İçeriğe atla

Hatice Sultan (IV. Mehmed'in kızı)

Hatice Sultan
خديجة خاتون
Doğum1658 veya 1662
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm9 Mayıs 1743
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
DefinYeni Câmii, İstanbul
Eş(ler)iMusahip Mustafa Paşa
Moralı Enişte Hasan Paşa
Çocuk(lar)ıSultanzade Mehmed Bey
Hasan Bey
Çamur Ali Ağa
Abbas Ağa
Rukiye Hanım Sultan
HanedanOsmanlı Hanedanı
BabasıIV. Mehmed
AnnesiEmetullah Rabia Gülnuş Sultan
Diniİslam

Hatice Sultan (Osmanlıca: خديجة خاتون‎ d.1658 veya 1662, İstanbul - 9 Mayıs 1743) IV. Mehmed'ın ve Emetullah Rabia Gülnuş Sultan'ın kızıdır. II. Süleyman ile II. Ahmed'ın yeğenı, II. Mustafa ile III. Ahmet'ın ablası ve I. Mahmut'ın halasıdır.

Kimliği

1662 doğumlu Hatice Sultan 81 yaşında ölmüştür. Kabri Yenicâmii türbesindedir. Çokça eskimiş olan Ayvansaray'daki Yavedûd Camiini ihya etdi. Hatice Sultanın 81 yıllık uzun ömründe iki evliliği ol­muştur. Bunun ilki Babasi IV. Mehmed'ın musahipe ve II. Veziri Musahip Mustafa Paşa ile olmuş 1675'te izdivaç gerçekleşmiştir.

Hayatı

Sultan IV. Mehmet, Şehzâde Ahmet'in sünnet ettirilmesini ve büyük kızı Hatice Sultan'ın, Musahip Mustafa Paşa ile evlendirilmesini istemesi üzerine[1] Temmuz 1675'te, Şehzâde Ahmet sünnet ettirilmiş[2] evlilik gerçekleşmiştir.[3] Edirne'de yapılan, on dört gün süren ve Osmanlı tarihinin en büyük şenliklerinden biri sayılan düğünde, tiyatroya benzer eğlenceler düzenlenmiş ve ziyafetler verilmiştir.[4] Osmanlı saray düğünlerindeki çeyiz alayları ise pek muhteşem olurdu. Çeyiz katır ve arabalara yüklenerek geçirilir ve halka seyrettirilirdi. Her padişah, kızının düğünü için damada mevkiine ve kendisine verdiği değere göre çok kıymetli taşlar, eşya ve mal mülk verirdi. Çeyiz halka ilân edilir, taşınabilenler çeyiz alayında sergilenirdi. 1675'te IV. Mehmed'in kızı Hatice Sultan'ın düğünü için verdiği çeyize, o sırada Edirne'de bulunan seyyahlar hayran olmuşlardı. Hatice Sultan'ın çeyizi seksen altı katırla taşınmış, katırların üstü kaftanlık kumaşlarla örtülmüştü. Bu göz kamaştırıcı geçit törenindeki yatak odası takımlarının üstleri değerli incilerle kaplanmış, gümüş ve altın işlemelerle süslenmişti. Bazı katırların üzerindeki yükler ise siyah meşinle örtülmüştü. Bunlar Hatice Sultan'ın sergilenmeyen özel eşyalarıydı. Ayrıca pek çok halı, kilim, yatak ve sofra örtüsü vardı. Süslü porselen mumluklar ve altın şamdanlar dışında üstü incili, elmaslı çizmeler, pabuçlar, terlikler ve nalınlar, değerli taşlarla bezenmiş bilezikler, gerdanlıklar, küpeler, üzerleri mücevherlerle süslü küçüklü büyüklü dürbünler, inciler ve mücevherlerle kaplı tabure ve el işlemesi taçlar en göz alan çeyiz eşyasındandı. Bunların yanında alayda yedi katıra yüklenmiş şeker sandıkları, sekiz şeker nahil*i ve iki adet şekerden yapılmış bahçe maketi geçirilmiştir. Şeker bahçelerinin içinde yine şekerden yapılmış bülbüller, arslanlar, balıklar, tavuslar, karacalar, develer ve çeşitli kuşlar bulunmaktaydı. Ayrıca her birini ikişer kişinin taşıdığı baş tablaları içinde akide şekerleri vardı.[5]

