İçeriğe atla

Henry Hyndman

Henry Mayers Hyndman (7 Mart 1842 - 20 Kasım 1921), ilk önemli İngiliz Marksisti.Özellikle 1880'lerde önde gelen birçok İngiliz sosyalistini etkilemiş, ama geçimsizliği yüzünden çoğuyla arası açılmıştır.

Cambridge'de Trinity College'da öğrenim gördü. Sussex ilinin kriket takımıda oynadı (1863-1868), pek çok yolculuk yaptı. 1871-1880 arasında Londra'da gazeteci olarak çalıştı. 1880'de Marksizmi benimsedi, radikal görüşleri savunan başkalarıyla birlikte Demokratik Federasyon'u kurdu. İlk konferansı (Haziran 1881) için hazırladığı England for All (Herkesin İngilteresi) Robert Owen'ın 1830'lardaki reform hareketinin başarısızlığından sonra İngiltere'de yayımlanan ilk sosyalist kitapti.Hyndman bu yapıtında Marx'ın kuramlarından yararlanmış, ama bunu belirtmediği için Marx'ı gücendirmişti. Hyndman'dan hoşlanmayan Friedrich Engels, Marx'la Hyndman arasındaki kırgınlığın derinleşmesini bilerek katkıda bulundu. Böylece dönemin en seçkin İngiliz Marksisti ile Marx arasındaki her türlü işbirliği son buldu. (Marx'la Hyndman'ın aralarını Engels'in bozduğu, sansasyona meraklı liberallerin çok sevdiği bir uydurmadır. Meselenin aslı için, Marx'ın 20 Haziran ve 15 Aralık 1881'de Sorge'a yazdığı mektuplara bakınız.)

Demokratik Federasyon 1884'te, Sosyal Demokrat Federasyon (SDF) adını aldı. William Morris, John Elliot Burns ve George Lansbury gibi birçok federasyon üyesi Hyndman'ın etkisiyle Marksizm'e yönelmişti. Ama kısa bir süre sonra Morris ve arkadaşları SDF'den ayrılarak Engels'in desteğiyle Sosyalist Birlik'i kurdular. Bundan sonra Hyndman'ın İngiltere'deki sosyalist hareket üzerinde etkisi zayıfladı. Ama 1889'da, Londra'daki dok işçileri grevini onun yönettiğinin sanılması üzerine büyük ün kazandı.

İngiltere'ye yönelik bir Alman tehdidi nin varlığına inanan Hyndman, I. Dünya Savaşı başlayınca yurtsever ve Fransız yanlısı bir tutum benimsedi. Bu nedenle 1915'te, İngiliz Sosyalist Partisi adını almış bulunan SDF üyeliğinden çıkarıldı. Bunun üzerine, daha sonra yeniden Sosyal Demokrat Federasyon adını alacak olan Ulusal Sosyalist Parti'yi kurdu. Savaş sırasında Gıda Bakanlığı'nda danışmanlık yaptı. Başlıca yapıtı The Evolution of Revolution 'dır. (1920; Devrimin Evrimi)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karl Marx</span> Almanya doğumlu filozof (1818–1883)

Karl Marx, 19. yüzyılda yaşamış Alman filozof, politik ekonomist ve bilimsel sosyalizmin kurucusu. Bir müddet gazetecilik de yapan Marx, iktisadi ve beşerî konularda eleştirel fikirler ve tespitler ortaya koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Engels</span> Alman filozof (1820–1895)

Friedrich Engels, Alman sosyalist, filozof, tarihçi ve siyaset bilimcidir. Aynı zamanda, iş insanı olan Engels'in babasının Salford, Birleşik Krallık, Prusya'nın Barmen şehrinde büyük tekstil fabrikaları vardı. Karl Marx ile birlikte Marksizm'in kurucusu sayılan Engels "ilk marksist" olarak tanımlanmıştır. 1845 yılında kendi gözlem ve araştırmalarına dayanan "1844 Yılında İngiltere'de İşçi Sınıfının Koşulları" isimli yapıtı yayınlanmıştır. Karl Marx'la beraber "Komünist Manifesto"'yu (1848) yazarak komünist kuramın geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Sonrasında Karl Marx'a maddi destek sağlayarak "Das Kapital" için yaptığı araştırmalara yardımcı olan Engels, Karl Marx öldükten sonra onun önemli sayılan eserlerinden Das Kapital'in son iki cildini tamamlamıştır. Ayrıca daha sonra Artı-Değer Teorileri ve Kapital'in 4. cildi olarak Karl Kautsky tarafından basılan Marx'ın notlarını düzenlemiştir. 1884 yılında, Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni isimli kitabı yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Komünizm</span> Bütün malların ortaklaşa kullanıldığı ve özel mülkiyetin olmadığı toplum sistemini hedefleyen ideoloji

