İçeriğe atla

Hatmiyye

Hatmiyye tarikatının kullandığı bayrak.

Hatmiyye Seyyid Muhammed Osman el-Mirghani el-Hatim tarafından kurulan bir sufi tarikatıdır. Hatmiyye, Sudan, Eritre ve Etiyopya'daki en büyük sufi tarikatıdır.[1] Mısır, Çad, Suudi Arabistan, Somali, Uganda, Yemen ve Hindistan'da da takipçileri vardır.

Mekke'deki Haram camisinin imamı ve müftü olan Seyyid Abdullah el-Mirghani el-Mahcub'un torunu Seyyid Muhammed Osman el-Mirghani el-Hatim tarafından kurulmuştur.

Hatmiyye beş diğer tarikatın sentezi olarak kurulmuştur: Nakşibendilik, Kadirîlik, Şazaliyye, Cunaidiyye ve Mirghaniyye. Mirghaniyye de zaten es-Seyyid veya Abdullahi el-Mirghani el-Mahcub tarafından kurulmuştur.

Seyyid el-Hatim Hicaz'daki Taif'te doğdu ve Mekke'de gömüldü. el-Hatim, Seyyid Ahmed bin İdris el-Fasi'nin de aralarında bulunduğu Mekke'de zamanının önde gelen İslam âlimlerinden eğitimini aldıktan sonra yirmi beş yaşında seyahatlerine başladı.

Onun soyu, el-Cabarti'nin ünlü Acayib el-Athar kitabında belirtildiği gibi, torunu Hüseyin aracılığıyla İslam peygamberi Muhammed'e kadar uzanır .

el-Hatim, yerel topluluklarla birlikte yaşadığı Sudan, Eritre, Mısır ve Etiyopya'da önemli miktarda zaman geçirmiş, Arap dilinin ve İslam dininin öğretilerinin bu bölgelerdeki insanlara organize bir yapı içinde tanıtılmasında önemli bir rol oynamıştır. Bu toplulukların çoğu o dönemlerde büyük ölçüde izole ve organize eğitimden yoksundu.

Başarıları arasında Afrika Boynuzu'ndaki kadınların eğitimi için ilk okulu kurma önceliği vardı.

Alimleri tarafından övüldüğü gibi hem şeriat hem de hakikat ilimlerinin yanı sıra İbrahimi dinler hakkında geniş bir bilgi birikimine, (bazıları Etiyopya ve Mısır'a geldiğinde zaten uygulanıyordu) olağanüstü bir dil yeteneği ve bilgisi olan bir adamdı. Bu yetenekler onun 30'dan fazla kitap ve makale yazmasına izin verdi. Yazıları, Tac el-Tefsir kitabında Kuran ayetlerinin bir açıklamasını, peygamber Muhammed'in doğum hikâyesinin özlü ve kusursuz bir açıklamasını ve peygamber Muhammed'in niteliklerini ve övgülerini anlatan 112'den fazla edebi şiir içeriyordu.

Kaynakça

  1. ^ "MÎRGANİYYE". TDV İslâm Ansiklopedisi. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tasavvuf</span> İslamın içsel, mistik boyutu

Tasavvuf veya Sûfîzm ya da Sûfîlik, İslam'ın iç veya mistik yüzü olarak tarif edilir. Ayrıca Sufizmin batıda yükseltilen içeriğinin "Budizm ve Taoizm gibi içeriksiz güzel yaşama tarzı" olarak yorumlanması da vardır.

Nakşibendilik, 14. yüzyılda Orta Asya'da Buhara çevresinde gelişen ve adını kurucusu sufi alim Bahâeddin Nakşibend'den alan tasavvuf tarikatı.

Kadirilik ya da Kadiriyye, Seyyid Abdülkâdir Geylânî tarafından 12. yüzyılın başlarında kurulan tarikattır.

7. yüzyıl, 601'den 700'e kadar sürmüş olan yüzyıldır.

<span class="mw-page-title-main">Mevlevîlik</span>

Mevlevîlik, 13. yüzyılda yaşamış Mevlana Celaleddin Rumi'nin tasavvufî düşünceleri üzerine, kendisinin ölümü ardından gelişen tarikattır.

