İçeriğe atla

Hemedan (eyalet)

Koordinatlar: 34°45′K 48°30′D / 34.750°K 48.500°D / 34.750; 48.500
Hemedan eyaleti
استان همدان
Eyalet
Ülke İran
BaşkentHemedan
İller10
Yüzölçümü
 • Toplam11.526 km²
Nüfus
 (2011)
 • Toplam1.758,268
 • Yoğunluk89.8/km²
Zaman dilimiUTC+03:30 (ISS)
DillerFarsça
Azerice
Lurca
Leki
Kürtçe

Hemedan Eyaleti (Farsça: استان همدان, Ostān-e Hamadān, Azerbaycan Türkçesi: Hәmәdan), İran'nin 31 eyaletinden birisidir.

19.368 km² yüzölçümündeki[1] eyaletin 2005 yılı nüfusu 1.739.000'dir. Halkı Azeriler, Kürtler, Lurlar ve Lekler'den oluşur. Eyaletin önemli kentleri Tuyserkan, Nihavend, Malayer, Esadabad, Bahar, Razan ve Kabudrahang'dır.

Geçmişi

Eyaletin geçmişi çok eskidir. Pers devletleri zamanında Hamedan şehri (o zamanlardaki adıyla Ectabana) İran platosunda çok önemli bir merkezdi ayrıca dönem dönem Pers devletlerine başkentlik yapmıştı. Seyyid Mahmut Birifkani, Birifkan Seyyidleri adlı kitabında şu bilgilere yer vermektedir: 'Hemedan adını Sam'ın torununun adından alır. Hemedan, Med İmparatorluğu'nun başkenti idi. Hemedan Felluç'un oğlu, Sam'ın oğlu, Nuh'un oğludur.'

Etnik durumu

Bölgede Azerbaycan Türkleri nüfusun çoğunluğu oluşturur. Hakim dil ise Azericedir. Genellikle eyaletin kuzey ve kuzeydoğu yönü tamamen Azeri etnik yapısı bulunur. Azerilerden sonra Farslar ikinci etnik yapıyı oluşturur.

Konumu ve coğrafi yapısı

Hamedan Eyaleti, İran'ın batısında yer alır. Kuzeyinde Zencan Eyaleti, doğusunda Merkezi Eyaleti, güneyinde Luristan Eyaleti ve batısında ise Kirmanşah ile Kürdistan eyaletleri bulunur.

Eyalet, Zagros Dağları'nın engebeli arazisi içinde bulunur. Yazları ılıman, kışları ise sert geçen bir dağ iklimine sahiptir. Eyaletin dağlık kesiminde yer alan şehristanlarında sekiz ay kar olur. Eyalet, karlı zirveleri olan dağlar ile ve verimli vadilerle meşhurdur. Hamedan'ın en yüksek noktası 3574 m.'lik Alvand dağı'dır.

Yönetim yapısı

Hamedan Eyaleti, idari olarak 9 şehristan ve 24 bahşa ayrılmıştır. Bu alt yönetim bölgeleri aşağıdaki tabloda, konumları ise haritada gösterilmiştir.

9 şehristan, 24 bahşa ayrılmıştır
Sıra Şehristan Adı Nüfusu Yönetim merkezi Bağlı bahşlar
1 Bahar şehristanı121.590 BaharMerkezî • Lalecin • Salehabad
2 Esadabad şehristanı 104.566 Esadabad Merkezî
3 Famenin şehristanı88.251 FameninMerkezî • Pişhur
4 Hamedan şehristanı 626.183 HamedanMerkezî • Şara
5 Kabudrahang şehristanı 137.919 Kabudrahang Merkezî • Şirinsu • Gültepe
6 Malayer şehristanı 285.272 Malayer Merkezî • Cuvkar • Samen • Zand
7 Nihavend şehristanı178.683 NihavendMerkezî • Giyan • Hezel • Zarindeşt
8 Razan şehristanı 111.120 Razan Merkezî • Kurve-i Dercezin • Serdrud
9 Tuyserkan şehristanı109.262 TuyserkanMerkezî • Kolgolrud

Kaynakça

  1. ^ "World Gazetteer". 17 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2012. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Azerbaycan</span> İran eyaleti

Doğu Azerbaycan Eyaleti, İran'ın 31 eyaletinden birisidir. İran Azerbaycanı denilen ve İran'ın 6 eyaletini kapsayan bölge içinde yer alır. Aynı zamanda İran Azerileri'nin İran içinde en yoğun bulunduğu eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz</span> İranda bir şehir

Tebriz, İran'da Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir. Tebriz İran'ın kuzey batısındaki en büyük şehri, aynı zamanda İran Azerileri'nin yoğunluklu olarak yaşadığı bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan (İran eyaleti)</span> İranda bulunan eyaletlerden birisi

Kürdistan, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Hoy</span> İranın Batı Azerbaycan eyaletinde bulunan şehir

Hoy, İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Zencan (eyalet)</span>

Zencan Eyaleti, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Erdebil (eyalet)</span>

Erdebil Eyaleti,, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan</span> Orta Doğuda Kürtlerin yoğunlukta olduğu bölgelerin genel adı