Komünizm ; üretim araçlarının ortak mülkiyeti üzerine kurulu sınıfsız, parasız ve devletsiz bir toplumsal düzen ve bu düzenin kurulmasını amaçlayan toplumsal, siyasi ve ekonomik bir ideoloji ve harekettir. Sadece üretim araçlarının ortak kullanımına dayanan sosyalizm ile tam olarak aynı anlama gelmemesine rağmen hatalı bir biçimde eş anlamlı olarak da kullanılabilmektedir. 20. yüzyılın başından beri dünya siyasetindeki büyük güçlerden biri olarak modern komünizm, genellikle Karl Marx'ın ve Friedrich Engels’in kaleme aldığı Komünist Parti Manifestosu ile birlikte anılır. Buna göre özel mülkiyete dayalı kapitalist toplumun yerine meta üretiminin son bulduğu komünist toplum gerçektir. Komünizmin temelinde yatan sebep, sınıfsız, ortak mülkiyete dayalı bir toplumun kurulması isteğidir. Sınıfsız toplumlarda en genel anlamıyla tüm bireylerin eşit olması fikri karşıt görüşlüler tarafından "ütopya" olarak görülür ve zorla yaşanmaya çalışılırsa kaosa yol açacağı iddia edilir. Paris Komünü, komünist sistem yaşayabilmiş ilk topluluktur. Bunun dışında Mahnovist hareket öncülüğünde Ukrayna ve İspanya iç savaşı sırasında yaklaşık dört yıl süren anarko-komünist hareketle şekillenen toprakların kolektifleştirilmesi esasına dayalı olarak komünist topluluklar da kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ernest Belfort Bax</span>

Ernest Belfort Bax Büyük Britanya'da Sosyal Demokratik Federasyon ile ilişkili sosyalist bir gazeteci ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Marksizm</span> Alman filozof Marxın düşüncelerine dayanan devrimci sosyalist akım

Marksizm, özgün bir siyasal felsefe akımı, tarihin diyalektik materyalist bir yorumuna dayanan ekonomik ve toplumsal bir dünya görüşü, kapitalizmin Marksist açıdan çözümlenmesi, bir toplumsal değişim teorisi, Karl Marx'ın ve Friedrich Engels'in çalışmalarından çıkarılan, insanın özgürleşmesiyle ilgili bir düşünce sistemidir.

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik olarak toplumsal refahın, katılımcı bir demokrasiyle gerçekleşeceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin topluma ait olduğunu savunan, işçi sınıfının yönetime katılmalarına ağırlık veren, özel üretim yerine kamu bazlı üretimi destekleyen, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi bir teoridir. Siyasi yelpazede ve dünyanın çoğu ülkesinde sosyalizm, standart sol ideoloji olarak kabul edilir. Sosyalizm türleri, kaynak tahsisinde piyasaların ve planlamanın rolüne ve kuruluşlardaki yönetim yapısına göre değişir.

<i>Komünist Manifesto</i> Karl Marx ve Friedrich Engelsin 1848 tarihli yayını

Komünist Parti Manifestosu, Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından ilk olarak 21 Şubat 1848'de Almanca olarak Londra'da yayımlanan yazı, komünizmin ilk bildirgesi.

<span class="mw-page-title-main">August Bebel</span>

August Ferdinand Bebel, Alman sosyalist politikacı ve gazeteci-yazar.

Sosyal demokrasi, reformist ve aşamalı yöntemlerle laissez-faire kapitalizminin yarattığı eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefleyen politik bir ideolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Solculuk</span> toplumsal eşitliği ve eşitlikçiliği destekleyen siyasi ideolojiler, politik duruş

Solculuk, genellikle bir bütün olarak toplumsal hiyerarşiye veya belirli toplumsal hiyerarşilere karşı çıkarak, toplumsal eşitlik ve eşitlikçiliği destekleyen ve bunu sağlamaya çalışan siyasi ideolojiler yelpazesidir. Sol siyaset tipik olarak, taraftarlarının toplumda diğerlerine göre dezavantajlı olarak algıladıkları kişiler için endişe duymanın yanı sıra, uygulandıkları toplumun doğasını değiştiren radikal yollarla azaltılması veya ortadan kaldırılması gereken haksız eşitsizlikler olduğuna dair bir inancı da içerir.

