İçeriğe atla

Hepatit A

Hepatit A
Hepatit A’nın sebep olduğu bir sarılık vakası
UzmanlıkEnfeksiyon hastalıkları Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Hepatit A, hepatit A virüsünün (HAV) karaciğerde yol açtığı akut bir bulaşıcı hastalıktır.[1] Çoğu vakada, özellikle küçüklerde çok az belirti verir ya da hiç vermez.[2] Hastalığın bulaşması ile belirtilerin ortaya çıkması arasındaki süre iki ila altı haftadır.[3] Hastalık belirti verdiğinde bu belirtiler tipik olarak sekiz hafta devam eder. Bu belirtiler arasında halsizlik, bulantı, kusma, ishal, sarılık, ateş ve karın ağrısı sayılabilir.[2] Hastaların yaklaşık %10–15'inde hastalığın bulaşmasını izleyen altı ay içerisinde belirtilerin tekrarlandığı görülür.[2] Akut karaciğer yetmezliği nadiren görülür ve daha çok yaşlılarda rastlanır.[2]

Sebepleri

Genellikle hastalık virüsünü içeren dışkının bulaştığı gıdanın yenilmesi ya da suyun içilmesi ile yayılır.[2] Yeterince pişirilmemiş kabuklu deniz ürünleri görece yaygın bir hastalık sebebidir.[4] Hastalığın bulaştığı kişiyle yakın temas yoluyla ve homoseksüel ilişki ile de yayılabilir.[2] Damar içi ilaç bağımlılarında da sık görülür. Çocuklara hastalık bulaştığında çoğunlukla belirti görülmemekle birlikte başkalarına bulaştırabilirler.[2] Tek bir bulaşmadan sonra ömür boyu bağışıklık kazanılır.[5] Hastalığın belirtileri diğer bir dizi hastalığa benzediğinden, teşhisi için kan testi gereklidir.[2] Bilinen beş hepatit virüsünden birisidir: A, B, C, D ve E.

Korunma ve Tedavi

Hepatit A aşısı korunmada etkindir.[2][6] Bazı ülkelerde çocuklar için ve daha önce aşılanmamış yüksek risk grubundaki kişiler için rutin olarak önerilir.[2][7] Etkisinin ömür boyu sürdüğü düşünülmektedir.[2] Diğer korunma önlemleri arasında ellerin yıkanması ve yemeğin düzgün pişirilmesi sayılabilir.[2] Özel bir tedavisi yoktur sadece semptomatik tedavi yapılır. İhtiyaca göre istirahat ve bulantı ile kusmaya yönelik ilaç tedavisi yapılabilir.[2] Enfeksiyonlar genellikle tamamen ortadan kaybolur ve kalıcı bir karaciğer hastalığına yol açmaz.[2] Eğer akut karaciğer yetmezliği ortaya çıkarsa tedavisi karaciğer naklidir.[2]

Epidemiyoloji

Her yıl dünya genelinde, belirti veren 1,5 milyon vaka ortaya çıkar[2] ve toplam vaka sayısı muhtemelen onlarca milyondur.[8] Dünyanın hıfzıssıhha önlemleri zayıf olan ve yeterli temiz suya sahip olmayan bölgelerinde daha yaygındır.[7] Gelişmekte olan ülkelerde 10 yaşından küçük çocukların yaklaşık %90'ı hastalık virüsünü kapmış ve dolayısıyla erişkinlik döneminden önce bağışıklık kazanmışlardır.[7] Çocukların küçük yaşta hastalıkla karşılaşmadığı ve yaygın aşılamanın yapılmadığı orta seviyedeki gelişmiş ülkelerde sıklıkla salgın şeklinde ortaya çıkar.[7] 2010 yılında akut hepatit A hastalığından dolayı 102.000 kişi ölmüştür.[9] Virüs kaynaklı hepatite dair farkındalık oluşturmak için her sene 28 Temmuz günü Dünya Hepatit Günü olarak ilan edilmiştir.[7]

