Gey, eşcinsel anlamında bir sıfat, terim ve isim. Genellikle eşcinsel erkekleri belirtmek üzere kullanılan terim, aynı zamanda eşcinsel kadınları tanımlamak için de kullanılmaktadır. Türkçeye İngilizcedeki "gay" kelimesinden; İngilizceye ise Eski Fransızcadaki "gai" kökeninden geçmiştir. Aslen "neşeli, umursamaz" ve "canlı renkli, gösterişli" anlamlarına gelen gey terimi ilk olarak 1960'lı yıllardan itibaren erkek eşcinseller tarafından kendilerini tanımlamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. İngilizcedeki "gay" kelimesinin diğer anlamlarında kullanımı da zamanla yok olmaya yüz tutmuştur. Kadın eşcinsel anlamına gelen lezbiyen kelimesi ise 1800'lü yıllardan beri kullanılmaktadır.
Uluslararası Lezbiyen ve Gey Birliği (ILGA), dünya genelindeki 600'den fazla lezbiyen ve gey grubunu bir araya getiren uluslararası bir sivil toplum örgütü. ILGA, insan hakları ve sivil haklar ekseninde, LGBT haklarını gündeme getirmeye çalışan ve bu amaçla hükûmetler ve Birleşmiş Milletler nezdinde kampanyalar düzenleyen, kâr amacı gütmeyen, bağımsız bir organizasyondur.
Sivil toplum kuruluşları ya da sivil toplum örgütleri, resmî kurumların dışında kalan ve bunlardan bağımsız olarak çalışan, politik, sosyal, kültürel, hukukî ve [çevre]sel amaçları doğrultusunda lobi çalışmaları, ikna ve eylemlerle çalışan, üyelerini ve çalışanlarını gönüllülük usulüyle alan, kâr amacı gütmeyen ve gelirlerini bağışlayan veya üyelik ödemeleri ile sağlayan kuruluşlardır. Sivil toplum örgütleri oda, sendika, vakıf ve dernek adı altında faaliyet gösterir. Vakıf ve dernekler topluma yararlı bir hizmet geliştirmek için kurulmuş yasal topluluklardır ve herkese yardım etmek için kurulmuşlardır.
LGBT veya GLBT ya da LGBTQ+, 1990'larda LGB kısaltmasından sonra ortaya çıktı ve 1980'lerin ortaları ile sonlarından bu yana gey sözcüğü yerine kullanılarak LGBT topluluğunu temsil etmeye başladı. Birçok etkinci, gey topluluğu kullanımının eksik bir tanımlama olduğunu düşünerek LGBT topluluğu kullanımına geçti.
21. yüzyılın ilk yarısında Angola'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireylerin hakları konusunda ilerlemeler kaydedilmiştir. Kasım 2020'de Ulusal Meclis, karşılıklı rıza kapsamında yer alan hemcins cinsel ilişkilerini suç olmaktan çıkaran yeni bir ceza kanununu kabul etti. Yeni ceza kanunu 11 Kasım 2020 tarihinde yayımlandı ve 90 gün sonra resmen yürürlüğe girdi. Ayrıca, cinsel yönelime dayalı istihdam ayrımcılığı 2015 yılından beri yasaktır; böylece Angola, LGBT bireylere bu tür korumaları tabi tutan tek Afrika ülkelerinden biridir.
LGBT kültürü, lezbiyen, gey, biseksüel, transgender ve queer (LGBT) kişilerin paylaştıkları ortak kültür. "Gey kültürü" terimi buna eşanlamlı olmadığı hâlde yine bu kavramı tanımlamak için kullanılır, ancak belirgin olarak eşcinsel erkeklerin kültürüne de atfedilebilir. LGBT kültürü yere ve katılımcının kimliğine göre değişir.
