İçeriğe atla

Heptan

Heptan
Ball-and-stick model of the heptane molecule
Adlandırmalar
Tercih edilen IUPAC adı
Heptan[1]
Diğer adlar
Septan[2]
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
1730763
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
ECHA InfoCard100.005.058 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 205-563-8
49760
MeSHn-heptane
RTECS numarası
  • MI7700000
UNII
UN numarası1206
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/C7H16/c1-3-5-7-6-4-2/h3-7H2,1-2H3 
    Key: IMNFDUFMRHMDMM-UHFFFAOYSA-N 
  • CCCCCCC
Özellikler
Kimyasal formülC7H16
Molekül kütlesi100,20 g mol−1
Görünüm renksiz sıvı
Kokubenzin benzeri
Yoğunluk0.6795 g cm−3[3]
Erime noktası[dönüştürme: geçersiz sayı]
Kaynama noktası9.838[3] °C (17.740 °F; 10.111 K)
Çözünürlük (su içinde) 0.0003% (20 °C)[4]
log P4.274
Buhar basıncı5.33 kPa (at 20.0 °C)
12 nmol Pa−1 kg−1
−85.24·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD) 1.3855[3]
Akmazlık 0.389 mPa·s[5]
Dipol momenti 0.0 D
Termokimya
224.64 J K−1 mol−1
Standart molar entropi (S⦵298)
328.57 J K−1 mol−1
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)
−225.2 – −223.6 kJ mol−1
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298)
−4.825 – −4.809 MJ mol−1
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS02: Alevlenir GHS07: Zararlı GHS08: Sağlığa zararlı GHS09: Çevreye zararlı
İşaret sözcüğü DANGER
Tehlike ifadeleri H225, H304, H315, H336, H410
Önlem ifadeleri P210, P261, P273, P301+P310, P331
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 1: Maruziyet tahrişe neden olabilir, ancak yalnızca hafif kalıcı hasar oluşturur. Örnek: TerebentinYanıcılık 3: Hemen hemen tüm ortam sıcaklık koşullarında tutuşabilen sıvılar ve katılar. Alevlenme noktası 23 ila 38 °C arasındadır (73 ila 100 °F). Örnek: BenzinKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
1
3
0
Parlama noktası[dönüştürme: geçersiz sayı]
Kendiliğinden tutuşma
sıcaklığı
2.230 °C (4.050 °F; 2.500 K)
Patlama sınırları1.05–6.7%
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
17,986 ppm (fare, 2 saat)[6]
16,000 ppm (insan)
15,000 ppm (fare, 30 dk)[6]
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) TWA 500 ppm (2000 mg/m3)[4]
REL (tavsiye edilen) TWA 85 ppm (350 mg/m3) C 440 ppm (1800 mg/m3) [15-minute][4]
IDLH (anında tehlike) 750 ppm[4]
Benzeyen bileşikler
Benzeyen alkanlar
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

n-Heptan (C7H16), alkanlar sınıfından doymuş bir hidrokarbondur. Oda sıcaklığında sıvı hâldedir. Çözücü olarak sanayi ve laboratuvarlarda kullanılır. Yanıcıdır.

Kullanımları

Heptan ve birçok izomeri laboratuvarlarda apolar çözücüler olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Sıvı olduğundan taşınması ve depolanması kolaydır.

Heptan ayrıca pul koleksiyoncuları tarafından yapışkan sökücü olarak da kullanılır.

Sulu brom, sulu iyottan heptan içerisine ekstraksiyon sonrasındaki görünümüyle ayırt edilebilir. Suda hem brom hem de iyot kahverengi görünür. Bununla birlikte, iyot heptan içinde çözündüğünde mora dönerken, brom çözeltisi kahverengi kalır.

Sağlık etkileri

Heptan buharlarına akut maruziyet, baş dönmesine, uyuşukluğa, koordinasyon bozukluğuna, iştah kaybına, mide bulantısına, dermatite, kimyasal pnömoniye, bilinç kaybına veya olası periferik nöropatiye neden olabilir.[7]

Bir CDC çalışmasında, heptana uzun süre maruziyetin bazı çalışanlarda rehavete ve sarhoşluğa, yakındaki kişilerde ise maruziyetten sonra 30 dakika süren sersemliğe neden olabileceği bulunmuştur.[8]

İzomerleri

Heptanın dokuz tane izomeri vardır.

