İçeriğe atla

Hezbaniler

Hezbaniler (Kürtçe: Hecbanî, Hezbanî - ھەزەبانی‎), tarihsel Orta ve Kuzeydoğu Kürdistan'da Erbil, Uşnu ve Urmiye merkezli bölgelerde çeşitli gruplara ayrılmış, Orta Çağ dönemi, Müslüman bir Kürt kabilesidir.

Hezbani kabilesinin kuruluş tarihi tam olarak bilinmese de 906 yıllarında kurulduğu tahmin edilmektedir. Egemenlik sahaları doğuda Meraga ve Urmiye, kuzeyde Salmas, batıda ise Erbil ve de Musul bölgelerini içeriyordu. 10. yüzyılda, Kuzeye doğru, Uşnu ile Urmiye Gölü çevresindeki bölgelere göç ettiler ve bölgeye hakim oldular, daha sonra Azerbaycan ve Kafkasya'ya kadar yayılıp birkaç kol ve şubelere ayrıldılar.[1]

Selahaddin Eyyubi de Hezbani Kürtleri'nin Revvadi kolundandır.[2]

Hezbani Mirleri

  • Muhammad kurê Bilal (906-943)
  • Jafar kurê Shakkoya
  • Mir Hija Musk kurê Shakko
  • Hidja kure Rabib al Dawla (1040-1045)
  • Mir Şeraffeddin Isa Kurê Musk (1045-1050)
  • Mir Salar Kurê Musa (1046)
  • Mir Hasan Ali Kurê Musk (1046–1048)
  • Mir Ali Hasan Kurê Musk (1048–1063)
  • Mir Hija II, Husain kurê Hasan (1063-1080)

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yezîdîler</span> Etno-dinsel Kürt topluluğu

Yezîdîler veya Ezîdîler, çoğunlukla Kürtçe konuşan etnodinsel bir topluluğa verilen isimdir.

Kürtler, doğuda Zagros Dağları'ndan batıda Toros Dağları'na ve güneyde Hemrin Dağları'ndan kuzeyde Kars–Erzurum platolarına kadar uzanan coğrafi bölgede yoğun yaşayan, 2017 yılı tahminlerine göre dünyada yaklaşık 36–45 milyon nüfusa sahip olan İranî bir halktır. Bugün dünyadaki en büyük Kürt nüfusu, 15–20 milyon civarı ile Türkiye'de bulunurken; İran, Irak ve Suriye'de de sayıları 3 ila 12 milyon arasında değişen önemli Kürt nüfusları bulunmaktadır. Gerek Orta Doğu'daki siyasi ve sosyal karmaşalar ve sorunlar, gerekse diğer sebepler dolayısıyla özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında oluşan göçler sonucunda Batı Avrupa başta olmak üzere Kuzey Amerika ve Orta Asya gibi farklı bölgelere yerleşmiş bir Kürt diasporası da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Eyyûbîler</span> Orta Doğuda hüküm sürmüş olan geç dönem Orta Çağ Kürt devleti (1171–1250)

Eyyûbîler, Eyyûbîler Devleti veya Eyyûbî Sultanlığı, Zengî Devleti'nin komutanı ve daha sonradan Fâtımî Devleti'nin veziri olan Selahaddin Eyyubi'nin 1171 yılında kurduğu Eyyûbî Hanedanı'nın Mısır ve Suriye'de egemen olduğu Sünni Müslüman bir devlettir. En güçlü olduğu dönemde Mısır, Suriye, Irak, Hicaz, Filistin, Libya, Yemen ve Levant bölgelerini egemenliği altında tutmuştur. 1171'de Selahaddin Eyyubi tarafından Mısır'daki Şii Fâtımî Hâlifeliği'nin ortadan kaldırılmasının ardından doğan bir iktidar boşluğuyla tarih sahnesine çıkan devlet, 1187'de Hıttin Muharebesi ile Kudüs'ü Hristiyanlardan geri almış ve Orta Doğu'da önemli bir güç hâline gelmiştir. Hanedanlık, bölgedeki hâkimiyetini 13. yüzyılın ortalarına kadar sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kürt dilleri</span> Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren dil

