İçeriğe atla

Hatuey

Baracoa, Küba'daki büstü

Hatuey veya Hatüey (? - 2 Şubat 1512) günümüzde Haiti sınırlarındaki La Gonaye'de yerleşik Taino halkının kasike adı verilen şeflerindendi. İspanyol konkistadorların Küba'yı işgal etmesinden önce Haiti'den kanolarla Küba'ya geçerek yerli halkı uyarmış ve beraberindekilerle birlikte konkistadorlara karşı savaşmıştır. Yakalanıp öldürülmesinden çok sonra modern Küba halkı tarafından ilk ulusal kahraman ilan edilmiştir. Anısı pek çok anıtta ve popüler kültürel alanda yaşatılmıştır.

Hayatı

1511 yılında Diego Velázquez de Cuéllar, Kristof Kolomb tarafından ayak basılan ve Yeni Dünya'daki ilk İspanyol İmparatorluğu sömürgesi olan Hispanyola Adasının valisidir. Bulunduğu yerde denetimi sağlayan vali, Küba yerli halkına boyun eğdirmek ve adayı sömürge imparatorluğunun yayılması için üs olarak kullanmayı amaçlamaktadır. Bu dönemde İspanyollara karşı mücadele eden Hatuey ve beraberindeki 400 savaşçı kanolarla komşu adaya geçerek yerli halkı yaklaşmakta olan tehlikeye karşı uyarır.

Hatuey'in çağdaşı Dominikan rahip, Valladolid Konseyinde yerli halkların haklarını savunan, kölelik ve encomienda karşıtı tarihçi Bartolomé de las Casas yazmı olduğu eserde Hatuey'in aşağıdaki şekilde yerli halkı uyardığını yazar:

(Eline aldığı altınları göstererek) İşte İspanyolların taptıkları tanrı. Bunun için savaşı adam öldürürler, bunlar için bize saldırdılar, biz de onları denize döktük. Bu zorbalar bize huzur, barış ve adaletin tanrısına taptıklarını söylerler ancak topraklarımızı ele geçirip bizi köle yaparlar. Ruhun ölümsüzlüğünden, sonsuz ceza ve ödülden bahsederler ancak varlıklarımızı çalar, kadınlarımızı taciz edip kızlarımıza tecavüz ederler. Yiğitlikten payını almamış bu korkaklar, kendilerini silahlarımızın işlemediği demir zırhların arkasına saklarlar.

—Hatuey[1]

Hatuey ve beraberindekilerin çağrısına pek az Kübalı cevap vermiş ve ada işgalden kurtulamamıştır. Hatuey ve savaşçıları İspanyollara karşı başarıyla gerilla savaşı vermiş, önemli bir süre işgale engel olabilmiştir. İspanyollar sonunda teknik ve sayısal üstünlükle isyanı bastırmış, Hatuey'i yakalamıştır. Hristiyan olmayı reddeden lider bugünkü Bayamo kenti yakınlarındaki Yara'da yakılarak idam edilmiştir. İdam edilmeden önce tövbe etmesini isteyen rahibe Hristiyanların gittiği cennete gitmektense cehennemi tercih ettiğini söylemiştir.[2]

Popüler kültüre etkisi

Şirket ambleminde Hatuey portresi
  • Hatuey'in adı bugün Camagüey ilindeki bir kente verilmiştir. Bunun dışında pek çok cadde ve sokak onun adını taşır.
  • Santiago de Cuba merkezli bira ürünün adı Hatuey'dir.
  • 2011 yılında Bolivya'da suyun özelleştirilmesini konu alan Yağmuru Bile filminde Hatuey karakteri canlandırılmıştır.
  • Kübalı puro/sigara markası Cohiba etiketinde Hatuey resmedilir.
  • Hatuey'in anısı, başta öldürüldüğü Yara olmak üzere çok sayıda heykel, anıt ve büstte yaşatılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ İlgili alıntı 14 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 14 Şubat 2024 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ Cervantes Enstitüsü arşivi 14 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca) 14 Şubat 2024 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Küba</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Küba, resmî olarak Küba Cumhuriyeti (

<span class="mw-page-title-main">Fidel Castro</span> 1959dan 2008e kadar Kübanın lideri

Fidel Alejandro Castro Ruz ( söylenişi), Kübalı Marksist-Leninist devrimci ve Küba Devrimi'nin önderi. Yaşamı boyunca ve ölümünden sonra çeşitli liderler ve muhalif kesimlerce diktatör olarak da nitelendirilmiştir. Devrim sonrasında, 1959-76 arasında Küba başbakanlığı, 1976-2008 arasında da Küba devlet başkanlığı yaptı. 1961 ile 2011 yılları arasında da Küba Komünist Partisi Birinci Sekreterliği görevini yürüttü. Uluslararası alanda ise 1979-1983 ve 2006-2008 yılları arasında Bağlantısızlar Hareketi'nin Genel Sekreterliğini yaptı. Lakabı İspanyolcada At anlamına gelen "El Caballo"dur.

