Hermas'ın Çobanı

Hermas'ın Çobanı,^[1][2] MS 150'de kim olduğu bilinmeyen, Havarisel Baba olarak kabul edilen Hermas isimli bir Hristiyan tarafından kaleme alınmış önemli bir Erken Hristiyanlık metnidir. Eser ikinci yüzyılın başlarından günümüze dek gelen Yunanca kaleme alınmış bir çalışmasıdır. Özellikle Lyonlu İreneus ve İskenderiyeli Klemens tarafından külliyat olarak kararlaştırıp kanonize edildiğinde tam olarak Yeni Ahit metinleri arasından seçilmemişlerdi.

Ne zaman ve nerede yazıldığı eserin dilinde ve iletmek istediği teolojik mesaj ile belirlenmektedir. Roma Episkoposu Klemens'e atıfta bulunulması, 88 ile 97 arasında görmüş olduğu ilk iki görümün arasına yerleştirilir. Romalılara yönelik kaleme alınan mektupta (16:14) Pavlus, Hermas'ın da içinde olduğu Hristiyan topluluklarını selamlar. Bundan dolayı da bazı yorumcular, Origenes’te doğruladığı gibi “Çoban” eserinin yazarı olduğuna inanıyorlar. Bununla birlikte teolojik doğası ve Yuhanna metinleriyle benzerliği (Yuhanna İncili ve Esinleme) bizlere daha çok M.S. ikinci yüzyıla ait olabileceğini vurguluyor.

Pavlus'un metnin yazarı olduğu düşüncesini savunabilmek zordur. Yazar kendisinin gençliğinde bir köle olarak satıldığını ve Roma'ya gönderildiğini söyler. Sıklıkla yaptığı ibrani adetleri kendisinin Yahudi kökenli olduğuna işaret eder. Metinde çokça kendisinden ve başına gelen trajedilerden bahseder, malvarlığını kaybetmesi, çocuklarının baskılar zamanında dinden dönmeleri ve uygunsuz hayatları gibi. Ancak yazar dürüst ve dindar birisidir ve zorluklar karşısında inancını korumuştur.

Eser beş görüm, on iki emir ve on benzetmeden oluşmaktadır. Metnin içeriğinde çoban kılığında dünyaya gelen bir melek anlatılmaktadır. Alegoriye dayanır ve Kilise'ye özel ilgi gösterir, imanlıların insani kişiliklerine ve toplumsal yaşamlarına zarar verecek günahlardan kaçınmaya, günahlarından da tövbe etmeye çağırır.

İlk Hristiyan metinlerinin çoğunda olduğu gibi, Hermas'ın Çoban eseri, ilgilendiği konuların ciddiyeti ve ağırlığının yanı sıra, karamsarlıktan uzak, insanlara iyimser ve yaşamlarına umut katacak ifadeler içermektedir.

Mektupta vaftiz ile beraber tam bağışlanma alındığına göre, vaftizden sonra işlenen tüm günahların kefaret ve gerçek tövbe gerektirdiğini açıkça dile getirmektedir. Kefaret hızla ödenmeli ve ıslah etmelidir. Elbette ki kefaretin asıl amacı günahkarı tamamen yenilemek olmadır. Böyle bir değişimin kanıtı günahkarın telafi etme arzusunu en azından oruç ile göstermesi olacaktır. Kefaret günahkarın aklanmasının bir parçasıdır.

Mektupta Kutsal Ruh ve Oğul sıklıkla aynı kişi olarak tanımlamıştır. Hermas'a göre Üçlü Birlik Baba Tanrı, Kutsal Ruh ya da Oğul ve Kurtarıcı yani insan bedenindeki Mesih'ten oluşmaktadır.

Hermas vaftizin kurtuluş için o kadar elzem olduğunu düşünmekteydi ki, Hristiyanlık öncesi dönemde yaşamış doğru kişilerin ölümlerinden sonra Havariler tarafından vaftiz edileceğini öğretiyordu.