  • Heptan (n-heptan), H3C–CH2–CH2–CH2–CH2–CH2–CH3
  • 2-Metilhekzan (izoheptan), H3C–CH(CH3)–CH2–CH2–CH2–CH3
  • 3-Metilhekzan, H3C–CH2–C*H(CH3)–CH2–CH2–CH3 (kiral)
  • 2,2-Dimetilpentan, (H3C)3–C–CH2–CH2–CH3
  • 2,3-Dimetilpentan, (H3C)2–CH–C*H(CH3)–CH2–CH3 (kiral)
  • 2,4-Dimetilpentan, (H3C)2–CH–CH2–CH–(CH3)2
  • 3,3-Dimetilpentan, H3C–CH2–C(CH3)2–CH2–CH3
  • 3-Etilpentan, H3C–CH2–CH(CH2CH3)–CH2–CH3
  • 2,2,3-Trimetilbütan, CH3–C(CH3)2–CH(CH3)–CH3

Kaynakça

  1. ^ "n-heptane – Compound Summary". PubChem Compound. Identification and Related Records: National Center for Biotechnology Information. 16 Eylül 2004. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2012. 
  2. ^ Hofmann, August Wilhelm Von (1 Ocak 1867). "I. On the action of trichloride of phosphorus on the salts of the aromatic monamines". Proceedings of the Royal Society of London. 15: 54-62. doi:10.1098/rspl.1866.0018. 
  3. ^ a b c d Haynes, William M., (Ed.) (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (92. bas.). Boca Raton, FL: CRC Press. s. 3.290. ISBN 1-4398-5511-0. 
  4. ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0312". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  5. ^ Dymond, J. H.; Oye, H. A. (1994). "Viscosity of Selected Liquid n-Alkanes". Journal of Physical and Chemical Reference Data. 23 (1): 41-53. Bibcode:1994JPCRD..23...41D. doi:10.1063/1.555943. ISSN 0047-2689. 
  6. ^ a b "n-Heptane". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH). 
  7. ^ Patty, FA; Yant, WP (1929). "Odor intensity and symptoms produced by commercial propane, butane, pentane, hexane, and heptane vapor". Report of Investigations. US Department of Commerce, U.S. Bureau of Mines. No. 2979 (December): 1-10. 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2024. 
  8. ^ "CDC - Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH): n-Heptane - NIOSH Publications and Products". www.cdc.gov (İngilizce). 2 Kasım 2018. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Propanol</span> kimyasal bileşik

Propanol, üç karbonlu doymuş alifatik alkol. Normal propanolün (n-propanol) formülü CH3CH2CH2OH olup buna 1-propanol de denir. Renksiz, akışkan, keskin ve hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Su ve organik çözücülerde çözünür. n-Propanol, karbon monoksit ve hidrojenden metanol elde ederken, propan ve bütanın oksidasyonu esnasında ve Fischer-Tropsch reaksiyonunda yan ürün olarak elde edilir. Etilen, karbon monoksit ve hidrojenden okso sentezi ile imalatı cezbedici bir yoldur. n-propanol en çok çözücü ve kimyasal ara madde olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Gümüş nitrat</span>

Gümüş nitrat en önemli gümüş tuzudur. Renksiz ağır kristallerden oluşur. Tıpta dağlamak maksadıyla kullanılır ve antibakteriyel özelliği vardır. Bu özelliğinden dolayı siğil tedavisinde sıkça kullanılır. Ayrıca deriyi ve organik maddeleri karartmada tercih edilir. Deriyi kararttığından cehennem taşı ismini almıştır. Suda ve alkolde kolayca çözündüğünden birçok gümüş bileşiklerinin elde edilmesinde ilkel madde olarak kullanılır. En çok kullanıldığı yerler, başta fotoğrafçılık olmak üzere mürekkepler, saç boyası yapımı ve gümüş kaplamacılığıdır.bileşenleri gümüş ve nitrik asittir. Sentezi ise örnekteki formüle göre yapılır:

Ag + 2 HNO3 → AgNO3 + NO2 + H2O
<span class="mw-page-title-main">Nonan</span>

Nonan(C9H20) alkanlar sınıfından doymuş bir hidrokarbondur. Erime sıcaklığı −90,61 °C'dir, kaynama sıcaklığı ise 151 °C'dir. 35 tane yapı izomeri vardır. Yoğunluğu 0,718 g/cm³'tür.

