İçeriğe atla

Havagazı

Finlandiya'da bir Gazhane

Havagazı, kentlerde ısınma ve aydınlanma maksadıyla kullanılmak üzere kömürden imal edilen gaz yakıttır. Havagazı "Havagazı Fabrikası" veya Gazhane denilen üretim ve depolama tesislerinde imal edilir.

Üretiminde kullanılan yönteme göre bileşimi değişkenlik gösterir, ancak genellikle hidrojen, karbon monoksit, metan ve uçucu hidrokarbonlar gibi kalorili gazlardan ve az miktarda da karbon dioksit ve azot gibi kalorisiz gazlardan oluşur.

Tarihçe

Yapay gaz üretimi, sanayi devrimi ve kentleşme ile birlikte gelişti. Doğalgaz kullanımının yaygınlaşmasına kadar dünyada ve Türkiye'de fabrikalarda üretildi ve yaygın olarak kullanıldı.

İstanbul'da, Rumeli Yakası'na gaz üretmek için 1887'de Yedikule Havagazı Fabrikası (Yedikule Gazhanesi), Anadolu Yakası içinse 1891'de Kadıköy'de Kurbağalıdere Havagazı Fabrikası kuruldu.

Bu fabrikalar ile onlara bağlı havagazı şebekesi, 1945 yılında İETT tarafından devralındı. İstanbul'da havagazı üretimi Haziran 1993'te belediye kararıyla durduruluncaya kadar devam etti.[1]

Havagazı fabrikaları, genellikle sanayi devriminin ilk yıllarının mimarisini yansıttılar. Türkiye için bu, 19.yy'ın son yılları ile 20.yy'ın başlarına denk geliyordu. Kıymetli mimari örnekleri olan bu fabrikalardan Ankara'daki Maltepe Havagazı Fabrikası'nın 14 Haziran 2006'da yıkılması, mimarlar odasının karşı çıkmasına rağmen gerçekleşti.[2] İzmir'de, inşaatına 1862 yılında Fransız Laidloux&Sons şirketince başlanan ve 1902 yılından itibaren şehrin havagazı ile aydınlatma sisteminin temelini oluşturan Alsancak'taki Tarihî Havagazı Fabrikası ise 2007-2008'de İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından restore ettirilerek kültür merkezine dönüştürüldü.[3]

Hasanpaşa, Kadıköy, İstanbul'daki Hasanpaşa Gazhanesi ise Müze Gazhane olarak 9 Temmuz 2021 tarihinde kültür sanat ve etkinlik merkezi olarak açıldı.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2007. 
  2. ^ "Ankara'da Cumhuriyet anıtı havagazı fabrikası yıkıldı". www.arkitera.com. 20 Ağustos 2008. 8 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Havagazı Fabrikası Yeniden Doğuyor". www.arkitera.com. 20 Ağustos 2008. 
  4. ^ "İstanbul'un yeni sembol adayı Müze Gazhane açıldı". Cumhuriyet. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kardemir</span> Karabük ilinde bulunan demir-çelik işletmesi ve Türkiyenin ilk ağır sanayi fabrikası

Karabük Demir-Çelik Fabrikaları veya kısaca Kardemir, Karabük ilinde bulunan demir-çelik fabrikası. Türkiye'nin ilk ağır sanayi fabrikası olan Kardemir'in temelleri 3 Nisan 1937'de Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatı ile dönemin Başbakanı İsmet İnönü tarafından atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Modern</span> modern sanat galerisi

İstanbul Modern Sanat Müzesi veya kısaca İstanbul Modern, İstanbul'un Karaköy semtinde 2004 yılında kurulmuş modern sanat müzesi.

<span class="mw-page-title-main">İETT</span> İstanbulda toplu taşımacılıktan sorumlu belediye kuruluşu.

İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri veya resmî kısaltmasıyla İETT, İstanbul'da İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı toplu taşıma hizmeti veren kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Feshane</span> İstanbulun Eyüpsultan ilçesinde Haliç kıyısında bulunan bir Osmanlı dönemine ait fes dokuma fabrikası

Artistanbul Feshane veya eski adlarıyla Feshane ve Feshâne-i Âmire, Osmanlı padişahı II. Mahmud tarafından 1833 yılında, Yeniçerilerin yerine kurulan Osmanlı Ordusu'na üniforma üretilmesi amacıyla Fatih'in Kadırga semtindeki Cündî Meydanı'nda kurulmuştur. 1839 yılında ise, günümüzdeki yerine taşınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kazlıçeşme, Zeytinburnu</span> Zeytinburnu, İstanbul, Türkiyede mahalle

Kazlıçeşme, İstanbul ilinin Zeytinburnu ilçesinin alan olarak en büyük mahallesidir.

