İçeriğe atla

Hindistan-Pakistan savaşları

Hindistan-Pakistan savaşları
Tarih10 Ekim 1947 (1947-22-10) – günümüz
Bölge
SebepKeşmir sorunu
DurumDevam ediyor
Coğrafi
Değişiklikler
Keşmir toprakları Pakistan, Hindistan ve Çin arasında bölündü.
Taraflar
 Pakistan Hindistan
Pakistan'a ait PNS Ghazi Denizaltısı 1965 ve 1971 savaşlarında Hindistan için önemli bir tehdit unsuru olmuştu.

1947'de Britanya Hindistanı'nın bölünmesi ve Hindistan ve Pakistan'ın bağımsızlıklarını kazanmalarından bu yana iki Güney Asya ülkesi birbirine karşı tam dört kez savaşmış ve sayısız kez sınır çatışması yaşamışlardır. 1971 Hindistan-Pakistan Savaşı hariç, direkt ya da dolaylı yoldan Hindistan ve Pakistan arasında gerçekleşen bütün savaş ve çatışmaların ana kaynağı Keşmir Sorunu olmuştur. İki ülke arasında ilişkiler halen savaş ekseninde sürmektedir.

Hindistan-Pakistan anlaşmazlığının arka planı

İngiliz hakimiyetindeki Hindistan

Pakistan ve Hindistan'ın kapladığı ve Asya alt kıtası veya Hindistan alt kıtası olarak adlandırılan geniş topraklar 18. yüzyılın ortalarında İngiltere'nin sömürgesi haline gelmiştir. İngiltere bu toprakları Yedi Yıl Savaşları'ından (1756-1763) sonra 1763 Paris barışı ile Fransa'dan almıştı. İngiltere'nin Hindistan'ı tam bir sömürge olarak idare etmesiyle beraber özellikle 18'inci yüzyıldan itibaren yerli halk tarafın İngiliz idaresine karşı birçok mücadele hareketi gerçekleştirilmiştir.

I. Dünya Savaşı sırasında İngiltere sadece Hint askerlerinden oluşan bir askeri kuvvet oluşturdu ve bu kuvveti özellikle Orta Doğu'da kullanmıştı. Bu yüzden İngiltere 1919'da Hindistan'ın bazı eyaletlerindeki yetkilerini halk tarafından seçilen yerli Hintlere bırakmak durumunda kalmıştır. Fakat bu küçük taviz Hindistan halkını tatmin etmekten uzak kalmıştır. Buna ek olarak Hindistanda Büyük Britanya'ya karşı bağımsızlık hareketi de genişlemişti. Bağımsızlık hareketinde Hinduların lideri Mahatma Gandi ve Kongre Partisi, Müslümanların lideri ise Muhammed Ali Cinnah ve Müslüman Ligi idi. Bu liderler İngiliz idaresine karşı uzun mücadele hareketine girişmiştir. İngiltere nihayet 1935'te, halk tarafından seçilmiş üyelerden meydana gelen eyalet meclisleri kurulmasını kabul etmiş ve 1937'de ilk seçimler yapılmıştır.

Asya'daki bütün sömürgelerinde olduğu gibi, II. Dünya Savaşı'nda Britanya Hindistanı da Hindistan Milli Ordusu adı ile bir kuvvet le Japonlara karşı savaşmıştır. Bunun sonucunda Büyük Britanya 1942'de Hindistan üzerindeki kontrolünü daha da gevşeterek, hükûmetin yerli halktan oluşması esasını getirmiştir. Sadece savunma ve dışişlerini kendi elinde tutmuştur. Aynı zamanda yaptığı bir açıklama ile de savaştan sonra Hindistan'a bağımsızlık vereceğini bildirmiştir.

