İçeriğe atla

Haurun

Haurun, en önemlisi Mısır'da Giza'daki Büyük Sfenks ile özdeşleşmiş bir Kenan toprak tanrısıdır.

Haurun, Mısırlıların törensel olarak andıkları yabancı bir prens adına ortaya çıktığından MÖ 1900'den 1200 yılına kadar Mısır'da bir isim olarak tasdik edilmiştir.

Yeni Krallık'ta Sfenks yakınlarında Kenanlı-Suriyeli işçilerden oluşan bir yerleşim, bin yıldan uzun bir süre önce oyulmuş Khephren koruyucu figürü ile Haurun arasında ilk benzetmeyi yapmış olabilir. Sfenks, muhtemelen batı çölünde yükselen güneşe bakan konumundan, bu kez güneş tanrısı Harmachis olarak yeniden yorumlanarak, yabancı zanaatkârlara, Kenanlı efsanesinin kurduğu "Doğu Şehri" ni gören tanrı Haurun'u önerdi. Sfenks'in önüne bu tanrı için "Haurun Evi" adı verilen bir tapınak inşa edildi.

Haurun ayrıca aslanlar veya vahşi köpekler gibi vahşi hayvanların tehlikelerine karşı büyülü bir özelliğe sahiptir; korumayı "muzaffer çoban" sıfatıyla sağlıyor. Haurun'un bir "ölüm ağacı" dikmekten sorumlu olduğu ve bir kıyamet tanrısı olarak kabul eden Kenan miti ile onun Mısır'da iyileştirici bir tanrı olarak rolünün dengelenmesi gerektiğinden, karakterinde içsel bir çelişki (veya ikilik) vardır.

Kaynakça

[1]

  1. ^ "http://www.touregypt.net/". 21 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi.  |başlık= dış bağlantı (yardım)

İlgili Araştırma Makaleleri

Mısır tanrıları Mısır mitolojisinde adı geçen tanrılardır.

<span class="mw-page-title-main">Ra</span> antik Mısırda güneş tanrısı

Ra, Mısır mitolojisinde güneş tanrısıdır. Kutsal merkezi Heliopolis'tir. Genellikle başında bir disk bulunan şahin kafalı insan biçiminde canlandırılmıştır. Eski tanrı Atum'la bir tutularak; IV. sülale döneminde devlet tanrısı olmuştur.

Amon, Hermopolitan Ogdoad'ın bir üyesi olarak görünen önemli bir eski Mısır tanrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Horus</span> Antik Mısır mitolojisinde gök tanrısı

Horus, Antik Mısır mitolojisinde gök tanrısıdır. Osiris ve İsis'in oğludur. Horus, şahin başlı tasvir edilir, bazı tasvirlerde firavunlar İsis'in kucağında sembolize edilmiştir. Bunun sebebi firavunların dünya üzerindeki Horus olduğuna inanılmasındandır. Firavunlar kendilerini Horus'un yeryüzündeki cisimleşmiş hâlleri olarak gördükleri için Horus, Antik Mısır'ın en önemli tanrılarından biridir. Firavunlar, Horus'un ismini kendi isimlerinden biri olarak alırlardı. Aynı zamanda Firavunlar Ra'nın takipçisiydiler, bu yüzden Horus aynı zamanda Güneş ile de ilişkilendirilirdi. Güneş tanrısı olarak gösterilmesi yanında Osiris'in oğluydu. Mısır'ın farklı bölgelerinde farklı Horus varyasyonları konusundaki ihtilafı çözmek için en az on beş farklı Horus formu kullanılmıştır. Bu formlar ait oldukları soy ağacına bağlı olarak güneş ve Osiris tipi olmak üzere iki kategoriye ayrılabilir. Eğer İsis'in oğlu olduğu söyleniyorsa, Osiris tipi; yoksa güneş tipi kabul edilmektedir. Güneş tipi Horus, Atum, Ra, Geb ya da Nut çeşitli tanrıların oğlu olarak adlandırılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Anubis</span>