<span class="mw-page-title-main">Karl Kautsky</span> Alman Marksist, sosyal demokrasi kuramcısı ve lider

Karl Kautsky, Alman Marksist, sosyal demokrasi kuramcısı ve lider. Felsefe ve tarih öğrenimi gören Kautsky, Avrupa işçi sınıfı hareketinin en önemli liderlerinden birisidir.

Narodnik, "halk" anlamına gelen narod (народ) sözcüğünden türemiştir. Narodnik Rus İmparatorluğu'nda 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan sosyal-devrimci bir hareketti. Bu hareketin başlıca temsilcileri Aleksandr İvanoviç Herzen, Nikolay Gavriloviç Çernışevski ve Piyotr Lavroviç Lavrov'du. Kısa tanımı ile narodnik Çarlık Rusya'daki devrimci küçük-burjuva topluluğudur. Devrimi itici sınıfın değil, devrimcilerin (narodniklerin) gerçekleştirebileceğini savunmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">George Lansbury</span>

George Lansbury, İngiliz İşçi Partisi lideridir (1931-1935). Aşırı savaş karşıtı tutumundan dolayı parti liderliğinden ayrılmak zorunda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eleanor Marx</span> Aktivist ve Karl Marxın kızı

Eleanor Marx Marksist yazar ve politik eylemci. Karl Marx'ın en küçük kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist revizyonizm</span> Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin genellikle burjuvazi sınıfı ile birlik olma benzeri değişiklikler içeren bir revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

Sol milliyetçilik, eşitliğe, halk egemenliğine ve self determinasyona dayalı bir milliyetçilik akımıdır. Kökleri Fransız Devrimi'ndeki jakobenizme dayanır. Sol milliyetçilik anti emperyalizmi benimser. Sol milliyetçilik, etnik milliyetçiliği ve faşizmi reddeder; buna rağmen sol milliyetçiliğin bazı minör formları tahammülsüzlük ve ırksal önyargıyı içerisinde barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Ferdinand Lassalle</span>

Ferdinand Johann Gottlieb Lassalle, Yahudi asıllı Alman düşünür, filozof, sosyalist aktivist. Lassalle daha gençlik yıllarından itibaren felsefe ve siyasetle ilgilenmeye başlamıştır. Ferdinand daha lisede okurken ileride kendisini öne çıkaracak olan kimi meziyetlerini ortaya koymuştu: sahte bir rapor tertiplediği için liseden atılmıştı. Liseden atıldıktan sonra, bir ticaret okuluna devam edip, 1843’te diplomasını aldıysa da, bu diplomayla yetinmemişti. Önce Breslau Üniversitesinde sonra da Berlin Üniversitesinde akademik kariyer yapma amacıyla hukuk ve felsefe okumaya başladı. Berlin’de okurken pek çok akranı gibi Hegel ve Feuerbach’ın fikirleriyle tanıştı.

<span class="mw-page-title-main">Anti-Sosyalist Yasa</span>

Sosyalistlere Karşı Yasa ya da Sosyal Demokrat Çabaların Kurumsal Tehlikelerine Karşı Yasa, Otto von Bismarck döneminde 21 Ekim 1878'de Almanya'da çıkartılan antikomünist yasa. Buna yasaya göre, Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nin bütün örgütleri ve işçilere ait yayın organları yasaklanmış, sosyalist yayınlar toplattırılmış ve dönemin sosyal demokratları cezalandırılmıştır.

Sosyal yurtseverlik, yurtseverliği sosyalizm ile birleştiren dünya görüşü.

<span class="mw-page-title-main">Lewis H. Morgan</span>

Lewis Henry Morgan mesleğinde öncü, Amerikalı bir antropolog ve sosyal teorisyendir. İrokua yerlilerinin kandaşlık ve sosyal yapısı, etnografyası üzerine yazmış olduğu teorik/antropolojik eserlerle tanınır. Erken insan ailelerinin yapısının ataerkil değil anaerkil olduğunu iddia etmektedir. Materyalist yaklaşımıyla Karl Marx ve Friedrich Engels gibi sosyalist teorisyenlerin sosyal yapı, anaerki ve teknolojinin gelişim üzerindeki etkisi konularındaki fikirlerini etkilemeyi başarmıştır. Sigmund Freud ve Charles Darwin de çalışmalarına atıflar yapmıştır. Morgan, 1880 yılında Amerikan Bilim Gelişim Birliği'nin başkanlığını yaparken, aynı zamanda ABD Ulusal Bilimler Akademisi'nin üyesi olmuştur.