LGBT sosyal hareketleri, cinsel azınlık|cinsel ve cinsiyet azınlıklarının toplum tarafından kabul edilmelerine dair birbiri ile ilişkili amaçlar paylaşırlar. Lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) kişiler ve LGBT'lerin hak arayışını destekleyenler genelde LGBT hakları olarak kastedilen haklar için kampanya yapmışlardır. Çeşitli topluluklar gey kurtuluş, lezbiyen feminizm, queer hareketi ile transgender eylemciliği dahil olmak üzere bir sürü çeşitli biçimde hem birlikte hem de birbirinden bağımsız bir şekilde çalışmışlardır. Tüm LGBT kişileri ve menfaatlarını temsil eden herhangi bir örgüt yoktur, fakat dünya çapındaki LGBT Onur etkinliklerine eşgüdüm ve ağ iletişimi sağlayan InterPride ve LGBT ile HIV pozitif kişilere karşı işlenen insan hakları ihlâlleri ile ilgilenen ve Birleşmiş Milletler ile birlikte çalışan Uluslararası Gey ve Lezbiyen İnsan Hakları Komisyonu (IGLHRC) gibi LGBT topluluklarını ve menfaatlarını gevşek bir şekilde kapsayan uluslararası örgütler vardır.
Dünya çapında LGBT hakları örgütleri listesi. Bir bölümü genel LGBT haklarını savunurken bazıları çeşitli uzmanlık alanları dahilinde çalışmakta olan örgütlerin listesidir.
LGBT sembolleri, Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Transgender birliğini göstermek ve cinsel kimlik ve cinsel yönelimleri tanımlamak için semboller kabul edilir, semboller gey gurur, değerler ve tanımlamaları temsil eder. II. Dünya Savaşı'nda Naziler tarafından kullanılan pembe üçgen de bir eşcinsellik sembolüdür ancak Nazi Soykırımı'ndaki çağrışımları yinelemektedir.
LGBT topluluğu veya LGBT toplumu, lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireylerin ortak çıkarları, sorunları ve hedefleri doğrultusunda birleşmesi, bir bütün haline gelmesi. LGBT olup farklı sorunları olan gruplar, topluluklar, altkültürel hareketler, gey mahalleleri ve LGBT örgütlerinden oluşmaktadır. Bu amaçla oluşturulan LGBT topluluğu eşcinsel bireylerin insan hakları hareketinin temelini attı.
Inside Out, kâr amacı gütmeyen kayıtlı bir vakıf olup kendisini queer sinema aracılığı ile hayatları değiştirmeye ve LGBTlere yönelik tutumlara meydan okumaya adamıştır. Kurum her yaştan, ulustan ve seviyeden lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) topluluklarını ve film yapımcılarını, LGBT filmlerinin tanıtımı, yapımı ve sunumu aracılığı ile destekler. Kurumun en çok bilinen sunumları arasında her yıl düzenlenen Toronto LGBT Film Festivali ve Ottawa LGBT Festivali yer alır. Bu iki festival her yıl toplamda 35.000'in üzerinde katılımcıyı bir araya getirir. Inside Out ayrıca yılın geri kalan dönemlerinde özel etkinlikler, topluluk inisiyatifleri, okul programları ve TIFF Bell Lightbox'ta her iki ayda bir düzenlenen film gösterimlerini de organize eder.
Rusya'da LGBT bireyler, LGBT olmayan bireylerin uğramadığı yasal ve sosyal zorluklarla yüz yüze gelmektedir. Özel olarak ve karşılıklı rıza göstermiş yetişkinler arası hemcins cinsel ilişkilerin 1993 yılında yasallaştırılmasına rağmen hemcins çiftler, karşıcins çiftlere mevcut olan yasal korumalara hak sahibi değiller ve cinsel yönelime dayalı ayrımcılığı yasaklayan yasalar mevcut değildir. Trans bireyler, cinsiyet değiştirme ameliyatı geçirdikten sonra legal cinsiyetlerini değiştirme hakkına sahipler, fakat cinsiyet kimliği ya da ifadesine dayalı ayrımcılığı yasaklayan yasalar da mevcut değildir.
Sexual Minorities Uganda, Uganda'daki Kampala'da bulunan bir şemsiye sivil toplum kuruluşudur. Kurucular arasında Victor Mukasa ve Sylvia Tamale yer aldı. Avukat olarak Ocak 2011'deki cinayetine kadar David Kato kuruluşun savunma ve dava memuruydu. SMUG; lezbiyen, gey, biseksüel ve transseksüel (LGBT) Ugandalıların haklarının korunmasını ve geliştirilmesini savunmaktadır.