Kürt dilleri veya Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'ın kuzeyi ve kuzeydoğusu ile İran'ın batısında yaşayan Kürtler tarafından konuşulan bir dil koludur. Kürtçe Irak'ta, Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde ve de facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde resmî dil statüsüne sahiptir. Kürt dillerinin yukarıda belirtilenler haricinde Ermenistan, Gürcistan, Türkmenistan, Lübnan, Afganistan, Rusya gibi ülkelerde az sayıda konuşanı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Medler</span> Antik İranlılar

Medler, İran'ın kuzeybatı bölgesinde yaşayan eski İran halklarından biridir. Yunanlar bu halkın yaşadığı bölgeye Medya adını vermişlerdir. Medler ilk kez Asur kralı III. Salmaneser'in dönemindeki yazılarda "Mada" adı ile kaydedilmişlerdir. Medler'in şu anki adı Antik Yunan dilindeki Mêdos'tan (Μῆδος) gelmektedir. Asurlular "Medyan ülkesi", Kurmada, Mata veya Manda olarak kendilerinden bahsederken, Babiller onları Ummān-manda olarak adlandırdılar.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1068</span> galaksi

Messier 77, Balina takımyıldızı yönünde bulunan bir çubuklu sarmal gökada. Dünya'dan uzaklığı yaklaşık olarak 47 milyon ışık yılı olup, 1780 yılında Pierre Méchain tarafından keşfedilmiştir. Messier kataloğunun en büyük gökadalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan</span> Orta Doğuda Kürtlerin yoğunlukta olduğu bölgelerin genel adı

Kürdistan Kafkaslar'ın güneyi ve Orta Doğu'da, Ermenistan, Irak, İran, Suriye ve Türkiye'ye ait toprakların bir kısmını kapsayan jeokültürel bölge. Siyasi bakımdan özerk, federal bir bölge olarak uluslararası resmî tanınmaya sahip olan tek bölge Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'dir. Bölgenin kuzeybatı İran’a karşılık gelen kısmı Kürdistan adıyla eyalet statüsündedir. Ayrıca Suriye'de de Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tek taraflı olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mahabad Cumhuriyeti</span> 1946da kurulmuş tanınmayan Kürt devleti

Mahabad Cumhuriyeti, Ocak 1946'da Sovyetler Birliği'nin desteğiyle kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle aynı yıl içinde yıkılan, Birleşmiş Milletler tarafından tanınmamış Kürt devletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kadı Muhammed</span> Mahabad Kürt Cumhuriyetinin lideri

Kadı Muhammed, İran Kürdü lider, devlet adamı ve Mahabad Cumhuriyeti'nin kurucusudur. İran Kürdistan Demokrat Partisi'nin başkanı olarak siyaset yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kerim Han Zend</span> Kerim Han Zend bir Kürt İran hükümdarı

Kerim Han Zend, 1705; Şiraz - 1 Mart 1779; Şiraz) İran'ın hükümdarı ve 1760 - 1779 yılları arasında İran'ın fiili Şah'ı ve Zend Hanedanı'nın kurucusu.

Caf, Zagros bölgesi kökenli ve şu anda Irak ve İran'da yaşayan Kürt bir aşiret.