Bağımsızlığın kazanılması ve bölünme

Büyük Britanya'nın II. Dünya Savaşı sonrasında ekonomik ve askeri alanda zayıf duruma düşmesiyle birlikte Britanya Hindistanı'nın bölünmesine dair teoriler de ortaya atılmaya başlamıştı. Buna göre Britanya Hindistanı'nda Hindu nüfusun fazla olduğu bölgelerde Hindulara ait bir Hindistan devleti, Müslüman nüfusun fazla olduğu bölgelerde ise Müslümanlara ait bir Pakistan devleti kurulacaktı. Ancak 1947'deki bölünme sonrasında Müslümanlara ait olan Pakistan devletinin kurulmuş olmasına rağmen Müslümanların üçte biri hala Hindistan topraklarında kalıyordu. Bölünmenin doğru yapılmaması sonucunda bölgedeki Hindular, Müslümanlar ve Sihler arasında gerçekleşen toplumlararası savaşlar milyonlarca can kaybıyla sonuçlandı.

Savaşlar

Britanya Hindistanı'nın bölünmesine Keşmir, Cumnu, Haydarabad gibi prenslikle yönetilen bağımsız bölgeler de dahil edilmişti ve bu bölgelerin hükümdarına topraklarını Hindistan veya Pakistan'a katma seçeneği verilmişti. Fakat bu bölgelerin bölümü henüz yapılmamıştı. Bunun üzerine Hindistan ve Pakistan bölgede hak iddia etmeye başladılar ve bu da çatışmaların ana kaynağı oldu.

1947 Savaşı (Birinci Keşmir Savaşı)

Bağımsızlık sonrası halkının çoğunluğunun Müslüman olması sebebiyle Pakistan burasını almak için asker sevk ettiğinde, hem Keşmir hükümdarının hem de Hindistan kuvvetlerinin karşı koyması ile karşılaştı. 1947 yılına gelindiğinde Keşmir hükümdarı Hindistan'la bir anlaşma imzalayarak topraklarını Hindistan'a devrettiğini ilan etti. Pakistan ise Keşmir bölgesinin nüfusunun çoğunluğunun Müslümanlardan oluştuğunu ileri sürerek bu anlaşmayı kabul etmedi. Bu olay 1948 yılında Keşmir yüzünden Hindistan ile Pakistan arasında savaş çıkmasına sebep oldu. Birleşmiş Milletler araya girdi ve Keşmir'de referandum yapılarak halkın oyuna başvurulması şartıyla ateşkes sağladı. Pakistan bu çatışmada Keşmir'in ancak küçük bir kısmını ele geçirebilmiş, büyük kısım Hindistan'da kalmıştı. Bu sebeple, Hindistan bugüne kadar elinde tuttuğu Keşmir topraklarında referanduma yanaşmamıştır. Fakat Keşmir sorunu da, Pakistan-Hindistan ilişkilerinde bir çıbanbaşı olarak devam etmiştir ve iki ülke arasında ikinci bir savaşa neden olmuştur.

1965 Savaşı (İkinci Keşmir Savaşı)

Bu savaş Pakistan askerlerinin Cebelitarık Operasyonu ile Hindistan yönetimindeki Cummu ve Keşmir topraklarına asker göndererek ayaklanma başlatmasıyla başlamıştır. Hindistan Pakistan'ın bu tutumuna karşı saldırı başlatarak karşılık vermiştir. Beş hafta süren savaşlar sonucunda her iki tarafta birbirine karşı üstünlük sağlayamamış, üstelik her iki taraf da çok ağır zayiat vermiş ve binlerce can kaybı meydana gelmişti. Ayrıca bu savaşta dünya II.Dünya Savaşı'ndan bu yana tanklarla yapılan en büyük savaşa şahit olmuştur.

Savaşın sonlarına doğru her iki taraf küçük zaferler hariç bir başarı elde edememiş ve savaş bir çıkmaza dönüşmüştür. Savaş Sovyetler Birliği ve ABD'nin araya girmesiyle Taşkent Deklarasyonu'nun imzalanmasıyla sona ermiştir.

