İçeriğe atla

Hemdat İsrael Sinagogu

Koordinatlar: 40°59′41″K 29°01′38″D / 40.99472°K 29.02722°D / 40.99472; 29.02722
Hemdat İsrael Sinagogu
Hemdat İsrael Sinagogu
Harita
Temel bilgiler
KonumTürkiye Haydarpaşa, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar40°59′41″K 29°01′38″D / 40.99472°K 29.02722°D / 40.99472; 29.02722
İnançYahudilik
MezhepSefarad Ortodoks
Açılış3 Eylül 1899
DurumAçık
YöneticiTürkiye Hahambaşılığı
İç mekan

Hemdat İsrael Sinagogu Haydarpaşa'da 1899 yılında inşa edilmiş bir sinagogdur. Sinagog, Hahambaşılıktan izin alınarak ziyaret edilebilir.[1]

Uzunhafız Sokak ve İzzettin Sokak arasında yer almakta olup, bu iki sokağı birbirine bağlayan geçit yolunun bitişiğinde bulunmaktadır. 1970’li yıllarda güvenlik nedeni ile Uzun Hafız ve İzzettin sokağı arasında açılan bu bağlantıya duvar örülmüştür.[2]

2017 yılında, Conde Nast Traveler dergisi tarafından "Dünyanın en güzel sinagogları" listesinde yer almıştır.[3]

Sinagogun İzzettin Sokak tarafında yer alan ana giriş kapısının üzerinde şu yazı yer almaktadır:

"Ki Beti Bet Tefila, Yikare Lehol Aamim/Pithu Li Şaare Tsedek /Avo Vam Ode Ya/Nigmor Abayit Be Sof Hodeş Rahamim. 5659"

(Çevirisi: Benim evim dua evidir, bütün milletlere açıktır./Bana doğruluk kapısını açınız./Oraya geleyim ve Tanrıya şükredeyim/Ev Ellul ayının sonunda tamamlandı. 5659)[4]

Tarihçe

1872 yılında Kuzguncuk'ta çıkan büyük yangın sonrası Haydarpaşa tarafına göç eden Yahudiler,[5] bu civarda kendilerine bir sinagog inşa etmek için arsa satın alırlar.[6] Bunun üzerine bölgede yaşayan Rum ve Ermeniler bu duruma karşı çıkmış, taraflar arasında yaşanan çatışmalar, II.Abdülhamid, Selimiye Kışlası’ndan askerî birlik göndermesiyle son bulmuştur.[6] Sinagogun isminde yer alan Hemdat, Abdülhamid'e bir teşekkür olarak nitelendirilmektedir.[6]

21/ Aralık/ 1311(1894) tarihli Padişah Fermanı ile sinagog yapılmasına resmen izin verilmiştir.[7] Sinagogun tasarımı, Avusturyalı mimar Boris Lekav tarafından yapılmıştır.[2] Sinagogun yapımı için dönemin ünlü Belçikalı iş insanı Clara de Hirsch bağış da bulunmuştur.[2] Sinagogun inşaatı 1898 yılında tamamlanmış olsa da iç bölümdeki eksikliklerin giderilmesi bir yıl sürmüş, bu nedenle resmi açılışı 3 Eylül 1899 tarihinde gerçekleşmiştir.[2]

Mimari

Sinagog, klasik Sefarad stilinde düzenlemiştir.[4] Sinagog'un ortasında yer alan büyük avize, Yıldız Sarayı Baş Mücevhercisi Aronaci Efendi tarafından açılış töreni için Moda’daki evinden alınıp getirilmiştir.[2] Kadınlar Bölümü olan Azara, üst kattadır ve ahşap bir yapıya sahiptir.[7] Sinagogun bu bölümü 1946 yılında restorasyon geçirmiştir.[2] Ayrıca Sinagogun dış duvarına 2014 yılında bir onarım yapılmıştır.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Türkiye Hahambaşılığı". 25 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2008. 
  2. ^ a b c d e f g "Kados Kent Rehberi" (PDF). 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  4. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  5. ^ Guse Tarkan, EVALUATION OF URBAN REGENERATION ISSUES FOR AN EARLY 20TH CENTURY QUARTER: KADIKÖY-YELDEĞİRMENİ, ODTÜ Mimarlık Yüksek Lisans Tezi, 2010, s.161
  6. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  7. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dolmabahçe Sarayı</span> Türkiye, İstanbul’da bir saray

