İçeriğe atla

Hicaz

Koordinatlar: 23°30′12.96″K 40°51′34.92″D / 23.5036000°K 40.8597000°D / 23.5036000; 40.8597000
Hicaz Bölgesi
  1916-1923 sınırları
  Günümüzdeki sınırlar
Hicaz sözcüğünün diğer anlamları için Hicaz (anlam ayrımı) sayfasına bakınız

Hicaz (Arapça: اَلْحِجاز), Arap Yarımadası'nda günümüz Suudi Arabistan'ının batısında bir bölgedir.[1] Hicaz kelimesi Arapçada "engel, bariyer" anlamına gelir. Kızıldeniz boyunca kuzeydeki Ürdün'den güneydeki Asir bölgesine doğru uzanır.

Hicaz bölgesi, kutsal şehirleri Mekke ve Medîne'yi ihtivâ ettiği için İslâm âleminde önemli bir yere sâhiptir.

Tarihçe

Daha MÖ 6. yüzyılda, Babil'in Kaldeli kralları Tayma'yı yazlık başkent olarak kullanıyorlardı.

Hicaz, daha sonra merkezi Medain Salih olan Nebati Krallığı'na (MÖ 100-MS 200) bağlandı.

Sonradan Abbâsilerin, 1258'de de Mısır'daki Memluklar'ın denetimine girdi. 1517'de Osmanlıların eline geçti ve merkezi Mekke olan Medîne ve Cidde yanında Hicaz'la berâber üç sancaklı bir eyalet yapıldı. Eyaletin yönetimi, Mekke şeriflerinin elindeydi.

Ama 19. yüzyıl başlarındaki dinsel ayaklanmalarla bu durum değişti; kutsal kentler Mekke ve Medîne, Vahhâbîler'in saldırısına uğradı. Osmanlılar 1845'ten sonra Hicaz'ı doğrudan yönetmeye başladılar ve topraklarını birleştirmek amacıyla 1900-1908 arasında Şam'ı Medîne'ye bağlayan Hicaz Demiryolu'nu yaptırdılar. I. Dünya Savaşı sırasında 1915'te, İslam Peygamberi Muhammed'in soyundan geldiğini ileri süren Şerif Hüseyin bin Ali, Osmanlı yönetimine başkaldırarak demiryolunun bir kısmını yok etti ve kendini Hicaz kralı ilân etti. Hüseyin, Vehhâbîlerin başkaldırması üzerine 1924'te tahttan çekildi. Yerine geçen oğlu Ali de 1925'te aynı nedenle tahtı bırakarak ülkeden ayrıldı.

İlk Suûdî Devleti, Hicaz bölgesine de hükmediyordu. Necd Sultanı II. Abdülaziz 1926'da Hicaz kralı unvânını aldı. 1932'de de Hicaz, Necd ve onun denetimi altındaki öteki bölgeleri birleştirerek Suudi Arabistan Krallığı'nı oluşturdu.

Bugün Hicaz

Bölgenin bir zamanlar altın madenciliğine dayalı olan ekonomisinin temelini bugün hac gelirleri, özellikle Cidde'de yoğunlaşmış olan hafif sanayiler, ticaret, sınırlı hurma ve tahıl üretimi ve Arabistan'ın doğusundaki petrol yataklarından elde edilen zenginlik oluşturur. Mekke ve Medîne dışındaki başlıca kentler Kızıldeniz'in en büyük limanı Cidde, bir sayfiye olan Ta'if ve Medîne'nin limanı Yenbu'dur.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mekke</span> Suudi Arabistanda bir şehir

Mekke ya da Mekke-i Mükerreme, bugünkü Suudi Arabistan'nın tarihi Hicaz'ında Mekke Bölgesi'nin yönetim merkezi olan şehir.

Vehhabîlik ya da Vahhabizm, İslam'a bağlı Sünni-Hanbelî mezhebinin bir altkolu olan ve 18'inci asırda Muhammed bin Abdülvehhâb tarafından başlatılmış fikir akımıdır. Muhammed bin Abdülvehhâb kendi düşüncelerini Kur'an ve Hadislerde olmayan her şeyin reddi, esas İslam'a dönüş olarak tanımlar. Abdülvehhâb'ın etkilendiği İbn Teymiyye ve Ahmed bin Hanbel gibi İslam alimlerinin düşüncelerinin ve şirk olarak görülen şeylere karşı duruşlarının etkisi Vehhabîlik akımında baskındır. Vahhabi(zm) terimi Abdülvehhâb'ın şahsı tarafından kullanılmadı, hatta bazı taraftarları "Selefî" terimini kullanmayı tercih ederek "Vahhabi" kullanımını reddederler. Bunun bir sebebi ise Muhammed bin Abdülvehhâb'ın yeni bir İslam yorumu getirmediği ve esas İslam'ı, Ahmed bin Hanbel'i takip ederek tekrar canlandırdığı düşüncesidir. Vehhabîlik tanımlamasını nadir olarak benimseyen Vehhabîler olsa da, sıklıkla bu mezhepte olmayanlar tarafından onları tanımlama amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Medine</span> Suudi Arabistanda bir şehir