<span class="mw-page-title-main">Haiti</span> Karayip Denizinde bir ada ülkesi

Haiti ya da resmî adıyla Haiti Cumhuriyeti, Amerika'da Karayip Denizi'nde bir ada ülkesidir. Küba'nın doğusunda yer alan Hispaniola adasını Dominik Cumhuriyeti ile paylaşır ve adanın batı kısımdadır. Küba ve Jamaika'nın doğusunda Bahamalar'ın güneyinde bulunur. Yüzölçümü 27.750 km² olan ülke Karayipler'in yüzölçümü en büyük üçüncü; 11 milyon nüfusu ile Karayipler bölgesinin en kalabalık nüfuslu ülkesi konumundadır. Başkenti Port-au-Prince'tir.

<span class="mw-page-title-main">Hernán Cortés</span>

Hernán Cortés, İspanya adına Meksika'yı işgal eden denizcidir. Hernando veya Fernando olarak da bilinir, ancak tüm mektuplarını Hernán Cortés ismiyle imzalamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Küba Devrimi</span> Diktatör Fulgencio Batista rejiminin yıkılarak Fidel Castro liderliğinde bir Küba Hükümeti kurulmasıyla sonuçlanan devrim

Küba Devrimi, 1952 ile 1959 yılları arasında Küba devlet başkanı olarak hüküm süren Fulgencio Batista'nın diktatörlüğünü devirmeye yönelik askeri ve siyasi bir girişimdir. Eski devlet başkanı ve general Fulgencio Batista'nın yeni doğmakta olan Küba demokrasisini yıkıp iktidarı pekiştirdiği 1952 Küba darbesinin ardından başladı. Darbeye karşı çıkanlar arasında, o zamanlar acemi bir avukat olan ve Küba yargısı aracılığıyla darbeye itiraz etmeye çalışan Fidel Castro da vardı. Bu çabaların sonuçsuz kalması üzerine Fidel Castro ve kardeşi Raúl, 26 Temmuz 1953'te Küba ordusunun Moncada Kışlası'na silahlı bir saldırı düzenledi. Saldırının başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Fidel Castro ve suç ortakları tutuklandı ve gözaltındayken 26 Temmuz Hareketi'ni (M-26-7) kurdular. Duruşmasında Fidel Castro, Batista diktatörlüğüne karşı şikayetlerini ortaya koyarken kendisine ulusal ün kazandıran iki saatlik bir konuşma yaptı. Batista, halkın onayını kazanmak amacıyla Moncada Kışlası saldırganlarından hayatta kalanlara af çıkardı ve Castrolar sürgüne kaçtı. Castrolar sürgün sırasında Meksika'daki stratejilerini pekiştirdiler ve daha sonra 1956'da Meksika'da bulundukları sırada tanıştıkları Che Guevara eşliğinde Küba'ya yeniden girdiler.

<span class="mw-page-title-main">Granma (yat)</span>

Granma, 1956'da Küba Devrimi savaşçılarını taşımak için kullanılan yattır.

<span class="mw-page-title-main">Domuzlar Körfezi Çıkarması</span> ABD´nin desteğini arkasına alan sürgündeki Kübalıların, Fidel Castro rejimini yıkmak için gerçekleştirdikleri başarısız işgal girişimi

Domuzlar Körfezi Çıkarması, 1961 yılında ABD´nin desteğini arkasına alan sürgündeki Kübalıların, Fidel Castro rejimini yıkmak için gerçekleştirdikleri başarısız işgal girişimi. Adını, çıkarmanın yapıldığı körfez olan Playa Giron'dan almıştır.

Víctor Emilio Dreke Cruz, Kübalı komünist lider ve Küba Devrim Ordusu'nda general.

<span class="mw-page-title-main">Juan Almeida Bosque</span>

Juan Almeida Bosque Kübalı komünist siyasetçi ve bestecidir. Küba Devlet Konseyi'nin en kıdemli üçüncü üyesi ve Konsey Başkan Yardımcısıdır. Küba Devrimi'ni gerçekleştiren askeri komutanlardan bir tanesidir. Küba Cumhuriyeti Kahramanı ödülünü alan az sayıdaki kişilerden birisidir. Küba Devrimi Gazileri Derneğinin başkanıydı.

Tlaşkala Kolomb öncesi Amerika’da Orta Meksika bölgesinde yer alan uygarlıktır. Tlaxcala esas olarak dört ayrı şehir devletinin konfederasyonudur. Bu şehirler; Ocotelolco, Quiahuiztlan, Tepeticpac ve Tizatlan şehirleridir. Şehirler sırayla tüm Tlaşkala yönetimini alırlar.

