İçeriğe atla

Hemşin çorabı

Hemşin çorabı veya cimil çorabı, Rize'nin Hemşin, İkizdere ve Çamlıhemşin ilçelerinde Hemşinlilerinin giydiği yöresel bir çorap çeşididir.[1][2] Hemşin çorabının yapımında yazın koyun yünü, kışın keçi kılı kullanılmaktadır.[3] Giyenin cinsiyetine ve yaşına bağlı olarak farklı renk ve desenlerde örülen Hemşin çorabı tek telli ve iki telli olarak ikiye ayrılmaktadır. Tek telli Hemşin çorabı renksiz, kısa ve erkeklerin giymesi için tasarlanmıştır. Kadınların giymesi için tasarlanan çift telli Hemşin çorabı ise tek telliye kıyasla daha uzundur ve çeşitli motiflerle süslenmiştir.[4] Çoraplar süslendiği motife göre isimlendirilmektedir. Kiraz çiçeği, çay yolu, Kibele, çiçek bahçesi, kırmızı lale, koçiboynuzu, bahçeli, papatya ve yarım gelin yanağı bu motiflerden bazılarıdır.[5] Yöre halkı geleneksel olarak Hemşin çorabı üzerine maniler söyler bu şekilde sevgilisine seslenirler.[6] Kullanımı gün geçtikçe azalan Hemşin çorabı eskisi kadar yaygın değildir.[7] Geleneksel olarak yünlerin boyanmasıyla yapılan Hemşin çoraplarında günümüzde orlon ipler daha sık kullanılmaktadır.[8] Hemşin Göleti Yaz Spor Şenlikleri ve Kültür Sanat ve Tulum Festivali'nde Hemşin çorabı örme yarışması düzenlenmektedir.[9]

Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen çorap, 2021 yılında coğrafi işaret belgesi almıştır.[10]

Kaynakça

  1. ^ Mihotulî, Selahaddîn (1992). Arya uygarlıklarından Kürtlere. Koral Yayınları. s. 275. ISBN 9757780014. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  2. ^ Ömer Akgün Tekin (1 Ocak 2014). "Kaçkarlardan Karadeniz'e Uzanan El: Rize" (PDF). researchgate.net. 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  3. ^ Öztürk, Özhan (2005). Karadeniz: ansiklopedik sözlük. Heyamola Yayınları. s. 506. ISBN 9756121009. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  4. ^ Abdullah Uzun (19 Haziran 2019). "Hemşin Kaymakamı Sağır'dan Başkan Basa 'ya Hemşin Çorabı hediyesi". kackar53.com. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  5. ^ Türkan Çatal Yıldız. "Bin yıllık gelenek: Hemşin çorabı". gucluanadolugazetesi.com. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  6. ^ Gündüz, Ali (2002). Hemşinliler: dil, tarih, kültür. Ardanuç Kültür Yardımlaşma Derneği. s. 132. ISBN 9759346613. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  7. ^ Saliha Ağaç, Meral Büyükyazıcı (1 Haziran 2016). "Hemşin Yöresi Baş Bağlaması". web.a.ebscohost.com. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  8. ^ "Hemşin Çorabı - Rize". kulturportali.gov.tr. 1 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  9. ^ "Hemşin festival ile coştu". pazar53.com. 20 Ağustos 2019. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  10. ^ "Hemşin Çorabı". ci.turkpatent.gov.tr. 8 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tulum (çalgı)</span> Karadeniz bölgesine özgü üflemeli çalgı

Tulum, Anadolu'nun kuzeydoğusunda Rize, Artvin, Ardahan, Erzurum ve Gümüşhane'de kullanılan nefesli bir halk çalgısı. Balkan yarımadası ve İskoçya'da kullanılan gaydadan en önemli farklı pes sesleri kontrol edebilen boruya sahip olmamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çayeli</span> Rizenin ilçesi

Çayeli, Rize ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Vartavar</span>

Vartavar Ermenistan ile Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesinde kutlanan bir festivaldir. Türkiye'de Rize'nin Çamlıhemşin ve Hemşin ilçelerinin yüksek kesimlerinde yaşayan bir halk olan Hemşinliler tarafından Temmuz ve Ağustos ayları içerisinde köyden köye değişen tarihlerde, dinlenmek ve eğlenmek amacıyla yapılan ve Trabzon'da yayılan derneklerden farklı olarak, herkesin değil de daha çok genç kız ve erkeklerin horon edip diğerlerinin seyretmesi ile kutlanan bir yayla şenliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Hemşin</span> Rizenin ilçesi

Hemşin, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde Rize iline bağlı ilçesi. Nüfusu 2.499 kişi olup bu bakımdan 922 ilçe arasında sondan dokuzuncudur. Denizden 19 km içeride, Rize'ye 57 km mesafededir. Yüzölçümü yaklaşık olarak 120 km²'dir. İlçenin kuzeyinde Pazar ilçesi, batısında Çayeli ve Kaptanpaşa, güneyinde Çamlıhemşin yaylaları ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Horon</span> Doğu Karadeniz bölgesinde kemençe veya tulum ile oynanan halk oyunu

Horon, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde oynanan geleneksel halk danslarının genel adıdır. Sinop'ta, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt'un Aydıntepe ilçesi, Erzurum'un İspir, Tortum ve Olur ilçelerinde ve Doğu Karadeniz'den göçenlerden dolayı Sakarya'da oynanan çevik hareketli oyunlardır.

