| Himyerce | |
|---|---|
| Ana dili olanlar | Yemen, Güney Suudi Arabistan |
| Etnisite | Arap Yarımadası |
| Ölü dil | 10. yüzyıl |
| Dil ailesi | Afro-Asyatik diller
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | cop |
Himyerce veya Antik Yemence, Antik Yemen devletinde yaşamış Himyeriler tarafından konuşulmuş ölü bir dildir.
Yemen, resmî adıyla Yemen Cumhuriyeti, Orta Doğu'da yer alan bir ülke. Kuzeyinde Suudi Arabistan, kuzeydoğusunda Umman ile komşudur. Batısını Eritre ve Cibuti, güneybatısını Somali çevreler. Yemen; 555.000 km2 yüz ölçümüne sahiptir ve 1.200 km uzunluğunda sahil şeridiyle Arap Yarımadası'nın güney ucunda yer almaktadır. Güneyinde Hint Okyanusu'nun uzantısı Aden Körfezi, kuzeyinde Kızıldeniz, güneybatısında ise bu ikisini ayıran Babülmendep Boğazı bulunmaktadır. Yemen'in Umman Denizi ile Kızıldeniz'de en büyükleri Haniş ve Sokotra olmak üzere 200'e yakın adası bulunmaktadır. En büyük şehri ve başkenti San'a'dır. 2022 yılı itibarıyla Yemen'in nüfusunun yaklaşık 31 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yemen; Arap Birliği, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir.
Yemen Halk Cumhuriyeti (1967-1970), sonra Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti (1970-1990), 1967-1990 arasında bugünkü Yemen'in güneyinde var olmuş sosyalist devlet. 22 Mayıs 1990'da Kuzey Yemen'le birleşerek Yemen Cumhuriyeti adını almıştır.
Himyar Krallığı, Arap Yarımadası'nın güneyinde, MÖ 110 civarında kurulan, Yunanlar ve Romalılarca Homerite Krallığı olarak adlandırılan antik krallık. Komşu krallıklardan Saba MÖ 25'te, Kataban 200'de ve Hadramut 300 yılı civarında bu krallık tarafından fethedildi. Krallığın politik kaderi, Saba krallığının kesin olarak fethedildiği 280 yılına kadar bu krallıkla yakından ilişkili olmuştur. 525 yılına kadar bölgesinden başat güç olan krallığın ekonomisi tarıma dayalıydı. En önemli ihraç ürünü Mir ağacı ve ondan elde edilen tütsüdür. Kuzey Afrika ile yakınlığı nedeni ile Roma İmparatorluğu'nun fildişi ihtiyacının bir kısmı burandan sağlanmıştır.
Temani Arap Yarımadası'nın güney ucundaki Yemen'de yaşayan veya ataları yakın zaman kadar Yemen'de yaşamış olan Yahudilere denir. Sihirli Halı Operasyonu ile Haziran 1949 ve Eylül 1950 tarihleri arasında hemen hemen bütün Yemen Yahudileri İsrail'e getirtilmiştir. Bugün Temaniler'in çoğunluğu İsrail'de yaşarken küçük bir kısmı da ABD ve diğer ülkelerde yaşamaktadır. Yemen'de yaşayan Yahudilerin sayısı ise diğer Yemen Yahudilerine kıyasla bir elin parmakları kadardır.
Yemen İbranicesi geleneksel olarak Yemen Yahudileri tarafından Tora ve ayinlerde kullanılan İbranicenin telaffuz sistemidir. Yahudiler'e karşı saldırılara dönüşen İsrail karşıtı ayaklanmalar yüzünden bölgeden kaçan Yemen Yahudileri dillerini İsrail'e taşımış oldu.
Batı Asya, Asya'nın en batıdaki bölgesidir. Anadolu, Arap Yarımadası, İran, Mezopotamya, Levant bölgesi, Kıbrıs adası, Sina Yarımadası ve Transkafkasya'yı (kısmen) kapsamaktadır. Bölgenin Mısır'da bulunan Süveyş Kanalı ile Afrika'dan, Türk Boğazları'nın su yolları ve Büyük Kafkas Dağları ile Avrupa'dan ayrıldığı düşünülmektedir. Doğusunda Güney Asya, kuzeydoğusunda Orta Asya bulunmaktadır. Bölgeyi sekiz deniz çevrelemekte : Ege Denizi, Karadeniz, Hazar Denizi, Basra Körfezi, Umman Denizi, Aden Körfezi, Kızıldeniz ve Akdeniz.
Yahudi Yemen Arapçası eskiden Yemen'de yaşamış veya hâlen Yemen'de yaşamakta olan Yahudilerin konuştuğu Arapça ağzıdır. Bu ağzı konuşanların %98'i, bugün İsrail'de yaşamaktadır. Yahudi Yemencesi, Yemen'de Yahudi olmayanların konuştuğu Arapçadan farklıdır. Bu ağız, San'a, Aden, Beda ve Habban olmak üzere alt lehçelere ayrılabilir.
