Hatvan Kuşatması (1594)
| Hatvan Kuşatması | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı | |||||||||
 16. yüzyılın sonlarında Hatvan kalesi | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu Avusturya Arşidüklüğü Macaristan Krallığı |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
 Christoph von Teuffenbach Adam Forgaş | Sinanpaşazade Mehmet Paşa Sokolluzade Hasan Paşa Sarıalioğlu Arslan Bey | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 25-30.000 asker ?? top | 1.500-2.000 asker (garnizon) 10-13.000 asker (destek birliği) | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 3-4.000 bütün toplar | 3-4.000 | ||||||||
Hatvan Kuşatması, 1593-1606 Osmanlı-Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu Savaşı'nda evre.
Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun Stirya Valisi Christoph von Teuffenbach komutasındaki Alman ordusu 20 Nisan-2 Temmuz 1594 tarihleri arasında kuşattığı Hatvan önünde yenilgiye uğrayarak kuşatmayı kaldırdı.
Kuşatma öncesi
Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında 1593 yılında başlayan savaşın ilk yılında taraflar karşılıklı olarak bazı küçük kaleler işgal ederken 1594 yılının ilkbaharında iki Alman ordusu önemli Osmanlı kaleleri Estergon ve Hatvan'ı kuşattı.[1] Hatvan'ı kuşatan orduya Stirya Genel Valisi Christoph von Teuffenbach, Estergon'u ise İmparator II. Rudolf'un kardeşi Arşidük Matthias (müstakbel Kutsal Roma Cermen İmparatoru) komuta ediyordu.[2]
Kuşatma
Alman ordusu 20 Nisan 1594'te Hatvan kalesi önlerine geldi.[3] 5 Mayıs'ta ise Sadrazam Koca Sinan Paşa Estergon ve Hatvan'ı kurtarmak amacıyla ordusunun başında Belgrad'dan hareket etti. Ordu Budin'e varınca Sinan Paşa (oğlu) Rumeli Beylerbeyi Sinanpaşazade Mehmet Paşa ile Budin Beylerbeyi Sokolluzade Hasan Paşa komutasındaki 10 ilâ 13.000 askerlik[3] bir kolorduyu Hatvan'a sevketti.[4]
Alman ordusu ise Hatvan'ı kuşatırken kaleyi şiddetli bir top ateşine tutuyor, günde 500 ilâ 1.000, hatta 1.300 mermi yağdırıyordu. Osmanlıların yardım ordusunun Hatvan önlerine yaklaşması üzerine ordusunu ikiye bölen General von Teuffenbach, Adam Forgaş komutasındaki Macar süvarilerinin yanına Alman piyadelerini katarak hücuma kaldırdı. Sokolluzade Hasan Paşa komutasındaki öncü birlik Alman ordusunun sayısal üstünlüğüne karşı sahte bir geri çekilme harekâtıyla Alman ve Macar askerlerini top menzili içine soktu. Ancak geriden gelen Sinanpaşazade Mehmet Paşa bu harekâtı öncü birliklerinin bozulduğuna yorarak Budin'e geri çekildi. Muharebede Osmanlı ordusu 3 ilâ 4.000,[4] Alman ordusu ise 1 ilâ 2.000 kayıp[3] verdi.
Buna mukabil, General von Teuffenbach'ın kuşatmayı sürdürmek için kale önünde daha zayıf bir birlik bıraktığını gören Hatvan Dizdarı Sarıalioğlu Tiryaki Arslan Bey huruç harekâtı başlattı. General von Teuffenbach iki ateş arasında kalma endişesiyle kuşatmayı kaldırarak ağır kayıplarla ve tüm toplarınıo geride bırakarak düzensiz bir şekilde çekildi.[5]
Kuşatma sonrası
Hatvan önündeki zaferi Hatvan Dizdarı Sarıalioğlu Tiryaki Arslan Bey kazandırdıysa da Koca Sinan Paşa İstanbul'a gönderdiği zafernamede oğlu Mehmed Paşa'yı öne çıkardı. Bunun üzerine Mehmed Paşa'ya Vezir rütbesi de verildi.[6]
Hatvan ve Estergon'u kuşatmadan kurtaran Osmanlı ordusu ileri harekâtını sürdürerek 17 Temmuz 1594'te Tata, 29 Temmuz'da ise St. Marton kalelerini zaptetti ve 31 Temmuz'da kuşattığı Yanıkkale'yi (9-10 Eylül'deki muharebedeki zaferin ardından) 27 Eylül'de fethetti.
Kaynakça
- ^ "mohacsi-csata.hu "Estergon Kuşatması" (Macarca)". 10 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2024.
- ^ "Naima Tarihi", Naima Mustafa, çev.Zuhuri Danişment, Bahar Basımevi, İstanbul (1967), c.I, s.87-88
- ^ a b c "Hatvan Müzesi resmî sitesi (Macarca)". 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2024.
- ^ a b "Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi - Osmanlı Devri - Osmanlı-Avusturya Harbi 1593-1606", Ankara Genelkurmay Basımevi (1985), s.81
- ^ "Türkiye Tarihi", Yılmaz Öztuna, Hayat Kitapları, İstanbul (1965), c.8, s.26
- ^ "Peçevî Tarihi", İbrahim Peçevî Efendi, c.II, s.42-43
