İçeriğe atla

Hattat Ahmet

Hattat Ahmet
Ölüm3 Mayıs 1682
İstanbul
KutsayanlarDoğu Ortodoks Kilisesi
Yortu24 Aralık (Jülyen Takvimi), 3 Mayıs[1]
MilliyetTürk

Hattat Ahmet veya Aziz Ahmet, XVII. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşadığı söylenen bir devlet memuru ve Türk Hristiyan azizdir. İnanışa göre İslam'dan Hristiyanlığa geçmiş ve 3 Mayıs 1682 tarihinde öldürülmüştür. Yalnızca hagiografik eserlerde bahsi geçmektedir.[2]

Aziz Hattat Ahmet ikonası

Hayatı

Rivayete göre 1600'lerde İstanbul'da yaşamış olan Ahmet, Hristiyan oluşundan önce Osmanlı İmparatorluğu'nda defterdarlık yapan bir devlet memuruydu.[3] Yazıda gösterdiği itina ve Arapçaya olan sevgisiyle meşhurdu.

Ahmet'in İstanbul'daki Rum Ortodoks kiliselerinden birinde ibadete katılmasına izin verdiği bir Rus cariyesi vardı. Zamanla Ahmet cariyesinin ne zaman kiliseden dönse gitmeden önce olduğundan çok daha nazik ve sevecen olduğunu, aynı zamanda ağzından hoş bir koku geldiğini fark etti. Bir gün Ahmet cariyesine ne yediğini sordu ve ısrar etmesi üzerine cariyesi ona kilisede pederin takdis ettiği ekmek (antidoron) ve sudan başka hiçbir şey yiyip içmediğini söyledi. Bu durumun ilgisini cezbetmesiyle Ahmet, Ekümenik Patrik'in Kutsal Litürjisine katılmak için müsaade aldı. Makamı ve hüviyeti dolayısıyla geri çevrilmedi ve kendisine kilisede göze çarpmayan bir yer verildi.[3]

Ahmet kendi beyaz sarığını çıkarıp Hristiyanlarca giyilen mavi sarığı başına geçirerek Kutsal Litürji'ye katıldı. Kutsal Litürji başlarken kudas kadehini taşıyan pederi ayağı zemine değmeden nura bürünmüş bir şekilde yürürken gördü.[2] Ekümenik Patrik'in cemaati dikiri ve trikiri mumlarıyla takdis ettiği esnada parmaklarından ışık hüzmelerinin çıkıp imanlıların alınlarına indiğini gördü. Fakat kendi alnına ışık hüzmesi inmemişti.[3] Bu gördüklerine hayret eden Ahmet, vaftiz olmayı istedi ve kimi kaynaklara göre Ekümenik Patrik tarafından vaftiz edildi.[]

Bir müddet için inancını gizli olarak yaşadığı söylenen Ahmet'in bir grup devlet memuruyla katıldığı bir akşam yemeğinde dünyadaki en iyi şeyin ne olduğu konusu açıldı. İlk misafir insan için dünyadaki en iyi şeyin hikmet sahibi olmak olduğu söyledi. İkincisi kadınlar dedi. Üçüncüsü dünyadaki en iyi şeyin yoğurtlu pilav olduğunu, zira cennette salihlerin yemeği olduğunu söyledi. Ahmet ise Mesih'e imanın dünyadaki en iyi şey olduğunu, Hristiyanların Tanrı'sının yüce olduğunu ve başka hiçbir şeyin onunla kıyaslanamayacağını ifade ederek cevap verdi.[2][4]

Yaptığı iman itirafı sebebiyle diğer misafirler hiddetle üzerine atıldı ve onu dövüp kadının önüne getirdiler. Ahmet sıradan mahkûmların yanına atıldı ve altı gün boyunca aç susuz bırakılması emredildi. Daha sonra Padişah'ın önüne getirildi ve kellesinin uçurulması tehdidine karşılık bunun sevincinin zirvesi olacağı cevabını vermesi üzerine 3 Mayıs 1682'de mürted olduğu gerekçesiyle idam edildi.[2][4] Anlatılana göre bedeni İstanbul Boğazı'na atıldı ve atıldığı yer birkaç gün boyunca tabiatüstü bir ışıkla parladı.[2]

