Hidatsa
Hidatsa şu anlamlara gelebilir:
- Hidatsalar, ABD Siyu Kızılderili halkı
- Hidatsaca, ABD Siyu Kızılderili dili
Hidatsa şu anlamlara gelebilir:
Oturan Boğa, ABD ordularına karşı savaşan son Kızılderili kabile şefi. Siyuların Lakota grubundan Hunkpapa kolunun reisi ve 25 Haziran 1876 tarihinde 7. Amerikan Süvari Birliği'ni yenen 3.500 savaşçının lideri.
Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri veya kısaca Yerliler, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Kızılderililer için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan en az iki ayrı grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.
Dakota şu anlamlara gelebilir:
Lakotalar ya da Lakota Siyuları veya Tetonlar, Titanlar, Batı Dakotaları, ABD'de daha çok Kuzey ve Güney Dakota eyaletlerinde yaşayan ve dilleri Batı Siyu dillerinin Dakota dilleri bölümüne giren Siyu Kızılderili halkı. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler.
Güney Dakota, Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı eyaletlerinden birisidir. Yüzölçümü 199.731 km², nüfusu 814.180'dir. Eyaletin batısında Black Hills doğusunda ise Badlands Ulusal Parkı yer alır. En büyük şehri Sioux Falls, başkenti ise Pierre'dir. Güney Dakota çok sayıda Kızılderili rezervasyonuna, özellikle de Lakotalara ev sahipliği yapar. Eyalet Alaska, Oklahoma, New Mexico'dan sonra en çok Kızılderili nüfusu barındıran dördüncü eyalettir.
Russell Means ; Oglala Siyularından, 68'li yılların önemli politik hareketlerinden American Indian Movement'in liderliğini yürütmüş bir Kızılderili lideridir. Oturan Boğa ve Crazy Horse'tan sonra en tanınanlarındandı. Kızılderili hareketini birleştirmek için çok uğraşmış, ABD ve Güney Amerika'daki Kızılderilerle bağlar kurmak için çabalamış, liberter bir politikacıydı. Ayrıca, oyunculuk ve müzisyenlik de yapan Means, uzun süredir savaştığı gırtlak kanserine bağlı olarak 22 Ekim 2012 tarihinde ölmüştür.
Siyuca, Siuca ya da Siyu/Siu dili, ABD'de daha çok Kuzey ve Güney Dakota eyaletlerinde, daha az olarak kuzey Nebraska, güney Minnesota ve kuzeydoğu Montana eyaletlerinde ve Kanada'da Siyular tarafından konuşulan Siyu dilleri ailesinin Batı Siyu dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Konuşanı 33.000 kişidir. ABD ve Kanada'da konuşanı en fazla olan Amerika yerli dilleri içinde Navahoca, Krice, Doğu Kanada İnuitçesi ve Ojibwe dillerinden sonra beşinci sıradadır.
Batı Siyu dilleri, Kuzey Amerika'da ABD ile Kanada'da konuşulan, Doğu Siyu dilleri de denilen Katavba dilleri ile birlikte Siyu dilleri ailesini oluşturan Kızılderili dilleri alt ailesidir.
Siyu dilleri ya da Siyu–Katavba dilleri, Kuzey Amerika'da ABD ile Kanada’da Büyük Düzlüklerde konuşulan Kızılderili dilleri ailesidir. Konuşanı 40.000 kişiden azdır. ABD ve Kanada'da konuşanı en fazla olan Amerika yerli dilleri içinde Na-Dene dilleri, Algonkin dilleri ve Eskimo - Aleut dillerinden sonra dördüncü sıradadır.
Dakotalar ya da Dakota Siyuları, ABD'de daha çok Kuzey ve Güney Dakota eyaletlerinde, daha az olarak kuzey Nebraska, güney Minnesota eyaletlerinde ve Kanada'da yaşayan ve dilleri Batı Siyu dillerinin Dakota dilleri bölümüne giren Siyu Kızılderili halkı. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler.
Hidatsaca ya da Hidatsa dili, ABD'de daha çok Kuzey Dakota'da, biraz da Güney Dakota ile Montana eyaletlerinde Hidatsalar tarafından konuşulan Siyu dilleri ailesinin Batı Siyu dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Konuşanı 508 kişidir. En yakın akrabası aynı grupta toplanan Apsalokecedir (Crow).