Anubis (Anpu), Antik Mısır mitolojisine göre ölüm ve cenaze tanrısıdır. Osiris ve Nephthys'in oğludur. Çakalların mezarlar etrafında dolaşması nedeniyle çakal başlı Anubis ölümle beraber anılır. Daha sonra Set tarafından öldürülen Osiris'i mumyaladığı için mumyalama tanrısı olmuştur. Görevi tüm ölüleri korumak ve yüceltmektir. Bu yüzden mumyalamayla görevli kişiler Anubis maskesi takarlardı. Ölen kişi diğer dünyada yargılanırken Anubis ona yardım eder. Anubis diğer dünyada ölülerin koruyucusu ve ölüler kentinin efendisidir. Anubis, Antik Mısır tanrıları arasında en saygın olanlarındandır. Ölüleri tekrar hayata döndürme gibi bir özelliği de olduğu sanılmaktadır. Yüzünde bir çakal ısırığı vardır. Kutsal mumyalayıcı olarak da bilinir.

Utu, Akadca Şamaş adıyla da bilinen eski Mezopotamya Güneş tanrısıdır. Her gün dünyada olan biten her şeyi gördüğüne inanıldı ve adaletten ve gezginlerin korunmasından sorumluydu. İlahi bir yargıç olarak, yeraltı dünyasıyla ilişkilendirilebilirdi. Ek olarak, tipik olarak hava tanrısı Adad ile birlikte kehanet tanrısı olarak hizmet edebilirdi. Evrensel olarak birincil tanrılardan biri olarak kabul edilirken, özellikle Sippar ve Larsa'da saygı görüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Firavun</span> Antik Mısırda hükümdarlara verilen isim

Firavun Antik Mısır'da hükümdarlara verilen isim. "Büyük Ev, Saray" anlamını taşıyan kelime daha sonraları hükümdardan bahsetmek şeklini almıştır. Firavunlar aynı zamanda tanrı Horus'un yeryüzündeki simgesi ve beşinci hanedandan sonra da güneş tanrısı Ra'nın oğlu olarak da kabul ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Aton</span> Antik Mısır tanrısı

Aten veya Aton veya Zentuk IV. Amenhotep veya sonradan aldığı adla Akhenaton tarafından ortaya çıkarılan bir Mısır tanrısıdır. Tıpkı günümüzde büyük kitlelere ulaşmış olan İbrahimi dinlerde olduğu gibi tek tanrı olarak kabul edilmiştir. Bu tanrının somut bir betimlemesi yoktu. Duvarlarla çevrili, üstü açık bir tapınakta tapınılırdı. Aton her ışının ucunda bir el olan bir Güneş olarak çizilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Sfenks</span> Antik yapı, Antik Dünyanın 7 harikasından biridir

Sfenks, kafası koç, kuş veya insan, gövdesi ise uzanan bir aslan biçimini alan heykel. İlk önce Antik Mısır'da rastlanan Sfenks, antik Yunan mitolojisinde büyük kültürel önem taşımıştır ve ismini buradan almıştır. Sözcüğün Mısırca’daki orijinal biçimi kepes ankh ya da “yaşayan heykel” anlamında şeşep (sheshep) ankh'tır. Sfenkslerin en tanınmışı Büyük Gize Sfenksi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Yakub</span> İbrani din büyüğü ve atası, İsrailoğullarının babası

Yakub, Yakov veya İsrail, İsrailoğullarının üç önemli büyüğünden biri olan İbrani din büyüğü ve atasıydı. İbrahim'in torunu ve İshak'ın oğlu olan İsrail, özellikle Yahudilikte çok yüksek bir manevî konuma sahiptir. Hristiyanlıkta önemli bir din büyüğü olarak; İslam'da ise bir peygamber olarak görülür.

<span class="mw-page-title-main">Kenan</span>

Kenan veya Kenan Diyarı, MÖ 2. milenyumun sonlarında, Eski Yakın Doğu'da Sami dili konuşan medeniyetlerin varlıklarını sürdürdüğü tarihî bölgedir. Kenan terimi, Tanah'ın tamamında geçer ve Filistin olarak bilinen coğrafi bölgeye denk gelir. Özellikle de İncil'in anlatımının ana ortamını sağlayan Güney Levant bölgelerine atıfta bulunur: Fenike, Filistiya ve İsrail.

