İçeriğe atla

Hayvan refahı

West Virginia'da sel sonrası yol kenarında bulunmuş bir enik Acil Durum Hayvan Kurtarma Servisinin barınağında bakılıyor.

Hayvan refahı, hayvanların fiziksel ve psikolojik açıdan sağlıklı ve huzurlu bir hayat sürmelerini sağlamayı amaçlayan bir akım. Hayvanların refahını tespit etmede kullanılan ölçütlerden bazıları davranışlar, fizyoloji, ömür ve üremedir.

Hayvan refahı akımı, hayvanların insanlar tarafından yiyecek olarak, çeşitli işlerde ve deneylerde kullanımının mümkün mertebe azaltılmasını ve belirli etik kurallara bağlı kalınarak yapılmasını savunur. Hayvan refahı savunucularının ilgi alanları arasında hayvanların deneylerde kullanım şartlarının düzenlenmesi, evcil olarak bakılan ya da hayvanat bahçeleri, sirkler gibi yerlerde tutulan hayvanların bakım koşullarının belirlenmesi, yiyecek olarak kullanılan hayvanların bakım ve öldürülme süreçlerinin düzenlenmesi, yaban hayvanların yaşam alanlarının korunması gibi konular yer almaktadır.

Bu kavram hayvanların ve hayvan bedenlerinin enerji, yiyecek, giyecek veya denek olarak kullanılmasının etik olarak kabul edilemeyeceğini savunan hayvan hakları kavramıyla karıştırılmamalıdır.

Yaban hayvanı refahı

Brian Tomasik gibi bazı negatif-yararcılar, yaban hayvanlarının refahının da (özellikle sayılarını göz önünde bulundurursak) dikkate alınması gerektiğini öne sürmüştür.

Yaban hayvanları sayıca çiftlik, laboratuvar ve ev hayvanlarından devasa oranlarda daha fazlalar. Ve bu hayvanların çoğu açlık, hastalık, soğuk, yaralanma ve yırtıcılar tarafından zarar görme korkusuyla aşırı derecede acıya katlanmaktalar. Birçok yaban hayvanı tek seferde onbinlerce veya yüzbinlerce yavru dünyaya getirir; bu yavruların çoğu, daha çok küçükken acı verici şekilde ölür. Bu durum, doğada ızdırabın mutluluğa ağır bastığına işaret eder. İnsanlar, yaban hayvanı ızdırabını azaltma konusunda çaresiz değiller. Ekosistemleri zaten önemli ölçüde etkiliyor ve değiştiriyoruz. Dolayısıyla buradaki soru, 'İnsanlar doğaya müdehale etmeli mi?' değil 'Nasıl müdehale etmeli?'[1]

Brian Tomasik, gelecek teknolojilerin hayvan refahı için yaratabileceği tehditler için de endişesini ifade eder.

İnsanların, terraforme etme yoluyla, dünyadaki biyolojik yaşama müsaade eden çevresel koşulları, Mars gibi başka gezegenlere taşımaları mümkün olabilir. Aşırı gerçekçi bilgisayar simülasyonları da yaban hayvanlarının bilinçli bir acı çekmesine yol açabilir. Günümüzde doğal seleksiyonu araştırmak için geliştirilmiş simülasyonlar mevcut. Bunların yapay zeka kabiliyetleriyle donatılması yoluyla içerdikleri organizmaların bilinç kazanmaları ve yaralanmanın veya öldürülmenin acısını gerçek anlamda hissetmeleri sadece an meselesi.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "The Importance of Wild-Animal Suffering". 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "The Importance of Wild-Animal Suffering". s. 15. 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Hayvan hakları, insan harici hayvanların tümünün ya da bir kısmının kendilerine ait bir özerkliğe sahip oldukları ve acıdan kaçınma gibi temel çıkarlarının tıpkı insanların temel çıkarlarının korunduğu gibi korunması gerektiğini savunan fikirdir. Hayvan hakları kavramı, insan harici hayvanların insan amaçlarına uygun düştüğü biçimde kullanılabilecek birer eşya olmadığı, kendi arzuları ve ihtiyaçları olan bireyler olarak muamele görmeleri gerektiği anlamına gelir. Pratikte bu, hayvanların insancıl muamele görmelerinin gerekli olması anlamına gelebileceği gibi, hayvanların tibbi ve kozmetik deneylerde kullanılmasının, eti ya da derisi için öldürülmesinin, eğlence için avlanmasının ve hayvancılık sektöründe hammadde ya da kaynak olarak kullanılmalarının hayvan hakkı ihlalleri olarak tanımlanması anlamına gelecektir.

<span class="mw-page-title-main">Pestisit</span> Haşereleri yok etmek için kullanılan madde

Pestisit, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan karışımlardır. Pestisit, kimyasal bir madde, virüs ya da bakteri gibi biyolojik bir ajan, antimikrobik, dezenfektan ya da herhangi bir araç olabilir. Zararlı organizmalar, insanların besin kaynaklarına, mal varlıklarına zarar veren, hastalık yayan böcekler, bitki patojenleri, yabani otlar, yumuşakçalar, kuşlar, memeliler, balıklar, solucanlar ve mikroplar olabilir. Her ne kadar pestisitlerin kullanılmasının bazı yararları olsa da insanlar ve diğer hayvanlar için potansiyel toksisiteleri nedeniyle bazı sorunlar da yaratabilir. Çoğu pestisit, pestleri öldürerek iş görür. Sistemik bir pestisit, bitki tarafından emildikten sonra iletim demetleriyle taşınır.