1971 Savaşı

Bu savaşın nedeni Keşmir olmasa da savaşın altında Hindistan ve Pakistan'nın Keşmir yüzünden anlaşmazlık halinde olmaları yatmıştır. 1947'deki bağımsızlığın ardından nüfusunun çoğunluğunun Müslüman olması nedeniyle Bangladeş bölgesi Doğu Pakistan adıyla Pakistan'a bağlanmıştı. Asıl Pakistan ise Batı Pakistan adıyla anılıyordu. Hindistan'ın elinde kalan topraklar bu iki Pakistan'ı birbirinden ayırıyor ve bağlantıyı kesiyordu. Ayrıca Doğu Pakistan'ın elinde kalan topraklar İngilizlerin sömürge döneminde özellikle ihmal ettiği topraklardı. Bu yüzden geri kalan Doğu Pakistan İslamabad tarafından sömürüldüğünü ileri sürüyordu. Ayrıca iki bölge halkının da Müslüman olmasına rağmen çok farklı kültürlere sahiplerdi. Savaşın hemen öncesinde Doğu Pakistan'da siyasi hoşnutsuzluk giderek artmış ve kültürel milliyetçilik hareketleri son derece sertleşmişti. Bu ve benzeri problemler 1971'de Doğu Pakistan'da büyük bir isyana sebep oldu. İsyanı bastırmak isteyen Pakistan bölgede askerî operasyonlara başladı ve bu operasyonlar sonucunda yaklaşık 10 milyon Bangladeşli Hindistan topraklarına sığındı. Bangladeşlilerin ülkesine sığınmasını bahane eden Hindistan, Doğu Pakistan'ın yanında savaşa girdi. Savaş boyut değiştirerek Hindistan ile Pakistan arasında sınır çatışmalarına dönüştü.Pakistan uçaklarının Batı Hindistan'ı bombalaması üzerine çatışma açık savaş haline geldi ve Hindistan ordusu Doğu Pakistan'a girdi. İki haftalık yoğun mücadele sonucunda Doğu Pakistan'daki Pakistan kuvvetleri Hint kuvvetleri karşısında fazla dayanamadı ve 90,000'den fazla Pakistanlı asker ve sivil teslim oldu.Pakistan birliklerinin Hindistan kuvvetlerine teslim olduğu 15 Aralık 1971 günü Bangladeş'in kuruluşu resmen ilan edildi. Bu savaş Hindistan-Pakistan Savaşları içinde en çok kayıp verilen savaştır. Bu savaş sonucunda iki ülke arasındaki gerilimi had safhaya ulaştı ve iki ülke arasında büyük bir düşmanlık başladı.

1999 Savaşı

1999 yılında Kargil Savaşı patlak verdi. Mayıs ile temmuz ayları arasında iki ordu Keşmir'in Kargil bölgesinde savaştı. Savaş sonunda Hindistan Pakistanlılar tarafından bozulan sınırı eski haline getirdi.

Nükleer silahlanma yarışı

İlk başlarda Hindistan-Pakistan arası silahlanma yarışıydı. Hindistan'ın nükleer silah üretmesiyle nükleer silahlanma yarışına dönüştü.

İki ülke arasındaki savaşlar nükleer alana da yansımış ve iki ülke arasında nükleer mücadele başlamıştır.

  • Pokhran I (Gülen Buda): 18 Mayıs 1974'te Hindistan ilk füzesi Pokhran I'i uzaya fırlattı.
  • Kirana I: 1980'li yıllarda nükleer füzeye sahip Hindistan'a karşı Pakistan Atom Enerjisi Komisyonu tarafından icat edildi.
  • Pokhran-II: 1998 yılında Hindistan Pakistan'a gözdağı vermek için Pokhran-II adıyla bir dizi nükleer füze denemesi yaptı. Bu denemeler Batılı devletlerce kaygıyla karşılandı ve bazı Batılı devletler Hindistan'a yaptırımlar uyguladı.
  • Chagai-I: Hindistan'ın Pokhran-II denemesinden sadece yarım ay sonra Pakistan tarafından Hindistan'a cevap olarak Chagai-I füze denemesini yaptı.
  • Chagai-II: Bu füze denemesi Chagai-I'den iki gün sonra Pakistan tarafından gerçekleştirilmiş ve iki ülke arasındaki nükleer alandaki son sürtüşme olmuştur.