PETKİM, Türkiye Petrolleri tarafından 1965 yılında İzmir'de kurulan ve 2008'de özelleştirilerek SOCAR'a devredilen petrokimya şirketi. Etilen, benzen, polipropilen gibi petrokimya türevlerini üretmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Carlisle</span>

Carlisle, İngiltere'nin kuzey batısında bulunan Cumbria Kontluğu'na bağlı, Carlisle Vilayeti'nin ve Cumbria Kontluğu'nun idarî merkezlerinin bulunduğu kenttir.

Gazi Yunanistan'ın başkenti Atina'ya bağlı bir semtdir.

<span class="mw-page-title-main">Hasanpaşa, Kadıköy</span> Kadıköy, İstanbul, Türkiyede mahalle

Hasanpaşa, İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda bulunan Kadıköy ilçesine bağlı bir mahalledir.

Maltepe Havagazı Fabrikası 1929-1990 yılları arasında Ankara'nın Maltepe semtinde faaliyet gösteren elektrik santralı ve havagazı üretim tesisi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de sanayi</span> Türkiye ekonomisinin sektörlerinden biri

Türkiye'de sanayi günümüzde GSYİH'nın %27'sini, ihracatın yaklaşık %93'ünü oluşturmaktadır. Sanayinin Osmanlı'nın son zamanlarında temelleri atılmış, bu günlere kadar gelişerek devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gazometre</span>

Gazometre, atmosferik basınçta ve çevre sıcaklığında hava gazı, doğal gaz, sıvılaştırılmış gaz ve biyogaz gibi yanıcı gazları depolamak için kullanılan yapılardır.

<span class="mw-page-title-main">Tarihî Havagazı Fabrikası</span> İzmir, Türkiyede bir kültür merkezi

Tarihî Havagazı Fabrikası, Türkiye'nin İzmir şehrinde yer alan eski bir havagazı fabrikasıdır. Günümüzde kültürel ve sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.

Tarihî Elektrik Fabrikası, Türkiye'nin İzmir şehrinde yer alan eski bir elektrik fabrikasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Havagazı fabrikası</span> yanıcı gaz üretimi için endüstriyel bir tesis

Havagazı fabrikası veya gazhane havagazı üretimi için endüstriyel bir tesis ve depolama alanıdır.

Ara Güler Müzesi; İstanbul'un Şişli ilçesinde bulunan bir fotoğraf müzesidir. Müzenin amacı, 70 yıllık bir kariyere sahip olan fotoğraf sanatçısı Ara Güler'in arşivini korunma altına almak ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlamaktır.

Paşabahçe Cam Fabrikası, Mustafa Kemal Atatürk'ün verdiği talimat ile kurulan, Türkiye'nin ilk cam üretim tesis yapısıdır. Fabrika ve tesisin temeli Başvekil İsmet İnönü ve İktisat Vekili Celal Bayar'ın katılımıyla 1934 yılında Beykoz Paşabahçe'de atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hasanpaşa Gazhanesi</span> İstanbulda bir müze ve etkinlik alanı

Hasanpaşa Gazhanesi (Kurbağalıdere Gazhanesi ya da Kadıköy Gazhanesi olarak da bilinir), İstanbul'un Anadolu yakasına gaz tedariki için Kadıköy'de 1892'de inşa edilmiş olan, günümüzde kültür merkezi olarak kullanılan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arkitera</span>

Arkitera, çevrimiçi faaliyet gösteren Arkitera Mimarlık Merkezi AŞ'ye bağlı bir mimarlık yayınıdır. Yayın hayatına Ekim 2000'de başlamıştır. Türkiye’de mimarlık alanında faaliyet gösteren önemli yayınlar arasında olan Arkitera, aynı zamanda Arkitera Genç Mimar ödülünü vermekte ve Arkitera Mimarlık Yıllığı'nı yayımlamaktadır. Arkitera, Türk Serbest Mimarlar Derneği'nin mimarlık alanına katkısı olan mimar, kurum ve yapılara verdiği Türk Serbest Mimarlar Derneği Ödüllerinin 2010'da verilen 9. döneminde "Basın Yayın Ödülü" sahibi olmuştur. Ödülle ilgili yapılan açıklamada Arkitera'nın mimarlık alanında başarılı bir bilgi paylaşım platformu olduğu belirtilmiş, Türkiye'de mimari proje ve mimarlar arşivi oluşturma konusundaki katkısının altı çizilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kadıköy Hal Binası</span>

Kadıköy Hal Binası, 1925-1927'de İstanbul'un Kadıköy ilçesindede sebze-meyve hali olarak inşa edilmiş yapı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.