Kürdistan Kafkaslar'ın güneyi ve Orta Doğu'da, Ermenistan, Irak, İran, Suriye ve Türkiye'ye ait toprakların bir kısmını kapsayan jeokültürel bölge. Siyasi bakımdan özerk, federal bir bölge olarak uluslararası resmî tanınmaya sahip olan tek bölge Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'dir. Bölgenin kuzeybatı İran’a karşılık gelen kısmı Kürdistan adıyla eyalet statüsündedir. Ayrıca Suriye'de de Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tek taraflı olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İran'ın eyaletleri</span> İranın yerel idaresi

İran'ın eyaletleri, İran her biri (Farsça: مرکز markaz / Türkçe: merkez) olarak adlandırılan bir yerel yerleşim birimi olan şehirden yönetilen ve Türkiye'deki İllere karşılık gelen Otuz bir adet "Ostan" adı verilen eyalete ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İran tarihi</span> İranın tarihsel gelişimini ele alan tarihyazımı alanı

İran tarihi, tarihin en eski uygarlıklarından biri olan İran'ın tarihsel gelişimini ele alan tarih yazımı alanıdır. Bu tarih; batıdaki Anadolu'dan doğudaki Hindistan ile Siri Derya Nehri'ne, kuzeydeki Kafkaslar ve Avrasya steplerinden de güneydeki Basra Körfezi ile Umman Körfezi'ne kadar geniş bir alanı içine alan Antik İran bölgesinin tarihini kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kürdistan</span>

Doğu Kürdistan veya İran Kürdistanı, Kürdistan'ın İran'da kalan kısmına verilen ismidir. İran Kürdistan'ında bulunan başlıca bölgeler; Kürdistan, Kirmanşah, Batı Azerbaycan, İlam ve Hemedan eyaletleridir.

<span class="mw-page-title-main">Hemedan</span> İranın Hemedan eyaletinde bulunan bir şehir

Hemedan, İran'ın aynı isimli Hemedan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Salmas</span> Batı Azerbaycan Eyaleti, İranda şehir

Salmas, İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Tuyserkan şehristanı</span>

Tuyserkan şehristanı (Farsça: شهرستان تویسرکان), İran'nde Hamedan Eyaleti'nin 9 şehristanından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">İran Türkleri</span>

İran Türkleri, İran'da yaşayan Türk halkları. Başta İran Azerileri olmak üzere Türkmenler, Kaşkaylar, Horasan Türkleri, Halaçlar, Sungurlar, Ebiverdiler, Kazaklar ve Özbekler gibi Türk dilli halklar İran’ın belirli bölgelerinde yaşamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Safevi Devleti arasında 1723-1727 yılları arasında yapılmış savaş

1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile çöküş devrine girmiş olan İran'daki Safevî Devleti, ardından ise İsfahan'ı ele geçirerek İran'a egemen olan Afgan Hotakîler arasında süren ve Osmanlıların kesin zaferiyle sonuçlanan askerî mücadele.

<span class="mw-page-title-main">İran Azerileri</span> İran Azerbaycanı Türkleri

İran Azerileri, Kuzey İran Azerileri, Güney Azerileri, Güney Azerbaycanlılar, İran Azerbaycanlıları ya da İran Türkleri;, İran'da Güney Azerbaycan denen ve Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan sınırına yakın bölgelerde yaşayan ve İran Türklerinin büyük çoğunluğunu oluşturan Azerilerdir. 70 milyon nüfuslu İran'ın üçte birinden fazlasını oluştururlar. İran'da Azeriler en büyük Türk grubudur ve Farsçadaki İran Türkleri adı öncelikle İran Azerileri için kullanılmaktadır. Tebriz, Erdebil, Zencan ve Urumiye bölgelerinde de yoğun olarak yaşayan Azerilerin başkent Tahran'daki nüfusları da oldukça yüksek ve Tahran pazarına büyük oranda Azeri tüccarlar hakimdir. Çok heterojen etno-linguistik grubun üyeleri olan Azeriler, çok farklı sosyoekonomik koşullar altında yaşamlarını sürdürür.

<span class="mw-page-title-main">Hemedan Türkleri</span>

Hemedan Eyaletinin Türkleri ya da Hemedan Türkleri, İran'ın batısında Hamedan Eyaletinde yaşayan ve Azericenin Hamedan ağzıyla konuşan Türk halkı.

<span class="mw-page-title-main">İran Kürtleri</span> İrandaki Kürtler

İran Kürtleri, İran'da yaşayan Kürtlere denir. Kürtler CIA'ya göre ülke nüfusunun %10'unu oluştururken Fars ve İran Azerileri'nden sonra İran'da üçüncü büyük etnik azınlıktır. İran'da Kürtlerin çoğunlukta olduğu bölgeler; Kirmanşah, Kürdistan ve İlam eyaletleridir. Bunlar dışında kayda değer Kürt nüfusu olan diğer eyaletler ise Batı Azerbaycan ve Kuzey Horasan eyaletleridir.

<span class="mw-page-title-main">1730-1732 Osmanlı-Safevî Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Safevi Devleti arasında 1730-32 yılları arasında yapılmış savaş

1730-1732 Osmanlı-İran Savaşı, 18. yüzyılda Osmanlı Devleti ile İran'daki Safevi Hanedanı arasında yapılmış olan bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Kirmanşah Operasyonu</span>

Kirmanşah Operasyonu, I. Dünya Savaşı'nın İran Cephesi sırasında Şubat - Mart 1916 tarihleri arasında Batı İran'da Rus 1. Kafkas Süvari Kolordusu birliklerinin bir saldırı operasyonuydu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.