Dolmabahçe Sarayı, İstanbul, Beşiktaş'ta, Kabataş'tan Beşiktaş'a uzanan Dolmabahçe Caddesi'yle İstanbul Boğazı arasında, 250.000 m²'lik bir alan üzerinde bulunan Osmanlı sarayı. Marmara Denizi'nden Boğaziçi'ne deniz yoluyla girişte sol kıyıda, Üsküdar ve Kuzguncuk'un karşısında yer alır. Sultan Abdülmecid tarafından inşa ettirilen sarayın yapımı 1843 yılında başlayıp 1856 yılında bitirilmiştir. Günümüzde müze olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Beylerbeyi Sarayı</span> İstanbul, Üsküdar’da bulunan tarihi bir yapı

Beylerbeyi Sarayı, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde bulunan yazlık bir Osmanlı sarayıydı. Günümüzde müze olarak kullanılan Beylerbeyi Sarayı, kendisine bağlı çeşitli yapı ve diğer unsurlardan oluşan bir kompleksin parçasıdır. Adını, bulunduğu Beylerbeyi semtinden alır. Osmanlı Padişahı Abdülaziz'in talimatıyla, 1863-1865 yıllarında, Sarkis Balyan'ın mimarlığında inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sinagog</span> Musevi ibadethanesi

Sinagog veya havra, Yahudilik inancına inanan Yahudi ve Samirilerin ibadet etmek için gittikleri ibadethane.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Surları</span> Konstantinopolisin surları (modern İstanbul, Türkiye)

Konstantinopolis Surları, günümüzde İstanbul sınırları dahilinde olan Konstantinopolis'i çevreleyen ve Doğu Roma zamanında yapılmış şehir surlarıdır. Şehri çeviren surlar tarihte 5. yüzyıldan başlayarak inşa edilmiş, yıkılmalar ve yeniden yapmalarla dört defa elden geçmiştir. Son yapımı MS 408'den sonradır. II. Theodosius (408-450) zamanında İstanbul surları Sarayburnu'ndan Haliç kıyısı boyunca Ayvansaray'a bu taraftan ve Marmara kıyısı boyunca Yedikule'ye, Yedikule'den Topkapı'ya, Topkapı'dan Ayvansaray'a uzanıyordu.

Zürafa Sokak, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde yer alan ve Alageyik ile Yüksek Kaldırım sokaklarıyla birlikte eskiden üzerinde yer almış genelevleri ile tanın bir çıkmaz sokaktır. Sokak, Karaköy semtinde, Karaköy İskelesi'nin hemen arkasında yer alır. Surp Pırgiç Ermeni Katolik Kilisesi bu sokaktadır. Sokağın yakınında Saint Benoît Fransız Lisesi ve bir Gürcü sinagogu vardır. 2020^'de genelevler kapatılmış, 2022'de ise bölgedeki yapılar yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Soğukçeşme Sokağı</span>