Yıllık kutlamalar

  • 28 Mayıs (1998'den beri) Pakistan'da Azamet Günü (Youm-e-Takbir) olarak.
  • 26 Temmuz (1999'dan beri) Hindistan'da Kargil Zaferi Günü (Kargil Vijay Diwas) olarak.
  • 6 Eylül (1965'ten beri) Pakistan'da Savunma Günü (Youm-e-Difa) olarak.
  • 7 Eylül (1965'ten beri) Pakistan'da Hava Kuvvetleri Günü (Youm-e-Fizaya) olarak.
  • 8 Eylül (1965'ten beri) Pakistan'da Zafer Günü/Ordu Günü (Victory Day/Navy Day) olarak.
  • 4 Aralık (1971'den beri) Hindistan'da Ordu Günü olarak.
  • 16 Aralık (1971'den beri) Hindistan'da Zafer Günü (Vijay Diwas) olarak.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pakistan</span> Güney Asyada bir ülke

Pakistan, resmî adıyla Pakistan İslam Cumhuriyeti, Güney Asya'da bir ülkedir. 241,49 milyonu aşan nüfusuyla dünyanın en kalabalık beşinci ülkesidir. En büyük ikinci Müslüman topluluğuna sahiptir. 881.913 km²'lik yüzölçümü ile bu alanda 33. sıradadır. Pakistan'ın güneyde Umman Denizi ve Körfezi'ne 1046 km kıyısı vardır. Doğuda Hindistan, batıda Afganistan, güneybatıda İran ve kuzeydoğuda Çin ile komşudur. Kuzeybatıda Afganistan'ın Vahan Koridoru Pakistan'ı Tacikistan'dan ince bir hatla ayırır. Ayrıca Umman ile deniz sınırı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abdulgaffar Han</span>

Abdulgaffar Han veya ona takılan ismiyle Badşah Han (1890-1988) ünlü Peştun politik lider. Hudutların Gandhi'si olarak da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Eyüb Han</span> 2. Pakistan cumhurbaşkanı

Muhammed Eyüb Han, Pakistanlı asker ve siyasetçi. 1958-1969 arasında Pakistan cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Keşmir</span>

Keşmir, Hindistan, Pakistan ve Çin'in sınırlarının kesiştiği noktada yer alan bir dağlık bölgedir. Himalayalar'ın batı ucunun güneyindeki vadi bu adla anılmıştır. Bölgede üretilen Kaşmir adlı kumaşın ismi de buradan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yahya Han</span> 3. Pakistan cumhurbaşkanı

Ağa Muhammed Yahya Han, Pakistanlı asker ve siyasetçi. 1969-1971 yılları arasında Pakistan Cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Hindistanı</span> Büyük Britanyanın Hindistan kolonisi (1858-1947)

Sömürge Hindistanı, Britanya Hindistanı, Britanya Rajı ya da Hindistan İmparatorluğu 1858'den 1947'ye kadar Birleşik Krallık'ın Hindistan kolonisinin adıdır. Bu dönem ayrıca dominyon periyodu olarak da adlandırılmıştır. İngiltere kontrolündeki bölge güncel kullanımda Hindistan (India) adıyla bugünkü Hindistan, Pakistan Bangladeş ve Myanmar ülkelerini kapsıyordu. Yöneticisi İngiliz Kraliyet ailesi idi. Başkenti Kalküta (1858-1912) ve Yeni Delhi (1912-1947) olmuştu. Hindistan olarak,1945’te San Fransisco’da II. Dünya Savaşı’nın ardından oluşturulan Birleşmiş Milletler'in kurucu üyesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş Kurtuluş Savaşı</span> Bangladeşin Pakistandan bağımsızlığını kazandığı savaş

