İçeriğe atla

Hava sürati

Çok motorlu uçaklarda kullanılan bir ana hava sürati saati. Gösterge üzerinde perdövites sürati gibi çeşitli V süratleri işaretlenmiştir.

Hava sürati,[1][2] herhangi bir hava aracının hava içerisindeki hızı. Havacılıkta çok farklı amaçlarla kullanılan pek çok farklı hava sürati türü olduğu için genelgeçer bir hava sürati tanımı yapmak hatalı olur. Hava sürati kavramı ile genellikle hava araçlarının ana sürat saatinden okunan ve uçağın etrafındaki hava kütlesine göre bağıl hızını veren işarî hava sürati (gösterge sürati) kastedilir.[3][4]

Kaynakça

  1. ^ Havacılık Terimleri Sözlüğü 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. DHMİ. APK Genel Başkanlığı. 2011.
  2. ^ ATC Sınavları İçin Soru Havuzu[]
  3. ^ "airspeed." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  4. ^ "airspeed." 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. dictionary.com. Erişim 24 Ekim 2012.



İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mach sayısı</span>

Mach sayısı, akışkanlar mekaniğinde hareket halindeki bir kütlenin hızının, kütlenin bulunduğu şartlardaki ses hızına oranıdır. Kısaltması Ma ya da M'dir. Adını Avusturyalı fizikçi ve filozof Ernst Mach'tan alır. Ernst Mach'tan önce bu konu üzerine Fransız fizikçi Sarrau da incelemeler yaptığından Sarrau sayısı da denir.

<span class="mw-page-title-main">Rota</span>

Rota, genellikle deniz ve hava taşıtları için kullanılan, taşıtın bir referans noktasına göre "izlemeye çalıştığı" düz hattı belirten bir kavram. Amerikan sistemini kullanan ülkelerde course, Britanya sistemini kullanan ülkelerde track olarak adlandırılır ve bu durum zaman zaman karışıklıklara yol açmaktadır. Uluslararası standardizasyonu sağlamak amacıyla ICAO da, track sözcüğünün kullanımını tavsiye etmektedir.

Kapadokya Meslek Yüksekokulu (KMYO) değişen unvanı ile Kapadokya Üniversitesi, 16 Eylül 2005 tarihinde İlke Eğitim ve Sağlık Vakfı'na bağlı olarak Yükseköğretim Kurulu Kararı doğrultusunda bölge kalkınma hedefleri paralelinde belirlenmiş olan beş programla eğitim - öğretim faaliyetlerine başlamıştır. Bakanlar Kurulunun 03.07.2008 tarihli kararı ile yeniden kurulan yüksekokulun öğretim programlarının temelini bölge kalkınma programları, havacılık programları ve sağlık programları oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sürükleme</span>

Sürükleme; akışkanlar mekaniğinde bir cismin, bir akışkan içindeki hareketine gösterdiği direnç. Sürükleme İngilizce drag sözcüğüne atfen "D" harfi ile gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Hava Emniyeti Ajansı</span> Kuruluş

Avrupa Hava Emniyeti Ajansı (EASA), Avrupa Birliği'nin sivil havacılık güvenliği çerçevesinde oluşturduğu ve 2010 itibarıyla JAA'nın yerini alan girişimidir. EASA, İngilizce European Aviation Safety Agency ifadesinin kısaltmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aerobasi</span>

Aerobasi ya da hava akrobasisi, bir hava taşıtını sıra dışı durumlara sokarak; loop, roll, viril gibi normal uçuşta kullanılmayan manevralarla yapılan hassas uçuş. Aerobasi manevraları; gösteri, muharebe, sportif ya da eğitim amaçlı gerçekleştirilir. Aerobasi, çoğunlukla uçak veya planör gibi sabit kanatlı hava taşıtları tarafından gerçekleştirilmekle birlikte bazı helikopter modelleri de kısıtlı aerobasi kabiliyetine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Varyometre</span>

Varyometre veya dikey hız göstergesi ; hava taşıtlarının tırmanma ve alçalma oranlarını birim zamandaki yükseklik farkı cinsinden gösteren bir uçuş göstergesi. Uçağın tırmanışta, alçalışta veya düz uçuşta olduğu bilgisini pilota verir. İyi kalibre edilmişse, düz uçuşta 0 (sıfır) değerini gösterir.

<span class="mw-page-title-main">İşarî hava sürati</span>

İşarî hava sürati (IAS), hava taşıtlarındaki ana sürat göstergesinde görülen hız. IAS, İngilizce indicated airspeed kavramının kısaltmasıdır. İşarî hava sürati, pito-statik sistemden gelen dinamik ve statik basınç verileri ile hesaplanır. Uçağın performans ve aerodinamik hesaplamalarında kullanılan ana sürattir. Pek çok hava taşıtında sürat knot cinsinden kullanılır ve sürat saatlerindeki değerler KIAS olarak verilir.

Düzeltilmiş hava sürati (RAS) veya kalibre edilmiş hava sürati (CAS), işarî hava süratinin (IAS) alet, montaj ve konum hataları giderilmiş hali. RAS İngilizce rectified airspeed ve CAS calibrated airspeed sözcüklerinin akronimidir. İşarî hava sürati, pito-statik sistemden gelen verilerle hesaplanır ve hava taşıtındaki ana sürat göstergesinde görülür. Uçaktaki pito tüpünün montajı esnasında oluşabilecek hatalar, değişik konfigürasyonlarda oluşacak hava akışı farklılıkları gibi nedenlerle IAS değeri küçük hatalar içerir. CAS sürati bu hataların giderilmiş halidir.

