılında Vedik Dönemi'nin edebiyatını anlatan “Hint Edebiyatı Üzerine Akademik Dersler” adlı eseri yayımlanmıştır. Bu eserde, Hintçe destanların yanı sıra Hintçe gramer, tıp, müzik, sanat ve Sanskrit edebiyatından bahsetmiştir. Weber, 1849 yılında “Hint Çalışmaları” adında bir dergi çıkarmış ve bu dergide araştırmalarını anlatan birçok makale yayımlamıştır.
  8. Johann Georg Bühler (1837-1898): Hindoloji'nin önde gelen bilim adamlarından biridir. Hint hukukunu anlatan bir eser yazmış ve eski yazıların çevirisini yapmıştır.
  9. Paul Deussen (1845-1919): Önemli bir filozof ve Friedrich Nietzsche’nin bir arkadaşıdır. Upanişad ve Veda’lar üzerine çalışmalar yapmış ve bu çalışmalarını bir kitap serisinde yazmıştır. Paul Deussen’in “Brahma-Sutralar” çevirisi, bir Avrupa diline eksiksiz olarak aktarılan ilk eserdir.
  10. Heinrich Zimmer (1890-1943): Zimmer, “Hindistan’da Felsefe ve Din” adlı bir kitap yazmıştır. Bu kitapta; Hinduizm, Jainizm, Budizm ve yogadan bahsetmiştir. Yoga ve Tantra ile ilgilenen ilk Alman Hindolog'dur. Ayrıca Budizm'le ilgili birçok araştırma yapmış ve birçok metin çevirmiştir.
  11. Helmuth von Glasenapp (1891-1963): “Hindistan’da Felsefe” ve “Hindistan’ın Edebiyatı” Helmuth von Glasenapp'ın önemli iki eseridir. “Alman Filozoflara Göre Hindistan” adlı eserinde Kant, Herder ve Oswald Spengler gibi önemli filozofların düşüncelerine yer vermiştir. Ayrıca Hinduizm, Jainizm ve Budizm uzmanıdır.
  12. Paul Thieme (1905-2001): 20.yy.ın önemli Hindologlarından biridir. Veda'ları, Upanişadlar'ı ve Sanskritçe şiirleri incelemiştir. 1981 yılında Benares Hindu Üniversitesi tarafından Paul Thieme'ye fahri doktora unvanı verilmiştir.
  13. Klaus Mylius (1930): “Sanskritçe/Almanca”, “Almanca/Sanskritçe” sözlüklerini bir ciltte toplamıştır. Cildin ilk bölümünde 70.000 Sanskritçe, ikinci bölümde 26.000 Almanca kelime mevcuttur.
  14. Hermann Graßmann (1809-1877): Rigveda çevirisi, önemli bir Matematikçi.
  15. Theodor Benfey (1809-1881): Alman dilbilimci, Panchatantra çalışması, “Sanskrit Dilbilgisi Kitabı”.
  16. Lorenz Franz Kielhorn (1840-1908): Sanskritçe grameri, Epigrafya.
  17. Berthold Delbrück (1842-1922): Karşılaştırmalı Dilbilim, Sanskrit söz dizimi çalışmaları.
  18. Hermann Jacobi (1850-1937): Jainizm, Astronomi
  19. Hermann Oldenberg (1854-1920): Dinlerin Tarihi, Veda, Budizm
  20. Richard von Garbe (1857-1927): Samkhya, Yoga, Bhagavad-Gita çevirisi
  21. Heinrich Lüders (1869-1943): Mahabharata Destanı, Epigrafya, Budizm
  22. Willibald Kirfel (1885-1964): Purana'lar, Kozmografi
  23. Paul Hecker (1913-1979): Vedanta, Purana'lar
  24. Michael Witzel (1943): Rigveda çevirisi, Eski Hint Tarihi
  25. Axel Michaels (1949): Hinduizm, Dinlerin Tarihi

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Caynizm</span> Hindistan kökenli antik bir din

Jainizm, Cainizm veya Caynizm, geleneksel anlamda Jain Dharma olarak bilinen Güney Asya kökenli din ve felsefe. Bugün modern Hindistan'da azınlık olmakla beraber ABD, Batı Avrupa ve Afrika'da büyüyen topluluklar halinde varlığını sürdürmektedir. Jainistler hâlâ antik Şraman'ı (श्रमण) - bir tür sofu (çileci) gelenek - devam ettirmektedirler. Ruhanî özgürlük ve kurtuluş kavramı temelinde kurulmuş olan Jainizm tüm canlıların eşit olduğunu ve özellikle şiddet karşıtlığını savunur. Özdenetim Jainlerin mokşa, Keval Gnan veya ruhun gerçek doğasının anlaşılmasına giden yoldur.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan</span> Güney Asyada bir ülke