Evrensel Hayvan Refahı Bildirgesi (EHRB), hayvanların duyarlı olduğunu kabul etmek, zulmü önlemek, acıyı azaltmak ve çiftlik hayvanlarının, evcil hayvanların, bilimsel araştırmalarda kullanılan hayvanların, yük amaçlı kullanılan hayvanların, rekreasyondaki hayvanların ve yaban hayvanları vb. refahına ilişkin standartları teşvik etmek için önerilen bir hükûmetler arası taslak antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Et</span> hayvanların yenebilen kas dokularına et denir

Et, insanlarda ve hayvanlarda deri ile kemik arasındaki kas ve yağdan oluşan tabakaya, kasaplıkta ise hayvanlardan sağlanan kaslardan oluşmuş besin maddesine denir.

<span class="mw-page-title-main">Dünyalaştırma</span> bir gezegeni veya uydusunu yaşanabilir hale getirme işlemi

Terraforming, dünyalaştırma ya da yeryüzü şekillendirme, bir gezegenin ya da uydusunun koşullarını Dünya'ya benzetme, yani insanların yaşayabilmesi için uygun hâle getirme sürecidir.

<span class="mw-page-title-main">Evcil hayvanlar</span> İnsanlarla birlikte yaşayan ve insanlar tarafından evcilleştirilen hayvanlardır

Evcil hayvanlar.

<span class="mw-page-title-main">Veganlık</span> Hayvan kökenli ürünleri ve gıdaları kullanmayı reddeden yaşam tarzı

Veganlık veya veganizm, bazı nedenlerle hayvan kökenli gıdaları ve diğer hayvansal ürünleri kullanmayı reddetmektir. Vegan kişiler, vejetaryen'lerden farklı, hayvan kullanımı yoluyla elde edilen gıdaları, giyecekleri ve yumurta, süt, bal, yün gibi diğer tüm yan ürünleri kullanmayı reddeder.

<span class="mw-page-title-main">PETA</span>

Hayvanlara Etik Muamele İçin Mücadele Edenler bir hayvan hakları organizasyonudur. Norfolk, Virginia kökenli ve yaklaşık 6.5 milyon üye ve destekçisi olan organizasyon dünyanın en büyük hayvan hakları grubudur. Grubun uluslararası başkanı Ingrid Newkirk'tür.

<span class="mw-page-title-main">Gary L. Francione</span> Amerikalı hukukçu

Gary Lawrence Francione hukuk alanında çalışan Amerikalı akademisyen. Francione, Newark'ta bulunan Rutgers Hukuk Okulu'nda seçkin profesör unvanını taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Antinatalizm</span> felsefi görüş

Antinatalizm ya da doğum karşıtlığı, doğuma negatif değer veren felsefi bir görüştür. Bu görüşü savunan antinatalistler, insanların üremesinin ahlaki açıdan kötü olması nedeniyle ürememesi gerektiğini savunmaktadırlar. Bununla birlikte fikrin savunucuları bilimsel ve edebî makalelerde, antinatalizm için çeşitli etik temeller oluşturmuşlardır. Doğmamış olmanın daha iyi olacağı fikrinin hayatta kalan en eski açık ve kesin ifadelerinden bazıları, antik Yunanistan'dan gelmektedir. "Antinatalizm" terimi, natalizm ve pronatalizm terimlerinin karşıtı bir anlam ifade etmekte olup; ilk defa Belçikalı aktivist, yazar ve filozof olan Théophile de Giraud'un L'art de guillotiner les procréateurs: Manifeste anti-nataliste kitabında kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yaban hayvanı ızdırabı</span>

Yaban hayvanı ızdırabı, insan kontrolünde olmayan hayvanların hastalık, yaralanma, parazitizm, açlık, susuzluk, anormal hava koşulları, doğal felaketler ve diğer hayvanlar tarafından öldürülmeleri sonucu yaşadıkları acıya denir. Yaban hayvanı ızdırabı, tarih boyunca din felsefesi alanı içinde kötülüğe örnek olarak tartışılmıştır. Yakın zamanda bir grup akademisyen problemin boyutunu seküler açıdan, insanların önlemek için çaba sarf edebilecekleri bir ahlaki mesele olarak ele almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Balıkçılıkta hayvan refahı</span>

Balıkçılıkta hayvan refahı, hobi veya ticaret amacıyla balıkçılık yapan insanların balıkların nasıl fiziksel ve psikolojik açıdan mümkün olduğunca az acı çekmelerine sebep olabileceklerini araştıran alandır.