Eşdeğer hava sürati (EAS), düzeltilmiş hava süratinin (CAS) hava sıkışma hatası giderilmiş hali. EAS, İngilizce equivalent airspeed sözcüklerinin akronimidir. Hava sürati arttıkça pito tüpüne çarpan havanın sıkışma oranı büyük değerlere ulaşır ve hatalı basınç değeri üretir. Bu hata özellikle 1 mach civarında ciddî boyutlara ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Hakikî hava sürati</span>

Hakikî hava sürati ya da gerçek hava sürati (TAS), bir hava taşıtının içinde hareket ettiği hava kütlesine nazaran sürati. TAS, İngilizce true airspeed kavramının akronimidir. İçinde bulunduğu hava kütlesi ile birlikte aynı yönde ve hızda hareket eden bir nesnenin hakikî hava sürati sıfırdır.

<span class="mw-page-title-main">Rüzgâr makası</span>

Rüzgâr makası,, rüzgârın yön ve hızında görece kısa bir mesafede meydana gelen ani değişiklik. Hem yatay hem de düşey düzlemde meydana gelebilir.

<span class="mw-page-title-main">Hava veri bilgisayarı</span>

Hava veri bilgisayarı, modern glass kokpitlerde bulunan temel bir aviyonik bileşendir.

NOTAM, havacıları uçuş ve yer emniyetini etkileyebilecek bazı önemli durumlardan haberdar etmek için yayımlanan bildiri. İngilizce "notice to air missions" kavramının kısaltmasıdır. ICAO konvansiyonu - Annex 15 gereğince ilgili havacılık otoriteleri ve hava meydanları tarafından yayımlanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Hava trafik hizmeti</span>

Hava trafik hizmeti (ATS), uçuş ve yer emniyetini artırmak ve uçuşların akıcı gerçekleşmesine yardımcı olmak için çeşitli havacılık birimleri tarafından, gerçek zamanlı olarak, havacılara sağlanan hizmet. ATS kısaltması İngilizce Air Traffic Service kavramının akronimidir. Benzer şekilde hava trafik hizmeti üniteleri için -özellikle farklı alt birimler bir arada kastediliyorsa - ATSU kısaltması kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Transponder (havacılık)</span>

Transponder, hava araçlarında bulunan, radar sorgulamasına cevap vermek için tasarlanmış; hava aracının yer, hız gibi temel bilgilerini radyo frekanslarına yanıt olarak trafik kontrolörlerine ileten, uçağın en önemli iletişim sistemini oluşturan elektronik cihazdır. Bir hava aracının transponderi devre dışı olduğu zaman o hava aracına dair hiçbir bilgi alınamaz ve iletişim kurulamaz. Bazı kaynaklarda XPDR, XPNDR, TPDR veya TP şeklinde kısaltılır. Hava aracındaki transponder yerdeki ikincil radarlarla ve diğer uçaklardaki çarpışmayı önleyici sistemlerle sinyaller vasıtasıyla haberleşir. Mode C ve Mode S transponderler basınç altimetresinden aldıkları irtifa bilgisini de yayınlayabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Dead reckoning</span>

Dead reckoning (DR); istikamet, sürat, mesafe, zaman ve rüzgâr bilgilerini kullanarak harita üzerinde yapılan seyrüsefer hesabı. İngilizce deduced reckoning kavramından oluşturulmuştur ve bu kavram birebir çevrildiğinde "mantıklı çıkarım yaparak hesaplama" anlamına gelir. En basit tanımıyla DR, belirli bir süre önce nerede olduğu kesin olarak bilinen bir taşıtın, şu an nerede olması gerektiğinin hesabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tırmanış (uçuş)</span>

Tırmanış veya tırmanma, uçuşun evrelerinden biri. Bir hava aracının kendi takati ve/ya etki eden çeşitli kuvvetler vasıtasıyla bulunduğu irtifâdan daha yüksek bir irtifâya erişmesidir. Havacılıkta daha çok kalkış sonrasında bir hava aracının seyahat irtifâsına veya seviyesine erişmesi evresini tanımlamakta kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Yer sürati</span>

Yer sürati (GS), uçuştaki herhangi bir hava aracının yeryüzü üzerindeki izdüşümünün hızı. GS kısaltması İngilizce ground speed kavramının akronimidir. Havacılıkta yer süratinin hava sürati ile ilişkisinin anlaşılabilmesi için öncelikle şu süratlerin bilinmesi gerekir:

<span class="mw-page-title-main">Döner kanatlı hava aracı</span> döner kanatlı hava aracı 🚁

Dönerkanat ya da dönerkanatlı uçaklar, dikey bir şafta bağlı olarak dönen pallerin (kanatların) ürettiği kaldırma kuvvetiyle yerçekimini yenen ve uçuşunu gerçekleştiren hava araçlarıdır. Tek bir şafta bağlı pallerden oluşan sistem de rotor olarak adlandırılır. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü tarafından yapılan dönerkanat tanımı, "uçuş için bir ya da birden fazla rotor tarafından desteklenen hava aracı" şeklindedir. Dönerkanat dendiğinde akla gelen hava araçları genellikle helikopter, cyclocopter, autogyro ve gyrodynedır. Bazı melez (hibrit) dönerkanatlı hava araçları ise motorlarıyla tahrik ettikleri ana rotorlarına ek olarak, fazladan itki sağlayan ek motorlar, pervaneler ve sabit taşıma yüzeylerine de sahip olabilirler.