İçeriğe atla

Henry Dunant

Jean Henry Dunant
Doğum8 Mayıs 1828
Cenevre, İsviçre
Ölüm30 Ekim 1910 (82 yaşında)
Heiden, İsviçre
MeslekYazar, iş insanı
Milliyetİsviçre İsviçreli
Önemli ödülleri
Nobel Barış Ödülü (1901)

Jean Henry Dunant, (d. 8 Mayıs 1828 - ö. 30 Ekim 1910) İsviçreli yazar, iş insanı ve Kızılhaç Teşkilâtı'nın kurucusu.

"Un souvenir de Solferino" (Solferino Hatırası) adlı kitabında Kuzey İtalya'daki Solferino Muharebesi'nde gördüğü sefaleti, kıyımı ve yaralıların içler acısı halini anlatır. Muharebenin acılarını yaşadıktan sonra hemen harekete geçerek, 1864 Cenevre Konvansiyonu ile Kızılhaç Teşkilatı'nın kurulmasına önayak olmuştur. Gösterdiği çabalar nedeniyle 1901 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür.

Yaşamı

1828'de Cenevre'de varlıklı, dindar bir ailenin oğlu olarak doğdu. 1849'da öğrenimini yarıda bırakarak bir bankada çalışmaya başladı.

1852'de YMCA Hareketi'nin Cenevre kolunun kurucusu oldu. 1855'te Paris Evrensel Sergisi için Paris'e gelen arkadaşlarıyla Dünya YMCA'lar İttifakı'nın kurulmasında da rol oynadı.

26 yaşında iken Kuzey Afrika ve Sicilya'da faaliyet gösteren bir firmanın temsilcisi olarak işe girdi. Bu iş nedeniyle çıktığı Cezayir, Tunus ve Sicilya gezisine dair gözlemlerini “Notice sur la Régence de Tunis” adlı kitapta aktardı. 1858'de yayımlanan kitapta “L'Esclavage chez les musulmans et aux États-Unis d'Amérique” (Müslümanlar'da ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Kölelik) başlıklı kapsamlı bir bölüm de vardı (Bu bölüm, 1863'te ayrı bir kitap olarak yayımlanmıştır).

1856'da, bir Fransız kolonisi olan Cezayir'de kendi işini kurdu. Boş zamanlarında Kuzey Afrikalıların yaşamlarını gözlemleyip onların konukseverlik, yüksek ahlak kuralları, nezaket gibi özelliklerini takdir etti.[1] Harriet Beecher Stowe'un Tom Amca'nın Kulübesi romanını okuyarak kölelik karşıtı fikirlerden etkilendi.

Solferino Savaşı

Dunant, 1859 yılında Cezayir'deki işleri ile ilgili olarak Fransa Kralı III. Napolyon ile görüşmek istedi. Kral, Avusturya İmparatorluğu ve Fransa – Sardinya Krallığı arasında Kuzey İtalya'da geçen Solferino Savaşı nedeniyle İtalya'daydı. Savaşın gerçekleştiği 24 Haziran 1859 gününün gecesinde kralın Solferino'daki karargâhına ulaşan Dunant, savaş meydanında tıbbi yardım alamadan yatan yaralıların durumuna tanıklık etti. İşleriyle ilgili olarak kralla görüşmeyi başaramadı ancak orada kaldığı günler boyunca yaralı askerlere hangi tarafın askeri olduklarına bakmaksızın yardım etmek için yöredeki sivil halkı örgütledi. Castiglione kasabasındaki evler hastane haline getirilip, gönüllü kadınlar hemşirelik, aşçılık yapmak üzere bir araya gelirken; kraldan Avusturyalı esir doktorları serbest bırakması ve yaralılara yardım edebilmelerini sağlamak için izin alındı. Tüm çabalara rağmen 22 bin Avusturyalı ve 17 bin Fransız askerinin hayatı kurtarılamadı.[2] Cenevre'ye döndüğünde savaşla ilgili anılarını anlatan bir kitap yazdı. Üç yılda yazdığı “Solferino Hatırası” adlı kitap, 1863'te yayımlandı. Büyük ilgi gören kitap, üç yıl içinde 12 dile çevrildi.