<span class="mw-page-title-main">Elon Musk</span> Amerikalı iş insanı

Elon Reeve Musk, mühendis, endüstriyel tasarımcı, teknoloji girişimcisi ve hayırseverdir. Elon Musk, SpaceX uzay şirketinin kurucusu, CEO'su ve mühendislik ile tasarım ofisleri şefi; erken yatırımcı, Tesla otomotiv şirketinin CEO'su ve ürün mimarı, X Corp.'un sahibi, yönetim kurulu başkanı ve CTO'su, The Boring Company ve XAI şirketinin kurucusu, Neuralink, Starlink ile OpenAI'nin kurucu ortağı ve ayrıca ilk eş başkanıdır. Doğduğu yer olan Güney Afrika Cumhuriyeti dışında, Kanada ve ABD vatandaşıdır ve yirmi yaşında göç ettiği ABD'de yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Revvâdîler</span> Azerbaycanda kurulmuş Müslüman bir hanedanlık

Revvadiler, 1071-955 yılları arasında Azerbaycan'ın kuzeybatı bölgesinde bulunmuş Sünni Müslüman bir Kürtleşmiş Arap hanedanıydı. Revvadiler 8. yüzyılın sonlarında ve 9. yüzyılın başlarında Tebriz ve güneydoğu Azerbaycan'ı yönetti. Aile, 10. yüzyılın başlarında Kürtleşerek Tebriz ve Meraga merkezli hale geldi.

Bu listede, tarihte Kürtler tarafından kurulmuş devletler, hanedanlıklar ve otonomiler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kürtlerin kökeni</span> Kürtlerin kökeni hakkında genel bakış

Kürtlerin kökeni, Orta Doğu'da yaşayan bir etnik grup olan Kürtlerin oluşumu. Akademisyenler, Kürt sözcüğünün kökeni için farklı teoriler ortaya atmışlardır. Bir teoriye göre, Orta Farsçada "göçebe; çadır-satıcısı" terimi olan 𐭪𐭥𐭫𐭲 kwrt- olarak kullanıldığı öne sürülmüştür. Kürt sözcüğü en az 17. yüzyıla kadar bir kolektif kimlik terimi (etnonim) olarak kullanılmamıştır. Sözcük, bundan ziyade Kürtçe konuşan nüfusa, komşu popülasyonlarca verilen bir isimdi. Bölgede yaşayan kitle için bu kimliğin ana belirteci klan ve aşiretlerinin belirledikleri mensubiyetleri olmuştur. Kürtler, Hint-Avrupa göçü öncesi bölgede bulunan gruplar dahil olmak üzere, birden çok kabile ve etnik grubun birleştiği heterojen kökenlere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span> Kürt ve Yahudi ilişkileri

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-İsrail ilişkileri, Kürt ve Yahudi halkları arasındaki ilişkilerin tarihsel arka planını ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile İsrail arasındaki mevcut siyasi ve ekonomik ilişkileri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span>

Bulgaristan-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri, Bulgaristan ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki ikili ilişkilerdir. Bulgaristan, 2014 yılından bu yana Erbil'de bir ticaret ofisi aracılığıyla Kürdistan Bölgesi'nde temsil edilirken, Kürdistan Bölgesi'nin Bulgaristan'da temsilciliği bulunmamaktadır. 2012 yılında, Kürt Cumhurbaşkanı Mesud Barzani resmi bir ziyaret için Bulgaristan'a gitti ve Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev ve Başbakan Boyko Borisov ile bir araya geldi. Mayıs 2017'de Başkan Barzani, Bulgaristan'a yaptığı resmi bir ziyarette Cumhurbaşkanı Boyko Borislov ile bir araya geldi.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman Kasımlı</span> Kürt politikacı

Abdurrahman Kasımlı, Kürt siyasetçi ve Kürt lider. Kasımlo, 1973-1989'a kadar İran Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP-İ) Genel Sekreterliğini yapmıştır.

Arap Kemeri, Suriye Baas hükümetinin Haseke Valiliği'nin kuzeyindeki Kürt bölgelerini Araplaştırma projesidir. Projenin temel amacı bölgenin etnik yapısını Araplar lehine çevirmek ve diğer etnik grupların, özellikle de Kürtlerin aleyhine çevirmekti. Proje Esad Gölü'nün oluşturulması ile yerlerinden edilen Arapların Kürt bölgelerine yerleştirilmesiyle arazilerin ele geçirilmesini içeriyordu.