Hindistan, resmî adıyla Hindistan Cumhuriyeti, Güney Asya'da bulunan bir ülkedir. Dünyanın en büyük yedinci coğrafi alanı ve en büyük nüfusuna sahip olan ülkenin ulusal marşı Jana Gana Mana'dır. Ülkede resmî dilleri İngilizce ve Hintçe oluşturur, ancak 22 adet tanınmış bölgesel dil de bulunur. Hindistan'da baskın din Hinduizm olup, ülke Endonezya ve Pakistan'dan sonra sayıca en kalabalık Müslüman nüfusa sahiptir. Hindistan nominal fiyatlarla dünyanın en büyük on ikinci ekonomisine ve satın alma gücü paritesine göre dünyanın en büyük dördüncü ekonomisine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Dilbilim</span> insan dilinin araştırılması

Dilbilim, dil bilimi, lengüistik ya da lisaniyat; dilleri dilbilgisi, söz dizimi (sentaks), ses bilgisi (fonetik), ses bilimi (fonoloji), biçimbilim (morfoloji) ve edimbilim (pragmatik) gibi çeşitli yönlerden yapısal, anlamsal ve bildirişimin çıkış bağlamını temel alarak sözlerin gönderimlerini ve iletişimde dilin yaptırım gücünü inceleyen bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sanskrit</span>

Sanskrit, Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran koluna bağlı bir dildir. Sanskrit ve lehçeleri, Antik Hindistan'da lingua franca statüsüne sahip olmuştur. Dil aynı zamanda Hititçe ve Miken Grekçesinden sonra kaydedilmiş en eski Hint-Avrupa dili olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vasili Radlov</span> Alman asıllı Rus doğubilimci ve Türkolog

Vasili Vasilyeviç Radlof veya Wilhelm Radloff, Alman asıllı Rus doğu bilimci ve Türkolojinin kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Hintçe</span> Hindistanın resmi dili

Hintçe, ağırlıklı olarak Hindistan'ın kuzey, merkez ve batısında konuşulan Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir Hint-Aryan dilidir. Pakistan'ın resmî dili olan Urduca ile beraber Hindustânî dilinin iki standart yazılı formundan birini oluşturur. İngilizce ile birlikte Hindistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'da Devanāgarī yazı sistemi; Pakistan'da ise Arap alfabesi kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">August Wilhelm Schlegel</span> Alman yazar (1767-1845)

August Wilhelm Schlegel, Alman edebiyat tarihçisi, çevirmen, yazar, felsefeci ve Hint kültürü (Hindoloji) uzmanı. Alman romantizm akımının kurucuları arasında sayılır. Kardeşi Friedrich ile birlikte Novalis, Ludwig Tieck ve Friedrich Wilhelm Joseph Schelling gibi dönemin üst düzey edebiyatçılarını bir araya getiren August Wilhelm Schlegel, 19. yüzyıl boyunca etkili olacak, ilerleyen yıllarda da taraftar bulacak bir edebi akımın gelişmesine katkı sağladı.

Kannada ya da Kannadaca; Dravid dil ailesine bağlı, Hindistan'ın güneybatısında konuşulan, Karnataka eyaletinin resmî dillerinden bir tanesidir. Halkın Kannadias diye adlandırdıkları, kabaca 50 milyon kişinin konuştuğu bir dil olup dünyada en çok konuşulan 30 dilden biridir. Kannada dili, Kannada alfabesi kullanılarak yazılmıştır. Bu alfabe ise Kadamba alfabesinin geliştirilmiş bir şeklidir. Kannada dilinde yazılmış ilk yazılı belgeler millattan sonraki ilk milenyumda yazılmış, bu bilginin doğruluğu bulunan yazıtlarla kanıtlanmıştır. Dilin edebî gelişimi, 6. yüzyılda Gangalar ve 9. yüzyılda Raştrakutalar döneminde olmuştur. Dilbilim Uzmanları Heyeti'nin Hindistan Kültür Bakanlığına verdiği tavsiyeye ithafen Kannadaca, Hindistan hükûmetince klasik dillerden biri olarak kabul görmüştür. Haziran 2011'de, Mysore'daki Hint Dilleri Merkez Enstitüsü (CIIL) bünyesinde klasik Kannada dili çalışmaları merkezi kurulmuştur. Günümüzde Kannada edebiyatı eserleri Jnanpith ödülleri ve Sahitya Akademi ödülleriyle taçlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gupta İmparatorluğu</span>