Kızılhaç'ın oluşumu

"Solferino Hatırası", üç konuyu ele almaktaydı: Birincisi, savaşın kendisinin anlatımı, ikincisi çarpışmadan sonra savaş meydanının durumu, üçüncüsü ise savaşlarda yaralıların kurtarılabilmesi için yapılacaklara dair plan. Dunant'a göre devletler, yaralıları koruyup tıbbi yardım sağlamak amacıyla uluslararası anlaşmalarda taraf olmalı ve Avrupa ülkelerinde savaşta yaralananlara hangi ulustan olduklarına bakmaksızın yardım edecek gönüllü dernekler barış zamanına oluşturulmalıydı.

Dunant'ın planını gerçekleştirme yollarını araştırmak üzere beş kişilik bir komite 7 Şubat 1863'te çalışmalara başladı. Dunant, komitenin sekreteri idi. Sonradan “Uluslararası Kızılhaç Komitesi” adını alacak olan bu komite, uluslararası bir konferans düzenlemek istiyordu. Servetini ve zamanını bu dava için harcayan Dunant; Avrupa'nın her yerini ziyaret ederek konferansa temsilci göndermeleri için hükûmetler ile temasa geçti.

26-29 Ekim 1863'te Cenevre'de gerçekleşen konferansa 16 ülkeden 39 temsilci katıldı. 22 Ağustos 1864'te 12 devlet Cenevre Konvansiyonu olarak bilinen uluslararası anlaşmayı imzaladı.

Diğer çalışmaları

Kızılhaç Komitesi'nin sekreterliğini sürdüren Dunant, Kızılhaç'ın çalışma alanının barış zamanlarında doğal afet mağdurlarına, savaşta denizcilere yardım edecek şekilde genişletilmesi için uğraştı. Ayrıca Avrupa'daki Yahudilerin durumu ile ilgilenerek 1866'da yayımladığı bir broşürde, Yahudilerin Filistin topraklarına yerleştirilmesini önerdi.

Dunant, Kızılhaç örgütü ie ilgili çalışmalara kendini adamışken Cezayir'deki şirketinin yönetimini ihmal etmişti. 1867'de yönetim kurulu üyesi olduğu Crédit Genevois Bankası iflas etti. Bütün parasını yitiren ve İsviçre'yi terk etmek zorunda kalan iş insanı, Kızılhaç Komitesi'nden de istifa etmek zorunda kaldı ve Paris'e yerleşti.

Paris'te Kızılhaç ile ilgili geçmiş çalışmalarından ötürü kraliyet ailesi ve aristokrat çevrelerden saygı görerek birkaç yıl yaşadı ve Fransız Kızılhaç örgütünün kuruluşunda uzmanlığına başvuruldu. 1871'de Fransa'nın yenilgisi ve III. Napolyon'un esir alınması ile sonuçlanan Fransa-Prusya Savaşı’nın ardından devam eden Paris kuşatmasının ve Sivil Savaşın mağdurlarına yardım için “Alliance Universelle de l'ordre et de civilisation” adlı bir örgüt kurdu. Bu örgüte Londra'da sürgünde bulunan İmparator Napolyon'dan destek geldi.[1] Dunant, yeni misyonu olan savaş mahkûmları için bir uluslararası sözleşme imzalanması konusunda destekçiler bulmak için Ağustos 1872'de Londra'ya gitti. 1874'te Brüksel'de uluslararası konferans düzenledi. Ayrıca köleliği kaldırmak için Berlin'de bir konferans organize edilmesine çalıştı.

