İçeriğe atla

Helen Keller

Helen Keller
Helen Adams Keller
Doğum27 Haziran 1880
Tuscumbia, Alabama, ABD
Ölüm1 Haziran 1968 (87 yaşında)
Easton, Connecticut, ABD
VatandaşlıkABD
EğitimRadcliffe Enstitüsü
MeslekPedagog, Aktivist, Yazar
Siyasi partiSosyalist Parti ABD
Ebeveyn(ler)Dedesi: Charles W. Adams
Annesi: Kate Adams
Babası: Arthur Keller
EtkilendikleriAnne Sullivan
İmza

Helen Keller (27 Haziran 1880 – 1 Haziran 1968), Amerikalı pedagog ve aktivist.

Bebeklik çağından itibaren kör, sağır ve dilsiz olması, onu pek çok meslektaşından ayıran önemli özelliğidir. Engellerine rağmen başardıkları, onu efsanevi bir kişilik haline getirmiştir. Beş lisan bilen, bisiklet, kano ve yelkenli ile gezintiye çıkan, yüzen, satranç oynayan Helen Keller, yazdığı makaleler ve bir dizi kitapla kendisini engellilere yardımcı olmaya adamıştır. Başta Amerikan Görme Engelliler Vakfı olmak üzere çok sayıda organizasyonda görev almış ve görevleri nedeniyle dünyanın pek çok yerine seyahat etmiştir.

Yaşamı

17 Haziran 1880 tarihinde Alabama kırsalında küçük bir kasabada olan Tuscumbia'da Yüzbaşı Arthur Henley Keller ve Kate Adams Keller'ın kızı ve sağlıklı bir bebek olarak doğan Helen Keller, on dokuz aylık iken geçirdiği bir ateşli hastalık sonucu görme, işitme ve konuşma yetilerini yitirdi.

Çok huysuz ve bakımı zor bir çocuk haline gelen Helen'in ailesi çok zor duruma düşmüştü. Helen 6 yaşında iken Charles Dickens'in Genel Okur için Amerikan Notları adlı eserini okuyan annesi Kate Keller, başka bir kör ve sağır çocuk olan Laura Bridgman için yapılanlardan etkilenmişti. Bunun üzerine Baltimore'da bir uzman doktorla görüşmeye gittiğinde Helen'in bir daha asla görme ve duyma yetilerine kavuşamayacağı bilgisi teyit edilmişti ancak doktor, çocuğun eğitilebileceğini, bunun için sağır çocuklarla çalışan bir uzmanla görüşmelerini önerdi.

Böylece Helen'in ebeveynleri Graham Bell ile temas kurdular. Graham Bell, telefonun icadından sonra kendisini sağır çocukları eğitmeye adamıştı. Bell, aileye Perkins Enstitüsü ve Massachusetts Sağırlar Evi ile görüşerek bir öğretmen bulabileceklerini belirti. Böylece efsanevi öğretmen Anne Mansfield Sullivan ile tanıştılar. Kendisi de çok az görme yeteneğine sahip olan ve aynı kurumda eğitim görmüş bulunan Anne Sullivan, Hellen'a okuma - yazmayı, konuşmayı öğretti ve normal bir eğitim almasını sağladı.

Helen'in öğrenmeye başlaması, yaşamının ilk on dokuz ayında zihninde yer etmiş "su" sözcüğünden yola çıkarak başladı. Öğretmeni Anne Sullivan, Hellen'i bir su pompasının yanına götürüp elini oraya tutmuş ve hemen ardından eline "su" sözcüğünü yazmıştı. Bu ilk sözcüğü takip eden birkaç saat içinde Helen, 30 yeni sözcük daha öğrenmeyi başardı. Perkins Enstitüsü, Hellen'in başarılarını kamuoyuna duyurduğunda Helen Keller, tüm dünyada tanınan bir karaktere dönüştü. Gençlik yıllarından arkadaşı Mark Twain, onun ünü hakkında şöyle dedi:

Sezar, Büyük İskender, Napolyon, Homeros, Shakespeare ve bütün ölümsüzlerle aynı kulüpte buluşan insan. Bundan bin yıl sonra da en az bugünkü kadar ünlü olmaya devam edecek.