Rüfailik ya da Rifâiyye, tasavvufi inanışa göre kurucusu ve piri Ahmed er Rüfâi olan İslamîyetin bir tarikatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Emir Sultan</span> Soyu Peygamberin Torunu Hz Hüseyine dayanır. Yıldırım Bayezidin Damadı

Emir Sultan Osmanlıların kuruluş devrinde Bursa'da yaşamış İslam ve tasavvuf dünyasında tanınmış din adamı.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin</span> Alinin oğlu, Şianın 3. imamı, sahabe

Hüseyin bin Ali bin Ebu Talib, İslâm peygamberi Muhammed'in torunudur. Dördüncü Hâlife olan Ali bin Ebu Talib'in oğludur. Annesi, Muhammed'in kızı Fatıma Zehra’dır. On İki İmâmlar'ın üçüncüsü olan Hüseyin bin Ali, İslam Devleti’nin bir Emevî saltanatına dönüşmemesi için mücadele vermiş ve Emevîler tarafından öldürülmüştür. Soyundan gelenler Hüseynî ya da Seyyid olarak tanımlanır.

İmâmet ya da İmâmîlik İslam'ın bir kolu olan Şiiliğin temel ilkelerinden birisidir. Sünnilik imâmeti imanın esaslarından biri olarak saymaz.

Muhammed Nur'ül Arabi, Son dönem melamiliğin piri. 1813-1887 arasında yaşamış sufi. Çeşitli sufi üstadlarından ders almış olan ve hayatının büyük kısmını Anadolu ve Rumeli topraklarında geçiren Seyyid Muhammed Nur, Abdülbaki Gölpınarlı tarafından Üçüncü Devir Melamiliği şeklindeki tanımlanan dönemin de öncüsü kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Zer el-Gıfârî</span> İlk Müslümanlardan biri

Cündeb bin Cünâde bin Süfyân, lakabı Ebu Zer, Ebu Zer el-Gıfârî, İslam'ı ilk kabul eden sahabilerden biriydi. İslam peygamberi Muhammed kendisine Abdullah adını vermiştir. Beni Gifar kabilesindendi. Doğum tarihi bilinmemektedir. 652 yılında, Medine çölü yakınlarındaki El-Rabaza kentinde ölmüştür.

Müfessir, tefsir ile uğraşan ilahiyatçılara verilen isim.

Büyük Ayetullah Seyyid Sadık Hüseyni Şirazi, Iraklı-İranlı taklit merciidir. 1942'de Irak'ın Kerbela şehrinde dünyaya geldi. Kum ve Necef'te dini eğitim aldı. Günümüzde Kum şehrinde dini eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bûsirî</span> Tasavvuf şairi

el-Busiri (1211–1294) Şazeli tarikatına bağlı, aslı Fas'lı Berber Sanhaci kabilesine dayanan, Mısır'lı sufi şair. Mısır'da yaşayıp, Vezir İbn Hinna himayesi altında yazdı. En meşhur eseri Kaside-i Bürde. İslam peygamberi Muhammed'in övgüsünden ibarettir. Peygamber Busiri'nin rüyasına girer ve onu hırkası ile örterek felçten kurtarır.

<span class="mw-page-title-main">Şâzelîlik</span> Sünni İslamda Sufi mistik tarikatı

Şâzelîlik, Ebü’l-Hasan eş-Şâzelî tarafından kurulan İslam'ın sûfî bir tarikatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan-ı Basri</span>

Hasan-ı Basrî, (642–728), İslam'ın erken döneminde yaşamış sufi, zahid ve âlim. İslam peygamberi Muhammed'in, Bedir Savaşı'nda savaşan 70 kişi de dahil olmak üzere sahabinin çoğunu gören Hasan-ı Basrî tabiin neslindendendir. Ümmü Seleme'nin evinde yetişti. Cemel ve Sıffin muharebelerinde Ali'nin taraftarlarından olduğu bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan tarihi</span>

Suudi Arabistan tarihi, Arabistan coğrafyası ve Suudi ailesinin tarihidir. Arabistan antik dönemlerden beri Arap kabilleleri varlık göstermiştir. Dinler tarihi açısındanda önemli bir yere sahiptir. İslami hanedanlıkların birçoğu Arabistan coğrafyasında varlık göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Birlik Partisi (Sudan)</span> Sudanda bir siyasi parti

Demokratik Birlik Partisi, aynı zamanda Orijinal Demokratik Birlik Partisi olarak da bilinir. Sudan'da Hatmiyye sufi tarikatı ile yakından bağlantılı bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Ensar (Sudan)</span> Sudanda Mehdi Muhammed Ahmedin takipçileri olan dini ve siyasi bir grup

Ensar Sudanlı bir dini lider olan Muhammed Ahmed'in, takipçilerinin 29 Haziran 1881'de Mehdi olduğunu ilan ettiği Sudan'da Aba Adası merkezli Sufi dini bir harekettir. Takipçileri, Ocak 1885'te Hartum'un ele geçirilmesiyle sonuçlanan Mısırlılara karşı bir dizi zafer kazandı.

Emir Külāl (1278–1370), 10. yüzyılda Orta Asya'da yaşamış bir İslam alimi ve tasavvuf şeyhidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.