Lübnan'da LGBT bireyler, LGBT olmayan bireylerin uğramadığı yasal ve sosyal zorluklarla yüz yüze gelmektedir. Buna rağmen, Arap Dünyası'nın diğer ülkelerine göre çok daha fazla özgürlüklere sahiptirler. Çeşitli mahkemeler, Lübnan Ceza Kanunu'nda "doğanın yasalarına aykırı" cinsel ilişkileri yasaklayan 534. maddenin LGBT bireyleri tutuklamak için kullanılmaması gerektiği sonucuna varmış; bu nedenle eşcinsellik de facto olarak yasaldır.
Gürcistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Gürcistan, kendi mevzuatında LGBT kişilere yönelik ayrımcılığı doğrudan yasaklayan tek eski Sovyet ülkelerinden biridir. Bir bireyin cinsel yönelimi ya da cinsiyet kimliğinden dolayı işlenmiş suçlar, 2012'den beri Gürcü hukukunda ağırlaştırıcı bir etken olarak sayılır. Buna rağmen, cinsellik hakkında kamu tartışmaların genel açıdan olumsuz karşılandığı bu ülkede eşcinsellik, toplumda hakim olan geleneksel Ortodoks Hristiyan değerlere aykırı olarak görülür. Sonuç itibarıyla eşcinseller sık sık istismar ve fiziksel şiddetin hedefleri olur; bu eylemler de sıkça dini liderler tarafından teşvik edilir.
Litvanya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan vatandaşların karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Litvanya'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak hemcins çiftlere hemcins evliliği ya da sivil birliktelik gibi kurumlar mevcut değildir; bu açıdan hemcins çiftlerinde karşı cins çiftlerinin sahip olduğu bazı haklar yoktur. Eşcinselliğin 1993 yılında suç olmaktan çıkarılmasına rağmen, bu zamandan beri LGBT hakları ancak sınırlı olarak genişletilmiştir. Ayrımcılıktan korunma, Avrupa Birliği üyeliğinin bir koşulu olarak kanunlaştırıldı ve 2010'da ülkenin ilk onur yürüyüşü başkent Vilnius'ta yer aldı.
Moldova'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Karşı cins çiftlerine mevcut olan haklar ve menfaatlar, hemcins çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Ülkede hemcins birliktelikleri tanınmamaktadır, bu nedenle hemcins çiftlerine çok az yasal korunma mevcuttur. Buna rağmen, işyerinde cinsel yönelime dayalı ayrımcılık yasaktır ve hemcins cinsel ilişkileri 1995 yılından beri yasaldır.
Romanya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal zorluklar ve ayrımcılığa uğrayabilir. Romanya toplumunun LGBT vatandaşların haklarına dair tutumu genel olarak muhafazakârdır. Buna rağmen, 2000 yılından beri ülkede LGBT hakları mevzuatı konusunda büyük değişimler yer almıştır. Son yirmi yıl içerisinde eşcinsellik yasak olmaktan çıkarıldı, kapsamlı ayrımcılık karşıtı yasalar uygulandı, cinsel rüşt yaşı eşit yapıldı ve homofobik nefret suçlarına karşı yasalar sunuldu. Üstelik Bükreş'teki senelik onur yürüyüşü ve Kaloşvar'daki "Gay Film Geceleri" gibi etkinliklerin düzenlenmesiyle, LGBT topluluklarının görünürlüğü artmıştır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, 2006'da Romanya'yı "cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı hak ihlâlleriyle mücadele etmekte örnek verici ilerlemeler" kaydeden beş ülkeden biri olarak nitelendirdi. Pew Research Center'ın 2016 yılında yaptığı bir ankette, Romanyalıların yüzde 85'i, eşcinselliğin toplum tarafından kabul edilmemesi gerektiği görüşündeydi.
Ukrayna'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Özel alanda rıza gösteren iki yetişkin arasındaki ticarî amaçla yapılmayan hemcins cinsel ilişkileri Ukrayna'da yasaldır, ancak Ukrayna toplumunda LGBT bireylere dair hoşgörüsüz tavırlar yaygındır ve karşı cins çiftlerine mevcut olan yasal korunmalar hemcins çiftlerine mevcut değildir.
Slovakya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Slovakya'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak karşı cins çiftlerine mevcut olan yasal korunmalar, hemcin çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Slovakya'da hemcins çiftleri eşit miras haklarına sahiptir, ancak hemcins evlilikleri veya sivil birliktelikler tanınmamaktadır. Komşu ülke Çekya'dan farklı olarak, Slovakya'da LGBT haklarına dair muhafazakâr tutumlar daha yaygındır.