Baal veya Baʽal, antik çağda Levant'ta konuşulan Kuzeybatı Sami dillerinde önceleri insanlar arasında kullanılan 'sahip', 'efendi' anlamına gelen bir unvan ve şeref ifadesiydi. Ünvan akademisyenlere göre önce güneş kültleri ve çeşitli koruyucu tanrılarla ilişkilendirilir; ancak yazıtlar, Ba'al adının özellikle fırtına ve bereket tanrısı Hadad ve onun yerel tezahürleriyle ilişkilendirildiğini gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">Karatepe (antik kent)</span> Osmaniye Kadirlide bir antik kent

Karatepe, Osmaniye ili Kadirli ilçesi sınırları içerisinde bulunan MÖ 8. yüzyılda, Geç Hitit Çağı’nda Hitit Kralı Asivatas tarafından kuzeyden gelecek saldırılara karşı bir sınır kalesi olarak kurdurduğu Asitivada (Aslantaş-Karatepe) Kalesi’nin çevresi günümüzde Açık hava Müzesi’dir. Karatepe Adana’nın yaklaşık 135 km doğusunda, Osmaniye iline 25 km Doğusundaki Aslantaş Baraj Gölü kenarındadır. Doğal bir tepenin üzerindedir. Toros Dağları’nın eteklerindedir. Karatepe eskiden bir kervan yoluna da hâkimdi.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır tanrıları</span> Antik Mısır dinindeki ilahlar

Antik Mısır tanrıları, Antik Mısır'da kendilerine tapınılan tanrı ve tanrıçalardır. Bu tanrılar çevresinde oluşan inançlar ve ritüeller tarihöncesi dönemde ortaya çıkmış ve Antik Mısır dininin özü hâline gelmiştir. Tanrı ve tanrıçalar doğa olaylarının ve fenomenlerinin simgesi olarak görülüyordu ve Mısırlılar doğa olaylarının ma'at'a yani ilahî düzene göre devam edebilmesi için ritüeller ve sunularla tanrı ve tanrıçaları yatıştırıyorlardı. Mısır devletinin MÖ 3100 yılı civarında kurulmasından sonra bu görevleri uygulama yetkisi, kendini tanrıların temsilcisi ilan eden ve ritüellerin yapıldığı tapınakları idare eden firavun tarafından kontrol edilmeye başlandı.

Yam, Yamm ya da Yammu, Tunç ve Erken Demir Çağlarında deniz ve nehir tanrısıydı. Yam, Kenan dillerinde Yam ya da Yaw olarak yazılır ve "deniz" anlamına gelir. Ugarit ırmak ve deniz tanrısının adlarından biridir. Ayrıca "Hâkim Nahar" (Nehirlerin hakimi) olarak da isimlendirilir. El'in oğullarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Atum</span> Mısır tanrısı

Atum veya Atum-Ra, Mısır mitolojisinde diğer her şeyin kendisinden türediği ilksel Tanrı'dır.

Antik Semitik din, antik Yakın Doğu ve Kuzeydoğu Afrika'daki Semitik halkların çok tanrılı dinlerini kapsar. Semitik terimi, kültürlere atıfta bulunurken dillerin aksine kaba bir kategoriyi temsil ettiğinden, "antik Sami dini" teriminin kesin sınırlara yalnızca yaklaşıktır.

<span class="mw-page-title-main">Kenan mitolojisi</span> dinler grubu

Kenan dini, antik Levant'ta yaşayan Kenanlılar tarafından en azından Erken Tunç Çağı'ndan Ortak Çağ'ın ilk yüzyıllarına kadar uygulanan eski Semitik dinler grubunu ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit'te Hititler</span>

Hititler, ya da Hethoğulları, Tanah'ta, İbrahim dönemiyle Yahudilerin Babil sürgünü'nden döndükten sonraki Ezra dönemi arasında Kenan ve çevresinde, בני-חת ve חתי isimleriyle hakkında pek çok defa atıf almaktadırlar. Ataları ise Heth idi.

<span class="mw-page-title-main">Hava tanrısı</span> Tanrı

Hava tanrıları, gök, yıldırım, yağmur, rüzgar, fırtına, kasırga ve kasırgalar gibi konularla ilişkilendirilen tanrılardır. Çok tanrılı dinlerde yaygın olarak bulunurlar.