Ayni yıl kız kardeşi olan Ümmü Gülsüm Sultan, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'yla evlendi. Hatice Sultanın Musahip Mustafa Paşayla on bir yıl süren bu evliliğinden, Sultanzâde Mehmet Bey, (1684'te yedi yaşlarında ölen)Hasan Bey ile çocuk yaşta ölen diğer kardeşleri dünyaya gelmiştir. Bu damadın 1685'te vefat etmesi sonucu dul kalan Hatice Sultan, 1691 yılında Moralı Enişte Hasan Paşa' yla evlendirilmiştir. Bu evlilik 23 sene sürmüş ve bu evlilıkten bir kız ile iki erkek çocuk dünyaya gelmıştir. Kavanoz Ahmed Paşa'nın sadrazamlık görevinden uzaklaştırıldığından sonra eşi Hasan Paşa görev'e atandi. Bu sırada yeni bir para reformu yapmaya da önem verdi. Düşük ayarlı akçeler piyasadan toplatıldı ve yeni basılan çil akçeler tedavüle sokuldu. 28 Eylül 1704 tarihinde Hasan Paşa azledildi ve Hatice Sultan ile birlikte emekli olarak İzmit'e sürgüne gönderildiler. Ama çok geçmeden affedilip tekrar İstanbul'a geldiler. Hasan Paşa 1713'te ölmüştür. Hatice Sultan ömrünün son otuz senesini evlenmeden tamamlamıştır.

9 Mayıs 1743'te yeğeni I. Mahmut'ın hükümlüğünde öldü.

Çocukları

Erkek çocukları

  • Sultanzade Mehmed Bey (1676-?)
  • Hasan Bey (1677-1684)
  • Çamur Ali Ağa (1708-1786)
  • Abbas Ağa

Kız çocuğu

  • Rukiye Hanım Sultan

Popüler kültürdeki yeri

Galeri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Şeyhî, Şakaik-i Nu’maniye, s.594
  2. ^ Özdemir Nutku, IV. Mehmet’in Edirne Şenliği (1675), Ankara, 1972, s.53-62
  3. ^ Şeyhî, Şakaik-i Nu’maniye, s.699; Nutku, aynı eser, s.62-64; Öztuna, 30 Haziran 1674'te nikâhın kıyıldığını ve 9 Temmuz 1674'te Edirne’de düğünün yapıldığını kaydeder; fakat herhangi bir kaynak vermemiştir
  4. ^ Baron Joseph Von Hammer Purgstall, Osmanlı Devleti Tarihi, C. XI, İstanbul, l986, s.286; Nutku, aynı eser, s.130-140
  5. ^ İslam Ansiklopedisi, Cilt: 08, s. 298

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">III. Ahmed</span> 23. Osmanlı padişahı (1703–1730)

III. Ahmed divan edebiyatındaki mahlasıyla Necib, 23. Osmanlı padişahı, 102. İslam halifesi ve Lale Devri padişahıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Mustafa</span> 22. Osmanlı padişahı (1664-1703)

II. Mustafa veya Mustafa Gazi, lâkabı Gazi, Divan edebiyatındaki adı İkbâlî; 22. Osmanlı padişahı ve 101'inci İslâm halifesidir. Babası Sultan IV. Mehmed, annesi Emetullah Râbi'a Gülnûş Sultan'dır. Kuvvetli bir ilim tahsili yaptı. Osmanlı padişahları arasında sefere çıkan son padişahtır.

<span class="mw-page-title-main">IV. Mehmed</span> 19. Osmanlı padişahı (1648–1687)

IV. Mehmed veya Avcı Mehmed, 19. Osmanlı padişahı ve 98. İslam halifesidir. Sultan İbrahim'in Hatice Turhan Sultan'dan olan oğludur. Babasının tahttan indirilmesinin ardından 1648'de 6 yaşında tahta çıkan en genç padişah oldu. Ava düşkünlüğünden dolayı "avcı" lakabıyla anılmıştır. 39 yıllık saltanatıyla Kanuni Sultan Süleyman'dan sonra en uzun süre hükümdarlık yapan Osmanlı padişahıdır. Saltanatında Batı'da en geniş sınırlara ulaşılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Köprülü Mehmed Paşa</span> 89. Osmanlı sadrazamı