Kaynakça

  1. ^ Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4.4 sayfalar =541-4 bas.). McGraw Hill. ISBN 0-8385-8529-9. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Matheny, SC; Kingery, JE (1 Aralık 2012). "Hepatitis A". Am Fam Physician. 86 (11). ss. 1027-34; quiz 1010-2. PMID 23198670. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2015. 
  3. ^ Connor BA (2005). "Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler". Am. J. Med. 118 (Suppl 10A). ss. 58S-62S. doi:10.1016/j.amjmed.2005.07.018. PMID 16271543. 
  4. ^ Bellou, M.; Kokkinos, P.; Vantarakis, A. (Mart 2013). "Shellfish-borne viral outbreaks: a systematic review". Food Environ Virol. 5 (1). ss. 13-23. doi:10.1007/s12560-012-9097-6. PMID 23412719. 
  5. ^ The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases. Infobase. 2006. s. 105. ISBN 9780816069903. 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2015. 
  6. ^ Irving, GJ.; Holden, J.; Yang, R.; Pope, D. (2012). "Hepatitis A immunisation in persons not previously exposed to hepatitis A". Cochrane Database Syst Rev. Cilt 7. ss. CD009051. doi:10.1002/14651858.CD009051.pub2. PMID 22786522. 
  7. ^ a b c d e "Hepatitis A Fact sheet N°328". World Health Organization. Temmuz 2013. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2014. 
  8. ^ Wasley, A; Fiore, A; Bell, BP (2006). "Hepatitis A in the era of vaccination". Epidemiol Rev. Cilt 28. ss. 101-11. doi:10.1093/epirev/mxj012. PMID 16775039. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2015. 
  9. ^ Lozano, R (15 Aralık 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859). ss. 2095-128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604. 
Sınıflandırma
Dış kaynaklar


İlgili Araştırma Makaleleri

Zatürre, pnömoni ya da batar, akciğerde görülen yangılardır. Klasik pnömonilerde, akciğerlerin hava geçitlerindeki son bölüm ve hava kesecikleri (alveoller) etkilenir. İnterstisiyel pnömonilerde, hava kesecikleri (alveoller) arasındaki bölmeler yoğunlukla etkilenen alanlardır. Akciğerler günde 10.000 litre havayı süzer. Kan dolaşımına oksijen taşıyan solunum havasıyla birlikte çok sayıda katı ve sıvı partikül ile zararlı gazlar da akciğerlere ulaşır. Solunum havası içindeki zararlı etkilere verilen tepkilerin büyük bölümü canlı etkenlerden kökenli infeksiyon hastalıklarıdır. Toksik gazların ve sıvıların büyük bölümü “kimyasal pnömoniler” olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Nezle</span> Soğuk almaktan ileri gelen, burun akması, aksırma ile beliren hastalık, ingin, tumağı, dumağı, çaputlama

Nezle ya da soğuk algınlığı, üst solunum sisteminde oluşarak kolay şekilde yayılan ve en çok burnu etkileyen bir bulaşıcı hastalıktır. Nazofarenjit, rinofarenjit veya akut koriza olarak da bilinen nezlenin semptomları arasında öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı (rinore) ve ateş yer alır. Semptomlar genellikle yedi ila on gün içinde ortadan kaybolur. Bununla birlikte, bazı semptomlar üç haftaya kadar sürebilir. İki yüzden fazla virüs nezleye sebep olabilmektedir. Nezlenin en yaygın nedeni rinovirüslerdir.

<span class="mw-page-title-main">Salmonelloz</span>

Salmonelloz, Salmonella türünden patojenik bakteri'nin neden olduğu bir semptomatik enfeksiyondur. İnsanlarda en yaygın semptomlar ishal, ateş, karın krampları ve kusmadır. Belirtiler tipik olarak maruziyetten 12 saat ila 36 saat sonra ortaya çıkar ve iki ila yedi gün arasında sürer. Bazen daha önemli hastalık dehidrasyon ile sonuçlanabilir. Yaşlı, genç ve bağışıklık sistemi zayıf olan diğerlerinin ciddi hastalık geliştirme olasılığı daha yüksektir. Belirli "Salmonella" türleri, tifo ateşi veya paratifo ateşi ile sonuçlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Siroz</span> fibrozis ile karakterize kronik karaciğer hastalığı

Karaciğer sirozu veya kısaca siroz, uzun süreli karaciğer hasarının neden olduğu, karaciğer fonksiyonunun yaygın ve çoğu zaman geri dönüşümsüz olarak bozulmasıyla karakterize kronik ve ilerleyici bir hastalıktır. Karaciğerde meydana gelen hasar sonucu zamanla normal karaciğer dokusunun yerini fibröz skar dokusu alır ve bu da karaciğer fonksiyonlarının bozulmasına yol açar. Hastalık tipik olarak aylar veya yıllar içinde yavaşça gelişir. Erken belirtiler arasında yorgunluk, halsizlik, iştah kaybı, açıklanamayan kilo kaybı, bulantı, kusma ve karnın sağ üst kadranında ağrı olabilir. Hastalık ilerledikçe belirtiler arasında kaşıntı, alt bacaklarda şişme, karında sıvı birikmesi, sarılık, kolay morarma ve ciltte örümcek benzeri kan damarlarının gelişmesi yer alabilir. Karında biriken sıvı spontan enfeksiyonlara yol açabilir. Daha ciddi komplikasyonlar arasında hepatik ensefalopati, özofagus, mide veya bağırsaklardaki genişlemiş damarlardan kanama ve karaciğer kanseri yer alır. Sirozun evreleri arasında kompanse siroz ve dekompanse siroz yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gastroenterit</span> mide ve/veya ince bağırsak iltihabı ile karakterize tıbbi durum