Doğu Ortodoks Kilisesi'nde yortusu 24 Aralık'ta ve 3 Mayıs'ta kutlanmaktadır.[3] Yunancada ''Χριστόδουλος'' (Christódoulos), yani ''Mesih'in Hizmetkârı'' olarak anılmaktadır.[5]

Kaynaklar

Kaynakça

  1. ^ Ὁ Ἅγιος Ἀχμὲτ ὁ Νεομάρτυρας ὁ Κάλφας 24 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ.
  2. ^ a b c d e "SAINT AHMED THE CALLIGRAPHER | ModeOfLife". web.archive.org. 17 Şubat 2016. 17 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2022. 
  3. ^ a b c d GreekBoston.com (8 Ocak 2021). "St. Ahmet the Calligrapher Saint History and Name Day Information". www.greekboston.com (İngilizce). 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2022. 
  4. ^ a b "Saint Ahmed the Calligrapher". PEMPTOUSIA (İngilizce). 23 Aralık 2016. 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2022. 
  5. ^ "ЖИТИЈА СВЕТИХ ЗА ДЕЦЕМБАР – Страна 25 – Светосавље". svetosavlje.org. 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Bibliyografya

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

<span class="mw-page-title-main">Teslis</span> Baba, Oğul ve Kutsal Ruh üçlüsün­den oluşan Tanrı inancını ifâde eden kavram

Teslis, Kutsal Üçleme ya da Üçlü Birlik, tek olan Tanrı'nın Kutsal Kitap'ta kendisini bildirdiği her biri eşit yücelikte, özünde tek, ezeli ve ebedi olan üç benliğini konu edinen ve Hristiyan kiliselerinin çoğunluğu tarafından inanılan ana akım Hristiyan dininin merkezindeki inanç esasıdır. Baba Tanrı, Oğul Tanrı ve Kutsal Ruh üç farklı benlik (hipostaz) olarak aynı özü paylaşmaktadırlar (Homoousia). Tek öz Tanrı'nın birliğini üç benlik ise Tanrı'nın kimliğini anlatmaktadır ve benliklerin hem birbirinden farklılıklarını hem de özde çözülmez birliklerini ifade eder. Böylece tüm yaratım ve lütuf süreci Tanrı'nın üç ilahi benliğinin ortak eylemi olarak görülür. Her benlik, Üçlü Birlik'te kendilerine özgü nitelikleri tezahür ettirir ve böylece her şeyin "Baba'dan çıkıp gelmiş" "Oğul aracılığıyla" ve "Kutsal Ruh'un gücüyle" gerçekleştiğini kanıtlar.

<span class="mw-page-title-main">Arius</span>

Arius, İskenderiye'de Baucalis Kilisesi'nde görev yapmış Libya kökenli çileci Hristiyan bir din adamıdır. Tanrı'nın doğası hakkındaki öğretisi, Baba'nın Oğul üzerindeki kutsallığının altını çizmesi ve teslis inancına muhalefeti, 325 yılında Roma İmparatoru Konstantin tarafından toplanan Birinci İznik Konsili'nde onu ana konu hâline getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sümela Manastırı</span> Trabzonda bulunan eski Rum Ortodoks manastır ve kilise kompleksi

Sümela Manastırı, Trabzon'un Maçka ilçesindeki Altındere Vadisi Millî Parkı sınırları içerisinde yer alan Meryem Ana Deresi'nin batı yamaçlarında yer alan, Kara tepesinin üzerinde ve deniz seviyesinden 1.150 m yükseklikte konumlanmış Rum Ortodoks manastır ve kilise kompleksidir. 1923 yılında Rum Kırımı ve Mübadele sorunu'ndan dolayı terk edilmek zorunda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kalkedon Konsili</span>

Kalkedon Konsili veya Kadıköy Konsili, 451 yılında 8 Ekim'de başlayıp 1 Kasım'da sonlanmış ekümenik konsildir. Kalkedon bugün İstanbul şehri içerisinde kalan Kadıköy ilçesinin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Selimiye Camii (Lefkoşa)</span>

Selimiye Camii, tarihsel ismiyle Ayasofya Camii veya Ayasofya Katedrali, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde bulunan cami ve eski Katolik katedralidir. Kentin ana camisidir. Selimiye Camii, Kıbrıs'taki hayatta kalan en büyük ve en eski Gotik kiliseye ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci İznik Konsili</span>

Birinci İznik Konsili, MS 325 yılında İmparator I. Konstantin tarafından Roma İmparatorluğu topraklarında Hristiyanlığın içerisinde tartışılan bazı konuları netleştirmek amacı ile toplanmıştır.

