İçeriğe atla

Helvi Sipilä

Helvi Sipilä, 1950
Helvi Sipilä, 1950

Helvi Linnea Aleksandra Sipilä (kızlık soyadı Maukola; 5 Mayıs 1915 - 15 Mayıs 2009) Finli bir diplomat, avukat ve politikacıdır. Kadın haklarının savunucusu olarak biliniyordu ve Birleşmiş Milletler'in ilk kadın Genel Sekreter Yardımcısı olarak görev yapmıştır.[1] Sipilä 1972'de Genel Sekreter Yardımcısı olarak atandığında, Birleşmiş Milletler üst yönetiminin (D1 ve üzeri) yüzde 97'si erkekti. Sipilä ayrıca Dünya Kız Rehberler ve Kız İzciler Birliği, Uluslararası Kadın Avukatlar Federasyonu, Zonta International ve Uluslararası Kadın Konseyi dahil olmak üzere uluslararası sivil kuruluşlarda bir dizi liderlik pozisyonunda bulunmuştur.

Yaşamı ve Kariyeri

5 Mayıs 1915'te Päijät-Hämee'de Maukola ailesinin bir ferdi olarak dünyaya geldi. Küçük yaşlarından beri ailesinin ilgi odağıydı. 20. yüzyılın başlarında kızların eğitimi hâlâ nispeten nadir olmasına rağmen Maukola'nın kızı Lahti karma eğitim okuluna gitti, 1933'te mezun oldu ve hukuk okumaya devam etti. Kendi cinsiyetinin ilklerinden biriydi çünkü Kasım 1943'te kendi hukuk bürosunu açtığında, Agnes Lundell'den sonra Finlandiya tarihinde avukatlık yapan ikinci kadın oldu.[2]

Helvi Sipilä, genç yaşta bile çok bağımsız bir karaktere sahip ve kararlı bir kadındı. 1939'da ekonomist ve yargıç yardımcısı Sauli Sipilä ile evlendi. Daha sonra Sauli Sipilä ilaç firması Orion'un CEO'su oldu. İlk çocuğu 1940'ta, ikinci oğlu ise 1942'de doğdu.[3]

Hukuk eğitimi almış kadınların öncülerinden biriydi: Hukuk yüksek eğitimini tamamladığında Finlandiya'nın otuz sekizinci kadın avukatı, temyiz mahkemesinin on sekizinci kadın oskültatörü ve on altıncı kadın hakim yardımcısıydı.

Helvi Sipilä'nın Hollola yargı bölgesindeki mahkeme eğitimi kış savaşıyla aynı zamana denk geldi. Savaş sırasında, erkeklerin sivil görevlerinden ayrılmak zorunda kalması üzerine kadın avukatlar, mahkeme sisteminde önemli bir işgücü rezervi oluşturdu. Hollola mahkemesinin noteri olarak ekstra memur olarak görev yapan Sipilä'ya, diğer şeylerin yanı sıra, Ekim 1941'de Helsinki belediye başkanının ve diğer belediyelerin üç haftadan fazla süren duruşmalarını yapması emredildi. Bundan sonra Danıştay ve Yargıtay'da ek memur olarak görevine devam etti.[4]

Ancak Sipilä uzun süredir avukat olmayı hedeflemişti; bu nedenle birçok gazetenin ön sayfasında yeni bir hukuk bürosunun kuruluşuna ilişkin dikkat çekici duyurulara yer verdi ve banka kredisi ile aldığı ofisinin duvarına Helvi Sipilä hukuk bürosunun tabelasını astı. 1946 yılında Finlandiya Barosuna üye olarak kabul edildi.[5]

Helvi Sipilä'nın hem ulusal hem de uluslararası topluluklardaki çalışmaları, 1960'ların başından itibaren özellikle Birleşmiş Milletler'de (BM) giderek daha zorlu görevlere yol açtı. BM Kadının Statüsü Komisyonu'nda Finlandiya'yı temsil etti, 1966'dan 1971'e kadar BM Genel Kurullarındaki Finlandiya delegasyonunun bir üyesiydi ve sosyal ve sosyal konularla ilgilenen Genel Kurul III. Komitesi'nin başkan yardımcısı ve başkanı olarak görev yaptı.[3]