Ne var ki Dunant'ın kısa süren tanınmışlık dönemi, zamanla yerini unutulmuşluğa bıraktı. Avrupa kentlerinde dolaşıp eski arkadaşlarının yardımı ve Cenevre'deki ailesinden gelen küçük bir aylık ile yaşamını sürdürdü.

Dunant'ın Mezarı

Son yılları

1875-1895 arasında inzivaya çekilerek Haiden adlı küçük bir İsviçre kasabasında yaşadı. 1890'da onu bulan bir köy öğretmeni, Dunant'ın sağ olduğunu dünyaya duyurdu fakat bu haber çok ilgi çekmedi.[3] 1892'de hastalığı nedeniyle bir düşkünler evine yerleşti ve hayatının son 18 yılını orada geçirdi.

Dunant'ın sağ olduğu 1895'te İsviçreli gazeteci Georg Baumberg tarafından yeniden gündeme getirildiğinde bu sefer, haber bir sansasyon yarattı Dunant'a pek çok hayranlık mesajı ve ödül yağdırıldı.[4] 1901 yılında ilk kez verilen Nobel Barış Ödülü, kendisine sunulan ödüller arasındadır. O, sağlanan tüm imkanlara ve verilen ödüllere rağmen düşkünlerevindeki odasından ayrılmadı. 30 Ekim 1910'da öldü. Vasiyeti gereği Zürih'te cenaze töreni yapılmadan gömüldü.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b "Jean Henri Dunant, Encyclopeida of World Biography, Erişim tarihi:08.05.201^". 16 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2013. 
  2. ^ "Kızılhaç 150 yaşında, Haberpodium.com, Erişim tarihi:08.05.2013". 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2013. 
  3. ^ a b "Henry Dunant, Nobelprize.org sitesi, Erişim tarihi:07.05.2013". 26 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2013. 
  4. ^ "Pierre Boissier, Henry Dunant, Henry Dunant Institute, 1974, Cenevre" (PDF). 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Mayıs 2013. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cenevre</span> İsviçrede şehir; Cenevre kantonunun başkenti

Cenevre, İsviçre'de Cenevre Gölü kıyısında yer alan, İsviçre'nin Zürih şehrinden sonra en yüksek nüfuslu ikinci şehridir. Fransızca konuşulan İsviçre bölgesi olan "Suisse Romande" bölgesinin en büyük şehridir. Aynı ada sahip Cenevre kantonu'nun başkentidir. Rhône Nehri'nin Cenevre Gölü'nden çıkışında konumlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Milletler Cemiyeti</span> 1. Dünya Savaşından sonra barışı sağlamak için kurulan kurum

Milletler Cemiyeti, günümüzdeki Birleşmiş Milletler'in temeli sayılabilecek bir organizasyondu. I. Dünya Savaşı'nın ardından İsviçre'nin Cenevre kentinde, 10 Ocak 1920'de kuruldu. Amacı, ülkeler arasında yaşanabilecek sorunları barışçıl yollarla çözmekti. Bir süre çalıştı; fakat fazla bir varlık gösteremedi. II. Dünya Savaşı'nın ardından 1946 yılında dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Napolyon Bonapart</span> Fransız asker ve imparator (1769–1821)

Napolyon Bonapart veya I. Napolyon kısaca Napolyon, Fransız asker, politikacı ve 1804-1814 arası Fransa imparatoru. Gerek Fransız Devrim Savaşları gerekse Napolyon Savaşları sırasında Fransa'ya önderlik ettiği gibi tüm Avrupa'yı da etkilemiş önemli bir komutandır. Girdiği savaş ve çatışmaların büyük bölümünü kazanmış, 1815'teki nihai yenilgisine kadar hızla Avrupa kıtasının hakimiyetini ele geçirmiştir. Tarihteki en önemli komutanlardan biri olan Napolyon'un savaşları dünyanın her yerinde askerî okullarda ders olarak okutulmaktadır ve kendi Avrupa tarihinin en ünlü ve en tartışmalı siyasi figürlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Cenevre Sözleşmeleri</span>