Bangladeş Kurtuluş Savaşı, geçmişte Doğu Pakistan adını taşıyan bölgede gerçekleşen ve Bengalce konuşan halkın Bangladeş adı altında kendi kaderini tayin hakkı kapsamındaki bağımsızlığıyla sonuçlanan silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş Zafer Günü</span>

Bangladeş Zafer Günü, Bangladeş'te, Pakistan Silahlı Kuvvetleri'nin 1971'deki Bangladeş Kurtuluş Savaşı'ndaki yenilgisini ve Bangladeş'in bağımsızlığını anmak için 16 Aralık'ta kutlanan ulusal bir bayramdır. Pakistan Kuvvetleri komutanı General Emir Abdullah Han Niyazi'nin Mukti Bahini ve onların Hint müttefiklerine dokuz aylık sürenin sonunda teslim olup imzaladığı Pakistan Teslimiyet Belgesi kutlanıyor.

<span class="mw-page-title-main">Cemmu ve Keşmir</span>

Cemmu ve Keşmir, Hint altkıtasının kuzey kesiminde yer alan ve Hindistan kontrolündeki bir eyaletti. Eyalet, 2019 yılında çıkarılan yeni düzenleme sonucunda feshedilerek Cemmu ve Keşmir ile Ladakh olmak üzere merkezi hükûmetçe yönetilen iki birlik toprağına dönüştürülmüştür. Büyük çoğunluğu Himalaya Dağları üzerinde bulunmuş olan eyaletin başkenti kışın Cemmu, yazın ise Srinagar'dı. Eyalet 222,236 km2 alana sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Atal Bihari Vajpayee</span> 10. Hindistan başbakanı

Atal Bihari Vajpayee Hindistan Federal Cumhuriyeti'nin 11. Başbakanıdır. 1998-2004 yılları Başbakan olarak görevde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tüm Hindistan Müslüman Birliği</span>

Tüm Hindistan Müslüman Birliği ya da kısa kullanımıyla Müslüman Birliği, 1906'da Britanya egemenliği altındaki Hindistan'da Müslümanların haklarını savunmak amacıyla kurulan siyasal topluluk.

<span class="mw-page-title-main">1857 Hint Ayaklanması</span> 1857-1858de Britanya Doğu Hindistan Şirketine karşı başlatılmış fakat Britanya tarafından bastırılmış isyan

1857 Hint Ayaklanması, 10 Mayıs 1857 tarihinde, Meerut şehrinde bulunan Britanya Doğu Hindistan Şirketi ordusuna bağlı olan Sepoy askerlerinin isyanı ile başladı. Fakat bu ayaklanma İngilizlere bağlı olan, Yukarı Ganj Nehri Ovası, Orta Hindistan ve diğer Hindistan bölgelerindeki askerler ve sivil halk arasında yayıldı. Esas askeri çarpışmalar günümüzdeki Hindistan eyaletleri; Uttar Pradeş, Bihar, Kuzey Madhya Pradeş ve Delhi'de yaşandı.