Aziz, Aya veya kadın ise Azize, Arapça kökenli azîz sözcüğü ermiş anlamına gelir. Günlük kullanımda sevilen ve sayılan kimseleri tanımlamakta kullanılır. Sözcüğün dişi formlarından muazzez, Türkçede yaygın bir kadın ismidir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Konstantinopolis Konsili</span>

Birinci Konstantinopolis Konsili, 381 yılında I. Theodosius tarafından İstanbul'da toplanan konsildir. İznik Konseyi tarafından kurulan inanç sisteminin onaylanması ve Ariusçuluk ihtilafı ile ilgilenmiştir. Aya İrini Kilisesi'nde 381 yılının Mayıs ile Temmuz ayları arasında toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İoannis Hrisostomos</span> önemli erken dönem kilise babası

İoannis Hrisostomos veya Altınağızlı Yuhanna, Konstantinopolis Başepiskoposu olarak görev yapmış önemli bir Kilise Babası'ydı. Vaazlarıyla ve halka açık konuşmalarıyla, iktidarın ve din adamlarının otoritelerini kötüye kullanımını kınadığı tutumuyla, Altınağızlı Yuhanna'nın İlâhî Âyin Metni ve asketik (çileci) duyarlılıkları ile tanınır. Yunanca khrisostomos (Χρυσόστομος) unvanı "altın-ağızlı" anlamına gelir ve ünlü hitabet yeteneğini belirtir. Batı kiliselerinde John Chrysostom olarak anılır. Altınağızlı Yuhanna, Erken Hristiyanlık döneminde en üretken yazarlardan biriydi, ancak hem İskenderiyeli Origenes hem de Hippo'lu Augustinus onu geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Fotios</span>

I. Fotios, ayrıca Photius ya da Photios olarak da okunur, 858'den 867'e ve 877'den 886'ya kadar Konstantinopolis Patriği.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Litürji</span> Doğu Kiliselerine özgü dinî ayin

Kutsal Litürji İsa'nın Büyük Kilisesi'nin riti olan Bizans Riti'nde Efkaristiya ayini. Hristiyan litürjisinin Antakya Riti'nden doğan Kutsal Litürji Doğu Ortodoks ve Doğu Katolik Kiliseleri'nde uygulanır. Ermeni Hristiyanlığında Ermeni Apostolikler ve Ermeni Katolikler de aynı kavramı kullanır. Kimi Oryantal Ortodokslar bunun yerine "kutsal sunu" terimi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Bizans ikonoklazmı</span> Bizans İmparatorluğunda ikonaların tahrip edildiği ve ikonalarla ilişkili her türlü dinî pratiğin yasaklandığı dönem

Bizans ikonoklazmı, Bizans İmparatorluğu'nda ikonaların tahrip edildiği ve ikonalarla ilişkili her türlü dinî pratiğin yasaklandığı dönemdir. Grekçe bir terim olan ikonoklazm, "tasvir kırıcılık" anlamına gelmekle beraber kültürel değer taşıyan çeşitli maddi ögelerin siyasi ya da dinî sebeplerle bilinçli olarak imha edilmesini tanımlamaktadır. Bu düşünceye sahip olan insanlara ikonoklast, karşıtlarına ise ikonolatrai denmekteydi. İki farklı dönem hâlinde cereyan eden Bizans ikonoklazmının ilk devresi III. Leon'un 726 yılında Halki Kapısı üzerinde bulunan İsa heykelini indirmesi ile başlayıp 787'de İkinci İznik Konsili'nin ikonoklazmı lanetlemesi ile son bulurken ikinci devre ise 814'te V. Leon tarafından yine Halki İsası'nın yerinden indirilmesi ile başlayarak 843'te yine bir konsilin ikonoklazm karşıtı kararları ile sonlanmıştır.