Aden, Yemen'de bir şehir. Aden Körfezi'nin kıyısında bulunur ve Babü'l Mendep'in 170 km kadar doğusundadır. Aden'in antik ve doğal limanı, bugün bir kıstakla anakaraya bağlanan bir yarımada oluşturan sönmüş bir yanardağın kraterinde yer alır. Günümüzdeki liman ise yarımadanın diğer tarafındadır. Şehirde Aden Üniversitesi ve ülkenin ikinci büyük havaalanı olan Aden Uluslararası Havaalanı yer alır. Aden, Aden Körfezi'ne de ismini verir.
Yemen pasaportu, Uluslararası seyahat için Yemen vatandaşlarına verilen seyahat belgesidir. Yemen'in her yabancı konsolosluğu pasaport verememektedir.
Sur, bir yerleşim yerini savunma amacıyla inşa edilen bir tür tahkimattır. Antik dönemlerden beri yerleşim yerleri ya da kalelerin etrafına inşa edilen surlar, Berlin Duvarı örneğindeki gibi modern dönemlerde de kullanılır. Tarihî surlar üzerinde, savunmayı ve gözetleme kabiliyetini artırmak amacıyla yuvarlak ya da köşeli surdan daha yüksek şekilde yapılan kulelere 'burç' adı verilir. Modern sur amacını taşıyan duvarlarda ise bu yapılara sadece gözetleme kulesi denir. Kimi surlarda, etkinliği artırmak için surun dış cephesine hendek kazılır.
Yemen İç Savaşı, 2015 yılının Mart ayından beri ülkedeki pek çok grup arasında devam eden çatışmalardır.
Yemen Vilayeti, Osmanlı Devleti'nde 1872 yılında kurulan bir vilayettir. 1885 yılı nüfusüna göre 2,500,000'dür.
Kuzey Yemen İç Savaşı, Kuzey Yemen'de 1962-1970 yılları arasında kraliyet yanlıları ile cumhuriyetçiler arasında meydana gelen bir savaştır. Savaş, 1962 yılında Abdullah es-Sellal liderliğindeki cumhuriyetçi devrimciler tarafından gerçekleştirilen askeri darbe sonucu İmam Muhammed el-Bedir'in tahtından indirilip cumhuriyet ilan edilmesiyle başladı. İmam daha sonra Suudi Arabistan sınırına kaçarak yönetimi tekrar ele geçirmek için kuzeydeki Şii aşiretlerin desteğini alarak karşı saldırı başlatması kısa bir süre sonra iç savaşı tırmandırmıştır.
Sarong, Güney Asya ve Pasifik Adaları’nda çok uzun bir geçmişe sahiptir. Tarih boyunca farklı isimlerde tanımlanmıştır. Güney Pasifik Adaları’ndan Tahiti ve Hawaii’de pareo, Güneydoğu Asya ülkeleri Endonezya, Tayland, Malezya ve Filipinler’de sarong denir. Hindistan’da benzer bir giysi sri olarak adlandırılırken, Afrika’da kanga olarak biliniyor. Antik çağda Roma ve Yunanistan’da ise toga. Arap Yarımadası’nda ve Yemen’de de karşımıza çıkar.
Antik Yemen tarihi ya da Eski Güney Arabistan tarihi, günümüzde Yemen ülkesi toprakları içerisinde kalan ve Umman'ın batısı ile Suudi Arabistan'ın güneyini de kapsayan coğrafyanın milattan önce 100'e kadar olan tarihi tanımlanmaktadır. Yunan filozof Batlamyus'a göre bölge, verimli toprakları ve yağış rejiminden ötürü tarih boyunca yoğun bir nüfusa sahip olmuştur.
Türkiye-Yemen ilişkileri, Türkiye ile Yemen arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.
Yemeni, şu anlama gelebilir:
Yemen arması, 1990 yılından beri Yemen Cumhuriyeti tarafından kullanılan resmî devlet arması. Yemen'in arması arap ülkelerindeki gibi altın Selahaddin Kartalı ve Yemen Mütevekkilî Krallığı'nın hanedan kalkanı kullanılmıştır.Selahaddin Kartalı'nın göğsünde kahve bitkisini ve Marib Barajı'nı tasvir eden bir kalkan bulunur. Parşömen üzerinde ülkenin adı yazılıdır .Kartalın sağındaki ve solundaki Yemen bayrağını taşır.
Yemen'in birleşmesi, 22 Mayıs 1990'da Güney Yemen ile Kuzey Yemen'in birleşip Yemen Cumhuriyeti'ni kurmasıdır. Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih olmuştur.
Yemenliler, Yemen Arapçasını konuşan ve ortak tarih ve kültürü paylaşan bir topluluk olarak Yemen'de ortaya çıkmış millettir. Tarih boyunca Yemen'de ikamet etmiş olan farklı grupların karışımıyla yeni bir kimlik oluşturmuşlardır; Araplar, Yemenli kimliğini oluşturan en büyük gruptur.