<span class="mw-page-title-main">Küba Cumhuriyeti Kahramanı</span>

Küba Cumhuriyeti Kahramanı, Küba Cumhuriyeti tarafından Küba devleti ve toplumu adına kahramanlık sergileyenlere verilen onursal ödül.

<span class="mw-page-title-main">Domuzlar Körfezi Nişanı</span>

Domuzlar Körfezi Nişanı, Küba Cumhuriyeti tarafından verilen Jose Marti ve Carlos Manuel Cespedes madalyalarıyla beraber önde gelen üç nişandan birisidir.

Abelardo Colomé Ibarra Kübalı devrimci, asker ve devlet adamı. Küba Devrimci Silahlı Kuvvetlerinde general ve Küba Komünist Partisi kurucusu, Politbüro ve Merkez Komite üyesidir. 2015 yılına dek Küba İçişleri Bakanı ve Devlet Konseyi Başkan Yardımcısı görevinde bulunmuştur. Çok sayıda muharebeye girmiş bir askerdir. Küba Cumhuriyeti Kahramanıdır.

La Noche Triste, Kolomb öncesi dönemde Meksika bölgesini elinde bulunduran Aztekler ile bölgeyi ele geçirmek için saldıran İspanyol Hernan Cortes önderliğindeki konkistadorlar arasında 30 Haziran 1520 tarihinde yaşanan muharebeyi anlatır. Bu muharebede Aztek başkenti Tenochtitlan'da Aztek imparatoru II. Montezuma'yı rehine tutan İspanyolların imparatoru öldürmesi üzerine ayaklanan Aztekler İspanyollara saldırmış, Cortes önderliğindeki konkistadorlar ve ağırlıklı olarak Tlaxcalalılardan oluşan yerli müttefikleri büyük kayıplar vererek şehri terk etmek zorunda kalmıştır. Muharebenin adı Cortes ve diğerlerinin geride bıraktıkları ganimetler ve kaybettikleri silah arkadaşları için duydukları üzüntüyü tariflemek için kullandıkları tanımdan gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Julio Antonio Mella</span>

Julio Antonio Mella Kübalı komünist siyasetçi ve Küba Komünist Partisi kurucusudur. Havana Üniversitesinde hukuk eğitimi görürken siyasi fikirleri nedeniyle 1925 yılında atılmıştır. 1929 yılında cinayete kurban giderek öldürülmüştür. Sosyalist Küba hükûmetleri tarafından ulusal kahraman olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Frank Pais</span>

Frank País García Fulgencio Batista rejiminin devrilmesi için mücadele eden Kübalı devrimci. Yoğunlukla Sierra Maestra'da faaliyet gösteren Fidel Castro'nun 26 Temmuz Hareketinin şehir örgütlenmesi sorumlusuydu. 30 Temmuz 1957 günü Santiago de Cuba sokaklarında tutuklandıktan sonra polis tarafından yargısız infaz edilerek öldürülmüştür. Anısı bugün Küba'da çok sayıda yerin isminde yaşatılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tarasca devleti</span>

Tarasca devleti, Kolomb öncesi Amerika'da Orta Meksika bölgesindeki devlettir. Devlet yaklaşık olarak bugünkü Meksika'nın Michoacán eyaleti sınırlarına karşılık gelir. İspanyol istilası döneminde Mezoamerika bölgesinde Azteklerden sonra en büyük ikinci devletti.

<span class="mw-page-title-main">Tapınak Katliamı</span>

Tapınak katliamı, 20 Mayıs 1520 tarihinde Aztek başkenti Tenochtitlan'da İspanyol konkistadorlar tarafından yapılan katliamdır.

<span class="mw-page-title-main">Bernal Díaz del Castillo</span>

Bernal Díaz del Castillo, İspanyol konkistador ve sonraki dönem Guatemala sömürge valisi. Dönemi özellikle sıradan askerin gözünden çok iyi anlatan Historia Verdadera de la Conquista de la Nueva España adlı eserin yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Küba mutfağı</span> evren

Küba mutfağı, Afrika, İspanyol ve diğer Karayip mutfaklarının bir karışımıdır. Bazı Küba tarifleri, baharatları ve teknikleri İspanyol ve Afrika mutfaklarıyla ortakken, bazıları Karayiplerin baharat ve lezzet üzerindeki etkisine sahiptir. Bu, birkaç farklı kültürel etkinin bir karışımı ile sonuçlanır. Özellikle Havana bölgesinde küçük ama kayda değer bir Çin etkisi de hesaba katılabilir. Sömürge döneminde Küba ticaret için önemli bir noktaydı ve orada yaşayan birçok İspanyol mutfak geleneklerini kendileriyle birlikte getirdi.