Bu görevlerin ardından Şubat 1972'de BM Genel Sekreteri'nin Helvi Sipilä'yı örgütün Genel Sekreter Yardımcısı olarak atama teklifi geldiğinde, Helvi Sipilä bu prestijli görevi reddedebileceğini düşünmüyordu. Neredeyse on yıl boyunca hem Finlandiya'da hem de dünya çapında ilgi gören ilk kadın pozisyonunu sürdürdü. Dokuz yılı aşkın bir süre Helsinki'deki hukuk bürosunu kapatmak ve önce New York'a, ardından da Viyana'ya taşınmak zorunda kaldı. Ancak Helvi Sipilä'nın adı, 1972'den itibaren artık ofisin sahibi olmamasına rağmen hâlâ ofisin adında tutuluyordu.[3]

BM Genel Sekreter Yardımcısı olarak, 1972'den 1980'de emekli olana kadar Sosyal Kalkınma ve İnsani İşler Merkezi'nin sorumluluğunu üstlendi. 1975'teki ilk Dünya Kadın Konferansı'nın, Birleşmiş Milletler'in 1976'da Kadın On Yılı'nı kutlama ve Kadınlar için Kalkınma Fonu'nu (UNIFEM) kurma kararında büyük etkisi oldu.[6]

1982'de Sipilä, Liberal Halk Partisi'nin adayı olarak Finlandiya Cumhurbaşkanlığına aday olan ilk kadın oldu. 2001 yılında Bakan unvanına layık görülmüştür.[7]

2009 yılında, 94 yaşında yaşamını kaybetmiştir.[7]

Ünvanlar ve Ödüller

Kaynakça

  1. ^ "DAW - Ms. Helvi Sipilä". www.un.org. 28 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  2. ^ Dąbrowa, Edward (26 Haziran 2023). "Hannah M. Cotton, Roman Rule and Jewish Life: Collected Papers, ed. by O. Pogorelsky, (Studia Judaica –89), De Gruyter, Berlin–Boston 2022, pp. 607, ISBN 978-3-11-019144-8; ISSN 0585-5306". Electrum. 30: 461-463. doi:10.4467/20800909el.23.020.17337. ISSN 2084-3909. 
  3. ^ a b c "Mitä Helvi tekisi?". Suomen Pakolaisapu (Fince). 22 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024. 
  4. ^ Susanna (16 Nisan 2018). "Sipilä Helvi". Lotta Svärd - Verkkomuseo (Fince). 22 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024. 
  5. ^ "Etusivu". kansallisbiografia.fi. 9 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  6. ^ "HELSINGIN SANOMAT - International Edition - weekly". web.archive.org. 24 Ekim 2008. 24 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 
  7. ^ a b "Helvi Sipilä Dies". 2009. 29 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed el-Baradey</span>

Muhammed el-Baradai,, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı, 2005 Nobel Barış Ödülü sahibi bir hukukçu. Haziran'daki 2013 Mısır Askerî darbesi sonrası, Mısır'ın geçici Cumhurbaşkanı yardımcısı seçildiyse de, 14 Ağustos 2013'te görevinden istifa ettiğini açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Çalışma Örgütü</span>

Uluslararası Çalışma Örgütü ya da ILO, ülkelerdeki çalışma yasalarında ve bu alana ilişkin uygulamalarda standartları geliştirmek ve ileriye götürmek gibi bir amaçla kurulan kuruluştur. Merkezi İsviçre'nin Cenevre kentinde bulunmaktadır.

Lester Bowles Pearson, 1963-1968 arasında başbakanlık yapan Kanadalı siyasetçi ve diplomat. 1956'daki Süveyş Krizi'nin çözümüne ilişkin çabaları nedeniyle 1957'de Nobel Barış Ödülü'nü aldı.

<span class="mw-page-title-main">Martti Ahtisaari</span> 10. Finlandiya cumhurbaşkanı

Martti Oiva Kalevi Ahtisaari, Fin siyasetçi. Yakın tarihte başta Kosova olmak üzere, Avrupa, Afrika, Orta Doğu ve Uzak Doğu Asya'da birçok sorunun çözümü sürecinde üstlendiği arabuluculuk görevinden ötürü 2008 Nobel Barış Ödülüne layık görüldü.

