İçeriğe atla

Hindistan Bağımsızlık Hareketi

Mohandas Karamchand Gandhi Hindistan bağımsızlık hareketi sırasında Hindistan'ın seçkin politik ve ideolojik önderi oldu.

Hindistan Bağımsızlık Hareketi Hindistan ve Güney Asya'da gerçekleşen siyasi organizasyon. Hindistan yarımadasında Britanya krallığının ve Doğu Hindistan Şirketinin egemenliğini sonlandırmak amacını güden bir hareketti. 1757'den 1947'ye kadar 190 yıl sürmüştür. İlk askeri bağımsızlık mücadelesi Bengal'de başladı. Daha sonra Hindistan'da devam etti.

Hareketin ilk liderleri ülkenin insanlarına sadece temel hakların verilmesi için mücadele ettiler. Hareket, halk arasında büyük yankı uyandırdı. Hindistan Ulusal Kongresi (INC) ülkenin bağımsızlığıyla ilgili bir bildiri sundu. 20.yüzyılın başlarında liderler ülkenin kendini yönetme hakkını talep ettiler. 1920'lerden itibaren, özgürlük mücadelesinin son dönemlerinde, Kongre Mohandas Karamçand Gandi'nin sivil direniş politikasını benimsedi.

Muhammed Ali Cinnah Hindistan'daki azınlıkların anayasal hakları için bazı kampanyalar düzenledi. Subhash Chandra Bose gibi efsanevi figürleri daha sonra harekette militan bir yaklaşımı benimsedi. Swami Sahajanand Saraswati'nin düşüncesi benimseyen diğer liderler Hint köylü ve emekçi kitleler için siyasi ve ekonomik özgürlük istedi. Rabindranath Tagore siyasi bilincin gelişmesi için şiiri ve edebiyatı araç olarak kullandılar.

İkinci Dünya Savaşı dönemi sonunda İngiltere'nin Hindistan çıkışı hareketini ("Mahatma" Gandhi önderliğinde) ve Hindistan Ulusal Ordusu (INA)(Netaji Subhas Chandra Bose tarafından yönetilen) ve diğerleri tarafından düzenlenen kampanyalarla doruk noktasına ulaştı ve İngilizlerin çekilmesi hızlandı. Bu çalışmaların sonucu olarak 1947'de Hindistan Bağımsızlık Yasası ilân edildi. Hindistan Cumhuriyeti kurularak 26 Ocak 1950 yılında anayasa oluşturuldu. Pakistan'a 1956 yılına kadar hakimiyet sağladı. Hindistan Bağımsızlık Hareketi'nin toplumun çeşitli kesimlerini de kapsayan kitle tabanlı hareketti. Ayrıca sürekli ideolojik evrim süreci uygulandı.[1][2] Hareketin yapısı temel ideolojisi anti-sömürgeci olmasına rağmen, laik, demokratik, cumhuriyetçi, özgürlükçü ve sivil-politik ile birleşen bağımsız kapitalist bir ekonomik gelişme vizyonu ile desteklenmiştir.[2] Hareketin temel ideolojisi anti-sömürgeci olmasına rağmen, bağımsız kapitalist ekonomik kalkınma vizyonuyla laik, demokratik, cumhuriyetçi destekli bir siyasi yapıya büründü.[1]

    Kaynakça

    1. ^ a b Chandra 1989, s. 521
    2. ^ a b Chandra 1989, s. 26

    Dış bağlantılar

    İlgili Araştırma Makaleleri

    <span class="mw-page-title-main">Mahatma Gandi</span> Hint bağımsızlık aktivisti (1869–1948)

