İçeriğe atla

Hatice Özgener

Hatice Özgener
Türkiye Büyük Millet Meclisi
5. Dönem Milletvekili
Görev süresi
22 Ocak 1936 - 9 Ocak 1939
Seçim bölgesi1936 – Çankırı
Kişisel bilgiler
Doğum 1865
Selanik, Selanik Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 21 Şubat 1940 (75 yaşında)
İzmit, Kocaeli, Türkiye
Vatandaşlığı Osmanlı İmparatorluğu
Türkiye
Milliyeti Türk
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
Bitirdiği okul İnâs Rüştiyesi
Mesleği Öğretmen, siyasetçi

Hatice Özgener (1865, Selanik – 21 Şubat 1940, İzmit), Türk öğretmen, siyasetçi.

Türkiye'nin ilk kadın milletvekillerindendir.[1] 1878-1924 yıllarında ortaokul, öğretmen okulu ve yetim yurtlarında  öğretmen ve idareci olarak görev yaptı. 1935 genel seçimlerinden sonra, boşalan milletvekillikleri için 1936'da yapılan ara seçimlerde Çankırı milletvekili seçildi; böylece V. dönem TBMM'deki 18 kadın milletvekilinden biri oldu.

Yaşamı

1865'te Selanik'te doğdu. Babası Şeyh Mustafa Efendi, annesi Fatma Hanım'dır. İlkokulu Selanik'te, Kırmızı Mektep'te okudu. İleride modern Türkiye'nin kurucusu olacak Mustafa Kemal ile, komşu olmaları nedeniyle ilk gençlik yıllarında tanıştı.[2][3]

Kızların öğrenim görmesi için Selanik İnâs Rüşdiye'sinin açılması üzerine bu okula devam etti.[4] 14 Ekim 1878'de Selanik İnâs Rüşdiye Mektebi öğretmen yardımcılığına atandı. 1885 Eylül'ü sonuna kadar bu görevi sürdürdü. Bebek İnâs Rüşdîsi öğretmen yardımcılığı yaparken 1894 Eylül'ü sonunda istifa etti. Selanik Gümrük müdürü Cemal Bey'le evendi; Mevhibe (d. 1896), Mahmut Kemal (d.1898), Fatimatüzzehra (d. 1901) ve Zeynep adını verdikleri dört çocukları oldu.[4]

14 Ağustos 1900'de Bebek İnâs Rüşdîsi'ne muallim-i ulâ (başöğretmen) olarak atandı. 14 Ağustos 1911'de bu göreve resim öğretmenliği de eklendi. 1911 Kasım ayı sonuna kadar görevini sürdürdü. Selanik'in Yunanlılarca işgal edilmesi dolayısıyla 14 Aralık 1912-19 Mart 1913 arasında menâtık-ı harbiye maaşı (savaş devam eden beldedeki devlet memurlarına ödenen mağduriyet maaşı) aldı.

Öğretmenlik mesleğini İstanbul'da sürdürdü. 20 Mart 1913'te İstanbul Kız Öğretmen Okulu (Dârül Muallimât) tarih öğretmenliğine, 22 Mart 1914'te Süleymaniye İnâs Rüşdiyesi 9 Aralık 1914'te İstanbul Kız Sanayi Mektebi, 30 Mart 1915'te Kadıköy Kız Yetim Yurdu (İnâs Darüleytâm) Müdür Yardımcılığına, 9 Eylül 1916'da Bebek Kız Yetim Yurdu, 1 Şubat 1919'da Çağlayan Kız Yetim Yurdu müdürlüğüne, 1 Temmuz 1924'te Beykoz Kız Yetim Yurdu öğretmenliğine atandı. 24 Ağustos 1924'te emekliye ayrıldı.

Emekli olduktan sonra eşi ile birlikte, o sırada Hermann Spierer Tütün Şirketi muhasebecisi olarak İzmit'te bulunan oğulları ziraat mühendisi Mahmut Bey'in yanına yerleştiler.[3] Zehra Hanım eşi Mahmut Bey'in 1928 yılında ölümünden sonra İzmit'te yaşmaya devam etti.