Hidatsalar ya da Minitariler, ABD'de Kuzey Dakota'da yaşayan ve dilleri Batı Siyu dillerinin Missouri Nehri Siyu dilleri bölümüne giren Kızılderili halkı. Anadillerini konuşabilen Hidatsaların sayısı 2000 sayımına göre 508 kişidir. Dilce en yakın akrabaları Apsalokelerdir (Crow). Mandanlar ve Arikaralar ile birlikte Üç Bağlı Kabile adı altında birlik oluştururlar. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler.
Mandanlar, ABD'de Kuzey Dakota'da yaşayan ve dilleri Batı Siyu dillerinin tek başına Mandan Siyu dilleri bölümünü oluşturan Kızılderili halkı. Anadillerini konuşabilen Mandanların sayısı 1990'lardaki rakama göre 6.000'den daha azdır. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. Dilce en yakın akrabaları Hidatsalar, Apsalokeler ve Siyulardır.
Mandan şu anlamlara gelebilir:
Arikaralar ya da Sanişler, ABD'de Kuzey Dakota'da yaşayan ve dilleri Kado dillerinin Pavni dilleri bölümüne giren Kızılderili halkı. Anadillerini konuşabilen Arikaraların sayısı ancak yaşlı 3 kişidir ve akıcı biçimde konuşan son kişi 20 Ocak 2010 tarihinde ölmüştür. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. Dilce en yakın akrabaları Pavnilerdir.
Apsalokeler ya da Apsarokalar veya Krovlar, ABD'de Montana'da yaşayan ve dilleri Batı Siyu dillerinin Missouri Nehri Siyu dilleri bölümüne giren Kızılderili halkı. 12.000 etnik nüfustan anadillerini konuşabilen Apsalokelerin sayısı 2000 sayımına göre 4.300 kişidir. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler. Dilce en yakın akrabaları Hidatsalardır.
Apsalokece ya da Krov dili, ABD'de Montana eyaletinde Apsalokeler tarafından konuşulan Siyu dilleri ailesinin Batı Siyu dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. 12.000 etnik nüfustan anadillerini konuşabilen Apsalokelerin sayısı 2000 sayımına göre 4.300 kişidir. En yakın akrabası aynı grupta toplanan Hidatsacadır.
Ova Kızılderilileri ya da Ovalar Bölgesi Yerlileri veya Buffalo Yerlileri, Kuzey Amerika'nın ortasında Büyük Ovalar bölgesinde Kuzey Amerika yerlileri kültür bölgesinden yerli kültürü oluşturan Kızılderililer. Kuzeyde Subarktik Kızılderilileri, batıda Plato Kızılderilileri, Büyük Havza Kızılderilileri, güneybatıda Güneybatı Kızılderilileri, güneydoğuda Güneydoğu Kızılderilileri, doğuda ise Kuzeydoğu Kızılderilileri kültür gruplarıyla çevrilidir. Algonkin dilleri, Siyu dilleri, Atabask dilleri gibi birbirinden oldukça farklı dilleri konuşsalar da aynı kültürde buluşurlar.
Hoçank ya da Hocąk/Hocák/Hocank/Hochank/Hochunk/Ho-Chunk şu anlamlara gelebilir:
Kızılderili savaşları ya da ABD Kızılderili savaşları, Yeni Dünya'da Kuzey Amerika'nın yerlisi ABD Kızılderilileri ile Eski Dünya'dan gelen Avrupalı göçmen yerleşimciler arasında patlak veren ve 1622-1924 yıllarında aralıklı olarak asırlara yayılan Amerikan Bağımsızlık Savaşı öncesi ve sonrası bir dizi çatışmalar silsilesidir. Savaşın ana sebebi, keşfedildiği andan itibaren Amerika kıtasını doğudan işgal etmeye başlayan Avrupalı sömürgecilerin sürekli artması ve bu artış sonunda yerlileri batıya sürmeleridir. Bu savaşlar Amerika kıtasının doğu kıyısından batı kıyısına kadar genişlemenin mukadder olduğunu ifade eden Kader Manifestosu gibi ideolojiler tarafından teşvik edildiği gibi, politik kaygıyla zorla ya da antlaşmalarla Kızılderili Tehciri gibi etnik temizlik hareketleri de savaşların tetikleyici unsurlarıdır. Bu savaşlar sırasında ABD Kızılderili katliamları da görülür.