<span class="mw-page-title-main">Hemşinliler</span> etnik grup

Hemşinliler, yoğun yaşadıkları yerler Türkiye'nin Rize, Erzurum'un Tortum, İspir, Artvin'in Hopa ve Kemalpaşa ilçeleri, Trabzon'un Araklı ve Sürmene ilçelerinde olan, nüfusu yaklaşık iki yüz bin kişiden oluşan ve Hemşince veya Türkçe ana dilli etnik gruptur. Hemşinli tanımı Hemşin'de yaşayanları değil kendine ait ortak bir kültürü, dili olan topluluğu ifade etmektedir. Hemşinlilerin önemli bir kısmı bugün Türkiye'nin büyük şehirlerine ve Rusya, Gürcistan, Özbekistan gibi başka ülkelere dağılmış durumdadır. Bunun siyasi, ekonomik ve dini pek çok nedeni bulunmaktadır. Hemşinlilerin çoğunluğunun mensup olduğu din İslam'dır.

Emin Yağcı, Türk tulumcudur.

<span class="mw-page-title-main">Gökhan Birben</span>

Gökhan Birben, Hemşinli ses sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Pirinçlik, Ardeşen</span> Rize köyü

Pirinçlik, Rize ilinin Ardeşen ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yeniyol, Ardeşen</span> Cihan Alptekinde bu köydendir

Yeniyol, Rize ilinin Ardeşen ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Başköy, Güneysu</span>

Başköy, Rize ilinin Güneysu ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Nurluca, Hemşin</span>

Nurluca, Rize ilinin Hemşin ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Hemşince</span>

Hemşince, arkaik bir Ermenice lehçesi olup Batı Ermenice içerisinde sınıflandırılır. Doğu Karadeniz'de kendilerini Hemşinliler olarak adlandıran kişilerce konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Melyat Deresi</span> Pazarda bir akarsu

Melyat Deresi veya Venek Deresi, Rize ilinin Pazar ve Çayeli ilçelerini ayıran ve Karadenize akan bir nehirdir. Nehrin uzunluğu 20.3 kilometredir. Rize il merkezine 28 km mesafededir. Pazar doğu, Çayeli ise batı tarafında kalır. Derenin batı tarafında çoğunlukla Türkler ve az da olsa Hemşinliler yaşar. Lazların yaşadığı bölge, bu nehrin doğusunda kalır. Kaynağı Hemşin ilçesindeki Ceğalver Dağı olan nehrin; Zafer, Yavuzlar, Erenler, Çınartepe, Kaçkar, Kestanelik, Tektaş, Güneyköy, Şendere, Kuzayca, Örnek, Merdivenli, Leventköy ve Balıkçı köylerine sınırı vardır.

Hemşin Prensliği veya Hamamşen Prensliği, 790 yılında, Arapların Ermenistan'ı işgalinden ve bu işgalden sonra Müslüman Araplar tarafından kurulan Arminiya devletinden kaçan Ermeniler tarafından Doğu Karadeniz bölgesinde kurulan bir prensliktir. 1486 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından son verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Laz evleri</span>

Laz evleri, Lazların ve Acaralıların yaşadığı ev türlerinden biridir. Çoğunlukla Lazlar tarafından inşa edildiği için bu şekilde isimlendirilmiştir. Yapımında geleneksel olarak taş ve ahşap kullanılan Laz evlerine çoğunlukla serander eşlik eder.

Remzi Bekar, Türk tulum sanatçısı. Bekar, Türkiye'de ilk defa tulumla plak ve kaset çalışmaları yapan kişidir. 6 plak ve 8 tulum kasedi çıkarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">El örgüsü çorap</span>

El örgüsü çorap, geleneksel yöntemlerle çoğu zaman yünden veya elverişli başka malzemelerden imal edilmiş iplerle elde örülen çoraplardır.

Tecina Köprüsü veya Akyamaç Köprüsü, Rize,Hemşin ilçe merkezine 3 kilometre uzaklıkta konumlanmış bir kemer köprüdür. Pogun Deresi'nin üzerine inşa edilen köprünün üzeri betonla kaplanmıştır. Günümüzde araç geçişleri için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gola Kültür Sanat ve Ekoloji Derneği</span>

Gola Kültür Sanat ve Ekoloji Derneği veya kısaca GolaDer, 2006 yılında İstanbul'da Refika Kadıoğlu tarafından kurulmuş, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlama, çevreci bilincin artması, iklim kriziyle mücadele, yerel kültür bilincinin artması ve Lazcanın yaşatılmasını amaçlayan, kadınların liderlik ettiği bir dernektir. Derneğin kurucu ekibinin çoğunluğu, kendilerini Laz veya Hemşinli olarak tanımlayan, Doğu Karadeniz'de büyümemiş kişilerden oluşmaktadır. Dernek, her sene Yeşil Yayla Festivali'ni organize etmektedir. Festival, ekolojik ve kültürel değerleri korumayı amaçlamakta ve yöresel üretim ile bölge ekonomisine destek olmayı amaçlamaktadır. Festivalin sponsorlarından The Christensen Fund adlı vakfın ABD kökenli olması, festivalin Laz milliyetçiliğini tetiklemek amacıyla düzenlediğine ilişkin komplo teorileri yayılmasına neden olmuştu. Organizasyonda yer alan gruplardan Kardeş Türküler'in Kürtçe şarkı söylemesi Kürt milliyetçiliği ile, Helesa'nın Hemşince şarkı söylemesi ile Ermeni milliyetçiliği ile ilişkilendirilmişti. Buna bağlı olarak festivalin Hemşin bölümü iptal edildi. Derneğin merkezi 2021 yılında Rize, Fındıklı'ya taşındı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.