Ortodoks Hristiyanlık, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Oryantal Ortodoksluk için kullanılan ortak adlandırma. Hristiyanlığın bu iki mezhebi de antik Hristiyan Kilisesi'nin inancı, doktrini ve uygulamalarına olan bozulmaz bağı vurgulamak için ortodoks kavramını kullanır. Bu iki mezhebin üyeleri kendilerine sadece "Ortodoks Hristiyan" dese de "Doğu" ve "Oryantal" sıfatları bu grupların dışındakiler tarafından bu iki grubu ayırmak için kullanılır. Bu iki grup 451 yılındaki Kalkedon Konsili'nin ortodoksisi hakkında görüş ayrılığı yaşamışlardır ve hala aralarında bir komünyon yoktur; ancak hala birçok aynı doktrine, benzer kilise yapılanmasına ve benzer ibadetlere sahiptirler. İki inancın birleşmesi için yakın zamanda birçok görüşme yapılmış, birçok konuda uzlaşı sağlanmışsa da resmi bir birlik için henüz somut adımlar atılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dalalet</span> Dini inançlarla çelişen herhangi bir inanç ve teori

Dalalet veya sapkınlık, yerleşik inanç veya geleneklerle, özellikle de bir kilise veya dini örgütün kabul edilen inançlarıyla güçlü bir şekilde çelişen herhangi bir inanç veya teoridir. Terim genellikle önemli dini öğretilerin ihlaline atıfta bulunmak için kullanılır, ancak genel kabul gören herhangi bir fikre şiddetle karşı çıkan görüşler için de kullanılır. Sapkın, bu görüşün savunucusudur.

<span class="mw-page-title-main">İberyalı Antimoz</span> Rumen yazar ve ilahiyatçı (1650-1717)

İberyalı Antimoz Gürcü bir teolog, alim, tipograf, hattat ve filozof olup Eflak'ın en büyük din adamlarından biriydi. Eflak prensinin matbaasını yönetti ve 1708-1715 tarihlerinde Bükreş metropolitiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sessiz Yuhanna</span> 6. yüzyılda yaşamış aziz ve piskopos

Sessiz Yuhanna, , yetmiş altı yıl boyunca yalnız yaşadığı bilinen bir Hristiyan azizidir. Anımsamaya ve susmaya olan düşkünlüğünden dolayı kendisine bu isim verilmiştir. Aziz Yuhanna'nın yortu günü, Katolik Kilisesi'nin Genel Roma Takvimi'nde 13 Mayıs, Doğu Ortodoks ve Doğu Katolik Kiliselerinde ise 3 Aralık'tır.

Batı Süryani Riti, Batı Süryanice lehçesinde Aziz Yakup'un İlahi Litürji'sini kullanan bir Doğu Hristiyan ritidir. Maruni Kilisesi, Süryani Ortodoks Kilisesi, Süryani Katolik Kilisesi ve Hindistan'ın çeşitli Malankara Kiliselerinde uygulanmaktadır. Süryani Hristiyanlığının iki ana ritinden biridir, diğeri ise Doğu Süryani Riti'dir. Antik Antakya Patrikhanesi'nden çıkmıştır. Diğer ritlerden daha fazla "anafora"ya sahiptir.

Aynorozlu Paisios, Aziz Paisios veya Yaşlı Paisios olarak da bilinir,, Aynoroz Dağı’nda yaşamış ünlü Rum Ortodoks çileciydi. Aslen Kayseri’nin Yahyalı ilçesine bağlı olan Çamlıca mahallesindendir. Çileci hayatı ve ruhsal rehberlikleriyle anılır. Bugün, özellikle Yunanistan; Rusya ve Suriye’de Doğu Ortodoks Hristiyanlarca hürmet edilir.

<span class="mw-page-title-main">Aya Titos Katedrali</span>

Aya Titos Katedrali, Aziz Titus Katedrali, Köprülüzade Fazıl Ahmed Paşa Camii, Vezir Camii veya Yeni Cami, Girit'in Kandiye şehrinde bulunan ve Aziz Titos'a adanmış bir Ortodoks kilisesidir. 1856 yılındaki depremde yerinde bulunan binanın yıkılması sonrasında 1869 yılında yerine inşa edilen Yeni Cami'nin, 1925 yılında kiliseye dönüştürülmesi ile Hristiyan ibadetine açılmıştır. Kilise, 2013 yılında Girit başpiskoposluğunun katedrali olarak ilan edilmiştir. Kilise, eklektik tarzda, kubbeli kare planlı bir yapıdır. Yapının dış cephesinde dikey unsurlar baskın olup üst kısımda taş oyma bir apsis bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.