Soğukçeşme Sokağı İstanbul'un Sultanahmet semtinde yer alan, üzerinde tarihsel evlerin bulunduğu küçük bir sokaktır. Ayasofya ve Topkapı Sarayı arasında yer alan bu sokak trafiğe kapalıdır. Soğukçeşme Sokağı adını yine bu sokakta bulunan, III. Selim dönemine ait 1800 tarihli mermer bir Türk çeşmesinden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul'daki sinagoglar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İstanbul'daki sinagoglar, ilk olarak Bizans döneminde şehre gelen Musevilerin dinî gereksinimleri için kurdukları ibadethanelerdir. Kayıtlarda, İstanbul'da ilk sinagoğun MS 318 yılında, bakırcılıkla uğraşan Musevilerin yoğun olarak yaşadığı Halkopratia semtinde inşa edildiği geçmektedir. Bu sinagog, II. Theodosius döneminde kiliseye çevrilse de, şehrin çeşitli noktalarında sinagoglar her dönemde varlığını sürdürmüştür. İstanbul'un 1453 yılında Türkler tarafından ele geçirilmesinin ardından da, Museviler İstanbul'daki varlıklarını sürdürmüşlerdir. Osmanlı İmparatorluğu'nun 1492 yılında İspanya'dan sürgün edilen Musevilere sığınma hakkı vermesiyle, Osmanlı topraklarındaki Musevi nüfusu büyük oranda artmıştır. Türkiye'de cumhuriyet ilan edildikten sonra, ülkenin dört bir yanındaki pek çok Musevi, İstanbul'a yerleşmiştir.

Bali Paşa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde Bali Paşa caddesi Hoca Efendi sokağındadır. Kesmetaştandır ve minaresi klasik olarak sağındadır. II. Bayezid'in veziri Malkoçoğlu Balı Paşa'nın başlattığı ve bitiremediği camiyi karısı Hüma Sultan 1504'te tamamlatmıştır.

Anoten veya Ha-noten, Türkiye Yahudileri tarafından Türkiye cumhurbaşkanı'nı kutsama duasıdır.

Selaniko Sinagogu, Selanik Sinagogu, Sığrı Sinagogu ya da Sigiri Sinagogu, İstanbul'da bulunan metruk bir sinagogtur. Fatih ilçesinde, geçmişte önemli oranda bir Musevi nüfus barındıran Balat semtinde yer alan sinagog, Fatih Sultan Mehmet döneminde Selanik'ten İstanbul'a göç eden ve Balat'ta yerleştirilen Museviler tarafından yaptırılmıştı.

Verya Sinagogu ya da Karaferya Sinagogu, geçmişte İstanbul'da bulunan bir sinagogtu. Fatih ilçesinde günümüz Balat semtinde bulunan sinagog, Osmanlı döneminde Yunanistan'ın Orta Makedonya bölgesindeki Karaferye (Veria) kentinden göç ederek, İstanbul'a gelen Museviler tarafından kurulmuştu. Sinagog, 1890 yılında Balat bölgesinde etkili olan bir yangında kullanılamaz hâle geldi. Binanın kalıntıları üzerine 1935 yılına değin kullanılan Ahrida Musevi İlkokulu yapıldıysa da bu yapı da yıkılmıştır. Ayvansaray mahallesi Duriye Sokağı üzerinde bulunan sinagogun arası üzerinde günümüzde açık otopark bulunmaktadır.

Or Hodeş Sinagogu, geçmişte İstanbul'da bulunan bir sinagogtu. Beyoğlu ilçesinin Galata semtinde, Polonya göçmeni Museviler tarafından kurulmuştu. 1897 yılında, Hahambaşılık Polonyalı Musevilerin kendilerine ait bir ibadethaneleri ve okulları bulunmamasını gerekçe göstererek, Galata semtinde bir sinagog kurmak için başvuruda bulundu. Başvuruları kabul edilince Zürafa Sokağı'nda küçük bir arsa satın alındı ve üzerine sinagog inşa edildi. Sinagogun bir bölümü yaşlılarevi olarak kullanıldı. Polonyalı Aşkenaz cemaatine ait olan sinagog, cemaatin sayısının yıllar içinde azalması nedeniyle Gurjim olarak anılan Gürcü Yahudileri cemaatine devredildi. 1985 yılında Hahambaşılığın kararıyla satıldı.