Köprülü Mehmed Paşa, IV. Mehmed Dönemi'nde 1656-1661 yılları arasında Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını yapmış bir bürokrattır. Osmanlı İmparatorluğu'nun Duraklama Devri'nde devleti idare etmiş, görev süresi boyunca yaşanan politik ve toplumsal karışıklıkların etkisini azaltmış ve Osmanlı İmparatorluğu'nun eski itibarını kazanmasında rol oynamıştır. Amasya'ya bağlı Köprü (Vezirköprü) kasabasından Ayşe Hanım'la evlenip bir süre orada yaşadığı için Köprülü olarak tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hatice Turhan Sultan</span> Sultan İbrahimin Hasekisi IV.Mehmedin validesi. Kadınlar saltanatı dönemini kapatan sultan

Hatice Turhan Sultan, Osmanlı padişahı Sultan İbrahim'in eşi ve IV. Mehmet'in annesidir. 5 yıl kadar bir süre saltanat naibesi sıfatıyla Osmanlı Devleti'ni yönetmiş ikinci valide sultandır. Osmanlı Tarihinin en uzun valide sultanlık yapan ve kadınlar saltanatının sonunu getiren Ukrayna kökenli sultandır.

Nevesinli Salih Paşa, Osmanlı Padişahı İbrahim saltanatında 17 Aralık 1645 - 16 Eylül 1647 tarihleri arasında bir yıl dokuz ay sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Sührablı Kavanoz Nişancı Ahmed Paşa III. Ahmed saltanatında, 22 Ağustos 1703 - 17 Kasım 1703 tarihleri arasında iki ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Moralı Damad Hasan Paşa, III. Ahmed saltanatında, 17 Kasım 1703 - 28 Eylül 1704 tarihleri arasında 10 ay 11 gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Emetullah Râbia Gülnûş Sultan</span> IV. Mehmedin tek hasekisi iki oğlunun döneminde Valide Sultanlık yaptı. Haseki Sultan ünvanını kullanan son kadındır.

Emetullah Râbia Gülnûş Sultan, Osmanlı İmparatorluğu'nun Valide Sultan'ı, İki ayrı padişahın annesi ve Sultan IV. Mehmed'in tek hasekisi. Osmanlı İmparatorluğunda Haseki Sultan unvanını kullanan son kadın sultan.

<span class="mw-page-title-main">Surnâme</span> Divan edebiyatında padişah çocuklarının doğum, sünnet ve düğün törenlerini anlatan eserlerin genel adı

Surname, Osmanlı dönemi Türk edebiyatında şenlikler hakkında yazılan edebî metinlerin genel adıdır.

Gevherhan Sultan Osmanlı padişahı I. Ahmed ve Kösem Sultan'ın kızıdır, II. Osman'ın kız kardeşi, IV. Murad ile İbrahim'ın ablası ve 2 ayrı Sadrazamın eşi.

Fatma Sultan III. Ahmed ile Emetullah Kadın'ın kızı. Nevşehirli Ibrahim Paşa'nın eşi.

Musahip Mustafa Paşa (1640-1686) Sultan IV. Mehmed'in musahibi, II. vezir ile kızı Hatice Sultan'ın eşi, Osmanlı kaptan-ı deryası (1683-1684).

Safiye Sultan, Osmanlı padişahı II. Mustafa'nın kızı.

Rabia, erkeklerde ربيعة ("bahar") ve kadınlarda رابعة şeklinde yazılan Arapça insan ismi.

Hatice Halime Hatun, Osmanlı Padişahı II. Murad'ın eşi, Candaroğulları Beyliği Beyi II. İbrahim'in kızı.

Emine Sultan, Osmanlı Padişahı II. Mustafa'nın kızı.

Ayşe Sultan Osmanlı prensesi, Sultan III. Ahmed kızı.

Fatma Emetullah Sultan, Osmanlı padişahı IV. Mehmed ile eşi Emetullah Râbia Gülnûş Sultan'ın kızı ve II.Mustafa ve III. Ahmed'in kız kardeşi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.