Gupta İmparatorluğu, MS 4. yüzyılın başlarından MS 6. yüzyılın sonlarına kadar var olan eski bir Hint imparatorluğuydu. Zirvesinde, yaklaşık MS 319'dan 467'ye kadar, Hindistan Yarımadası'nın çoğunu kapsıyordu. Bu dönem tarihçiler tarafından Hindistan'ın Altın Çağı olarak kabul edilir. İmparatorluğun yönetici hanedanı, kral Sri Gupta tarafından kuruldu; hanedanın en önemli yöneticileri Chandragupta I, Samudragupta, Chandragupta II ve Skandagupta idi. MS 5. yüzyıl Sanskrit şairi Kalidasa, Guptaların hem Hindistan içinde hem de dışında, Parasikas, Hunas, Kambojas krallıkları, batı ve doğu Oxus vadilerinde bulunan kabileler olan Kinnaras, Kiratas ve diğerleri dahil olmak üzere yaklaşık yirmi bir krallığı fethettiğini söyler.

<span class="mw-page-title-main">D. T. Suzuki</span>

Daisetsu Teitaro Suzuki Budizm, Zen ve Shin konularında kitap ve makaleler yazarak, Batı'ya Zen, Shin ve genel olarak Uzak Doğu filozofisini tanıtmada önemli rol oynamış Japon Budist bilgin ve yazarıdır. Çin, Japon ve Sanskrit edebiyatından pek çok sayıda eseri İngilizceye çevirmiştir. Uzun yıllar Batı üniversitelerinde ve Japon Budist Otani Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Franz Bopp</span> Alman dilbilimci

Franz Bopp F. Bopp Alman dilbilimcisi ve Hint – Avrupa dil ailesinin Hint –İran grubuna bağlı Sanskritçeyi araştıran bilim insanıdır. Karşılaştırmalı Hint – Germen Dil biliminin kurucusu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ashvaghosha</span>

Ashvaghosha, önemli Hint şair ve aynı zamanda bir filozoftur. Hindistan’ın kuzeyinde yer alan Saketa’da doğduğu tahmin edilmektedir. Sanskritçe ilk eserler veren oyun yazarı ve Hint Sanskrit şairi Kalidasa’dan sonra gelen en önemli Hint şair olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">August Schleicher</span>

August Schleicher, d. 19 Şubat 1821 Meiningen - ö. 6 Aralık 1868 Jena. Kendisi bir Alman dilbilimciydi; karşılaştırmalı dil araştırmalarında “Stammbaum” Teorisi'nin kurucusudur ve Franz Bopp ile birlikte Hint-Avrupa Dil Ailesi'nin (Indogermanistik) öncüleridir.

<span class="mw-page-title-main">Hint felsefesi</span>

Hint (Hindu) Felsefesi Hindistan'ın eski çağlarında ortaya çıkmış, içinde felsefeleri, dünya görüşlerini, öğretileri barındıran kendilerinin ise Darşana dedikleri geniş bir yelpazeyi içine alır. Milattan önce 15. yüzyılda geç vedalar döneminde oluşturulan upanişadlar ilk yazılı ve hala önemsenen kaynaklardır. Radhakrishnan'a göre dünyanın en eski felsefi yapıtlarıdır. Modern yorumcular Hint Felsefesinde iki ana gelenek olduğunu öne sürerler. Veda'da söylenenleri kaynak olarak görüp kabul eden geleneğe Astika, Veda'lara mesafe koyan geleneklere de Nastika geleneği denir. Nastika akımından olan okullar arasında Budizm, Cainizm, Ajivika, Carvaka vs. bulunur. Hint felsefesinde Veda'ları kabul eden Astika akımında altı sistem bulunur. En eskisi Samkhya'dır ve ondan ortaya çıkan Yoga'dır. Diğer dördü Nyaya, Vaiseşika, Mimamsa, Vedanta'dır. Yoga adlı eserinde inançlar üzerine çalışan felsefeci Eliade'e göre Hindu düşünce sisteminin olmazsa olmaz dört temel kavramı karma, maya, nirvana ve yoga'dır. Karma, insanı kozmosa bağlayan evrensel nedensellik yasasıdır, "eden, ettiğini bulur" diye algılanır. Maya, kozmosu doğurur ve onun geri dönüşünü de yönetir. İnsanlar cehaletle körleştiği sürece bu kozmik yanılsamayı besler. Nirvana, Karma ve Maya'nın ötesinde konumlanmış asıl hakikat, koşullanmamış, aşkın bir hal, durumdur. Yoga ise varlığa erişmenin yollarıdır.