    Mohandas Karamçand Gandi, Hindistan'ın ve Hindistan Bağımsızlık Hareketi'nin siyasi ve ruhani lideri. Görüşleri Gandizm olarak anılır. Kötülüğe karşı aktif ama şiddetsiz direniş ve gerçek ile ilgili olan Satyagraha felsefesinin öncüsüdür. Bu felsefe Hindistan'ı bağımsızlığına kavuşturmuş ve dünya üzerinde vatandaşlık hakları ve özgürlük savunucularına ilham kaynağı olmuştur. Gandi, Hindistan'da ve dünyada, Tagore tarafından verilen ve yüce ruh anlamına gelen Mahatma ve baba anlamına gelen bapu adlarıyla anılır. Hindistan'da resmî olarak "Ulusun Babası" ilan edilmiştir ve doğum günü olan 2 Ekim Gandhi Jayanti adıyla ulusal tatil olarak kutlanır. 15 Haziran 2007'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu oybirliği ile 2 Ekim gününü "Dünya Şiddetsizlik Günü" olarak ilan etmiştir. Gandi, hakkında en fazla eser yazılan kişiler listesinde 8. sırada yer almıştır.

    <span class="mw-page-title-main">Genel Emek Konfederasyonu (Fransa)</span>

    Genel Emek Konfederasyonu, 1895 yılında Fransa’da kurulan örgüt.

    <span class="mw-page-title-main">Abdulgaffar Han</span>

    Abdulgaffar Han veya ona takılan ismiyle Badşah Han (1890-1988) ünlü Peştun politik lider. Hudutların Gandhi'si olarak da anılmıştır.

    <span class="mw-page-title-main">Nelson Mandela</span> Güney Afrika Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

    Nelson Rolihlahla Mandela ya da kabile adıyla Madiba, Güney Afrikalı Anti Apartheid aktivist ve Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk siyahî devlet başkanı. 1994'te ilk defa tüm halkın katıldığı seçimlerde devlet başkanı seçilmiştir. Yönetimi, Apartheid'ın mirasının dağılmasına, ırkçılığı engellemeye, fakirlik ve eşitsizliğe odaklanmıştır. Siyasi görüş olarak Demokratik Sosyalist olan Mandela, Afrika Ulusal Konseyi siyasi partisinde 1990'dan 1999'a kadar parti başkanlığı yapmıştır.

    <span class="mw-page-title-main">Hindistan bayrağı</span> Ulusal bayrak

    Hindistan bayrağı, Hindistan devletinin resmi bayrağı. Hindistan'ın bağımsızlığını kazandığı 1947 yılında kabul edildi.

    <span class="mw-page-title-main">Subhas Chandra Bose</span>

    Subhas Chandra Bose, genelde "Netaji" olarak hitap edilen milliyetçi, Hindistan Bağımsızlık Hareketi'nin siyasi lideri, Hindistan Ulusal Kongresi'nin başkanı, Özgür Hindistan Geçici Hükûmeti 'nin hükûmet başkanı ve Özgür Hindistan Ordusu 'nun başkomutanı. II. Dünya Savaşı sırasında faşistlerle iş birliği yaptı.

    Ulusal Komünizm veya diğer adıyla Galiyevizm, 1917 Ekim Devrimi'nde etkin bir rol oynayan Sultan Galiyev'in ideolojisidir.

    Sosyal bilimlerde, siyasi ideoloji, belirli bir toplumsal hareketin, kurumun, sınıfın veya büyük bir grubun etik ideallerini, prensiplerini, doktrinlerini, mitlerini veya sembollerini açıklayan ve toplumun nasıl çalışması gerektiğini ve belirli bir toplumsal düzen için bazı siyasi ve kültürel bir plan sunan bir dizi fikirler bütünüdür. Siyasi ideoloji, gücün nasıl dağıtılması gerektiği ve hangi amaçlar için kullanılması gerektiği konularıyla ilgilenir. Bazı siyasi partiler belirli bir ideolojiyi sıkı bir şekilde takip ederken diğerleri genel olarak ilgili ideolojiler grubundan ilham alabilir, ancak belirli bir ideolojiyi açıkça benimsemezler. Bir ideolojinin popülaritesi, bazen çıkarları doğrultusunda hareket eden ahlaki girişimcilerin etkisiyle de ilgilidir. Siyasi ideolojilerin iki boyutu vardır: (1) hedefler: toplumun nasıl organize edilmesi gerektiği; ve (2) yöntemler: bu hedefe ulaşmanın en uygun yolu.