—Mark Twain

Helen Keller, 1890'dan itibaren konuşma dersleri almaya başlamıştı; ancak çok çabalaması, farklı kişilerle birlikte farklı teknikler deneyerek çalışmasına rağmen konuşması, Anne Sullivan ve birkaç yakınının anlayabileceği sesler çıkarmak seviyesine gelebildi.

Helen Massachusetts'da körler okulunda, New York'ta sağırlar okulunda okuduktan sonra eğitimini Massachusetts'da, Anne Sullivan'la birlikte 1896'da gittiği Cambridge School for Young Ladies adlı okulda sürdürdü. 1900'de ise günümüzde Harvard Üniversitesi ile birleşmiş olan, kadınların devam ettiği Radcliffe College adlı yüksek öğrenim kurumuna devam etti. Eğitimi boyunca ve yaşamının geri kalanında yanında Anne Sullivan vardı. Bu okuldaki zorlu çalışma, Anne Sullivan'ın gözlerinin daha da bozulmasına yol açmıştı. Helen, 1904 yılında mezun olduğunda lisans derecesi alan ilk kör-sağır kimse unvanını kazandı. Resmi eğitimi burada bitse de hayatı boyunca pek çok üniversiteden onursal doktora derecesi aldı.

Üniversite eğitimi sırasında Helen, hayat hikâyesini kaleme aldı. Hem normal, hem braille daktilosu ile yazdığı bu kitabı 1903'te yayımladı. Başlangıçta çok satılmasa da "Hayatımın Öyküsü" adlı bu kitap, sonradan bir klasik halini aldı. Kitaplarının en popüleri olan Hayatımın Öyküsü, 50 dile çevrildi.

Hellen Keller ve Anne Sullivan, 1898 yılında

İkili, bu ilk kitabın yayımlanmasını sağlayan tanınmış sosyalist eleştirmen John Albert Macy ile çok iyi dost oldu. 1905'te John Albert Macy ile evlenen Anne, Anne Sullivan Macy adını aldı. Evlilik, öğrenci-öğretmen ilişkisini fazla değiştirmedi. Helen artık Macy çifti ile birlikte Massachusetts'da yaşamaya başladı. Helen Keller, bu dönemde çevresindeki dünyayı nasıl algıladığını anlatan "Yaşadığım Dünya" adlı kitabını yazdı. Sosyalist düşünce ile tanışması da aynı dönemde John Macy sayesinde oldu ve 1909'da Massachusetts Sosyalist Partisi'ne üye oldu. 1913'te sosyalizm hakkındaki makalelerini "Karanlığın İçinden" adlı kitabında topladı ve siyasi eğilimi böylece herkes tarafından öğrenildi.

Helen ve Anne takip eden yılları dünyayı gezip konuşmalar yaparak geçirdiler. Deneyimleri ve inançları hakkındaki konuşmaları, kalabalıkları çok etkilemekteydi. Konuşmalarda, Helen'in sözlerini Anne sözcük sözcük açıklıyor ve sonra soru-cevap kısmına geçiliyordu. Geçimlerini bu konuşmalar ile sağlamaktaydılar ancak 1918'den itibaren talep azalınca, bir vodvil sergilemeye başladılar. Helen'in ilk defa "su" sözcüğünü anladığı anı gösteren bu gösteri çok ilgi çekti. Hollywood'dan film yapma teklifi gelince hemen kabul ettiler ve Hellen'in hayatını anlatan bir film çekildi. Ancak Helen, 1919'da yapılan bu filmi hiç beğenmedi ve film beklenen maddi kazancı da getirmedi. Helen ve Anne vodvil turneleri ile hayatlarını kazanmaya devam ettiler.

1918'de üçlü New York'a yerleşti. Turneler devam etmekteydi ve kazandıkları hatırı sayılır miktarda para Amerikan Görme Engelliler Vakfı'na gelir olmaktaydı. Helen Keller, toplanan bağışlarla kör insanların ailelerinin yaşam koşullarını iyileştirmeye büyük katkıda bulundu.