Gastroenterit veya mide-bağırsak iltihabı (gastroenteritis), mide ("gastro"-) ve ince bağırsak’ı ("entero"-) içeren mide bağırsak kanalı’nın iltihabı ("-itis") ile karakterize olan ve ishal, kusma, karın ağrısı ile krampa sebep olan bir tıbbi durumdur. Mide iltihabından gastro, mide mikrobu ve mide virüsü olarak da bahsedilmiştir. Grip ile ilgisi olmamasına rağmen mide gribi ve gastrik grip olarak da adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hepatit B virüsü</span> Hepatit B virüsünün karaciğerde iltihaplanmaya yol açtığı hastalık

Hepatit B virüsü, halk arasında sarılık olarak bilinen Hepatite yani "karaciğer iltihaplanması"na neden olan bir virüstür. "HBV" olarak kısaltılmaktadır. HBV; 40-45 nm boyutlarında olan bir virüstür. Genetik materyali çift DNA içerir. Virüs oldukça bulaşıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Böbrek yetmezliği</span> böbreklerin kandaki atık ürünleri yeterince filtreleyemediği hastalık

Son dönem böbrek hastalığı (ESRD) olarak da bilinen böbrek yetmezliği, böbreklerin artık kandaki atık maddeleri yeterince filtreleyemediği ve normal seviyelerin %15'inden daha azında çalıştığı tıbbi bir durumdur.

<span class="mw-page-title-main">Suçiçeği</span> insan viral hastalığı

Varisella olarak da bilinen suçiçeği, herpesvirüs ailesinin bir üyesi olan varisella zoster virüsü (VZV) ile ilk enfeksiyonun neden olduğu oldukça bulaşıcı, aşıyla önlenebilir bir hastalıktır. Hastalık, sonunda kabuk bağlayan küçük, kaşıntılı kabarcıklar oluşturan karakteristik bir deri döküntüsü ile sonuçlanır. Genellikle göğüs, sırt ve yüzde başlar. Daha sonra vücudun geri kalanına yayılır. Döküntü ve ateş, yorgunluk ve baş ağrısı gibi diğer semptomlar genellikle beş ila yedi gün sürer. Komplikasyonlar bazen zatürre, beyin iltihabı ve bakteriyel cilt enfeksiyonlarını içerebilir. Hastalık genellikle yetişkinlerde çocuklardan daha ağır seyreder.

<span class="mw-page-title-main">Bulantı</span> tıbbi semptom veya durum

Bulantı veya mide bulantısı bazen kusma dürtüsü olarak algılanan yaygın bir huzursuzluk ve rahatsızlık hissidir. Ağrılı olmamakla birlikte, uzun sürmesi halinde zayıflatıcı bir semptom olabilir ve göğüste, karında veya boğazın arkasında rahatsızlık hissi olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Domuz gribi</span> Bir virüsün sebep olduğu, solunum yolları enfeksiyonu ile meydana çıkan, bazen öldürücü olan hastalık

Domuz gribi, Orthomyxoviridae ailesinden, herhangi bir virüs tarafından oluşmuştur. Domuzlarda oluşan virüse çok benzediği için adına Domuz Gribi denmektedir. Hastalık tıp alanında İngilizce swine influenza virus kelimelerinin baş harflerinin bir araya getirilmesiyle kısaca SIV olarak adlandırılır. Bilinen tüm SIV tipleri ya Influenzavirus A (çoğunlukla) ya da Influenzavirus C (ender) tipindedir. Aşısı bulunmaktadır. 2009 salgınına neden olan virüs, influenza A virüsünün alt türlerinden biri olan H1N1'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hepatit C</span> Karaciğeri etkileyen enfeksiyon

Hepatit C özellikle karaciğeri etkileyen bir enfeksiyondur. Hastalığa, hepatit C virüsü (HCV) sebep olur. Hepatit C, genellikle herhangi bir belirtiye sahip değildir ancak kronik enfeksiyon, karaciğerde yara oluşumu ve uzun yıllar sonra siroza sebep olabilir. Aynı zamanda, bazı durumlarda, sirozlu hastalarda, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri ya da ölümcül kanamaya sebebiyet verebilecek, yemek borusu ve midedeki damarlarda aşırı şişmeye yol açabilir.