    Sol milliyetçilik, eşitliğe, halk egemenliğine ve self determinasyona dayalı bir milliyetçilik akımıdır. Kökleri Fransız Devrimi'ndeki jakobenizme dayanır. Sol milliyetçilik anti emperyalizmi benimser. Sol milliyetçilik, etnik milliyetçiliği ve faşizmi reddeder; buna rağmen sol milliyetçiliğin bazı minör formları tahammülsüzlük ve ırksal önyargıyı içerisinde barındırır.

    <span class="mw-page-title-main">Asya İlişkileri Konferansı</span>

    Asya İlişkileri Konferansı, 1947 yılının Mart-Nisan aylarında Yeni Delhi'de yapıldı. Kongrenin ev sahibi, daha sonra bağımsız Hindistan'ın temelini oluşturacak bölgesel hükûmetin başbakanı Jawaharlal Nehru'ydu. Konferans, Asya'daki pek çok bağımsızlık hareketi liderini bir araya getirdi. Aynı zamanda "Asya birliğini" sağlamaya yönelik ilk siyasi girişim olarak takdim edildi. Konferans, Asya ülkelerinin yöneticilerini aynı platformda bir araya getirerek, Asya Kıtası'ndaki insanların sosyal, ekonomik ve kültürel sorunlarını tartışarak çözüm aramak, ülkeler ve halkalar arası ilişkilerin gelişmesini teşvik etmek ve karşılıklı anlayış ve iş birliğini geliştirmeyi amaçlıyordu.

    Hint Müslüman Hareketi olarak da anılan Hint Hilâfet Hareketi (1919-1924), Sünni Müslümanların lideri kabul edilen Osmanlı halifesini etkin bir siyasi otorite haline getirmek amacıyla Şevket Ali, Muhammed Ali Cevher, Hakim Ecmel Han ve Ebul Kelam Azad liderliğindeki Britanya Hindistanı Müslümanları tarafından başlatılan pan-İslamcı bir siyasi protesto kampanyasıydı. Hareket, Türkiye'nin daha olumlu bir diplomatik mevki kazandığı ve laikliğe yöneldiği 1922 sonlarında çöktü. 1924'e gelindiğinde Türkiye halifenin rolünü ortadan kaldırdı.

    Arap Soğuk Savaşı, Arap dünyasında 1952'de Cemal Abdünnâsır'ı iktidara getiren Mısır Devrimi ile 1979'da İran-Arap gerginliklerinin Arap içi çatışmayı tutmasına neden olan İran Devrimi'nin neden olduğu siyasi rekabetti. Bir tarafta Mısır önderliğindeki yeni kurulan cumhuriyetler ile diğer tarafta Suudi Arabistan önderliğindeki geleneksel krallıklar bulunmaktaydı.

    Islahatçılık veya reformizm toplumda gerekli değişikliklerin aniden, reformlar yoluyla olması gerektiğini savunan bir dünya görüşüdür. Islahatçılık ilkesi temel ilkeler doğrultusunda yenilikçi bir ilkedir. Eski kurumları yıkarak yerine yenisini yapmaktır. Islahatçılık nihayetinde bir kalkınma ideolojisi/modeli olarak değerlendirilebilir. Bu modelin özgünlüğü, ekonomik-toplumsal gelişmeyi, toplum içinde tezatlara, sınıfsal farklılaşmalara yol açmadan başarmayı amaçlamasıdır. Bu amaca yönelik en uygun yol devletçilik olarak görülmekte ve ülkelerin kapitalist olmayan bir yolda ve kapitalizmi atlayarak toplumsal gelişmeyi sağlaması hedeflenmektedir.

    İlliberal demokrasi veya kısmî demokrasi ya da “düşük yoğunluklu” demokrasi olarak da adlandırılır, rejim terimi olarak kullanılır. “boş demokrasi” ya da “hibrit rejim” anlamına gelir. İlliberal demokrasi terimini ilk kez siyaset bilimci yazar Fareed Zakaria 1997’de yazdığı “İlliberal Demokrasinin Yükselişi” makalesinde kullandı.