Filiz Dinçmen, Türkiye'nin ilk kadın büyükelçisi.

Azınlık hakları terimi temelde iki ayrı kavramı belirtmektedir. Terim; ırksal, etnik, sınıfsal, dini, dilsel ve cinsel azınlıkların bireysel haklarını belirtmenin yanı sıra azınlık öbeklerine atfedilen grup haklarını da içermektedir. Kullanım alanı, hiçbir çoğunluk öbeğine ait olmayan kişilerin bireysel haklarını da kapsayacak biçimde genişlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gilbert Houngbo</span>

Gilbert Fossoun Houngbo, 8 Eylül 2008 - 23 Temmuz 2012 tarihleri arası Togo'nun eski Başbakanıdır.

Tugay Uluçevik Türk diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Sauli Niinistö</span> 12. Finlandiya cumhurbaşkanı

Sauli Väinämö Niinistö, Ulusal Koalisyon Partisi'nden Finlandiyalı bir politikacı. Finlandiya cumhurbaşkanı seçilmiş olup, 1 Mart 2012 - 1 Mart 2024 tarihleri arasında bu görevi üstlenmiştir. Eğitim görmüş bir avukat olarak, 1996-2003 yılları arası Maliye Bakanı oldu. 2006 başkanlık seçimlerinde ve Ulusal Koalisyon Partisi adayı oldu. 2007 yılından 2011 yılına kadar Finlandiya Parlamentosu Başkanı olarak görev yapmış ve 2002 yılından bu yana Avrupa Halk Partisi (EPP) Onursal Başkanı olmuştur. Aynı zamanda Finlandiya Futbol Federasyonu başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jan Eliasson</span> İsveçli diplomat

Jan Kenneth Eliasson, 1 Temmuz 2012-31 Aralık 2016 tarihleri arasında Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Yardımcısı olan bir İsveçli diplomat. İsveç Sosyal Demokrat Partisi üyesi olan Eliasson, 24 Nisan- 6 Ekim 2006 tarihlerinde Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.

Hüseyin Avni Botsalı Türk büyükelçi.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Yardımcılığı</span>

Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Yardımcısı, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin vekilidir. Ofis, Genel Sekreter'in birçok idari sorumluluğunu üstlenmek, sekretarya işlerini yönetmeye yardımcı olmak, etkinlik ve programların tutarlılığını sağlamak için oluşturulmuştur. Genel Sekreter Yardımcılığı, 1997 yılı sonunda resmi olarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Amina J. Mohammed</span>

Amina J. Mohammed, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliğinden sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı ve eski Nijerya Çevre Bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Giulio Terzi di Sant'Agata</span> İtalyan diplomat

Giuliomaria Terzi di Sant'Agata İtalyan diplomat ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Lahdar İbrahimi</span>

Lahdar İbrahimi, Cezayirli diplomat ve eski dışişleri bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Cyrus Vance</span>

Cyrus Roberts Vance, ABD'li avukat ve 1977-1980 yılları arasında Başkan Jimmy Carter kabinesinde ABD Dışişleri Bakanı. Bu görevde bulunmadan önce Johnson İdaresinde ABD Savunma Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Kennedy yönetimi sırasında Ordu Sekreteri ve Savunma Bakanlığı Baş Hukuk Müşaviri olarak görev yaptı.

Uluslararası Kadın Sünnetine Karşı Sıfır Tolerans Günü, BM'nin kadın sünnetini ortadan kaldırma çabalarının bir parçası olarak 6 Şubat'ta düzenlenen, Birleşmiş Milletler sponsorluğundaki yıllık farkındalık günüdür. İlk olarak 2003 yılında tanıtıldı.

Sima Eyvazova, 1994-1999 yılları arasında Cenevre'deki Birleşmiş Milletler Ofisi'nde bağımsız Cumhuriyet'in ilk temsilcisi olan Azerbaycanlı bir diplomattı.

<span class="mw-page-title-main">BM Kadın Birimi</span> BM kuruluşu

BM Kadın Birimi olarak da bilinen Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadının Güçlenmesi Birimi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve kadınların güçlenmesi için çalışan bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.