Hepatitis contagiosa canis, .Köpeklerde canine adenovirus type-1'in (CAV-1) sebep olduğu akut karaciğer infeksiyonu ve sarılık ile karakterize bir viral hastalıktır. Etken bundan başka kurt, çakal ve ayılarda hastalığa neden olurken, tilkilerde encephalitis ile seyreder. Virus, dışkı, idar, kan, tükürük ve nazal ekskret aracılığı ile hayvanlar arasında yayılır.Etken alındığı vakit karaciğer ve böbrekleri enfekte eder.İnkubasyon süresi 4-7 gündür.

Akut HIV enfeksiyonu ya da primer HIV enfeksiyonu, HIV enfeksiyonunun ikinci safhasıdır. Bu aşama, kuluçka devresinden sonra, gizlilik evresi ve AIDS oluşumu öncesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Hepatit</span> Karaciğer inflamasyonu

Hepatit, karaciğer hücrelerinde inflamasyon ile karakterize tıbbi durumdur. İsim Yunanca hepar (ἧπαρ); hepat- (ἡπατ-), karaciğer kökünden ve sonek -itis, "inflamasyon" 'dan türemiştir (c. 1727) Karaciğerdeki inflamasyon zamanla kendini sınırlayabilir ya da fibrozis ve siroza ilerleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Hepatit B</span> İnsan viral enfeksiyonu

Hepatit B hastalığı (sarılık), karaciğeri etkileyen hepatit B virüsünün (HBV) neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır ve bir tür viral hepatittir. Hem akut hem de kronik enfeksiyona neden olabilir. Virüs bulaştıktan sonra hastalık bulgularını yaratması, sonrasında iyileşmesi ve virüse ait vücutta bir iz kalmaması akut enfeksiyon iken, virüsün karaciğer hücrelerine yerleşerek orada uzun süreli bulunması ve çoğalması ise kronik enfeksiyondur.

<span class="mw-page-title-main">Hepatit D</span>

Hepatit D, hem viroid hem de virüsoid ile benzerlikler paylaşan küçük, küresel zarflı bir partikül olan hepatit delta virüsünün (HDV) neden olduğu bir viral hepatittir HDV, bilinen beş hepatit virüsünden biridir: A, B, C, D ve E. HDV, yalnızca hepatit B virüsü (HBV) varlığında yayılabildiği için bir uydu virüs olarak kabul edilir. HDV bulaşı eş zamanlı olarak HBV enfeksiyonu yoluyla gerçekleşebilir (birlikte-enfeksiyon) ya da kronik hepatit B veya hepatit B taşıyıcılığında sonradan gelişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Viral hepatitler</span>

Viral hepatit, viral bir enfeksiyona bağlı olarak gelişen karaciğer iltihabıdır. Nispeten hızlı başlangıçla seyreden akut formda veya kronik formda ortaya çıkabilirler.

<span class="mw-page-title-main">2009 Gujarat Hepatit B salgını</span>

2009 Gujarat hepatit B salgını, 2009 yılında Hindistan'ın kuzey Gujarat eyaletindeki Modasa'da ortaya çıkan bir hepatit B salgınıdır. 125'ten fazla kişi enfekte oldu ve 49'a kadar kişi öldü. Salgınların ardından birkaç doktor soruşturuldu ve tutuklandı.

<span class="mw-page-title-main">2022 çocuk hepatit salgını</span> 2022 yılında 30dan fazla ülkeye yayılan ve 16 yaş altındaki çocuklarda görülen kaynağı belirsiz akut hepatit salgını

2022 yılında, çeşitli ülkelerden Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) çocuklarda kökeni bilinmeyen şiddetli akut hepatit vakaları bildirilmiştir. Daha önce, Ekim 2021'de, ABD'nin Alabama eyaletindeki bir çocuk hastanesinde, kaynağı bilinmeyen ciddi hepatit vakaları tespit edildi.

<span class="mw-page-title-main">Karaciğer yetmezliği</span>

Karaciğer yetmezliği, karaciğer’in normal fizyolojinin bir parçası olarak normal sentetik ve metabolik fonksiyonlarını yerine getirememesidir. Akut ve kronik (siroz) olmak üzere iki şekli vardır. Son zamanlarda, akut-kronik karaciğer yetmezliği (ACLF) denilen karaciğer yetmezliğinin üçüncü bir tipi giderek daha fazla tanınmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.