1935 yılında Türkiye'de kadınlar seçme ve seçilme hakkını elde etti ve kadınların da milletvekili adayı olabildikleri ilk genel seçimler yapıldı. 17 kadın milletvekilinin de meclise girdiği 1935 genel seçimlerinden sonra, boşalan milletvekillikleri için 1936'da yapılan ara seçimlede Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği ile Çankırı milletvekili seçildi.[2]

5. dönem TBMM'deki 18 kadın milletvekilinden biri olan Özgener, milletvekilliği süresince Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Encümeni'nde çalıştı. Milletvekilliği dönemi sona erdikten kısa bir süre sonra  21 Şubat 1940'ta İzmit'te öldü. Kocaeli Kent Mezarlığına defnedildi. [not 1]

Notlar

  1. ^ Eşi ve oğlu ile birlikte kabirleri İzmit Bağçeşme Mezarlığı'na nakledilmiştir.[3]

Kaynakça

  1. ^ Duroğlu, Sibel (2007). "Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri" (PDF). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). ss. 79-80. 7 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Mart 2016. 
  2. ^ a b Yılmaz, Metin (19 Şubat 2018). "Hatice Özgener nasıl Çankırı Milletvekili oldu?". Cankiripostasi.com/. 21 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022. 
  3. ^ a b c Ünal, Müzeyyen (9 Mayıs 2021). "CHP'nin bilinmeyen İzmitli milletvekili: Hatice Özgener". Kocaeli Gazetesi. 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022. 
  4. ^ a b Prof. Dr. İhsan Güneş. TÜRK PARLAMENTO TARİHİ TBMM - V. DÖNEM 1935-1939 II. CİLT (PDF). s. 163-164. 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Ekim 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ali Canip Yöntem</span> Türk yazar, şair ve siyasetçi

Ali Canip Yöntem, Türk şair, yazar, edebiyat tarihi araştırmacısı ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Arif Nihat Asya</span> Türk şair

Mehmet Arif Nihat Asya, Türk şair, öğretmen ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Huriye Öniz Baha</span> Türk politikacı

Huriye Baha Hafiz Öniz, Türk eğitimci, siyasetçi ve yazardır.

İhsan Özsoy, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Hatı Çırpan</span> Türk politikacı

Hatı Çırpan, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Fakihe Öymen</span> Türk siyasetçi

Fakihe Öymen,, Türk eğitimci ve siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın milletvekillerindendir. Türkiye Büyük Millet Meclisinin V., VI., VII., VIII. dönemlerinde İstanbul ve Ankara milletvekilliği görevlerinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Şakir Memik</span> Türk hekim ve politikacı

Fatma Şakir Memik, Türk tıp doktoru ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkân Örs Baştuğ</span> Türkiyenin ilk kadın MVlerinden

Türkan Örs Baştuğ, Türk öğretmen ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Avni Lifij</span> Çerkes asıllı Türk vatandaşı ressam

Hüseyin Avni Lifij, Çerkes asıllı Türk vatandaşı ressam.

<span class="mw-page-title-main">Vasıf Çınar</span> Türk devlet adamı

Hüseyin Vasıf Çınar, Türk öğretmen, gazeteci, siyasetçi ve diplomattır.

<span class="mw-page-title-main">Nakiye Elgün</span> Türk siyasetçi ve eğitimci

Nakiye Elgün, Türk siyasetçi ve eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Meliha Ulaş</span> Türk politikacı

Ayşe Meliha Ulaş Ekeman, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Esma Nayman</span> Türk politikacı

Fatma Esma Nayman, Türk öğretmen, siyasetçi ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Seniha Hızal</span> Türk siyasetçi, öğretmen

Ayşe Seniha Hızal, Türk eğitimci, siyasetçi.

Ömer Adil, Türk ressam, öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">1935 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 5. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1935 Türkiye genel seçimleri, 8 Şubat 1935 tarihinde 5. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılmış genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması</span> Atatürk devrimleri sonucu, yerel seçimlerde 1930, genel seçimlerde 1934ten beri kullanılan siyasi hak

Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması, 1930’larda, Türkiye’de kadınların siyasi haklarını kazanması için gerekli yasaların çıkarılmasını ifade eder. Kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkını elde etmesi; toplumsal hayatta gerçekleşen Atatürk Devrimleri’nden birisidir.

Mehmet Kazım Nami Duru, Türk asker, eğitimci ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Rüşdiye</span>

Rüşdiye, Mekteb-i Rüşdî, 1839'da ilân edilen Tanzimat Fermanı sonrasında Osmanlı Devleti'nde açılan ortaöğretim kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Zehra Budunç</span> Osmanlı-Türk eğitimci ve siyasetçi

Zehra Budunç, Osmanlı-Türk eğitimci ve siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.