<span class="mw-page-title-main">İştipol Sinagogu</span>

İştipol Sinagogu, İstanbul'da bulunan bir sinagogtur. Fatih ilçesinde Balat ve Draman semtleri arasında yer alan sinagog, 1694 yılında bir fermanla İstanbul'a kabul edilen, Makedonya'nın İştip kentinden göç etmiş Museviler tarafından yapılmıştır. Bir yangında kullanılmaz hâle gelen sinagog, 1899 yılına tarihlenen bir izin fermanıyla yeniden ahşap olarak yapılmıştır. Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nun 16 Eylül 1987 tarih ve 3618 sayılı kararı ile tescil edilip koruma altına alınan sinagog, günümüzde ibadete kapalıdır.

<span class="mw-page-title-main">500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi</span> İstanbulda müze

500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi, 500. Yıl Vakfı tarafından topluma Türk Yahudilerinin gelenekleri ve tarihi açısından bilgi sunmak amaçlı kurulmustur. 25 Kasım 2001'de açılmıştır. 500. Yıl Vakfı 1989'da 113 Yahudi ve Müslümandan oluşan Türk vatandaşları tarafından Sefaradların 500 yıl önce Osmanlı İmparatorluğu'na gelişini kutlamak için kuruldu. Müze fikri, müzenin ilk küratörü olan Naim Güleryüz tarafından ortaya atıldı ve Kamhi ailesinin maddi destekleriyle açıldı.

<span class="mw-page-title-main">Dohány Sokağı Sinagogu</span> Budapeştede sinagog

Dohány Sokağı Sinagogu ya da diğer adlarıyla Büyük Sinagog veya Tabakgasse Sinagogu, Budapeşte'nin 7. idari bölgesi olan Erzsébetváros'ta yer almaktadır. Avrupa'nın en büyük ve dünyanın beşinci büyük sinagogudur. 3000 sandalyeli tapınak Neolog Yahudiliği'nin merkezidir.

Ayrılıkçeşme Sokağı, İstanbul ilinin Kadıköy ilçesi Rasimpaşa mahallesi sınırları içinde kalan tarihî bir yoldur. Adını, sokağın başında bulunan tarihî Ayrılık Çeşmesi'nden alan sokağın bir yanında baştan başa eski Osmanlı evleri yer alırken diğer tarafıysa tarihî Ayrılıkçeşme Arap Mezarlığı vardır. Sokağın yanı sıra bulunduğu semt de Ayrılıkçeşme olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kaptan İbrahim Ağa Camii</span>

Kaptan İbrahim Ağa Camii, 1622 yılında Kaptan İbrahim Paşa tarafından İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kutlu Bey Camii</span>

Kutlu Bey Camii, Türkiye'nin Isparta ilinde yer alan bir camidir. Vakfiyesine göre, bölgede yer alan ve 1429 yılında mevcut bulunduğu bilinen bir caminin temelleri üzerine II. Abdülhamid'in 1899 yılında yeniden inşa emri ile yeniden yaptırılmıştır. Yeni cami 1904 yılında tamamlanmıştır. Bu cami 1914 yılındaki bir depremde yıkılmış, günümüzdeki cami 1922 yılında yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Güzelyurt, Konak</span>

Güzelyurt, İzmir ilinin Konak ilçesine bağlı bir mahalledir. Kemeraltı ve İkiçeşmelik arasında uzanır. Üzerinde 9 sinagog bulunan Havra Sokağı mahallede yer almaktadır. Geçmişte Yahudilerin yoğun yaşadığı bir mevki iken günümüzde birçok tarihi yapı işyerlerine dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">II. Abdülhamid Anıtı</span> İstanbul, Haydarpaşadaki bir dalgakıranın üzerinde yer alan anıt

II. Abdülhamit Anıtı veya Haydarpaşa Dalgakıranı, İstanbul'daki Haydarpaşa Garı'nın karşısındaki dalgakıran üzerinde yer alan bir anıt. Anıt II. Abdülhamid'in tahta çıkışının 25. yılı şerefine, mimar Alexandre Vallaury tarafından yapılmıştır. Tamamı mermerden yapılan anıt 1902 yılında tamamlanmış ve açılışı II. Abdülhamid'in doğum günü olan 21 Eylül gününde gerçekleştirilmiştir.