1921'de Helen'in annesi Kate hayatını kaybedince tek yardımcısı olarak Anne kalmıştı. Ne var ki o da aynı yıl hastalandı ve 1922'de yaşadığı bronşit yüzünden sadece fısıldayarak konuşabilir hale geldi. Böylece Helen, sahnede yalnız kaldı. 1914'te onlarla sekreter olarak çalışmaya başlayan Polly Thomson, Anne'nin rolünü üstlenince bu güçlük aşıldı ve şovları yoluyla vakıf için kaynak sağlama işi sürdü. 1931'de İngiltere Kral ve Kraliçesi ile de tanıştılar.

Bu yıllarda Anne Sullivan'ın sağlığı gittikçe kötüleşmekteydi. 1914'ten beri ayrı yaşıyor olmalarına rağmen 1932'de John Macy'nin hayatını kaybetmesi onu daha da sarstı ve 1936'da öldü. Anne Sullivan'ın ölümünden sonra Helen, Polly ile beraber Connecticut'a yerleşti. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Helen ve Polly, çalışmalarını sadece Amerikalı görme engelliler için değil, tüm dünyadaki görme engelliler için sürdürdüler; Japonya, Avustralya, Güney Amerika, Avrupa ve Afrika'ya gittiler. Onlar uzaklardayken evlerinde çıkan bir yangın, Helen'in üzerinde çalışmakta olduğu son kitabı "Öğretmen"'i yok etmişti. Bu kitapta Helen, Anne Sullivan'ı anlatmaktaydı.

Popüler kültürdeki yeri

Helen Keller

1953 yılında Helen Keller'in hayatı hakkında bir belgesel film yapıldı. "The Unconquered" adıyla çekilen film, daha sonra "Helen Keller in Her Story" adını aldı ve 1955 yılında "En İyi Uzun Metrajlı Film" dalında Oscar ödülü kazandı.[1] Helen, bu filmden sonra yeniden kitabı "Öğretmen" üzerinde çalışmaya başladı ve 1955'te yayımladı.

Polly Thompson, 1957'de geçirdiği kalp krizinin ardından tam olarak iyileşemeyerek 1960 yılında hayatını yitirdi. Külleri, Washington DC'de Anne Sullivan'ın mezarının yanına gömüldü. Son yıllarında Polly'e bakan hemşire Winnie Corbally, Helen'in yardımcılığı görevini üstlendi.

1957'de Mucize İşçi adlı drama ilk defa gösterildi. Çocuk Helen'le iletişim kurmayı başaran Anne Sullivan'ı anlatan bu drama ilk önce ABD'de bir televizyon oyunu olarak sergilendi. 1959'da bir Broadway oyunu olarak yeniden yazıldı ve iki yıl boyunca çok ilgi çekti. 1962'de kendisi hakkında biyografik bir film olan The Miracle Worker 11 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. çekildi. Bu filmde Anne'yi (Anne Bancroft) ve Hellen'i (Patty Duke) canlandıran oyuncular Oscar kazandı.

2005 yılında Sanjay Leela Bhansali tarafından Black adıyla çekilen film de Hellen Keller'in hayatından ve mücadelesinden esinlenerek yapılmıştır. Uğur Yücel tarafından 2013 yılında çekilen Benim Dünyam filmi de Black'in bir uyarlamasıdır.

Ölümü

1961'de ilk kalp krizini yaşayan Helen, sosyal yaşamdan uzaklaştı. Katıldığı son etkinlik Washington, DC'deki Lions toplantısı oldu. Washington'a bu gidişinde Başkan Kennedy tarafından da Beyaz Saray'da ağırlandı.

Sosyal hayattan uzaklaşsa da Helen Keller unutulmamıştı ve 1964'te ulusun en büyük sivil madalyası olan Özgürlük Madalyası'nı Başkan Johnson'dan aldı. 1 Haziran 1968'de uykusunda iken öldü. Külleri Anne Sullivan ve Polly Thomson'ın yanına gömüldü.

