| Hentiy Dağları | |
|---|---|
| Хэнтийн нуруу | |
 | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | 2.800 m (9.186 ft 4 in) |
| Coğrafya | |
| Konum | Moğolistan |
Hentiy Dağları (Moğolca: Хэнтийн нуруу Hentiyn nuru), Moğolistan'ın Tuv ve Hentiy illeri arasında yer alan sıradağlardır. Dağlar Han Hentiy Kesin Korunma Alanı içerisinde yer almaktadır ve Cengiz Han'ın kökeni ile ilişkili olan Moğolistan'ın kutsal dağı Burhan Haldun Dağı'nı içermektedir.
Moğolistan, Doğu ve Orta Asya'da bulunan denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke toprakları tarihî Dış Moğolistan bölgesine denk düşer. Kuzeyde Rusya; güney, doğu ve batısında Çin'e bağlı İç Moğolistan ile Sincan Uygur Özerk Bölgesi vardır. Moğolistan'ın Kazakistan'a sınırı olmamasına rağmen ülkenin en batısı Kazakistan'ın doğu ucuna 37 kilometre uzaklıktadır. Ayrıca Kazakistan'dan sonra denize kıyısı olmayan en büyük ikinci ülkedir. Yüzölçümü 1.564.116 kilometre kare, nüfusu 3,3 milyon civarı olan Moğolistan, en geniş on dokuzuncu ülke ve en seyrek nüfuslu ülkedir. Ülke çok az ekilebilir toprağa sahiptir. Topraklarının çoğu bozkırdır. Kuzey ve batıda dağlar ve güneyde Gobi Çölü bulunur. Ulan Batur, ülkenin başkentidir ve yaklaşık olarak ülke nüfusun %38'ine ev sahipliği yapar. Ayrıca dünyanın en soğuk başkentlerinden biridir. Moğolistan yarı başkanlık sistemi ile yönetilen cumhuriyettir.
Altay, birden fazla anlamda kullanılmaktadır. Bunların tamamı ya da bir kısmı aşağıda sıralanmıştır.
Sincan veya Şincan Uygur Özerk Bölgesi, Türkiye Türkçesinde yazılmış resmi Çin devlet kaynaklarında Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi veya sadece Xinjiang olarak geçer, Çin'in kuzeybatısında bulunan bir özerk bölge. Güneyde Tibet Özerk Bölgesi, güney doğuda Çinghay ve Gansu eyaletleri, doğuda Moğolistan, kuzeyde Rusya, kuzeybatıda Kazakistan ve batıda Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan kontrolündeki Keşmir bölgesiyle komşudur. 1.664.897,17 km² yüzölçümü ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin en geniş idari bölgesidir. Başkenti Urumçi, resmî dilleri Uygurca ve Standart Çincedir.
Burhan Haldun Dağı Moğolistan'ın Hentiy eyaletinde bulunan ve Moğollar için kutsal sayılan dağlardan biridir. Cengiz Han'ın buraya gömüldüğü kuvvetli bir ihtimal olarak görülmektedir. Budist olan Moğollar ve Türki kavimler Buda'yı burhan olarak adlandırmaktaydı, bu sebeple bu dağın isminin Sonsuz Buda anlamına geldiği söylenir.
Moğollar, Doğu ve Orta Asya kavimlerindendir. Asıl yurtları olan Moğolistan'ın ve Moğolistan devleti ile sınır paylaşan, fakat Çin'e bağlı olan İç Moğolistan bölgesinin yerli halkıdırlar.
Ulan Batur, Moğolistan'ın başkenti ve en büyük şehridir. Moğolcada "Kızıl Bahadır" anlamına gelen şehrin eski ismi Urga'dır. 2014 yılı itibarıyla nüfusu 1,3 milyondan fazladır.
Moğol İmparatorluğu, 13. ve 14. yüzyıllarda tarihin en büyük bitişik imparatorluğuydu. Doğu Asya'da bugünkü Moğolistan'da ortaya çıkan Moğol İmparatorluğu, en güçlü döneminde Japon Denizi'nden Doğu Avrupa'nın bazı bölgelerine kadar uzandı, kuzeye doğru Kuzey Kutbu'nun bazı bölgelerine kadar uzandı; doğuya ve güneye doğru Hint alt kıtasının bazı bölgelerine girdi, Güneydoğu Asya'yı istila etmeye çalıştı ve İran Platosu'nu fethetti; ve batıya doğru Levant ve Karpat Dağları'na kadar uzandı.
Altay dağları, Orta ve Doğu Asya'da bulunan; Rusya, Çin, Moğolistan ve Kazakistan'ın birleştiği ve İrtiş ve Obi nehirlerinin kaynaklarının bulunduğu sıradağdır. Sıradağ, kuzeydoğuda Sayan Dağları ile birleşir ve güneydoğuda giderek alçalarak Gobi Çölü'nün yüksek platosuyla birleşir. Yaklaşık 45° ila 52° K ve yaklaşık 84° ila 99° D arasında uzanır.