<span class="mw-page-title-main">Siklohekzan</span>

Siklohekzan; molekül formülü C6H12 olan, bir tane halka bulunduran sikloalkanlara dâhil olan bir bileşiktir. Siklohekzan renksiz, yanıcı bir sıvıdır. Çeşitli yollardan eldesi mümkündür. Siklohekzanın erime sıcaklığı 6,47 °C, kaynama sıcaklığı ise 80,74 °C'dir.

<span class="mw-page-title-main">Parathion</span> kimyasal bileşik

Parathion-etil veya dietil parathion olarak da adlandırılan ve "Folidol" olarak da bilinen parathion, bir organofosfat insektisit ve akarisittir. 1940'larda IG Farben tarafından geliştirilmiştir. İnsanlar da dahil olmak üzere, hedef olmayan organizmalar için oldukça zehirlidir, bu yüzden kullanımı çoğu ülkede yasaklanmış veya sınırlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">N-Bütanol</span> Kimyasal bileşik

n-Bütanol ya da 1-Bütanol C
4H
9OH formülüne sahip, 4 karbonlu bir birincil alkoldür. Alkol izomerleri arasında 2-bütanol, izobütanol ve tert-Bütanol bulunur. Dietil eterin izomeridir. N-bütanol doğal olarak şeker ve karbonhidratların içinde az miktarda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">İzobütanol</span> Kimyasal bileşik

İzobütanol (CH
3)
2CHCH
2OH formülüne sahip bir alkoldür. Kendine has bir kokusu vardır ve çözücü olarak kullanılır. İzomerleri olan n-bütanol, 2-bütanol ve tert-bütanol endüstride önemli bir yere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Tert-bütanol</span> Kimyasal bileşen

tert-Bütil alkol (TBA) ya da tert-Bütanol (CH3)3COH yapısal formülüne sahip alkol. Bazen t-BuOH olarak yazılır. Bütanollerin dört izomerinden biridir. Erime noktası oda sıcaklığına yakın renksiz bir katıdır.

<span class="mw-page-title-main">Metil metakrilat</span> kimyasal bileşik

Metil Metakrilat (MMA), CH
2C(CH
3)COOCH
3 formüllü organik bileşik. Metakrilik asitin Metil esteridir. Renksiz, yanıcı bir sıvıdır. Polimer üretimi için her yıl tonlarca MMA monomeri üretilir. Erime noktası -48 °C, kaynama noktası 101 °C'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tetrahidrofuran</span> Kimyasal Bileşik

Tetrahidrofuran, kısaca THF olarak bilinen, (CH2)4O formüllü bir halkalı eterdir. Suda çözünen, dietil eter benzeri bir kokusu olan renksiz, organik bir sıvıdır. Polar olduğundan iyi bir çözücüdür. Zehirli değildir. Başka bir çözücü olan bütanonun izomeridir.

2-Nitrotoluen veya orto-nitrotoluen CH3C6H4NO2 formülüne sahip bir organik bileşiktir. α (−9.27 °C) ve β (−3.17 °C) olarak iki formda kristalleşen soluk sarı bir sıvıdır. Esas olarak, çeşitli boyaların üretiminde bir ara madde olan o-toluidinin öncül maddesisir.

<span class="mw-page-title-main">2-Metilhekzan</span> kimyasal bileşik

2-metilhekzan (C7,H16, aynı zamanda izoheptan, etilizobütilmetan olarak da bilinir) bir heptan izomeridir. Yapısal olarak ikinci karbon atomuna bağlı bir metil grubu olan bir hekzan molekülüdür. Ticari olarak temin edilebilen heptan ürünlerinde safsızlık olarak bulunur, ancak n-heptan (düz zincirli heptan) ile karşılaştırıldığında çok benzer fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip olduğu için genellikle reaksiyonlar açısından safsızlık olarak kabul edilmez.