Kaynakça

  1. ^ "Amerikan Görme Engelliler Vakfı web sitesi Helen Keller biyografisi (İngilizce)". 22 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2011. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alexander Graham Bell</span> Telefonun icadı ile tanınan İskoç bilim insanı (1847–1922)

Alexander Graham Bell, telefonun icadı ile tanınan İskoçya doğumlu Amerikalı bilim insanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ray Charles</span> Amerikalı piyanist, müzisyen, ritim ve blues ustası (1930–2004)

Ray Charles Robinson, Amerikalı piyanist, müzisyen, ritim ve blues ustası.

Ceyda Düvenci, Türk oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Mark Twain</span>

Samuel Langhorne Clemens, daha çok takma adı Mark Twain olarak bilinir, Amerikalı mizahçı, satirist, roman yazarı, yazar ve öğretmen.

Lokman Ayva, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Barbar</span> stereotiplere dayalı ya medeniyetsiz ya da ilkel olarak algılanan kişi

Barbar, medenileşmemiş veya ilkel olarak algılanan bir insandır. Tanımlama genellikle popüler stereotip dayalı bir genelleme olarak uygulanır; barbarlar, bazıları tarafından daha az uygar ya da düzenli olarak değerlendirilen herhangi bir ulusun üyesi olabilirler, fakat aynı zamanda kendi ulusunun içinde ve dışında belirli bir "ilkel" kültürel grubun ya da sosyal sınıfın bir parçası olabilirler. Deyimsel veya mecazi kullanımda, bir "barbar" aynı zamanda acımasız, savaşçı ve duyarsız bir kişiye bireysel bir referans olabilir.

<i>Cennetin Rengi</i> (film)

Cennetin Rengi 1999 İran yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Rang-e khoda dır. İngilizce konuşulan ülkelerde The Color of Paradise adı ile gösterime sunulmuştur. Özgün ismi Tanrı'nın Rengi anlamına gelmektedir. Majid Majidi'nin senaryosu yazıp yönettiği filmin önemli rollerinde Hossein Mahjoub, Mohsen Ramezani ve Salameh Feyzi oynamışlardır. Film, çevresini sadece dokunarak ve duyarak anlamaya çalışan görme engelli küçük bir çocuğun dünyasını masalsı bir üslupla anlatır.

Türkiye İşitme Konuşma Rehabilitasyon Vakfı (TİV), İstanbul'da yerleşik olan bir sivil toplum kuruluşudur.

<i>Dumbo</i> (film, 1941)

Dumbo, Walt Disney tarafından üretilen 1941 yapımı Amerikan animasyon filmidir. Film 23 Ekim 1941 yılında RKO Radio Pictures tarafından dağıtılmıştır ve Walt Disney Animasyon Klasiklerinin dördüncü filmidir. Helen Aberson və Harold Pearl'in aynı adlı kitabından uyarlandı.

<span class="mw-page-title-main">Engellilik</span> bozukluklar, aktivite kısıtlamaları ve katılım kısıtlamaları

Engelli, yaralanma ya da fiziksel veya zihinsel bir rahatsızlık nedeniyle bazı hareketleri, duyuları veya işlevleri kısıtlanan kişidir. Engeller doğuştan gelebilir veya sonradan geçirilen hastalıklar sonucu ortaya çıkabilir. Dünya Sağlık Örgütü'nün İşlevsellik, Yetiyitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırması'na göre engelli olma hâli için yeti yitimi terimi kullanılır. Engelliler; vücudun duyusal, işlevsel, zihinsel ve ruhsal farklılıkları öne sürülerek; toplumsal veya yönetimsel tutum ve tercihler sonucu, yaşamın birçok alanında kısıtlama ve engellerle karşılaşabilirler. Birçok toplumlarda en yaygın ayrımcılık türlerinden biridir.

Hale Bacakoğlu, Türk psikolog, bürokrat ve akademisyendir.

Ayşegül Ataman, Türk akademisyendir.

<i>Black</i> (film, 2005) 2005 yapımı Hint filmi

Black,, 2005 Hint yapımı film. Hindistan Uluslararası Film Festivali'nde gösterilmiştir. Film, Helen Keller'in yaşamı ve mücadelesinden esinlenerek yapılmış bir uyarlamadır.