<span class="mw-page-title-main">I. Hindistan-Pakistan Savaşı</span>

Birinci Hindistan-Pakistan Savaşı, Birinci Keşmir Savaşı ya da 1947 Hindistan-Pakistan Savaşı 1947-1948 yılları arasında Hindistan ile Pakistan arasında Keşmir toprakları için gerçekleşmiş olan ilk savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan Silahlı Kuvvetleri</span>

Pakistan Silahlı Kuvvetleri, Pakistan'ı karadan, havadan ve denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumak görevli olan askerî kuvvet. Pakistan Kara Kuvvetleri, Pakistan Hava Kuvvetleri, Pakistan Deniz Kuvvetleri, Pakistan Hava Savunma Kuvvetleri ve Pakistan Sahil Güvenliği'nden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hintler</span> Hindistan vatandaşları veya sakinleri

Hintler veya Hindistanlılar, geniş anlamda etnik vurgu yapmayan Hindistan vatandaşları, dar anlamda ise anadili Hintçe olan etnik grup. Türkçede Hint kelimesi esas olarak hem Hintler hem de Hint toprakları (Hindistan) için kullanılır. İngilizcede Hintler için kullanılan Indian kelimesi Yeni Dünya'nın keşfinden sonra Kızılderililer için de kullanılmaya başlanmış, son dönemlerde ise bu ikili karışık anlamı bertaraf etmek için Kızılderililer American Indian tamlamasından kısaltma Amerindian adıyla da anılmaktadır. 1 milyar 250 milyonluk nüfuslarıyla dünya nüfusunun %17,31 kadarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Kargil Savaşı</span>

Kargil Savaşı, Mayıs-Temmuz 1999 tarihlerinde Hindistan ve Pakistan arasında meydana gelen çatışmalardır. Savaşın nedeni, Pakistan askerî güçlerinin ile Keşmirli militanlarının, iki ülke arasındaki fiili sınırı oluşturan LOC'un Hindistan tarafına girmesiydi. Savaş sonuçsuz olarak bitmiştir ve uluslararası baskılar neticesiyle Pakistan Kargil bölgesini boşalttı.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'ın bölünmesi</span> 1947 yılında Britanya Hindistanının Hindistan ve Pakistan olmak üzere iki ayrı bağımsız dominyona bölünmesidir

Hindistan'ın bölünmesi, 1947 yılında Britanya Hindistanı'nın Hindistan ve Pakistan olmak üzere iki ayrı bağımsız dominyona bölünmesidir. Bölünme din temelinde gerçekleşmiş olup Hindistan Hindu çoğunluklu ve Pakistan Müslüman çoğunluklu ülkeler olarak kuruldu. Aynı zamanda milyonlarca insan, yeni kurulan iki devlet arasındaki Radcliffe Hattı'nı geçerek bu devletlere göç etti. Bu ayrılık, 10 ila 20 milyondan fazla insanın yerinden olmasına neden oldu ve ölülerin sayısı'da 100 bin kişiden 1 milyona kişiye kadar uzanıyor.

Hindistan-Türkiye ilişkileri, Hindistan ve Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Hindistan ile Türkiye arasında 1948 yılında diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana, siyasi ve ikili ilişkiler genellikle sıcaklık ve samimiyet ile yürütüldü, ancak bazı sporadik gerginlikler Türkiye'nin Pakistan'a olan desteğine rağmen dostane ilişkiler devam etti. Hindistan ve Türkiye, etnik, dinsel ve dilsel çoğulculuğa dayanan seküler demokrasilerdir. Hindistan'ın Ankara'da elçiliği ve İstanbul'da başkonsolosluğu var. Türkiye'nin Yeni Delhi'de bir elçiliği ve Mumbai'de bir konsolosluğu var. 2015 yılı itibarıyla Hindistan ile Türkiye arasındaki ikili ticaret 6.26 milyar ABD Doları seviyesinde gerçekleşmiştir ve Hindistan lehine yoğun bir şekilde artmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan tarihi</span>

Pakistan coğrafyasında gerçekleşmiş olayları kapsar. Pakistan 14 Ağustos 1947'de bağımsızlığını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Ladah</span>

Ladah, Asya ülkesi Hindistan tarafından bir ittifak bölgesi olarak yönetilen, daha geniş bir Keşmir bölgesinin bir parçasını oluşturan ve 1947'den beri Hindistan, Pakistan ve Çin arasında tartışma konusu olan bir bölgedir.