<span class="mw-page-title-main">4-Nitroklorobenzen</span>

4-Nitroklorobenzen ClC6H4NO2 formülüne sahip bir organik bileşiktir. Soluk sarı renkte bir katıdır. 4-Nitroklorobenzen, lastikte bulunan yaygın antioksidanlar da dahil olmak üzere endüstriyel olarak kullanılan bir dizi bileşiğin üretiminde yaygın bir ara maddedir. ClC6H4NO2 formülüne sahip diğer izomerler arasında 2-nitroklorobenzen ve 3-nitroklorobenzen bulunur.

<i>sec</i>-Amil asetat

sec-Amil asetat organik bileşik ve bir esterdir. sec-amil alkol (2-pentanol) ve asetik asidin esterleşme reaksiyonu ile oluşur. Renksiz bir sıvıdır.

Bromoetan olarak da bilinen etil bromür, haloalkanlar grubuna ait bir kimyasal bileşiktir. Kimyacılar tarafından EtBr olarak kısaltılır. Bu uçucu bileşik, eter benzeri bir kokuya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Bütil asetat</span>

n-Bütil asetat, CH
3CO
2(CH
2)
3CH
3 formülüne sahip organik bir bileşiktir. Renksiz, yanıcı bir sıvı, n-bütanol ve asetik asitten elde edilen esterdir. Tatlı bir muz veyâ elma kokusuna sahiptir ve birçok meyve türünde bulunur. Elmalar, özellikle 'Red Delicious' çeşidinin tadı bu kimyasaldandır. Bal arılarının Koschevnikov bezi tarafından yayılan alarm feromonları bütil asetat içerir.

1,2-Dikloroetilen (1,2-DCE) ya da 1,2-dikloroeten, C
2H
2Cl
2 moleküler formülüne sahip bir çift organoklorür bileşiğinin adıdır. Her ikisi de hoş kokulu renksiz sıvılardır. Cis-1,2-dikloroetilen veya trans-1,2-dikloroetilen olmak üzere iki geometrik izomerden herhangi biri olarak mevcut olabilir, ancak sıklıkla ikisinin bir karışımı olarak kullanılır. Çoğu cis-trans bileşiğin aksine Z izomeri (cis), E izomerinden (trans) daha stabildir. 1,2-Dikloroetilen çifti, yağlar için çözücü olarak kullanılır.

Morfolin, O(CH
2CH
2)
2NH kimyasal formülüne sahip organik bir kimyasal bileşiktir. Bu halkalı bileşik, hem amin hem de eter fonksiyonel grupları içerir. Amin nedeniyle morfolin bir bazdır; konjuge asidine morfolinyum denir. Örneğin, morfolinin hidroklorik asitle işlenmesi, morfolinyum klorür tuzunu oluşturur. Zayıf, amonyak veya balık benzeri bir kokuya sahip, renksiz bir sıvıdır. Morfolinin adlandırılması, onun morfinin yapısının bir parçası olduğuna inanan Ludwig Knorr'a atfedilir.

<span class="mw-page-title-main">Dimetilasetamid</span>

Dimetilasetamid, CH3C(O)N(CH3)2 formülüne sahip bir asetamid türevi. Yüksek kaynama noktasına sahip ve suda çözünen renksiz bir sıvıdır, organik sentezlerde çözücü olarak kullanılır. Bu bileşik bazlara karşı dirençlidir ve bu nedenle sodyum hidroksit içeren reaksiyonlar için ideal bir çözücüdür. Poliakrilonitril ve Spandex gibi sentetik lifler için de çözücü olarak kullanılır.

Freon-11, CFC-11 veya R-11 olarak da adlandırılan trikloroflorometan bir kloroflorokarbondur (CFC). Oda sıcaklığında kaynayan, renksiz ve tatlı kokulu bir sıvıdır. CFC-11, stratosferik ozon tabakasına zarar veren, ozon tabakasını incelten bir maddedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.