    <span class="mw-page-title-main">Afrika milliyetçiliği</span>

    Afrika milliyetçiliği, özellikle Sahra Altı Afrika'da bulunan ve ulusal kendi kaderini tayin etme ve ulus devletlerin kurulması fikrine dayanan bir grup siyasi ideolojiyi ifade eden şemsiye bir terimdir. İdeoloji, Avrupa sömürge yönetimi altında 19. ve 20. yüzyıllarda ve Avrupa'dan gelen milliyetçi fikirlerden ilham alarak ortaya çıkmıştır. Başlangıçta, Afrika milliyetçiliği, kaderini tayin taleplerine dayandırıyordu ve Afrika'nın dekolonizasyon sürecini zorlamada önemli bir rol oynadı. Bununla birlikte, bu terim çok çeşitli ideolojik ve siyasi hareketleri ifade eder ve Afrika'daki birkaç veya tüm ulus devletlerin federasyonuna başvurabilecek Pan-Afrikanizm ile karıştırılmamalıdır.

    Devrimci milliyetçilik, yerleşik düzene karşı bir devrimle hedeflerine ulaşmak isteyen birçok farklı milliyetçi siyasal hareket türüne uygulanan geniş bir etikettir. Devrimci milliyetçi olarak tanımlanan kişi ve örgütler arasında Fransız Devrimi içindeki bazı siyasi akımlar, İngiliz tacına karşı silahlı mücadeleye girişen İrlandalı cumhuriyetçiler, 19. yüzyıl Vietnam'ında Fransız egemenliğine karşı Can Vuong hareketi, 20. yüzyıldaki Hindistan bağımsızlık hareketi, bazıları sayılabilir. Meksika Devrimi'ne katılanlar, Benito Mussolini ve İtalyan Faşistleri, Horasan Özerk Hükûmeti, Augusto Cesar Sandino, Bolivya'daki Devrimci Milliyetçi Hareket, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki siyahi milliyetçilik ve bazı Afrika bağımsızlık hareketleri.

    <span class="mw-page-title-main">Ujamaa</span>

    Ujamaa, Julius Nyerere'nin 1961'de İngiltere'den bağımsızlığını kazandıktan sonra Tanzanya'daki sosyal ve ekonomik kalkınma politikalarının temelini oluşturan sosyalist bir ideolojidir.

    <span class="mw-page-title-main">Vallabhbhai Patel</span>

    Vallabhbhai Jhaverbhai Patel, genellikle Sardar Patel olarak bilinen, 1947'den 1950'ye kadar Hindistan'ın ilk Başbakan Yardımcısı ve İçişleri Bakanı olarak görev yapan Hintli bir avukat, etkili siyasi lider ve devlet adamıydı. Ülkenin bağımsızlık mücadelesinde lider bir rol oynayan ve birleşik, bağımsız bir ulusla bütünleşmesine önderlik eden Hindistan Ulusal Kongresi'nin avukatı ve kıdemli lideriydi. Hindistan'da ve başka yerlerde genellikle Hintçe, Urduca, Bengalce ve Farsça "şef" anlamına gelen Sardar olarak anılır. Hindistan'ın siyasi entegrasyonu ve 1947 Hint-Pakistan Savaşı sırasında İçişleri Bakanı olarak görev yaptı.

    <span class="mw-page-title-main">Mahatma Gandhi suikasti</span> Mahatma Gandi’ye yapılan suikast girişimi

    Mahatma Gandi suikasti, Hindistan Bağımsızlık Hareketi'nin siyasi ve ruhani lideri Mahatma Gandi‘ye karşı 30 Ocak 1948 tarihinde Hindu milliyetçisi olan Nathuram Godse tarafından yapılmış ve Mahatma Gandhi‘nin ölümüyle sonuçlanmış suikast girişimi.

    <i>Swatantrya Veer Savarkar</i>

    Swatantrya Veer Savarkar, 2024 Hint yapımı tarihsel biyografik film. Vinayak Damodar Savarkar'ın hayatını konu alan filmin yönetmenliğini, senaristliğini ve yapımcılığını aynı zamanda Savarkar'ın başrolünü de oynayan Randeep Hooda üstlenmiştir. Sinemalarda 22 Mart 2024 tarihinde gösterime girmiştir.


    Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
    Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
    Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.