<span class="mw-page-title-main">Anne Sullivan</span>

Johanna Anne Mansfield Sullivan Macy, bilinen ismiyle Anne Sullivan, İrlandalı-Amerikan öğretmen. Helen Keller'ın öğretmenliğini yapmıştır.

<i>Benim Dünyam</i> 2013 yapımı Türk filmi

Benim Dünyam, Uğur Yücel'in yönettiği 2013 yapımı sinema filmidir. Başrollerinde Beren Saat ve Uğur Yücel yer alırken bu oyunculara Ayça Bingöl, Melis Mutluç, Turgay Kantürk, Hazar Ergüçlü, Yasemin Conka ve Erdal Küçükkömürcü eşlik etmektedir. Helen Keller'ın otobiyografik romanı Yaşadığım Dünya'dan uyarlanan 2005 yapımı Hint filmi Siyah 'ın uyarlamasıdır. Filmin galası 22 Ekim 2013'te yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Duygu Kayaman</span> Türk psikolog

Duygu Kayaman, Türk psikolog ve sosyal girişimci.

<span class="mw-page-title-main">Morrison Heady</span> Amerikalı sağır kör yazar

James Morrison Heady Amerikalı bir sağır kör yazardı. Heady, birçok cilt çocuk kitabı ve şiir yayınladı ve çağdaş basın tarafından sık sık "Kentucky'nin Kör Ozanı" olarak anıldı. Amerika Birleşik Devletleri'nde körler için kitapları ilk savunanlardan biriydi ve sağır ve kör insanlar için iletişimi kolaylaştırmak ve yaşam kalitesini iyileştirmek için birkaç cihaz icat etti.

<i>The Miracle Worker</i> (film, 1962)

The Miracle Worker, Arthur Penn tarafından yönetilen, Helen Keller'ın kör öğretmeni Anne Sullivan’ı anlatan 1962 Amerika yapımı biyografik filmidir. William Gibson'ın senaryosu, 1957'de televizyon dizisi Playhouse 90'dan çıkan aynı adlı 1959 tarihli oyuna dayanıyor. Gibson'ın ikincil kaynak malzemesi, Helen Keller'ın 1903 otobiyografisi olan Hayatımın Öyküsü idi.

<span class="mw-page-title-main">Troy Kotsur</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Troy Michael Kotsur, işitme engelli bir Amerikalı oyuncu. En çok 2021 filmi CODA'daki yardımcı rolüyle tanınır ve bu rolüyle En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dalında Akademi Ödülü'nü kazanmıştır. Ayrıca Üstün Yardımcı Rol Performansı dalında Gotham Ödülü'nü kazandı.

Gültekin Yazgan, Aydın doğumlu, avukat ve öğretmendir. Altı Nokta Vakfı’nın kurucuları arasında yer alan Gültekin Yazgan, 11 yaşında ilkokul son sınıftayken geçirdiği bir kaza sonucu retina yırtılması sebebiyle görme yetisini tümüyle kaybetmiştir. Bu kaza sonrasında okuldan ayrılan Yazgan, eğitim öğretime olan bağını kaybetmemiş ve özel öğretmenlerin desteğiyle Braille alfabesini öğrenmiştir. Dışardan hazırlanarak Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni kazanmış ve birincilikle bitirmiştir. Kendi motivasyonu doğrultusunda Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı’na başvurmuş ve sonrasında düzenlenen bir kararname ile Körler Okulu’nda 28 yıl öğretmenlik yapmıştır. Öğretmenlik kariyerinde görme engelli olmayan öğrencilere de eğitim veren Yazgan, 6 adet, psikiyatri, felsefe ve Psikoloji alanlarını kapsayan çeviri yapmıştır. Bu çeviriler üniversitelerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Bunlara ek olarak ticaret liselerinde okutulan ticaret hukuku kitaplarını da hazırlamıştır. 1981’de öğretmenlikten, 1992’de avukatlıktan emekli olmuştur. Görme engelli insanların eğitim hayatına doğrudan katkısı olacak Görme Özürlüler Kitaplığı’nı 2004’te kurmuştur ve vefatına kadar kitaplığın yönetim kurulu başkanlığı görevini sürdürmüştür. Anılarını Kör Uçuş (2002) adlı kitapta yayınlanmıştır.