Cenevre sözleşmeleri ya da Cenevre konvansiyonları, İsviçre'nin Cenevre şehrinde yapılmış dört muahededir. Uluslararası hukukta insan hakları üzerine yapılmış önemli sözleşmelerdendir ve birçok yerde standartları belirler. 1859 yılında Solferino Savaşı'nda yaşanan vahşete şahit olarak etkilenen Jean Henry Dunant'ın çabaları sonucunda oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi</span> uluslararası insani hareket

Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi; görevi din, inanç, dil, ırk, toplumsal sınıf veya politik görüş farkı gözetmeksizin insan hayatı ve sağlığını korumak, insan varoluşunun saygı görmesini sağlamak, insanların acı çekmesini önlemek ve acılarını dindirmek olan uluslararası bir insani harekettir.

<span class="mw-page-title-main">III. Napolyon</span> Fransa Cumhurbaşkanı (1848-1852) ve 3. Fransa İmparatoru (1852-1870)

III. Napoléon, 1848-1852 yılları arasında Fransa Cumhurbaşkanlığı yapmış, sonrasında tertiplediği darbeyle cumhuriyeti yıkarak imparatorluğunu ilan etmiştir. Son Fransa imparatoru olarak 1870'e kadar hüküm sürmüştür. 1870 yılında II. Dünya Savaşı'ndaki Alman işgaline kadar sürecek Üçüncü Fransa Cumhuriyeti'ni kuracak olan hareketle devrilmiştir. Fransa'nın doğrudan halkoyuyla seçilen ilk devlet başkanı, aynı zamanda son hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Barış</span> toplumlar, küçük zümreler ve insanlar arasındaki ilişkilerin uyumlu ve iki tarafa da zarar vermeyecek şekilde olması durumu, huzur içinde yaşanılması

Barış kelimesi genel anlamda düşmanlığın olmaması anlamında kabul görülür. Başka bir anlatımla kötülükten, kavgalardan, savaşlardan kurtuluş, uyum, birlik, bütünlük, sükûnet, sessizlik, huzur içinde yaşamak olarak da tanımlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Haç</span> sembol

Haç, birbirlerini dik açı ile kesen iki çizgi veya çubuktan meydana gelen şekil. Şekillerden biri veya her ikisi de ortasından ikiye bölünür. Artı (+) şeklinde veya çarpı (x) şeklinde olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Henry Morgenthau</span> Amerikalı diplomat (1856 – 1946)

Henry Morgenthau, Amerikalı bir avukat, iş insanı ve Amerika Birleşik Devletleri büyükelçisiydi. En çok Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Amerikan büyükelçisi olarak ünlendi. Amerika Birleşik Devletleri'nin 27 Kasım 1913-Şubat 1916 tarihleri arasındaki Osmanlı İmparatorluğu büyükelçisi olarak görev yaptı. Amerikan siyasetçi Henry Morgenthau Jr.'ın babası, 1975-2009 yılları arası New York bölge savcısı olarak görev yapan Robert M. Morgenthau'nın dedesidir.

(Baron) Philip John Noel-Baker, 1959 Nobel Barış Ödülünü alan İngiliz devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Frédéric Passy</span> Fransız siyasetçi

Frédéric Passy, Fransız iktisatçı.