Kalki Avatar ve Muhammed sahib Hint Sanskrit Pundit Ved Prakash Upadhyay tarafından yazılmış bir kitap. 1969 yılında, kitap Saraswati Vedanta Prakash Sangha tarafından yayımlandı. Bu kitap Hindu avatar Kalki olarak Hindu kutsal İslam peygamberi Muhammed'in varlığını iddia ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Proto Hint-Avrupa dili</span>

Proto-Hint-Avrupa dili veya Hint-Avrupa anadili, Hint-Avrupa dillerinin ortak atası olduğu öne sürülen varsayımsal bir dildir. Proto-Hint-Avrupalılarca konuşulmuş bu dile ait herhangi bir yazılı veri bulunmadığından, hakkında bilinenler tarihsel dilbilim ve rekonstrüksiyon yöntemleri kullanılarak bu dil ailesi içinde yer alan dillerin karşılaştırılması ile ortaya çıkarılan özelliklere dayanmaktadır. Tarihsel olarak Hint-Avrupa dilinin MÖ 3500 yılında konuşulduğu düşünülür. Ancak tarih konusunda görüşler çeşitlilik göstermektedir. Dilin asıl konuşurlarının Karadeniz'in kuzeyinde, Doğu Avrupa'nın Hazar bozkırlarında yaşadığı varsayılır. Proto-Hint-Avrupa dili konuşurları göçlerle birbirinden ayrıldığında bu dil de çeşitli alt dallara ayrılmıştır. Bugün Hint-Avrupa dil ailesi içinde yaklaşık 445 yaşayan dil bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aruna</span>

Aruna, Hinduizm'de de Surya'nın 'nın arabacısının adıdır. Yükselen Güneş'in kırmızımsı parlaklığının canlı örneğidir.

Delhi Sultanlığı edebiyatı, Farsça konuşan Türklerin Delhi Sultanlığı tahtına yükselmesiyle başladı ve doğal olarak Hindistan'da Fars dilinin yayılmasına neden oldu. Resmi dil buydu ve kısa süre sonra dilde edebi eserler ortaya çıkmaya başladı. Başlangıçta Fars edebiyatı, İran'dan gelenlere aşina olan konulardan bahsetti. Yavaş yavaş ancak daha fazla Hint dili öğrendikçe, edebi eserler daha Hint temasına sahip olmaya başladı. Amir Khusrav, Hindistan ile ilgili olaylar hakkında Fars edebiyatı yazan ilk yazarlardan biri olan dönemin tanınmış bir yazarıydı. İlhamını etrafta gördüğü olaylardan aldı, çalışmaları kısa sürede takdir topladı ve saray şairi oldu.

Dovletmammet Azadi Türkmen Ulusal Dünya Dilleri Enstitüsü, Türkmenistan'da bir enstitü.

<span class="mw-page-title-main">1860 Boden Sanskritçe Profesörü seçimi</span>

1860 yılında Oxford Üniversitesi'nde Boden Sanskritçe Profesörlüğü için yapılan seçim, Sanskritçe bilimine farklı yaklaşımlar sunan iki aday arasında bir yarışa sahne oldu. Adaylardan biri, 14 yılını Britanya Doğu Hindistan Şirketi için Britanya Hindistanı'nda çalışmaya hazırlananlara Sanskritçe öğreterek geçirmiş, Oxford mezunu bir İngiliz olan Monier Williams'tı. Diğeri, Max Müller, Oxford'da karşılaştırmalı filoloji, yani dil bilimi konusunda uzmanlaşmış, Almanya doğumlu bir öğretim görevlisiydi. Uzun yıllarını Rig Veda'nın bir baskısı üzerinde çalışarak geçirmiş ve bilimsel çalışmalarıyla uluslararası bir ün kazanmıştı. Williams ise daha geç dönem materyalleri üzerinde çalışıyordu ve Müller'in örneklediği "kıtasal" Sanskritçe ekolüne ayıracak pek zamanı yoktu. Williams Sanskritçe çalışmayı bir amaca, yani Hindistan'ın Hristiyanlığa geçmesine yönelik bir araç olarak görüyordu. Müller'e göre, kendi çalışmaları misyonerlere yardımcı olacak olsa da, kendi başına bir amaç olarak da değerliydi.