Medine, resmî adıyla Medine-i Münevvere veya eski adıyla Yesrib, bugünkü Suudi Arabistan'ın Hicaz bölgesinde, Mekke'nin kuzeyinde yer alan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Suudi Arabistan veya Suudistan ya da resmî adıyla Suudi Arabistan Krallığı, Arap Yarımadası'nda bulunan en büyük ülkedir. Kuzeybatı'da Ürdün, kuzey ve kuzeydoğu'da Irak, doğuda Kuveyt, Katar, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri, güneydoğuda Umman, güneyde Yemen, kuzeydoğusunda Basra Körfezi ve batısında Kızıldeniz ile çevrilidir. Buraya iki kutsal caminin arazisi de denir; çünkü İslam'a göre iki kutsal şehir olan Mekke ve Medine bu ülkededir. Suudi Arabistan, Orta Doğu'daki bütün körfez ülkelerinde olduğu gibi hızla gelişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin bin Ali (Mekke emiri)</span> Mekke şerifi ve emiri, Hicaz kralı ve Şerifî halifesi

Hüseyin bin Ali el-Haşimi, bilinen adıyla Şerif Hüseyin, 1908-1916 yılları arasında Mekke Şerifi, 1916-1924 arası Hicaz Kralı olan Arap lideri.

<span class="mw-page-title-main">Riyad</span> Suudi Arabistanın başkenti

Riyad, Suudi Arabistan'ın başkenti ve en büyük şehridir. Şehir aynı zamanda Riyad Bölgesi'nin merkezi olup Arap Yarımadası'nın ortasında yer almaktadır ve 6 milyon nüfusa sahiptir. Şehir Merkez adı verilen 8 adet belediyeden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Hâşimoğulları (Hicaz)</span> Arap kraliyet ailesi

Hâşimoğulları veya Hâşimîler, Hüseyin bin Ali tarafından kurulan Arap ailesi. İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Benî Haşim ailesine bağlı bir Kureyş boyu olduğunu iddia etmektedirler. Ayrıca kan bağı ve kabile birlikteliği yoluyla Kızıl Deniz boyunca kurulan hanedanların sahibi olan boy. Sülale ismini İslam peygamberi Muhammed'in büyük-büyükbabası Haşim bin Abdimenaf'dan alır. I. Dünya Savaşı esnasında İngiliz desteğiyle Osmanlı Devleti'ne isyan etmiş, Arap Yarımadası'nın kontrolünü eline geçirmiş, fakat birkaç yıl sonra Suudi Hanedanlığı'na yine bir isyanla kaybetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Ayaklanması</span> Arapların, 1916-1918 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

Arap Ayaklanması, Arap İsyanı veya Arap İhaneti, I. Dünya Savaşı sırasında Haziran 1916 tarihinde Yemen'de Aden, Suriye'de Halep'i kapsayan bağımsız ve birleşik bir Arap devleti kurmak amacıyla Şerif Hüseyin bin Ali tarafından başlatılan silahlı isyandır.

<span class="mw-page-title-main">Diriye Emirliği</span>

Diriye Emirliği veya İlk Suûdi Devleti, 1744 yılında kuruldu. Şeyh Muhammed bin Abdülvahhab, Diriye'ye yerleştiğinde Diriye Prensi Muhammed bin Suud Vahhabî'nin dâvâsını desteklemeye ve benimsemeye hazırdı.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan'ın bölgeleri</span>

Suudi Arabistan'ın bölgeleri, Suudi Arabistan'ın birinci düzey idari bölümleridir. Bölgeler, ek olarak illere ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mekke Şerifliği</span> 1517-1917 yılları arasında var olmuş özerk bölge

Mekke Şerifliği ya da Hicaz Şerifliği, Osmanlı döneminde Arap Yarımadasının batı kısmında yer alan, Mekke ve Medine şehirlerini kapsayan Hicaz bölgesinin yönetimine verilen isimdi. Mekke Şerifliği geleneksel olarak İslam Peygamberi Muhammed'in torunu Hasan bin Ali'nin soyundan gelen şerifler tarafından yönetilirdi.

Cidde Redif Kışlası, Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 1525 yılında Kızıldeniz'de Portekiz ile çatışmalar sırasında Cidde'de Osmanlı İmparatorluğu ordusu için bir askeri kale olarak inşa edilmiştir. Kışla 2000'den fazla askeri içinde barındırmıştır. Yedi kapılı kale, 19. yüzyılda küçültülmüş, dört dev kapı ile dört kule bırakılmıştır. Bu kalenin, kuzeyinde Şam, doğusunda Mekke, güneyinde Şerif ve deniz tarafında da Al-Maghāribah adında dev kapıları vardı.