<span class="mw-page-title-main">Martti Ahtisaari</span> 10. Finlandiya cumhurbaşkanı

Martti Oiva Kalevi Ahtisaari, Fin siyasetçi. Yakın tarihte başta Kosova olmak üzere, Avrupa, Afrika, Orta Doğu ve Uzak Doğu Asya'da birçok sorunun çözümü sürecinde üstlendiği arabuluculuk görevinden ötürü 2008 Nobel Barış Ödülüne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Albert Gobat</span>

Charles Albert Gobat, İsviçreli yazar, eğitim yöneticisi ve 1902 yılında Élie Ducommun ile birlikte Nobel Barış Ödülü alan siyasetçi. Ödülü alma sebebi Ducommun ile birlikte Uluslararası Barış Bürosu'na liderlik etmesinden dolayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Solferino Muharebesi</span>

Solferino Muharebesi, 24 Haziran 1859'da gerçekleşmiş ve Franz Joseph kumandasındaki Avusturya İmparatorluğu'na karşı, III. Napolyon kumandasındaki İkinci İmparatorluk (Fransa) ile II. Vittorio Emanuele kumandasındaki Sardinya Krallığı ittifakının zaferiyle sonuçlanmıştır. 200.000 fazla askerin yer aldığı bu savaş sayı bakımından, 1813'teki Leipzig Savaşı'ndan bu yana yapılan en büyük savaştır. 100.000 Avusturya askerî gücü ile, 118.600 Fransız-Sardinyalı asker karşı karşıya gelmiştir. Tüm güçlerin, bizzat kendi İmparatorları tarafından kumanda edilen Dünya Tarihi'ndeki son savaş olarak kabul edilir. Bu savaştan sonra Avusturya İmparatoru savaşları bizzat komuta etmeyi bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Barış Bürosu</span>

Uluslararası Barış Bürosu, 1891 yılında kurulan dünyanın en eski barış örgütüdür. Barış konferansları için yapılan başvurular üzerinde çalışmak amacıyla, 13 Kasım 1891'de Roma'da yapılan 3. uluslararası Parlamentolar Arası Birlik konferansında kuruldu. Büronun yaptığı çalışmalar 1910 yılında Nobel Barış Ödülü ile ödüllendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Camillo Benso (Cavour kontu)</span> İlk İtalya başbakanı

Camillo Benso, Cavour Kontu, İtalyan devlet adamı. Uluslararası gelişmeler ve devrimci hareketlerden yararlanarak Savoy Hanedanı yönetiminde İtalya'nın siyasi birliğini sağlayan ve yeni krallığın ilk başbakanı olan Piyemonteli muhafazakâr devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Kızılhaç Komitesi</span> insani yardım kuruluşu

Uluslararası Kızılhaç Komitesi, Cenevre, İsviçre merkezli bir insani yardım kuruluşu. 1949 yılındaki Cenevre Sözleşmeleri ve 1977 tarihli Ek Protokoller ve 2005 yılındaki III. Protokol ile ve taraf devletlerin imzası ile ICRC uluslararası ve iç çatışmalarda kurbanları korumak için yetki almıştır. Kurbanlar savaş yaralıları, esirler, mülteciler, siviller ve diğer muharebe dışı zarar görenler olarak sayılabilir. Kurum üç kez Nobel Barış Ödülü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu</span>

Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu 1919'da Cenevre, İsviçre'de kurulmuş bir insani yardım kuruluşudur. Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi içinde bulunan 188 Kızılhaç ve Kızılay Derneği’nin koordinasyonunu sağlamakla görevli birliktir. Hükûmetler dışı bağımsız bir kuruluş olan federasyon, 1963 yılında ICRC ile birlikte Nobel Barış Ödülü almıştır. 100 milyon gönüllü üye tarafından desteklenir. Çalışmaları yedi temel ilke tarafından yönlendirilir. Daha çok barış zamanında faaliyet gösterir

<span class="mw-page-title-main">John Mott</span>

John Raleigh Mott, Amerikalı bir metodisttir. Genç Hristiyan Erkekler Birliği (YMCA) ve Dünya Hristiyan Öğrenci Federasyonu (WSCF) adlı kuruluşların uzun dönem liderliğini yapmış olan barış gönüllüsü. Barış için çalışan uluslararası Protestan öğrenci örgütlerinin kurulması ve güçlendirimesi konusunda yaptığı çalışmalar dolayısıyla 1946 yılında Nobel Barış Ödülüne layık görüldü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.