İç Moğolistan ya da resmî adıyla İç Moğolistan Özerk Bölgesi, Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı bir özerk bölge. Ülkenin kuzey ve kuzeydoğusunda bulunur. Kuzeyde Moğolistan, doğuda Heilongjiang, Jilin ve Liaoning, güneyde Hebei, Şansi ve Şensi yönetim bölgeleri ile Ningxia özerk bölgesi, batıda da Gansu yönetim bölgesi ile çevrilidir. Yüzölçümü 1.183.000 km², yönetim merkezi Huhhot'tur. Nüfus; 24.049.155 (2020).
Onon Nehri Rusya ile Moğolistan arasında 818 km uzunluğunda ve 94,010 km² alana yayılmış bir nehir. Doğudaki Kentii Dağları'na doğru akar ve Ingoda Nehri ile birleşerek Şilka Nehrini oluşturur. Onon Nehrinin üst kısımlarındaki geniş düzlüklerde ünlü Moğol İmparatoru Cengiz Han doğmuştur.
Ubsa Gölü, Uvs Gölü, büyük bir bölümü Moğolistan'da küçük bir kısmı ise Rusya'ya bağlı Tuva Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan yüksek tuz oranına sahip bir kapalı havza gölüdür. 3.350 kilometrekarelik yüzölçümüyle Moğolistan'ın en büyük gölü olma özelliğini taşıyan göl, deniz seviyesinden 759 metre yükseklikte bulunur. Gölün kuzeydoğu ucu Moğolistan sınırlarını aşarak, Rusya Federasyonu'na dâhil olan Tuva Cumhuriyeti topraklarına girer. Çevresindeki en büyük yerleşim birimi Ulaangom kentidir. Çok sığ ve tuzlu olan bu gölün suyu binyıllar önce bölgeyi kaplayan bir tuzlu denizin kalıntılarıdır.
Hentiy ili, Moğolistan'ın 21 ilinden biridir. İl, ülkenin doğusunda yer almaktadır. Yüzölçümü 80,325.08 km² olan ilin nüfusu 2011 yılı itibarı ile 65,811'dir. Adını Hentiy Dağları'ndan almaktadır. İlin merkezi Undurhan şehridir.
Undurhan, Moğolistan'ın Hentiy ilinin merkezi olan şehirdir. Şehir başkent Ulan Batur'un 290 km doğusunda yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2006 yılı itibarı ile 14,000'dir.
Bor-Undur, Moğolistan'ın Hentiy ilinde bulunan bir şehirdir. Şehir Gobi Çölü'nün kuzeyinde yer almaktadır. Yüzölçümü 144 km² olan şehrin nüfusu 2006 yılı itibarı ile 8,510 olup Hentiy ilinin ikinci büyük şehridir.
Biçe Möngün Tayga, Tuva Cumhuriyeti'nin Möngün Tayga bölgesi ile Moğolistannın kuzeyinde Tandı dağları silsilesinde bir sınır dağ sırtı.
Kerulen Nehri, Moğolistan ile Çin arasında bulunan bir nehirdir. Nehir 1,254 kilometre uzunluğunda olup Moğolistan'da bulunan Hentiy Dağları'ndan başlayarak Çin Halk Cumhuriyeti'nin İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nde bulunan Hulun Gölü'ne dökülür.
Han-Ul, Moğolistan'ın başkenti Ulan Batur'un ilçelerinden biridir. İlçe şehrin güneyinde Bogd Han Dağı'nın eteklerinde yer almaktadır. Yüzölçümü 484.7 km² olan ilçenin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 98,815'tir.
Bogd Han Dağı, Moğolistan'ın başkenti Ulan Batur'un güneyinde yer alan bir dağdır.
Trans-Baykal kozalaklı ormanlar ekolojik bölgesi, Rusya'nın Güney Sibirya bölgesindeki Baykal Gölü kıyılarından doğuya ve güneye uzanan ve kuzey Moğolistan'ın bir bölümünü içeren 1.000 km x 1.000 km'lik bir dağlık güney tayga bölgesini kapsayan ekolojik bölgedir. Tarihsel olarak bu bölgeye "Dauria" veya Transbaykal adı verilmiştir. Palearktik biyocoğrafik bölgesinde yer alır ve çoğunlukla subarktik, nemli bir iklime sahip boreal ormanlar/tayga biyomundadır. 200.465 km2 (77.400 sq mi) alan kapsar.
Moğol Platosu, Orta Asya Platosu'nun bir parçasıdır ve 37°46'-53°08'K enlemleri ile 87°40'-122°15'D boylamları arasında yaklaşık 3.200.000 kilometrekare (1.200.000 sq mi) boyunca uzanır. Doğuda Büyük Hingan Dağları, güneyde Yin Dağları, batıda Altay Dağları ve kuzeyde Sayan ve Hentiy dağları ile çevrilidir. Plato, Gobi Çölü'nün yanı sıra kurak bozkır bölgelerini içerir. En alçak noktası Hulunbuir'de ve en yüksek noktası Altay'da olmak üzere yaklaşık 1.000 ila 1.500 metre arasında değişen yüksekliğe sahiptir.