<span class="mw-page-title-main">Mekke Bölgesi</span>

Mekke Bölgesi veya Mekke-i Mükerreme Bölgesi, Suudi Arabistan'ın 13 yönetim bölgesinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">İbn Suud</span> Suudi Arabistanın kurucusu ve ilk kralı

Abdülaziz bin Abdurrahman bin Faysal Âl-i Suud veya bilinen adıyla İbn Suud, Suudi Arabistan'nın kurucusu ve ilk kralı. Abdurrahman bin Faysal ile Sare bint Ahmed es-Sudeyri'nin oğlu olarak Riyad'ın yüksek taraflarındaki Necid bölgesinde doğan Abdülaziz 1953'te Taif kentinde öldü.

Suudi Arabistan'ın birleşmesi 1902 ve 1932 yılları arasında İbni Suud'un liderliğinde günümüzdeki Suudi Arabistan Krallığının Arap Yarımadasında bulunan çeşitli kabile, emirlik ve krallıklarla birlikte Arap Yarımadasının büyük bir kısmını ele geçirdiği askeri ve politik süreç.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün kralları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Ürdün kralları listesi, Ürdün devlet başkanı, hükümdarı ve aynı zamanda Haşimi hanedanı reisi olan kişilerin listesidir. Hanedan 20. yüzyılın başında bugün Suudi Arabistan'da bulunan Hicaz'ı yönetiyordu. Ürdün'de 1921'de Haşimi hanedanı liderliğinde monarşi kurulmuştur. Mekke Şerifi Hüseyin'in oğlu I. Abdullah 1921-1946 arasında Emir olarak anılmış ve Ürdün'ün bağımsızlığını kazanmasıyla 25 Mayıs 1946'da ilk kez Kral unvanını almıştır. Kral'a majesteleri diye hitap edilir. Hüküm süren krallar ve tahtta bulundukları yıllar aşağıda gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz Krallığı</span> Orta Doğuda Hicaz bölgesinde hüküm sürmüş bir devlet

Hicaz Haşimi Krallığı, Orta Doğu'da Hicaz bölgesinde Haşimi Hanedanlığı tarafından yönetilmiş bir devletti. Arap İsyanı esnasında Mekke Şerifi Hüseyin'in Osmanlı ordusunu Arabistan Yarımadası'ndan sürmek için Britanya İmparatorluğu güçleri ile ittifak içinde mücadele etmesi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşı'nda Britanya İmparatorluğu'na yenilerek, bölgeyi tamamen kaybetmiş ve Hicaz millî bağımsızlığını kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan tarihi</span>

Suudi Arabistan tarihi, Arabistan coğrafyası ve Suudi ailesinin tarihidir. Arabistan antik dönemlerden beri Arap kabilleleri varlık göstermiştir. Dinler tarihi açısındanda önemli bir yere sahiptir. İslami hanedanlıkların birçoğu Arabistan coğrafyasında varlık göstermiştir.

Mekke tarihi, Mekke kentinde geçen olayları kapsar. Mekke, tarihi boyunca pek çok devlete ev sahipliği yapsa da bu devletler genelde İslam devletiydi. Mekke, İslam dinin kutsal kentidir. Kâbe, Mekke tarihinin şekillenmesinde etkili olmuştu. Mekke ilk başta Arap kabilleleri tarafından kontrol edilmiş daha sonraları Muhammed tarafından fethedilmiştir. Dört Halife, Emevi Hanedanlığı, Abbasi Hanedanlığı, Fatımiler ve Osmanlı İmparatorluğunun idaresinde kalmıştı. Modern zamanda ise Hicaz Emirliği ve şu anda Suudi Arabistan'ın kontrolündedir. İslam tarihi boyunca Hac görevi için müslümanlar, Mekke'ye gitmiş ve İslam devletleri Mekke'ye gidişi kolaylaştırmak için bazı yerlere dinlenme yerleri kurmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Şerif Ordusu</span> Arap İsyanının ana ordusu

Arap Ordusu olarak da bilinen Şerif Ordusu veya Hicaz Ordusu, I. Dünya Savaşı'nın Osmanlı cephelerinin bir parçası olan Arap İsyanı'nın arkasındaki askerî güçtü. 1916'da "Arapların Sultanı" ilan edilen Hicaz Krallığı'ndan Şerif Hüseyin bin Ali, Arap halkını bağımsız bir hükûmet altında birleştirme nihai hedefiyle Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir isyanda Şerif Ordusu'na liderlik etti. İngilizler tarafından hem mali hem de askeri olarak desteklenen Hüseyin'in kuvvetleri Hicaz'dan kuzeye doğru yavaş yavaş ilerledi ve İngiliz kontrolündeki Mısır Seferi Kuvvetleri ile birlikte savaşarak sonunda Şam'ı ele geçirdi. Şerif Ordusu mensupları burada Şerif Hüseyin'in oğlu Faysal liderliğinde Suriye Arap Krallığı olarak bilinen kısa ömürlü bir monarşi kurdu.