<span class="mw-page-title-main">Hayvanlarda acı</span>

Hayvanlarda acı, onların sağlığını ve refahını olumsuz yönde etkileyen bir meseledir. Acı, Uluslararası Ağrı Araştırmaları Derneği tarafından "Gerçek veya potansiyel doku zararı ile ilişkili veya bu tür bir tahribat ile açıklanabilen rahatsız edici algısal ve duygusal tecrübe." olarak tanımlanır. Sadece ağrıyı yaşayan hayvan, onun niteliğini ve şiddetini bilebilir. Bir gözlemcinin bu tür bir duygusal tecrübenin yaşandığını bilmesi, özellikle ağrıyı tecrübe eden birey bunu ifade edemiyorsa güç hatta imkansız olabilir. İnsan dışı hayvanlar hislerini, konuşabilen insanlar gibi ifade edemezler fakat davranışsal gözlemler yapmak, yaşadıkları acının boyutuna dair bir ipucu verebilir. Tıpkı hastalarıyla aynı dili konuşamayan hekimlerin ve sağlık görevlilerinin yaptığı gibi, acıya dair belirtiler anlaşılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan deneyleri</span> insan-dışı hayvanlar üzerinde yapılan deneysel ve bilimsel çalışmalar

Hayvan deneyleri, insan dışındaki hayvan türleri üzerinde bilimsel amaçlarla gerçekleştirilen prosedürlerdir. Bu bilimsel amaçların başlıcaları:

Hayvan ötanazisi bir hayvanı öldürme veya aşırı tıbbi önlemleri alıkoyarak ölmesine izin verme eylemidir. Ötanazinin nedenleri arasında tedavi edilemez hastalıklar, hayvanı desteklemeye devam edecek kaynakların olmaması veya laboratuvar test prosedürleri yer alır. Ötanazi yöntemleri, minimum ağrı ve sıkıntıya neden olacak şekilde tasarlanmıştır. Hayvan ötanazisi, hayvan katliamından ve haşere kontrolünden farklıdır ancak bazı durumlarda prosedür aynıdır. Hayvanda korku ve endişe oluşturmadan olabildiğince süratli yapılmalıdır. Ötanazi yapan kişiler kullanılan tekniklerin eğitimine, deneyime ve yeterli sertifikaya sahip olmalıdır. Böylece ötanazi ile hayvanın ızdırabı minimuma indirilir.

Acı riskleri, "suffering risks" ya da kısaca s-risks olarak bilinen kavramın dilimizdeki karşılığıdır. Acı riskleri, astronomik oranda ızdırap meydana getirme potansiyeli olan gelecek olaylara denir. Bu olaylar dünya tarihi boyunca yaşanmış olandan çok daha fazla ızdırap yaratabilir. Muhtemel s-risk sebepleri arasında fiziksel forma sahip bir yapay-zeka ya da süper yapay-zeka olabileceği gibi "bitmek bilmeyen yıkıcı savaşlar" ve "genellikle acı dolu, kısa ve sefil hayatları olan" yaban hayvanlarını isteyerek ya da istemeden başka gezegenlere taşıyarak yaban hayvanı ızdırabında muazzam artışa yol açabilecek bir uzak kolonizasyonu da olabilir.

Acı odaklı etik, acının azaltılmasına öncelik veren etik tutumdur. Acının azaltılmasına haz, mutluluk ya da değerli sayılabilecek diğer şeylerden daha fazla önem verilir. Acı odaklı etik anlayışı benimseyen bazı insanlara göre insanlar etik açıdan yalnızca ıstırabı azaltmaya odaklanmalıdır; bazılarıysa bunun yanında başka ahlaki meselelere de önem verirler.

<span class="mw-page-title-main">Refah biyolojisi</span>

Refah biyolojisi, sentient bireylerin çevreleriyle ilişki içerisinde tecrübe ettikleri olumlu ve olumsuz refahı incelemek için önerilen disiplinler arası bir araştırma alanıdır. Yew-Kwang Ng, refah biyolojisi alanını ilk olarak 1995 yılında öne sürdü. Refah biyolojisi alanının kuruluşu, yaban hayvanı ıstırabıyla ilgili araştırma alanı yaratmanın önemini savunan filozoflar dahil olmak üzere bir dizi yazar tarafından desteklendi. Ayrıca, refah biyolojisi alanının faydalanabileceği halihazırda mevcut araştırmalar ve bu araştırmaların bulgularının kullanım potansiyelinin olduğu özel uygulamalar örnek olarak verildi.

Vahşi Hayvan Girişimi , önerilen refah biyolojisi alanını oluşturmak ve vahşi hayvanların çektiği acıları ele almak için çalışan kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. Organizasyon, 2019 yılında Abraham Rowe ve Persis Eskander tarafından kuruldu. Belirtilen misyonu, hayvanlar için yırtıcılık, hastalık ve açlık gibi doğal ağrı ve ölüm nedenlerini inceleyerek "vahşi hayvanların yaşamlarını anlamak ve iyileştirmek"tir.

Acı çekmenin ortadan kaldırılması veya ortadan kaldırılması, tüm duyarlı varlıklarda istemsiz ağrı ve ıstırabın tamamen ortadan kaldırılması için biyoteknolojinin kullanılması durumudur.